Μια ιδιαίτερη και πολύ σημαντική πτυχή της μουσικής δημιουργίας και προσφοράς του Keith Jarrett (γεν. 8 Μαΐου 1945) είναι οι αυτοσχεδιασμοί του στο πιάνο. Πρόκειται για ηχογραφήσεις στις οποίες δεν υπάρχει κάποιο πρόγραμμα αλλά δημιουργούνται τη στιγμή εκείνη, όχι πάνω σε κάποιο κομμάτι αλλά από μηδενική βάση. Μπορούμε να το πούμε και στιγμιαία σύνθεση – instant composing. Όποιος (ορθά) θεωρεί τη σύνθεση μουσικής δύσκολη υπόθεση μπορεί να αντιληφθεί τη δυσκολία του εγχειρήματος της στιγμιαίας σύνθεσης.
Ο Keith Jarrett είναι βασικά ένας jazz πιανίστας άρα εξ ορισμού αυτοσχεδιαστής ο οποίος όμως έχει στο ενεργητικό του και ηχογραφήσεις απαιτητικών έργων των Bach (Παραλλαγές Goldberg, Γαλλικές Σουΐτες κλπ), Mozart , Shostakovich (Πρελούδια και Φούγκες), Handel. Εύκολα λοιπόν καταλαβαίνουμε ότι η τεχνική του ως πιανίστα είναι σε υψηλότατο έως εξωπραγματικό επίπεδο χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι αρκεί από μόνο του.
Οι αυτοσχεδιασμοί του καλύπτουν χρονικά μια περίοδο από το 1971 μέχρι το 2005 (μιλώντας για χρονολογία ηχογράφησης και όχι έκδοσης). Πραγματοποιούνται κατά κανόνα σε κοντσέρτα και σπανιότερα σε studio. Συγκεκριμένα , από τα 19 κοντσέρτα που έχουν εκδοθεί δισκογραφικά (τα 18 σε cd ) μόνο 2 είναι ηχογραφήσεις studio , το πρωτόλειο Facing you (1971) και το Staircase (1976). Σύμφωνα με τον ίδιο όσο πιο άδειο είναι το μυαλό του εκ των προτέρων τόσο καλύτερο το αποτέλεσμα.
Έχοντας ξεκινήσει λοιπόν από τις αρχές της δεκαετίας του 70 δημιούργησε ένα πολύ προσωπικό μουσικό ιδίωμα στο οποίο έχει ενσωματώσει πολλά και ετερόκλητα στοιχεία. Αν χαρακτηρίζαμε ως jazz τους αυτοσχεδιασμούς αυτούς θα είμασταν όχι μόνο ανακριβείς αλλά και άδικοι. Πρόκειται για κάτι πολύ ευρύτερο και ιδιαίτερα πολυσυλλεκτικό.
Στους αυτοσχεδιασμούς του συνυπάρχουν η κλασσική μουσική (από Bach μέχρι Debussy και Shostakovich) η jazz , τα blues, το gospel, η pop, η folk , τα χαοτικά ατονικά περάσματα, ο λυρισμός, όλα μαζί πλεγμένα σε ένα πρωτότυπο σύνολο.Άλλοτε οι μελωδίες του είναι ευδιάκριτες σε δομή κρυστάλλινη άλλοτε είναι κρυμμένες κάτω από αρμονικές ομίχλες ή και θύελλες. Συχνά οι σχέσεις μεταξύ των επιμέρους μουσικών επεισοδίων είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτές αμέσως και αποκαλύπτονται άκουσμα με το άκουσμα. Άλλοτε στα αυτιά μας φτάνει πλημμυρίδα λυρισμού και άλλοτε το μουσικό χάος. Γαλήνια περάσματα δίνουν τη θέση τους σε οργιώδη ξεσπάσματα και το αντίθετο. Τη μια στιγμή ακούγεται μια συμβατική μελωδία και σε λίγα λεπτά έχει μεταμορφωθεί σε πολύπλοκη ηχητική ακολουθία. Το αποτέλεσμα όλων αυτών των είναι γοητευτικό ,ελκυστικό, συναρπαστικό και εν τέλει εθιστικό.
Εκτός από το Facing you (1971), Staircase (1976) , Dark Intervals (1987) και τα τελευταία Radiance (2002) και Carnegie Hall (2005) όπου η φόρμα είναι ολιγόλεπτη (μέχρι λίγο πάνω από 10-15 λεπτά) οι υπόλοιποι αυτοσχεδιασμοί είναι της τάξης των 25 λεπτών και άνω με αποκορύφωμα τον αυτοσχεδιασμό στη Lausanne 64 (!) λεπτά.
Στα solo κοντσέρτα του (και όχι μόνο) ο Keith Jarrett έχει την ενοχλητική (για πολλούς) συνήθεια να βγάζει διάφορους ήχους: από απλό σιγοτραγούδισμα αυτού που παίζει μέχρι άναρθρες κραυγές. Χαρακτηριστική επίσης είναι και η κινησιολογία του : μισοσηκώνεται, στρίβει το σώμα του, κάνει γκριμάτσες.
Όλʼαυτά βέβαια δεν δείχνουν τίποτα παραπάνω από έναν Μουσικό ο οποίος αγωνιά και κοχλάζει την ώρα της δημιουργίας.
Last edited: