Αυτή η γη είναι δική σου... [Woody Guthrie]

«Στο μέρος που σκοτώνει τα όνειρα, το μηδέν μοιάζει με άπειρο. Το σκουπίδι, με θησαυρός. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί. Δεν υπάρχουν αλήθειες και ψέματα. Υπάρχουν μόνο πάθη και όνειρα. Υπάρχει μόνο παρόν. Ούτε πριν, ούτε μετά. Υπάρχουν μόνο Άνθρωποι. Και Ποντίκια».

«Καθένας στον κόσμο έχει ένα όνειρο που ξέρει ότι δεν θα πραγματοποιηθεί ποτέ, ωστόσο ξοδεύει τη ζωή του ελπίζοντας ότι θα το πραγματοποιήσει. Αυτή η αντίφαση ενσωματώνει, ταυτόχρονα τη θλίψη, το μεγαλείο και τον θρίαμβο του ανθρώπινου είδους». Τζον Στάινμπεκ


Η μεγάλη οικονομική ύφεση (Great Depression) έπληξε την Αμερική και τον Κόσμο, τη δεκαετία του '30 και οδήγησε σε απόγνωση τους καθημερινούς ανθρώπους, θέτοντας σε δοκιμασία τα όριά τους. Και σαν να μην έφτανε αυτό, αμμοθύελλες σάρωσαν τα αμερικάνικα και καναδέζικα λιβάδια (Dust Bowl), προκαλώντας τεράστιες καταστροφές. Το χρηματιστηριακό κραχ, η πτώση των συναλλαγών, η υποκατανάλωση, προετοίμασαν κάτι χειρότερο με την άνοδο του εθνικισμού που οδήγησε σε παγκόσμιο πόλεμο. Προφανώς κάθε ομοιότητα με το σήμερα είναι συμπτωματική και εδώ γελάμε ή μάλλον κλαίμε...

Σαν τον Στάινμπεκ που έγραψε μια σειρά από ιστορίες, για τη Μεγάλη Ύφεση με την εσωτερική μετανάστευση και τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης, έτσι και ο ανήσυχος Woody Guthrie ευαισθητοποιήθηκε και άρχισε την περιπλάνησή του στη ρημαγμένη χώρα βιώνοντας την κρίση και τραγουδώντας τους αγώνες και τα όνειρα των απλών Αμερικανών.

timaios said:

...άκουγα πολύ τόν Woody Guthrie πού εκτιμώ επίσης πάρα πολύ, δέν ξέρω εάν υπάρχει κάποιο αφιέρωμα στό forum, νομίζω ότι αξίζει μιά παρουσίαση.

Click to expand...

Φίλε μου, σίγουρα αξίζει και είναι η κατάλληλη στιγμή μετά το Okie του Κέιλ να μιλήσουμε για έναν άλλο "Okie", δηλαδή για ένα λευκό μετανάστη, περιπλανώμενο αγροτικό εργάτη από την Οκλαχόμα, όπως υποτιμητικά τους έλεγαν τότε, τη δεκαετία της ύφεσης...

Γούντι Γκάθρι: Αυτή η Μηχανή Σκοτώνει Φασίστες​

Ο τραγουδιστής-τραγουδοποιός και φολκ μουσικός Woody Guthrie (1912-1967) αναδύθηκε τον καιρό της παρατεταμένης ξηρασίας με τις αμμοθύελλες της Οκλαχόμα και της Μεγάλης Ύφεσης, με στίχους που αγκάλιαζαν τις απόψεις του σχετικά με την οικολογία, τη φτώχεια και τον συνδικαλισμό στις ΗΠΑ, συνδυάζοντας σκοπούς που αντικατόπτριζαν τα πολλά είδη της Αμερικάνικης παραδοσιακής μουσικής. Η μουσική του κληρονομιά περιλαμβάνει εκατοντάδες πολιτικά, παραδοσιακά και παιδικά τραγούδια, μπαλάντες και αυτοσχεδιασμούς. Συχνά έπαιζε με το σύνθημα "Αυτή η Μηχανή Σκοτώνει Φασίστες" που αναγραφόταν στην κιθάρα του.



Το πιο γνωστό τραγούδι του Γούντι είναι το "This Land Is Your Land", που γράφτηκε το 1940 και είχε έξι στροφές, από τις οποίες οι δύο πρώτες που σας παραθέτω, αφορούσαν τη Μεγάλη Ύφεση και δεν ακούγονταν όταν το τραγούδι πρωτοεκδόθηκε το 1951. Μια έβδομη στροφή, η πιο πάνω τρίτη στη σειρά, προστέθηκε όταν πολυγραφήθηκε η ανθολογία τραγουδιών του, που πωλήθηκε για 25 σεντς! Το τραγούδι παρουσιαζόταν με παραλλαγές που υπαγορευόντουσαν από τις πολιτικοκοινωνικές συνθήκες της εποχής, "ήταν τα πρώτα χρόνια του '50 με τον Μακάρθυ εκεί έξω και θεωρούνταν επικίνδυνο με πολλούς τρόπους να ηχογραφείται αυτό το είδος του υλικού", σημειώνει η κόρη του, Nora Guthrie. Το 2002, ήταν μια από τις 50 ηχογραφήσεις που επιλέχτηκε εκείνη τη χρονιά από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, για να προστεθεί στο Εθνικό Μητρώο Ηχογραφήσεων.

