Έχω ξανάρθει εδώ! [Crosby, Stills, Nash & Young]

«Λόρελ Κάνιον... καλοκαίρι... 1968. Εκεί ήταν, που μαζευτήκαμε, που έπαιξα και τραγούδησα. Η Cass, η Joni, εγώ, ο Stephen, ο Nash, ο Sebastian, ο David Blue, πολλοί μουσικοί προσπαθώντας να βγάλουμε άκρη τι έπρεπε να κάνουμε στη συνέχεια. Αυτό είναι που συνέβη όταν ο Graham, ο Stephen και εγώ τραγουδήσαμε μαζί για πρώτη φορά. Το γεγονός ότι οι CSN γεννήθηκαν στο Λόρελ Κάνιον φαίνεται να δίνει στο μέρος ένα ιδιαίτερο νόημα. Τον τελευταίο καιρό οι άνθρωποι κοιτάζουν πίσω, προσπαθώντας να αναλύσουν τι συνέβη. Και εκείνη η χρονική περίοδος, η δεκαετία του '60 είχε αποκτήσει τη "ρόδινη λάμψη", που το πέρασμα του χρόνου μπορεί να φέρει στα πράγματα. Το διασκέδασα πάρα πολύ...» - David Crosby

«Περάσαμε καλά, είχαμε τη φιλία, είχαμε τα τραγούδια, είχαμε την ενέργεια» - Graham Nash

Δύο δηλώσεις των πρωταγωνιστών, απλά για να συνδέσουμε την ιστορία εκεί που την αφήσαμε, στο πρώτο αναγνωριστικό μου νήμα, στη φιλόξενη κατηγορία μας με την καθηλωτική συνέχειά της, που ακολουθεί...

Με τις υγείες σας, καλή Χρονιά!


Με τον ερχομό του Neil Young (επίσης πρώην Buffalo Springfield) ανανεωμένου από τη θριαμβευτική πρώτη θητεία του με τους Crazy Horse, οι Crosby, Stills & Nash έγιναν Crosby, Stills, Nash & Young και βέβαια δημιουργήθηκαν μεγάλες προσδοκίες. Η προσθήκη του Young έδωσε έναν κιθαριστικό ήχο με σκληρότερα άκρα, ενώ πίσω από τα τύμπανα κάθισε ο Dallas Taylor και το ταλέντο της Motown, Greg Reeves κλήθηκε να αναλάβει τα καθήκοντα στο μπάσο.

Σε μια συνέντευξη του Κάμερον Κρόου, το 1975 ο Νηλ αναφέρει: «Μου αρέσει να παίζω με τ' άλλα παιδιά, αλλά παίζοντας με τον Stephen είναι ξεχωριστό. Ο David ένας εξαιρετικός ρυθμικός κιθαρίστας και ο Graham τραγουδάει τόσο υπέροχα... γαμώτο, δεν χρειάζεται να πω, ότι αυτοί οι τύποι είναι πρωτοφανείς. Ήξερα ότι θα ήταν διασκεδαστικό. Δεν χρειαζόταν να μένω στο προσκήνιο, μπορούσα να είμαι χαλαρός. Ήταν ένα μεγάλο γκρουπ και ήταν εύκολο για μένα. Με τους CSNY, ήμουν ουσιαστικά μόνο ένας μουσικός που τραγουδούσε μερικά τραγούδια μαζί τους και η μουσική ήταν σπουδαία. Οι CSNY, νομίζω, ήταν πάντα κάτι πολύ μεγαλύτερο για όλους τους άλλους απ' ότι για εμάς. Σίγουρα, οι CSNY επέβαλαν το όνομά μου εκεί έξω, μου έδωσαν μεγάλη δημοσιότητα...»

