- 17 June 2006
- 14,350
Αρχές δεκαετίας του ’70 το τοπίο στη Σύγχρονη Μουσική ήταν ευεπίφορο σε κοσμογονικές αλλαγές και θολό, σαν “κουνημένη” φωτογραφία: είναι η εποχή αμέσως μετά από την free jazz από τη μιά και τους έντεχνους -Stockhausen, Ligeti, Nono κ.α- από την άλλη, ένα τοπίο όπου κυριαρχεί η απόλυτη σύγχιση - κανείς πλέον, δεν μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια Τι είναι μουσική και Τι όχι. Είναι η εποχή της σύντομης ηγεμονίας της avant garde, γνωστή και σαν squeaky door music, με την έννοια πως θεωρούν μουσική ακόμα και μιά πόρτα, που τρίζει πάνω σε σκουριασμένους μεντεσέδες.
Gavin Bryars - The Sinking of the Titanic (Philips CD - 1994)
Ο Gavin Bryars, σύγχρονος Βρετανός συνθέτης και πολυπράγμων -μεταξύ άλλων οπαδός της παταφυσικής φιλοσοφίας και επίτιμο μέλος της παγκόσμιας αδελφότητας Σέρλοκ Χολμς- είχε μόλις διαβάσει ένα σκοτεινό Βικτωριανό μυθιστόρημα με τίτλο “Ματαιότητα”, γραμμένο από κάποιον Morgan Robertson, το 1898. Το βιβλίο γράφτηκε 14 χρόνια πριν από το ναυάγιο του “Τιτανικού”. Το παράδοξο είναι πως το μυθιστόρημα έχει σαν επίκεντρο ένα τεράστιο επιβατικό πλοίο με το όνομα “Ο Τιτάν”, που συγκρούεται με ένα παγόβουνο και βυθίζεται, στο βόρειο Ατλαντικό, στο παρθενικό του ταξίδι. O Gavin Bryars “τρελλάθηκε” με αυτό το αλλόκοτο παράδειγμα της ζωής που αντιγράφει την Τέχνη. Αρχισε να συνθέτει το έργο Η Βύθιση του Τιτανικού το 1969. Το έργο φιλοδοξούσε να είναι μιά ηχητική αναπαράσταση του γεγονότος. Παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά στο Λονδίνο, το 1972 κι από τότε, ο συνθέτης του, του κάνει προσθήκες και μικρές αναθεωρήσεις συνεχώς.
Το έργο είναι Σταθμός - ένα από τα πιο συγκλονιστικά αριστουργήματα Σύγχρονης Μουσικής του 20ου αιώνα: ένα υπερφυσικό και απόκοσμο ηχητικό τοπίο γεμάτο παγωνιά, νύχτα και ομίχλη. Κάθε λογής απόηχοι διατρέχουν το άκουσμα, κυριολεκτικά χειροποίητο, με κάθε νήμα της υφής του σχολαστικά επεξεργασμένο και στον κόσμο του, λές και δεν έχει την παραμικρή συνάφεια με οποιοδήποτε από τα άλλα, γύρω του: η ατμόσφαιρα υγρή, τα ηχητικά σπαράγματα μοιάζουν σαν να περισυλλέχθηκαν από τα σκοτεινά νερά του ναυαγίου όπου επέπλεαν κάθε λογής συντρίμια. Είναι οργανωμένα σε μιά πυκνή ακολουθία: ακούς μουσικά κουτιά, τη διήγηση ενός από τους επιζώντες που μόλις ακούγεται πίσω από τα ευφάνταστα ηχητικά εφέ: εδώ ένα σεξτέτο εγχόρδων που αναπαριστά την ορχήστρα που έπαιζε ragtime και εκκλησιαστικούς ύμνους ένω το πλοίο βυθιζόταν, εκεί marimbas που σου προξενούν ρίγος, ένα μοναχικό, θρηνητικό μπάσο κλαρινέτο, φόρος τιμής στο Σκωτσέζο αυλητή που χάθηκε στο ναυάγιο, σχεδόν βλέπεις τη γκάϊντα του να παρασύρεται απ τα παγωμένα νερά. Θυμάσαι τις θεωρίες του Γουλιέλμου Μαρκόνι που, συμπτωματικά, υποδέχθηκε κάποιους από τους επιζώντες στο λιμάνι της Ν. Υόρκης. Ο Μαρκόνι πίστευε πως οι ήχοι ποτέ δεν πεθαίνουν: απλά αδυνατίζουν συνεχώς, σε μιά αέναη εξασθένιση αλλά ποτέ δεν εξαφανίζονται ολοκληρωτικά.