Στη δεκαετία του 1930 ο Guthrie ταξίδεψε με τους οικονομικούς μετανάστες από την Οκλαχόμα στην Καλιφόρνια, ενώ στη διαδρομή μάθαινε, ξαναέγραφε και εκτελούσε παραδοσιακά φολκ και μπλουζ τραγούδια. Πολλά από τα τραγούδια που συνέθεσε ήταν για τις εμπειρίες του, την εποχή της ξηρασίας με τη σκόνη κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, κερδίζοντας το παρατσούκλι, "Dust Bowl Balladeer". Σ' όλη τη ζωή του, ο Guthrie συνδέθηκε με το Αμερικάνικο κομμουνιστικό κίνημα, αν και ποτέ δεν εντάχθηκε επίσημα στο Κόμμα.


__________
* υδροηλεκτρικό φράγμα που ηλεκτροδοτεί την Ουάσινγκτον

Κατά τη διάρκεια των μετέπειτα χρόνων ο Guthrie υπηρέτησε ως εικονικός ηγέτης στο φολκ κίνημα, παρέχοντας έμπνευση σε μια γενιά νέων φολκ μουσικών, συμπεριλαμβανομένων των σχέσεων (καθοδήγησης) με τον Ράμπλινγκ Τζακ Έλλιοττ και τον Μπομπ Ντίλαν. Τραγουδοποιοί όπως οι Bob Dylan, Phil Ochs, Bruce Springsteen, Pete Seeger, Joe Strummer και Tom Paxton έχουν αναγνωρίσει το χρέος τους για την επιρροή, στον Guthrie.

Ο γιος του, Arlo Guthrie, μπήκε στη φολκ σκηνή κοντά στο τέλος της ζωής του και είχε σημαντική επιτυχία.

Ο Γκάθρι αποτέλεσε τεράστια προσωπικότητα στην αναβίωση της αμερικάνικης φολκ μουσικής, που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1940 και κορυφώθηκε σε δημοτικότητα στα μέσα της δεκαετίας του 1960 και βέβαια είναι γνωστός ο ρόλος της στις μετέπειτα εξελίξεις που διαμόρφωσαν τη νέα μουσική (βλέπε ροκ) με την παγκόσμια απήχηση και τις προεκτάσεις της. (Πηγή: Βικιπαίδεια)

Τα λιβάδια της αφθονίας!​

Various - The Greatest Songs Of Woody Guthrie (1972, Vanguard)


Καλλιτέχνης - Τραγούδια:
-- VSD-35: A1 Woody Guthrie - This Land Is Your Land - 2:12, A2 Cisco Houston - Do Re Mi - 4:46, A3 The Weavers - So Long, It's Been Good To Known Yuh - 2:27, A4 Odetta - Pastures Of Plenty - 4:01, A5 Country Joe McDonald - Roll On Columbia - 3:23, A6 Woody Guthrie & Cisco Houston - Hard, Ain't It Hard - 2:46, A7 Cisco Houston - Deportee (Plane Wreck At Los Gatos) - 4:36, B1 A Group Of Children's Songs - 7:05: {a. The Babysitters - Pick It Up - 1:03, b. Woody Guthrie - (Take Me) Riding In My Car - 1:43, c. The Babysitters - Why Oh Why - 1:01, d. Cisco Houston - Ship In The Sky - 1:46, e. Woody Guthrie - Grassey Grass Grass - 1:32}, B2 Cisco Houston - Old Lone Wolf - 1:06, B3 The Weavers - Woody's Rag & 900 Miles - 1:33, B4 Cisco Houston - 900 Miles - 3:21, B5 The Weavers - Jackhammer John - 2:35, B6 Country Joe McDonald - Tom Joad - 7:08
-- VSD-36: C1 Cisco Houston - I Ain't Got No Home - 1:43, C2 The Weavers - The Sinking Of The Reuben James - 2:47, C3 Woody Guthrie - Dirty Overhalls - 1:55, C4 Odetta - The Great Historical Bum - 1:56, C5 Jack Elliott - Talking Fishing Blues - 3:30, C6 Cisco Houston - Ladies Auxiliary - 0:30, C7 Country Joe McDonald - Blowing Down That Old Dusty Road - 2:33, C8 Jim Kweskin - Buffalo Skinners - 5:25, C9 Cisco Houston - Curley Headed Baby - 3:05, D1 Jack Elliott - 1913 Massacre - 3:48, D2 Cisco Houston - Jesus Christ - 2:25, D3 Odetta - Rambling Round Your City - 4:02, D4 Country Joe McDonald - When The Curfew Blows - 2:15, D5 Joan Baez - Pretty Boy Floyd - 4:28, D6 Woody Guthrie (with Cisco Houston and Sonny Terry) - Hard Travelin' - 2:11, D7 The Weavers - This Land Is Your Land - 2:43

Τέλη δεκαετίας του '70 ψάχναμε για τις επιρροές του Ντίλαν και είχε πάρει το αυτί μας για τον Γκάθρι. Βρέθηκε, λοιπόν, στη "Στροφή Μανάκου", στη Σπυρ. Τρικούπη στα Εξάρχεια, το The Greatest Songs of Woody Guthrie, ένας διπλός δίσκος σε ετικέτα Vanguard που η "Στροφή" είχε πάντα σε στοκ. Βέβαια μετά από λίγο "δανείστηκε", όπως τότε συνηθιζόταν και χάθηκε.