«Όταν ο Neil προσχώρησε, νόμιζε ότι δεν ήμασταν γκρουπ. Για τον ίδιο, ήταν ένα σκαλοπάτι. Πάντα αποσκοπούσε στη σόλο καριέρα και αποτελέσαμε έναν τρόπο για να φτάσει εκεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ήταν ένας φανταστικός μουσικός και συνθέτης και μια δύναμη στους CSNY. Υπήρξε μια στιγμή που θεωρούσα ότι ήμασταν η καλύτερη μπάντα στον κόσμο». - David Crosby

Το καλοκαίρι του 1969, οι Crosby Stills Nash & Young παρουσιάστηκαν στο φεστιβάλ Woodstock και ξεκίνησαν την ηχογράφηση του Déjà Vu στο Λος Άντζελες. Η αναταραχή στις προσωπικές ζωές τους μεταφέρθηκε στα σέσιον. Ο Stills είχε χωρίσει με την Judy Collins και ο Nash με την Joni Mitchell ενώ η φίλη του Crosby, Christine Hinton είχε πεθάνει πρόσφατα σε αυτοκινητικό δυστύχημα. «Ήμουν στη χειρότερη θέση σ' όλη μου τη ζωή. Περπατούσα και ξεσπούσα σε κλάματα», είπε ο Crosby στο Crawdaddy το 1974. «Δεν μπορούσα να λειτουργήσω, ήμουν ερωτευμένος μ' αυτό το κορίτσι. Η ατμόσφαιρα και το συναίσθημα μετρούσαν πολύ περισσότερο από την τεχνική ποιότητα της μουσικής. Κατά τη διάρκεια του Déjà Vu, ένιωθα απαίσια και αυτό εκφράστηκε. Υπάρχει καλή μουσική στο Déjà Vu, αλλά δεν μπορείς να προσποιηθείς και να αισθανθείς σαν να είναι ένα ευχάριστο απόγευμα όπως στο Crosby Stills & Nash».


Παρά, λοιπόν, την αντιμετώπιση δυσάρεστων καταστάσεων και με τα πρώτα σύννεφα στις σχέσεις τους, καθώς οι εγωισμοί στην μπάντα είχαν ξεπροβάλλει (σίγουρα δεν βοήθησε και η προσθήκη ενός άλλου μεγάλου "εγώ" που δεν ήταν ακριβώς γνωστός για το ομαδικό πνεύμα του), το τελικό αποτέλεσμα ήταν άλλο ένα κλασικό άλμπουμ που καθόρισε την εποχή του. Είχε δε τόση δημοτικότητα, που συνέβαλε στην επιτυχία των τεσσάρων προσωπικών άλμπουμ που κυκλοφόρησαν ξεχωριστά τα μέλη στον απόηχό του, το After the Gold Rush του Neil Young, το ομότιτλο σόλο ντεμπούτο του Stephen Stills, το If I Could Only Remember My Name του David Crosby και το Songs for Beginners του Graham Nash.

Κρόσμπυ, Στιλς, Νας και Γιανγκ​

Crosby, Stills, Nash & Young - Déjà Vu (Μάρτιος 1970, Atlantic)


Τραγούδια: A1 Carry On (Stephen Stills) - 4:25, A2 Teach Your Children (Graham Nash) - 2:53, A3 Almost Cut My Hair (David Crosby) - 4:25, A4 Helpless (Neil Young) - 3:30, A5 Woodstock (Joni Mitchell) - 3:52, B1 Déjà Vu (David Crosby) - 4:10, B2 Our House (Graham Nash) - 2:59, B3 4 + 20 (Stephen Stills) - 1:55, B4 Country Girl (Neil Young) - (5:05) [a. Whiskey Boot Hill, b. Down, Down, Down, c. "Country Girl" (I Think You're Pretty)], B5 Everybody I Love You (Stephen Stills, Neil Young) - 2:20
Μουσικοί: David Crosby (φωνητικά: εκτός B3, ρυθμική κιθάρα: A3, A5, B1, B4, B5), Stephen Stills (φωνητικά: εκτός A3, κιθάρες: εκτός B2, πλήκτρα: A1, A4, A5, B1, μπάσο: A1, A2, B1 και κρουστά: A1), Graham Nash (φωνητικά: εκτός A3, B3, πλήκτρα: A3, A5, B2, B5, ρυθμική κιθάρα: A2, B4, κρουστά: A1, A2), Neil Young (φωνητικά: A4, B4, κιθάρες: A3, A4, A5, B4, B5, πλήκτρα & φυσαρμόνικα: B4), Dallas Taylor (τύμπανα: εκτός B3, ντέφι: A2, κρουστά), Greg Reeves (μπάσο: A3, A4, A5, B2, B4, B5), Jerry Garcia (πεντάλ στιλ κιθάρα: A2), John Sebastian (φυσαρμόνικα: B1)
Παραγωγή / Μηχανικός: David Crosby, Stephen Stills, Graham Nash, Neil Young / Bill Halverson
Καλλιτεχνική Διεύθυνση και Σχεδίαση / Φωτογραφία: Gary Burden / Henry Diltz, Tom Gundelfinger

Ηχογραφήθηκε από τον Ιούλιο μέχρι τον Δεκέμβριο του 1969 στο Wally Heider's Studio C του Σαν Φρανσίσκο και στο Wally Heider's Studio III του Λος Άντζελες



Όπως και το ντεμπούτο τους, το Déjà Vu που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 1970, ξεκινά με το καλύτερο τραγούδι του, το "Carry On" του Stills, που είναι σοβαρό υποψήφιο για το καλύτερο τραγούδι που έκαναν ποτέ μαζί αυτοί οι τύποι. Εκτός από τις τυπικές πιασάρικες μελωδίες τους και τις άριστες αρμονίες, διαθέτει ένα ωραίο μείγμα ακουστικών και ηλεκτρικών οργάνων με επιπρόσθετα ατμοσφαιρικά πλήκτρα, ενώ έχει μια χαλαρή, τζαμαριστή ψυχεδελική αύρα που είναι συναρπαστική, με τους Stills και Young ειδικά να μάχονται για τις εντυπώσεις.

Το "Teach Your Children" είναι το πρώτο από τις δύο εξαιρετικές μελωδικές εισφορές του Nash, με τους συμπονετικούς στίχους και τη συμμετοχή του Jerry Garcia στην πεντάλ στιλ κιθάρα, που δίνει μια κάντρι ατμόσφαιρα. Ο Γκαρσία είχε κάνει συμφωνία ότι σε αντάλλαγμα για το παίξιμο της στιλ κιθάρας του στο κομμάτι, οι CSNY θα δίδασκαν στα μέλη των Grateful Dead πως να τραγουδούν αρμονίες για τα επερχόμενα άλμπουμ τους, Workingman's Dead και American Beauty. «Παρακολουθώντας αυτούς τους τύπους να τραγουδούν και πόσο ωραία ακούγονταν μαζί, σκεφτήκαμε, 'Μπορούμε να το προσπαθήσουμε, ας το δουλέψουμε λιγάκι'», σχολίασε ο Γκαρσία.

___________
* (1923-1971), Αμερικανίδα φωτογράφος και δημοσιογράφος, φημισμένη για τα ρεπορτάζ της σε αμερικάνικα περιοδικά ευρείας κυκλοφορίας με θέμα τον κόσμο του περιθωρίου και της νύχτας.



Και έρχεται η σειρά του Crosby να προσφέρει το έντονο, ωμό θεατρικό ρόκερ "Almost Cut My Hair", ενός κομματιού που μ' αρέσει όλο και περισσότερο καθώς μεγαλώνω, ειδικά σήμερα που όλοι οι συμβολισμοί έχουν ισοπεδωθεί, ακολουθώντας στιλιστικές μοδάτες επιταγές και όχι υποδηλώνοντας κάποια στάση ζωής...

grio said:

Το "Almost Cut My Hair" είχε σημειολογική σημασία. Είναι προφανές ότι τότε οι "τρίχες" είχαν άλλη ...βαρύτητα. Μην ξεχνάμε, όσοι έχουμε τέτοιες μνήμες, πως αντιμετωπίζονταν και στη χώρα μας, τότε οι δήθεν αντιδραστικοί, απολίτικοι, ανένταχτοι μαλλιάδες απ' όλο το πολιτικό φάσμα. Σήμερα βέβαια ένα τέτοιο κομμάτι μπορεί να προκαλεί θυμηδία...