Ακόμα και στις πιο πειραματικές φάσεις του, ο Gavin Bryars πιστεύει κύρια στην προσβασιμότητα της μουσικής. Στο ότι μιά μουσική πρέπει πρωτίστως να είναι εύφωνη, να διακατέχεται από λυρισμό, να μιλάει στο συναίσθημα. “Η Βύθιση του Τιτανικού” είναι ένα έργο που, δίκαια στην εποχή του, χαρακτηρίσθηκε πρωτοποριακό και ριζοσπαστικό καθώς καταργούσε τα σύνορα ανάμεσα στη “σοβαρή” και στη λαϊκή μουσική, τους ...ταξικούς περιορισμούς ανάμεσα στη στοιχειώδη μουσική παιδεία και στον λογιοτατισμό.
Η αύρα του αποπνέει την ίδια φρεσκάδα και δύναμη, αναλοίωτες στο παραμικρό, ακόμα και σήμερα, 35 χρόνια μετά.
Η έκδοση που παρουσιάζεται εδώ, είναι αναθεωρημένη και διευρυμένη και την θεωρώ την καλύτερη γνωριμία με το έργο για κάποιον που δεν το έχει ακούσει.
Γι αυτούς που Ξέρουν, εκ των ων ουκ άνευ, είναι η πρωτότυπη εκδοχή στην Obscure του Brian Eno, με παραγωγή του ίδιου. Η Virgin την ξανακυκλοφορεί σε CD από το 2004, μαζί με άλλο ένα, σύγχρονο Αριστούργημα του Bryars: "Jesus Blood Never Failed Me" - τα λόγια είναι φτώχεια.
Gavin Bryars - The Sinking of the Titanic (Philips CD - 1994)
Ο Gavin Bryars, σύγχρονος Βρετανός συνθέτης και πολυπράγμων -μεταξύ άλλων οπαδός της παταφυσικής φιλοσοφίας και επίτιμο μέλος της παγκόσμιας αδελφότητας Σέρλοκ Χολμς- είχε μόλις διαβάσει ένα σκοτεινό Βικτωριανό μυθιστόρημα με τίτλο “Ματαιότητα”, γραμμένο από κάποιον Morgan Robertson, το 1898. Το βιβλίο γράφτηκε 14 χρόνια πριν από το ναυάγιο του “Τιτανικού”. Το παράδοξο είναι πως το μυθιστόρημα έχει σαν επίκεντρο ένα τεράστιο επιβατικό πλοίο με το όνομα “Ο Τιτάν”, που συγκρούεται με ένα παγόβουνο και βυθίζεται, στο βόρειο Ατλαντικό, στο παρθενικό του ταξίδι. O Gavin Bryars “τρελλάθηκε” με αυτό το αλλόκοτο παράδειγμα της ζωής που αντιγράφει την Τέχνη. Αρχισε να συνθέτει το έργο Η Βύθιση του Τιτανικού το 1969. Το έργο φιλοδοξούσε να είναι μιά ηχητική αναπαράσταση του γεγονότος. Παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά στο Λονδίνο, το 1972 κι από τότε, ο συνθέτης του, του κάνει προσθήκες και μικρές αναθεωρήσεις συνεχώς.