Αν και το άλμπουμ ξεκινούσε με τον ίδιο τον Guthrie να ερμηνεύει το πιο διάσημο τραγούδι του, "This Land Is Your Land" και περιέχει μερικά ακόμη κομμάτια, που τραγουδάει μόνος του ή σε ντουέτα, όλα τα άλλα ήταν διασκευές από άλλους καλλιτέχνες. Πρόκειται δηλαδή για αφιερωματικό άλμπουμ που αντιπροσωπεύει μερικούς από τους καλύτερους πρώτης και δεύτερης γενιάς φολκ τραγουδιστές που ακολούθησαν την πορεία που σημάδεψε ο Αμερικάνος τροβαδούρος.

Ναι, υπάρχει μια αυθεντικότητα, να ακούς τον Guthrie να τραγουδάει τα τραγούδια του, που κανείς άλλος δεν μπορεί να αγγίξει, αλλά υπάρχει και κάτι συγκινητικό και ενδιαφέρον στους άλλους ερμηνευτές που με σεβασμό αναδεικνύουν την εγγενή ομορφιά των τραγουδιών του. Φυσικά, κάθε φορά που ο Guthrie τραγουδάει ένα από αυτά τα κομμάτια, όπως το ντουέτο με τον Σίσκο Χιούστον στο "Hard, Ain't It Hard", σε ωθεί να πας ν' ακούσεις ένα από τα δικά του άλμπουμ.

Το ερέθισμα που μας δόθηκε τότε ήταν αρκετό για να αναζητήσουμε και να εξερευνήσουμε όλη την αναβιωτική φολκ σκηνή και να εκτιμήσουμε τη σπουδαιότητα και την επιδραστική αξία της.

Εσείς που θέλετε, τώρα, να τον γνωρίσετε πέρα ασφαλώς από τον παραπάνω διπλό δίσκο (εάν βρεθεί), αναζητήστε (πιο εύκολο) την πιο κάτω νεότερη εξαίσια συλλογή τεσσάρων CD, που διαθέτει 105 κομμάτια, συμπεριλαμβανομένων πολλών από τις πιο γνωστές συνθέσεις του αλλά και μερικές από τις πιο ασυνήθιστές του, ηχογραφημένες όλες τη δεκαετία του 1940.

---

Woody Guthrie - The Asch Recordings, Vol. 1-4 (1999, Smithsonian Folkways)


Τραγούδια:
-- This Land Is Your Land: The Asch Recordings, Vol. 1: 1-1 This Land Is Your Land - 02:16, 1-2 Car Song - 01:49, 1-3 Ramblin' Round - 02:13, 1-4 Talking Fishing Blues - 03:03, 1-5 Philadelphia Lawyer - 02:28, 1-6 Lindbergh - 03:10, 1-7 Hobo's Lullaby - 02:22, 1-8 Pastures Of Plenty - 02:24, 1-9 Grand Coulee Dam - 02:09, 1-10 End Of The Line - 02:49, 1-11 New York Town - 02:35, 1-12 Gypsy Davy - 02:48, 1-13 Jesus Christ - 02:36, 1-14 This Land Is Your Land - 02:43, 1-15 Do-Re-Mi - 02:30, 1-16 Jarama Valley - 02:51, 1-17 The Biggest Thing Man Has Ever Done - 02:17, 1-18 Picture From Life's Other Side - 03:05, 1-19 Jesse James - 02:57, 1-20 Talking Hard Work - 03:22, 1-21 When That Great Ship Went Down - 03:17, 1-22 Hard, Ain't It Hard - 02:41, 1-23 Going Down The Road Feeling Bad - 02:55, 1-24 I Ain't Got Nobody - 02:31, 1-25 Sinking Of The Reuben James - 02:58, 1-26 Why, Oh Why? - 03:27, 1-27 This Land Is Your Land - 00:52
-- Muleskinner Blues: The Asch Recordings, Vol. 2: 2-1 Muleskinner Blues - 02:49, 2-2 Wreck Of The Old 97 - 02:11, 2-3 Sally Goodin' - 02:26, 2-4 Little Black Train - 02:29, 2-5 Who's Gonna Shoe Your Pretty Little Feet - 02:28, 2-6 Baltimore To Washington - 02:53, 2-7 Rubber Dolly - 02:11, 2-8 21 Years - 03:13, 2-9 Sowing On The Mountain - 02:23, 2-10 Bed On The Floor - 02:21, 2-11 Take A Whiff On Me - 02:41, 2-12 Stepstone - 02:53, 2-13 Put My Little Shoes Away - 02:44, 2-14 Hen Cackle - 02:16, 2-15 Poor Boy - 02:26, 2-16 Stackolee - 02:57, 2-17 Johnny Hart - 02:27, 2-18 Worried Man Blues - 02:57, 2-19 Danville Girl - 02:58, 2-20 Gambling Man - 02:19, 2-21 Rye Straw - 02:46, 2-22 Crawdad Song - 02:52, 2-23 Ida Red - 02:59, 2-24 Keep My Skillet Good And Greasy - 02:43, 2-25 Train 45 - 02:39
-- Hard Travelin': The Asch Recordings, Vol. 3: 3-1 Hard Travelin' - 02:31, 3-2 Farmer-Labor Train - 02:48, 3-3 Howdjadoo - 01:39, 3-4 Ship In The Sky - 02:32, 3-5 I Ain't Got No Home In This World Anymore - 02:43, 3-6 Mean Talking Blues - 03:45, 3-7 Better World A-Comin' - 03:04, 3-8 Miss Pavlichencko - 02:28, 3-9 So Long It's Been Good To Know You (WWII Version) - 02:44, 3-10 New Found Land - 02:05, 3-11 Oregon Trail - 02:44, 3-12 Vigilante Man - 03:22, 3-13 1913 Massacre - 03:35, 3-14 Talking Columbia - 02:28, 3-15 Two Good Men - 03:45, 3-16 Sally Don't You Grieve - 02:22, 3-17 Talking Sailor - 03:01, 3-18 What Are We Waiting On? - 02:06, 3-19 Railroad Blues - 03:13, 3-20 Ludlow Massacre - 03:27, 3-21 Ladies Auxiliary - 02:09, 3-22 Miner's Song - 02:09, 3-23 When The Yanks Go Marching In - 02:45, 3-24 Union Maid (Excerpt) - 00:42, 3-25 Rubaiyat - 03:40, 3-26 Many And The Few - 05:33, 3-27 Hanukkah Dance - 01:24
-- Buffalo Skinners: The Asch Recordings, Vol. 4: 4-1 Ranger's Command - 02:48, 4-2 Buffalo Skinners - 03:15, 4-3 Billy The Kid - 02:00, 4-4 Cowboy Waltz - 02:03, 4-5 Pretty Boy Floyd - 02:58, 4-6 Along In The Sun And The Rain - 02:27, 4-7 Whoopie Ti-Yi-Yo Get Along Little Dogies - 02:48, 4-8 Froggie Went A-Courtin' - 03:26, 4-9 Buffalo Gals - 02:32, 4-10 I Ride An Old Paint - 02:56, 4-11 Dead Or Alive - 02:53, 4-12 Slipknot - 02:30, 4-13 Cocaine Blues - 02:13, 4-14 Go Tell Aunt Rhody - 02:49, 4-15 Chisholm Trail - 02:24, 4-16 Stewball - 03:26, 4-17 Wild Cyclone - 03:57, 4-18 Train Blues - 03:31, 4-19 Red River Valley - 02:52, 4-20 Fastest Of Ponies - 04:15, 4-21 Stewball - 02:27, 4-22 Snow Deer - 02:31, 4-23 When The Curfew Blows - 01:42, 4-24 Little Darling - 02:12, 4-25 Blowing Down That Old Dusty Road - 03:02, 4-26 Return Of Rocky Mountain Slim And Desert Rat Shorty - 02:34