Click to expand...

Το τραγούδι περιγράφει ένα πραγματικό δίλημμα που αντιμετώπιζαν πολλοί χίπηδες, αν έπρεπε να κόψουν τα μαλλιά τους, ή να τ' αφήσουν, ως σύμβολο της εξέγερσης, διαθέτοντας σόλο φωνητικά από τον Crosby και με την υπόλοιπη μπάντα να συμμετέχει στα όργανα παρά στις φωνητικές αρμονίες.

Αν και η έννοια των μακριών μαλλιών ως "φρικο-σημαία" εμφανίστηκε νωρίτερα, κυρίως το 1967 στο τραγούδι του Jimi Hendrix, "If 6 Was 9", το τραγούδι του Crosby έχει συνυφαστεί με την εκλαΐκευση της ιδέας των μακριών μαλλιών, ως συνειδητό και ορατό σύμβολο της σχέσης με την αντικουλτούρα και την αντίθεση στις κατεστημένες αξίες. Ο ακαδημαϊκός James Perone γράφει ότι, «περισσότερο από κάθε άλλο τραγούδι της περιόδου, συλλαμβάνει την έκταση στην οποία η διχαστικότητα στην αμερικάνικη κοινωνία... φούντωνε τη βία και τον τρόμο». Μια από τις "υπογραφές" του Crosby και "ίσως το πιο σημαντικό πολιτικό τραγούδι του". Ο ίδιος, δήλωσε: «Ήταν οι πιο νεανικοί στίχοι που έχω γράψει ποτέ... με μια βέβαιη συναισθηματική επίδραση, χωρίς αμφιβολία».



Το αργό, απίστευτα λυπημένο "Helpless" είναι μια κλασική μπαλάντα του Neil, που εδώ βρίσκεται στο προσκήνιο τραγουδώντας, με τους συναδέλφους του να αναλαμβάνουν τα ρεφρέν, ενώ οργανικά υποστηρίζεται από ακουστική κιθάρα, ηλεκτρική κιθάρα (με πεντάλ έντασης και τρέμολο), πιάνο, μπάσο και τύμπανα. Ένα κομμάτι από τα πιο σεβαστά του άλμπουμ (ο δημοσιογράφος Πίτερ Ντόγκετ το θεωρεί "μια από τις ατραξιόν"), που φωνάζει Γιανγκ από μακριά, έχει παραμείνει ένα προσφιλές λάιβ του, για πάνω από σαράντα χρόνια.


Σχετικά με την πόλη του Βόρειου Οντάριο, ο Young ξεκαθάρισε σε μια συνέντευξή του, το 1995 στο Mojo, «Λοιπόν, δεν αφορά τόσο πολύ μια συγκεκριμένη πόλη όσο ένα συναίσθημα. Στην πραγματικότητα, είναι δυο πόλεις. Το Omemee* του Οντάριο, είναι μια από αυτές. Είναι το μέρος όπου πρωτοπήγα στο σχολείο και πέρασα τα 'διαπλαστικά' μου χρόνια ενώ η πόλη που γεννήθηκα ήταν ασφαλώς, το Τορόντο...».
___________
* Το Omemee είναι μια κοινότητα μέσα στην πόλη Kawartha Lakes στο σημερινό Κεντρικό Οντάριο, ακριβώς δυτικά του Πήτερμπορο και απέχει οδικώς 130 χλμ. από το Τορόντο.