Το έργο είναι Σταθμός - ένα από τα πιο συγκλονιστικά αριστουργήματα Σύγχρονης Μουσικής του 20ου αιώνα: ένα υπερφυσικό και απόκοσμο ηχητικό τοπίο γεμάτο παγωνιά, νύχτα και ομίχλη. Κάθε λογής απόηχοι διατρέχουν το άκουσμα, κυριολεκτικά χειροποίητο, με κάθε νήμα της υφής του σχολαστικά επεξεργασμένο και στον κόσμο του, λές και δεν έχει την παραμικρή συνάφεια με οποιοδήποτε από τα άλλα, γύρω του: η ατμόσφαιρα υγρή, τα ηχητικά σπαράγματα μοιάζουν σαν να περισυλλέχθηκαν από τα σκοτεινά νερά του ναυαγίου όπου επέπλεαν κάθε λογής συντρίμια. Είναι οργανωμένα σε μιά πυκνή ακολουθία: ακούς μουσικά κουτιά, τη διήγηση ενός από τους επιζώντες που μόλις ακούγεται πίσω από τα ευφάνταστα ηχητικά εφέ: εδώ ένα σεξτέτο εγχόρδων που αναπαριστά την ορχήστρα που έπαιζε ragtime και εκκλησιαστικούς ύμνους ένω το πλοίο βυθιζόταν, εκεί marimbas που σου προξενούν ρίγος, ένα μοναχικό, θρηνητικό μπάσο κλαρινέτο, φόρος τιμής στο Σκωτσέζο αυλητή που χάθηκε στο ναυάγιο, σχεδόν βλέπεις τη γκάϊντα του να παρασύρεται απ τα παγωμένα νερά. Θυμάσαι τις θεωρίες του Γουλιέλμου Μαρκόνι που, συμπτωματικά, υποδέχθηκε κάποιους από τους επιζώντες στο λιμάνι της Ν. Υόρκης. Ο Μαρκόνι πίστευε πως οι ήχοι ποτέ δεν πεθαίνουν: απλά αδυνατίζουν συνεχώς, σε μιά αέναη εξασθένιση αλλά ποτέ δεν εξαφανίζονται ολοκληρωτικά.
Ακόμα και στις πιο πειραματικές φάσεις του, ο Gavin Bryars πιστεύει κύρια στην προσβασιμότητα της μουσικής. Στο ότι μιά μουσική πρέπει πρωτίστως να είναι εύφωνη, να διακατέχεται από λυρισμό, να μιλάει στο συναίσθημα. “Η Βύθιση του Τιτανικού” είναι ένα έργο που, δίκαια στην εποχή του, χαρακτηρίσθηκε πρωτοποριακό και ριζοσπαστικό καθώς καταργούσε τα σύνορα ανάμεσα στη “σοβαρή” και στη λαϊκή μουσική, τους ...ταξικούς περιορισμούς ανάμεσα στη στοιχειώδη μουσική παιδεία και στον λογιοτατισμό.
Η αύρα του αποπνέει την ίδια φρεσκάδα και δύναμη, αναλοίωτες στο παραμικρό, ακόμα και σήμερα, 35 χρόνια μετά.
Η έκδοση που παρουσιάζεται εδώ, είναι αναθεωρημένη και διευρυμένη και την θεωρώ την καλύτερη γνωριμία με το έργο για κάποιον που δεν το έχει ακούσει.
Γι αυτούς που Ξέρουν, εκ των ων ουκ άνευ, είναι η πρωτότυπη εκδοχή στην Obscure του Brian Eno, με παραγωγή του ίδιου. Η Virgin την ξανακυκλοφορεί σε CD από το 2004, μαζί με άλλο ένα, σύγχρονο Αριστούργημα του Bryars: "Jesus Blood Never Failed Me" - τα λόγια είναι φτώχεια.