Η πλήρης πρόσβαση στα αρχεία του πολωνοαμερικανού ιδρυτή Moses Asch της Asch Records και μετέπειτα Folkways Records συνέβαλε στη δημιουργία αυτού του τετραπλού κουτιού με τις πιο σημαντικές ηχογραφήσεις του Guthrie, από το 1944 και 1945, περιλαμβάνοντας το μεγαλύτερο μέρος του αρχικού υλικού του και αρκετά παραδοσιακά τραγούδια. Μπορείτε να ξεκινήσετε και με το Vol. 1, μιας και τα τέσσερα σιντί διατίθενται και ξεχωριστά, για να πάρετε γεύση από κάτι οπωσδήποτε ιδιαίτερο και σίγουρα δύσκολο ειδικά για τα νέα, εκτεθειμένα στην ευκολία των σύγχρονων ακουσμάτων, αυτιά.

Μιλάμε για σπαραχτικές καταστάσεις, με τεράστιο εκφραστικό βάθος που περιγράφουν τη ζωή, δηλαδή τον πόνο και το όνειρο...

Το μήνυμα του Γούντι Γκάθρι παραμένει επίκαιρο

The Observer, 2012


Ο Γούντι Γκάθρι γεννήθηκε στις 14 Ιουλίου -την Ημέρα της Βαστίλης- του 1912. Στην Αμερική, στην Ευρώπη και σ' όλο τον κόσμο η επέτειος έχει δώσει την ευκαιρία να διοργανωθούν πλήθος εκδηλώσεις μνήμης και τιμής για τον τροβαδούρο που υπήρξε ο θεμελιωτής του τραγουδιού διαμαρτυρίας.

Στη γενέτειρά του, την πόλη Οκεμαχ της Οκλαχόμα, έγινε στα μέσα Ιουλίου (2012) ένα μεγάλο φεστιβάλ με ελεύθερη είσοδο· ο γιος του, ο Αρλο Γκάθρι, έδωσε συναυλίες στο Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης, ενώ ο Στιβ Ερλ ήταν ο οικοδεσπότης στο Woodyfest, επίσης στη Νέα Υόρκη.