Το σπίτι μας​

Στη συνέχεια έρχεται η οριστική ηλεκτρισμένη έκδοση του "Woodstock" της Joni Mitchell, με περισσότερη αξέχαστη κιθαρο-μαχία από τους Young-Stills και στίχους που σε κάνουν να νιώθεις ότι ήσουν εκεί, κάτι που είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτο δεδομένου ότι η Joni δεν ήταν παρούσα στο Woodstock! Το εμβληματικό κομμάτι περιλαμβανόταν επίσης και στο προσωπικό της άλμπουμ, Ladies of the Canyon του 1970 και γράφτηκε σ' ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στη Νέα Υόρκη, απ' αυτά που η Τζόνι άκουγε από τον τότε φίλο της, Graham Nash, για το "Φεστιβάλ Μουσικής και Τέχνης του Γούντστοκ"... «Η απουσία μου, έδωσε μια συναισθηματικά φορτισμένη σκοπιά για το Woodstock», είπε λίγο μετά το συμβάν. Ο David Crosby σε συνέντευξη δήλωσε ότι η Μίτσελ είχε πιάσει την αίσθηση και τη σημασία του Woodstock καλύτερα και απ' αυτόν που ήταν εκεί.

Οι στίχοι εξιστορούν ένα πνευματικό ταξίδι στη φάρμα του Μαξ Γιασγκούρ, τον τόπο του φεστιβάλ και κάνει εμφανή χρήση ιερών συμβολισμών, συγκρίνοντας το χώρο του φεστιβάλ με τον Κήπο της Εδέμ. Το έπος αρχίζει με τη συνάντηση του αφηγητή μ' ένα συνταξιδιώτη και καταλήγει στον τελικό προορισμό τους. Υπάρχουν επίσης αναφορές για τον πόλεμο του Βιετνάμ σε συνδυασμό με την ειρηνική πρόθεση των φεστιβαλιστών.



Το ντεζαβού, αυτήν την αίσθηση ότι κάτι που έχει βιωθεί έχει ξανασυμβεί, πολλοί την έχουν νιώσει κάποια στιγμή στη ζωή τους. Ένα μέρος, ένα πρόσωπο, ένα άκουσμα... Ο Crosby είπε στην Guardian ότι η πίστη του στη μετενσάρκωση ενέπνευσε το ομώνυμο κομμάτι. «Είμαι ένας απ' αυτούς που πιστεύει ότι κάνουμε 'κύκλο'. Οι Βουδιστές έχουν δίκιο - ότι είναι ένας τροχός που επιβιβαζόμαστε και αποβιβαζόμαστε. Νομίζω ότι η ενέργεια της ζωής ανακυκλώνεται, γι' αυτό έγραψα το 'Déjà Vu'». Στις σημειώσεις της τετραπλής συλλογής CSN του 1991, έγραψε: «Ο νόμος της διατήρησης της ενέργειας ισχύει, η δύναμη της ζωής δεν χάνεται. Το αποτύπωμα της ταυτότητας συνήθως σβήνεται, αλλά μερικές φορές υπάρχει ένα ίχνος της και κάποια πράγματα διατηρούνται. Πώς αλλιώς μπορώ να εξηγήσω ότι γνώριζα να τραγουδώ αρμονίες στα έξι μου ή πώς να οδηγώ μια βάρκα από την πρώτη στιγμή; Και έχω, όλη μου τη ζωή, μια επίμονη ψευδαίσθηση ότι πριν ήμουν κάποιος άλλος». Το φορτωμένο με αρμονίες κομμάτι του τίτλου, "Déjà Vu", αντανακλά αυτή την παράξενη, μυστικιστική ατμόσφαιρα αλλά περιέχει και πολλές ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες σαν τη μικρή φωνητική γέφυρα "να, να, να...", μετά τα 2:24, με τις κιθάρες και τη φυσαρμόνικα του Σεμπάστιαν στο παρασκήνιο.



Ο Νας έγραψε το "Our House", μέσα σε μια ώρα, στο πιάνο της Μίτσελ, στο σπίτι της. Σε μια συνέντευξη του 2013, ανέφερε, «Ήταν ένα πολύ γκρίζο, βροχερό πρωινό στο Λος Άντζελες και επιστρέφαμε στο σπίτι στο Λόρελ Κάνιον και είπα, ξέρεις κάτι; Θ' ανάψω μια φωτιά. Γιατί δεν βάζεις μερικά λουλούδια στο βάζο που μόλις αγόρασες; Λοιπόν, πήγε στον κήπο να κόψει λουλούδια. Αυτό σήμαινε ότι δεν ήταν στο πιάνο της, αλλά ήμουν εγώ... Και μια ώρα αργότερα γεννήθηκε 'Το σπίτι μας', από μια απίστευτα συνηθισμένη στιγμή που πολλοί άνθρωποι έχουν βιώσει».

Στην ίδια συνέντευξη, ο Nash ρωτήθηκε για τις αρμονίες στο τραγούδι, «Είμαι εγώ, ο Ντέιβιντ και ο Στίφεν κάνοντας το καλύτερο μας, ότι κάναμε πάντα. Ξέρεις, είμαστε αρκετά τυχεροί που μπορούσαμε να κάνουμε μουσικά ότι θέλαμε. Και, ξέρεις, αυτοί οι δύο τύποι είναι απίστευτοι μουσικοί. Ο Κρόσμπι είναι ένας από τους πιο μοναδικούς μουσικούς που ξέρω και ο Στίφεν Στιλλς έχει βάλει αυτό το βασισμένο στο μπλουζ αίσθημα του Αμερικάνικου Νότου στη μουσική του. Και 'γω είμαι αυτός, ξέρεις, ο Ερρίκος Η', τύπος από την Αγγλία...». Το χαρούμενο "Our House", είχε τη διάθεση να τους γοητεύσει όλους, εκτός βέβαια από τον διαχρονικά κουρασμένο κυνικό που θα το μισήσει για την αισιοδοξία του και το φλογερό πάθος!



Η συνέχεια ανήκει σε μια όμορφη προσπάθεια, το σύντομο, με σποραδικές κιθάρες και φωνητικά, "4 + 20" του Stills, αν και λιγότερο μουσικά ενδιαφέρον από τ' άλλα του τραγούδια. Αντίθετα, η δραματική μπαλάντα του Neil, "Country Girl" που συνδυάζει τρία τραγούδια "Whiskey Boot Hill", "Down, Down, Down" και "Country Girl (I Think You’re Pretty)" είναι ένα μεγάλο κομμάτι, αν και χρωματισμένο με μελαγχολική χροιά, κάτι συνηθισμένο για τραγούδι του Young. Και βέβαια καρφώνει τις διασημότητες με τη στροφή, "Ενώ τα αστέρια κάθονται στο μπαρ και αποφασίζουν το ποτό τους / Σταματούν από τον θάνατο επειδή είναι πιο γρήγορος από το ναυάγιο".

Τέλος, το συν-γραμμένο από τους Stills-Young, επίσης σύντομο, "Everybody I Love You" έχει ένα κινητικό, επαναλαμβανόμενο γκρουβ και πιο ταιριαστά φωνητικά, καθώς και ιδεαλιστικούς στίχους που δηλώνουν ότι αυτός ο θεσμός του Γούντστοκ δεν ήταν ακόμη έτοιμος να αφήσει το όνειρο να πεθάνει, αγκυρώνοντας έτσι τα '60ς στη δεκαετία του '70.

Φυσικά, τέτοια συναισθήματα σήμερα φαίνονται κοινότοπα και ίσως λιγότερο ειλικρινή με δεδομένο ότι αν οι τύποι αυτοί, σαν ενσαρκωτές του "ονείρου", δεν μπορούσαν να τα βρουν μεταξύ τους, πόσο μάλλον όλοι οι άλλοι! Αλλά πίσω τότε, υπήρχε η εντύπωση ότι τίποτα δεν θα μπορούσε να τους σταματήσει, αφού λίγοι είχαν ξεκινήσει με κάτι τόσο συνταρακτικό όσο το Crosby, Stills, & Nash και το Déjà Vu που ακολούθησε...

Μνημείο!!

(*****, πηγές: εξώφυλλο, wikipedia.org, jonimitchell.com, James Perone, MOJO)

Φωτο...