Ο Γούντι Γκάθρι, όπως είπε πρόσφατα η κόρη του, η Νόρα, ήταν «ο τελευταίος από τους μεγάλους τροβαδούρους και ο πρώτος τραγουδιστής-τραγουδοποιός του πανκ ροκ». Γόνος μιας οικογένειας που κάθε άλλο παρά αριστερή ήταν (σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες μπορεί να ήταν και ρατσιστική), έγινε ο δημιουργός «σκληρών τραγουδιών για σκληρά χτυπημένους ανθρώπους» - και του εναλλακτικού Εθνικού Ύμνου της Αμερικής, του «This Land Is Your Land». Μόνο πρόσφατα ο Σπρίνγκστιν και ο Μορέλο ερμήνευσαν την πλήρη εκδοχή του τραγουδιού, που ποτέ δεν περιελήφθη στα αμερικανικά songbooks, με στίχους που επιτίθενται στην ιδιωτική ιδιοκτησία. Η Νόρα Γκάθρι πιστεύει ότι τους παρέλειψαν για να κάνουν το τραγούδι κατάλληλο για τα σχολεία, ο Μορέλο ότι «λογόκριναν όλους τους στίχους που δείχνουν ότι είναι ένας επαναστατικός, ταξικός ύμνος».

Σαράντα πέντε χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Γούντι παραμένει πολιτικά συνταρακτικός και καμιά φορά αινιγματικός. Η αποκατάσταση του «This Land Is Your Land» αναδεικνύει τη συγκρουσιακή θέση του Γκάθρι και της αμερικανικής πατριωτικής Αριστεράς: αγαπούν τη γη, την πατρίδα, αλλά μάχονται το σύστημα, που όμως μπορεί να τους αφομοιώσει. Ένα καινούργιο βιβλίο, με τίτλο «Woody Guthrie, American Radical», του Αμερικανού καθηγητή λογοτεχνίας Γουίλ Κάουφμαν, επιδιώκει να διεκδικήσει τον Γκάθρι από εκείνους που τον τοποθέτησαν στα αμερικανικά γραμματόσημα και την «εθνική κληρονομιά», επισημαίνοντας τη συμμετοχή του «στο κομμουνιστικό κίνημα, αν όχι στο κομμουνιστικό κόμμα».

Η Νόρα Γκάθρι, η οποία επιμελείται το αρχείο των επιστολών, σχεδίων, ημερολογίων κ.λπ. του πατέρα της, επιμένει ότι ο Γκάθρι δεν θα μπορούσε ποτέ να ζήσει «μέσα στον ζουρλομανδύα ενός κόμματος». Λέει ότι ήταν «κοινοτιστής και όχι κομμουνιστής», ένας άνθρωπος που ήθελε να «εμπλακεί στη διακυβέρνηση της χώρας όχι για να την ανατρέψει αλλά για να την αλλάξει».

Πώς ήταν ως πατέρας, όμως; «Εντάξει, δεν ήταν ο τυπικός Αμερικανός πατέρας. Πόσοι όμως έχουν πατέρα που έγραψε 600 τραγούδια; Γέμισε το κεφάλι μου με μεγάλες ιδέες. Ωραία, δεν έπαιζε μαζί μας μπέιζ μπολ, αλλά μου έδωσε πράγματα να σκέφτομαι σε όλη μου τη ζωή. Ένα υπέροχο ταξίδι που δεν φτάνει μια ζωή για να το τελειώσω».

---

«Μισώ ένα τραγούδι που σε κάνει να πιστεύεις ότι είσαι ασήμαντος. Μισώ ένα τραγούδι που σε κάνει να πιστεύεις ότι γεννήθηκες για να χάνεις. Προορισμένος να χάνεις. Ανάξιος για τον καθένα. Ανάξιος για οτιδήποτε. Επειδή είσαι, είτε πολύ γέρος, ή πολύ νέος, ή πολύ παχύς, ή πολύ λεπτός, ή πολύ άσχημος, ή πολύ αυτό, ή πολύ το άλλο... τραγούδια που σε θάβουν ή κοροϊδεύουν λόγω της κακής τύχης σου ή της εξάντλησης απ' την περιπλάνησή σου. Είμαι έξω για να πολεμήσω αυτά τα τραγούδια, μέχρι την τελευταία μου ανάσα και σταγόνα του αίματός μου». - Woody Guthrie

«Ο Γούντι είναι απλά ο Γούντι. Χιλιάδες άνθρωποι δεν ξέρουν ότι έχει άλλο όνομα. Είναι απλά μια φωνή και μια κιθάρα. Τραγουδάει τα τραγούδια ενός λαού και υποψιάζομαι ότι, κατά κάποιο τρόπο, αυτός είναι ο λαός. Τραχύφωνος και ένρινος, η κιθάρα του κρεμασμένη σαν γρύλος σε σκουριασμένη ζάντα, δεν υπάρχει τίποτα γλυκό στον Γούντι και στα τραγούδια του. Αλλά υπάρχει κάτι πιο σημαντικό για εκείνους που εξακολουθούν να ακούνε. Υπάρχει η θέληση ενός λαού να αντέξει και να πολεμήσει ενάντια στην καταπίεση. Νομίζω ότι αυτό το ονομάζουμε αμερικανικό πνεύμα». - John Steinbeck

Σπίτι από γη, Αίολος, 2018

Ο Τάικ και η Έλα ζουν στο Τέξας, σ' ένα ξύλινο χαμόσπιτο, μια παράγκα· ονειρεύονται ένα κανονικό σπίτι, όπου θα μπορούν να προστατεύονται απ' το κρύο, τη ζέστη και την ατέλειωτη σκόνη που φωλιάζει παντού. Χάρη σ' ένα φυλλάδιο οδηγιών του υπουργείου Γεωργίας ο Τάικ καταφέρνει ν' αποκτήσει τις απαραίτητες γνώσεις για να φτιάξει επιτέλους το πολυπόθητο σπίτι με χώμα και νερό, ένα σπίτι από γη. Παρ' ότι, όμως, και οι δυο τους έχουν ζυμωθεί με τη γη, καθώς ζουν απ' αυτήν δουλεύοντας σκληρά, η γη δεν τους ανήκει. Πανίσχυρες δυνάμεις -ανάμεσά τους τα τραστ της βιομηχανικής γεωργίας και οι τράπεζες- κάνουν το όνειρό τους απρόσιτο.

Ο Γούντι Γκάθρι, ο θρύλος της φολκ μουσικής στην Αμερική του μεσοπολέμου, άφησε μαζί με τα αμέτρητα τραγούδια του κι ένα μυθιστόρημα, ανέκδοτο μέχρι πρόσφατα, που το ανακάλυψε ο ιστορικός Ντάγκλας Μπρίνκλι και το εξέδωσε από κοινού με τον Τζόνι Ντεπ, γράφοντας κι έναν εξαιρετικό πρόλογο. Μεταξύ αυτών που δεν άφησε ασυγκίνητους το "Σπίτι από Γη" ήταν και ο λαογράφος Άλαν Λόμαξ, που είχε παροτρύνει τον Γκάθρι να το ολοκληρώσει, καθώς και ο Μπομπ Ντίλαν, το πιο διάσημο πνευματικό του τέκνο, που συνέβαλε στην αποκατάσταση του έργου.

Γραμμένο το 1947, αποτελεί μια τοιχογραφία της Αμερικής της Μεγάλης Οικονομικής Κρίσης, κι ακόμη μια κραυγή για την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Το «This Land is your Land», ο ύμνος που έχει γραφτεί στις συνειδήσεις όλου του προοδευτικού κόσμου, βρήκε ιδανικό συμπλήρωμα στο "Σπίτι από Γη" και μας δείχνει ότι ο αγώνας για το χώμα που πατάμε, το νερό, τον αέρα είναι πανανθρώπινος και διαχρονικός. Εν τέλει μια κιθάρα και ένα βιβλίο μπορούν να γίνουν μηχανές ενάντια σε οποιονδήποτε φασισμό. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)


Aπόσπασμα του βιβλίου:

Κανένα μέρος στη γη δεν είναι πιο κοντά στον ήλιο απ’ ό,τι αυτές οι εκτάσεις των ψηλών πεδιάδων. Καμία τοποθεσία στον κόσμο δεν είναι πιο κοντά στον άνεμο απ’ ό,τι αυτές οι πεδιάδες του βόρειου Πανχάντλ. Πουθενά ο άνεμος δεν μπορούσε να κάνει τη βροχή πιο κρύα απ’ ό,τι εδώ, ούτε η βροχή μπορούσε να ελπίζει ότι θα έπεφτε πιο δυνατά ή ότι θα άντεχε περισσότερο. Κανείς από τους ανέμους του κόσμου δεν θα φυσούσε πιο ξερός ή πιο γεμάτος σκόνη, ούτε πιο σφοδρός, μέρα μπαίνει-μέρα βγαίνει. Πουθενά στον πλανήτη οι άνεμοι δεν ρουφάνε με μεγαλύτερη μανία την υγρασία από το γρασίδι, τα φύλλα, τα γελάδια, τα πρόβατα, τα γουρούνια, τις κότες, τα σκυλιά, τους ανθρώπους. Πουθενά οι χειμώνες δεν θα μπορούσαν να έχουν πιο παγωμένους αέρηδες, ή ανεμόχιονο που να ουρλιάζει πιο μοναχικά, ή καπνό από τις καπνοδόχους των αγροτόσπιτων που να παραδέρνει πιο γρήγορα, ή σταλακτίτες που να είναι πιο μεγάλοι, ούτε ολόκληρος ο κόσμος θα μπορούσε να παγώνει ή να κρουσταλλιάζει περισσότερο μέσα σε δύο λεπτά.

Μονάχα σε έναν επίπεδο τόπο που τον λένε «ψηλές πεδιάδες» και όπου δέκα χιονοθύελλες και δέκα πλημμύρες και έπειτα τα ηφαίστεια έστησαν κάποτε ένα μεγάλο καβγά και οι καταιγίδες δεν έχουν μπορέσει να τον διευθετήσουν από τότε.

Μονάχα σε ένα στενό, μικρό καλύβι από ξύλινες σανίδες πάνω σε μια γη γεμάτη από γελάδια που βόσκουν, κοιτάσματα πετρελαίου, κοπάδια από πρόβατα, κοτέτσια, αυτοκινητόδρομους ίσιους σαν χορδή και θανάσιμα επίπεδους, σαν χαράκωμα της πρώτης γραμμής. Βασικά, σε έναν κόσμο από επίπεδη γη. Επίπεδες, σκληρές, οριζόντιες εκτάσεις. Εκεί όπου υπάρχουν ξερά χαντάκια, αρκετά μεγάλα ώστε να μπορείς να τα πεις νεαρά φαράγγια και μερικά ρέματα και φαράγγια αρκετά μεγάλα ώστε να μπορούν να καταπιούν κάμποσες από τις μεγάλες σας κωμοπόλεις, τους γκρεμούς και τα οροπέδια, τις χαράδρες και τις κοιλάδες, τους ξεροπόταμους, τα ρυάκια με τους αμμουδερούς βυθούς, τις κότες που δεν γεννούν αβγά, τις πάπιες που τρέχουν, τα ψωράλογα, τους υποκριτές κρεμοφονιάδες, τους γιούς των παρθένων, τους χοροπηδηχτούς λαγούς, τα αρκουδοβούβαλα, τα μαλλιαρά πρόβατα, τους βαρετούς τύπους που πίνουν γκρογκ, αυτούς που τους αρέσει να μένουν με το στόμα ανοιχτό, τους σοβαρούς στοχαστές, τους κατασκευαστές μπίρας, αυτούς που αναπνέουν βρομόνερα, αυτούς που τρώνε σκόνη και βρομιές και αυτούς που κοιμούνται πάνω σε λιθάρια από αμμόλιθο. Αυτούς που έρπουν στα εδάφη της νύχτας, αυτούς που σκάβουν κάτω από το ηλιόλουστο γρασίδι, αυτούς που ψάχνουν για τρύπες, αυτούς που σκάβουν τρύπες, αυτούς που φτιάχνουν τρύπες και αυτούς που γαργαλάνε τρύπες. Αυτούς που περπατάνε με άνεση πάνω στο χαλίκι και αυτούς που λένε ιστορίες δίχως τέλος. Την ψυχή, το μυαλό, τους ανέμους, το πνεύμα των ψηλών πεδιάδων, τις επίπεδες εκτάσεις του βόρειου Πανχάντλ, τους ανέμους από τα ουράνια που ξετυλίγονται, που ξεδιπλώνονται, και τους ακροατές κάτω στη γη που αφουγκράζονται σε δύο ή τρία χαμηλά τούβλινα κτίρια, που παίζουν ζάρια, είκοσι μία, πόκερ, κουμ-καν, μπαρμπούτι, τους μουλαράδες για άλογα κούρσας, αυτούς που σου λένε ποιο είναι το πιο γρήγορο άλογο, τους ζυμωτές κρασιού και τους σγουρομάλληδες που πίνουν τρίχες. Τρίχες των ψηλών πεδιάδων. Τα εδάφη με το νεκρό χορτάρι. Τους λόφους από χαλίκι, αυτούς που σκάβουν το χαλίκι, τους τροχασμούς των σκύλων, τα μέρη όπου πίνουν νερό τα βουβάλια. Τι κότες, τις λάμιες, τα σακιά, τις τσάντες, τις καυχησιές, τα μαχαιρώματα, τους παθιασμένους κομπασμούς. Τα δόκανα στους θάμνους, αυτούς που πηδάνε για να αποφύγουν τις κοπριές, τους στρατηγούς του αποχωρητηρίου, τους καμπούρηδες ιχνηλάτες των μονοπατιών που αφήνουν πίσω τους τα γελάδια, τους προβατογαμιάδες, τους προβατοχτυπιάδες, τις προβατοκουτάλες, τους υπνοπροβατάδες και τους προβατοϋπναράδες. Εσένα. Ποιον. Τους άνεμους και τη σκόνη που μαστιγώνει τάφους δεκαεξάρηδων, εξηντάρηδων και εννιάχρονων παιδιών στη σειρά. Που πέθαναν σε οπλή ή σε τσιγκέλι. Σε μονοπάτι ή σε έλκηθρο. Σε πάγο ή σε φωτιά. Τα χέρια ανάμεσα σε σκέλια και τους μίσχους από μπανάνες, τις καροτσιές από καυτά και τις καροτσιές από γεννήματα, λάχανα, μπίρα, γογγύλια, σέλινο, αβγά, κολοκύθες που πηγαίνουν πέρα-δώθε, φορτηγά γεμάτα πεπόνια, τάιζέ την με καρπούζι για να μην το σκάσει. Τις τρίχες που είναι καμένες. Τσουρουφλισμένες. Σημαδεμένες και καμένες από πυροσφραγίδα. Αν κρύψεις τις φουσκάλες, είναι μια απλώς μια καμένη αγελάδα. Τις ψηλές πεδιάδες. Ο Τάικ Χάμλιν γνώριζε τους εσωτερικούς ήχους και όλες τις εξωτερικές μορφές που έπαιρναν τα πράγματα των πεδιάδων, των δικών του πεδιάδων.

Λουρί για την κοιλιά. Λουρί για την πλάτη. Χαλινάρι και περιλαίμιο. Λύσε την αγκράφα. Βγάλ’ το. Κουβάλα το και κρέμασέ το. Το παράσπιτο για το κάπνισμα των κρεάτων. Η ξύλινη καλύβα. Ο στάβλος. Η ταΐστρα. Το παχνί. Το κοτέτσι. Το μεγάλο σπίτι. Το αποχωρητήριο. Το κελάρι. Η κάνουλα. Το μάνταλο. Η βίδα και το παξιμάδι. Η γδαρμένη άρθρωση. Το κομμένο δάχτυλο. Το καμένο μπράτσο. Η τσουρουφλισμένη κνήμη. Οι ρόδες. Οι ζάντες. Οι ακτίνες. Το κάθισμα. Οι αρβύλες. Τα χοντροπάπουτσα. Πράγματα του στάβλου και πράγματα των κοτετσιών και της αλάνας. Μυρωδιές και οσμές, γλυκές, λιγωτικές, σιροπιαστές, βρόμικες, ταγκές, άσχημες και δύστροπες. Σκληρά κεφάλια. Ξερά κεφάλια. Η τρελή αγέλη και τα πόνι μπρόνκο. Το πέος του επιβήτορα που γλιστράει μέσα στη φοράδα, και η ιδρωμένη, αχνιστή, ορθάνοιχτη μήτρα της αγελάδας ενώ περιμένει τον ταύρο.

Η Έλα Μέι καταγόταν από αυτά τα πράγματα και είχε γεννηθεί και μεγαλώσει ανάμεσα σε αυτά τα πράγματα, και η ζωή που ένιωθε μέσα της ήταν η ζωή που έβλεπε, άκουγε και ένιωθε σε όλα αυτά τα πράγματα, το καθένα στην εποχή του.

Όμως οι εποχές των καλοκαιρινών πραγμάτων και των καυτών πραγμάτων έλειπαν εκείνη τη χρονιά, και αυτός ο άνεμος που έφερνε τα πρώτα άχυρα και τις σκόνες πάνω στο κτήμα έδινε μια πρώτη ιδέα για τους ανέμους της ψυχρής εποχής, τις παγωμένες, κρυσταλλιασμένες αναπνοές του γερο-χειμώνα. Και εδώ όπου δεν υπήρχαν κοιλάδες για να κρυφτούν σαν δειλοί από τον ήλιο ή από τον άνεμο, εδώ όπου δεν αναζητούσαν κάποιο καταφύγιο πίσω από βράχους, εδώ όπου αντίκριζαν και τα δέκα εκατομμύρια πράγματα που μπορούσαν να τους πετάξουν καταπάνω τους οι άντρες, οι άνθρωποι και ο καιρός, εδώ ήξεραν και οι δύο, ο Τάικ και εκείνη, ότι η διαφορά ανάμεσα στο καλοκαίρι και τις χιονοθύελλες του χειμώνα ήταν μερικές φορές, τις περισσότερες φορές, μόνο κάνα-δυο φευγαλέα λεπτά. Η γλώσσα της χιονοθύελλας του χειμώνα έγλειφε την ιπτάμενη ουρά του ζεστού καλοκαιριού. Η μία μπορούσε να φύγει και η άλλη να έρθει μέσα σε δύο λεπτά.

Αυτά περνούσαν από το μυαλό του Τάικ καθώς πασάλειβε τον τοίχο με την αλευρόκολλά του και έστρωνε τις εφημερίδες του.

Η Έλα Μέι καθόταν στο τραπέζι απέναντι από τον Τάικ και τον κοιτούσε να τρώει το βραδινό του. Ήξερε ότι ένα κοπάδι από βαθιές σκέψεις περνούσε από το μυαλό του. Κοίταξε το πιάτο του και το βλέμμα του πέρασε από μέσα του. Κοίταξε τα υπόλοιπα πιάτα στο τραπέζι, βλέποντας μέσα απ’ αυτά. Κοίταξε το δωμάτιο και τα μάτια του διαπέρασαν τους τοίχους. Συνέχισε να κοιτάζει μέσα από το σκοτεινό παράθυρο και το βλέμμα του αγκάλιασε όλο το κτήμα και πέρασε μέσα από το Πανχάντλ. Αγνάντεψε τις πεδιάδες. Είπε μόνο λίγες λέξεις και οι λέξεις έμοιαζαν να διασχίζουν τον τόπο μέσα στο σκοτάδι της νύχτας. Χαμογέλασε σε εκείνη και την κοίταξε στα μάτια, και το βλέμμα του τρύπωσε μέσα της, πέρασε από μέσα της και συνέχισε. Τι περισσότερες φορές μιλούσαν για διάφορα πράγματα στο τραπέζι. Σήμερα υπήρξε μια ατμόσφαιρα μοναχικότητας γύρω από το τραπέζι όταν ο Τάικ έζησε μία από αυτές τις παράξενες στιγμές που κοιτούσε το κενό χωρίς να μιλάει. Όμως η Έλα Μέι καταλάβαινε τα συναισθήματα του Τάικ και ήξερε ότι ο άντρας της είχε απλώς αφήσει τους μπελάδες του να γίνουν βαρύτεροι απ’ όσο μπορούσαν να κουβαλήσουν τα χείλη του. Αυτό την έκανε να νιώθει λυπημένη και να σιωπά.

Έπλυνε τα πιάτα του βραδινού, ενώ ο Τάικ άπλωνε κι άλλες σελίδες από περιοδικά και εφημερίδες στους τοίχους. Τακτοποίησε τις κατσαρόλες και τα τηγάνια της στα ράφια από κιβώτια για πορτοκάλια που υπήρχαν στον νότιο τοίχο, κι έπειτα ακούμπησε τα πιάτα στο τραπέζι, τα σκέπασε με ένα λινό τραπεζομάντιλο και είπε: «Από μια άποψη, χαίρομαι πάντα όταν βλέπω να πιάνουν τα πολλά κρύα, γιατί σκοτώνουν τις ενοχλητικές παλιόμυγες».

«Έχεις δίκιο». Ο Τάικ είχε ξεκινήσει να στρώνει τις σελίδες πάνω στους τοίχους, και φαινόταν να κουβαλάει μέσα του έναν θυμό, που για να τον πνίξει δούλευε όσο πιο γρήγορα μπορούσε.

«Θέλεις ένα χεράκι, αδελφέ Τάικ;»

«Ναι. Δεν θα πήγαινε χαμένο».

Και μαζί άρχισαν να σφυρίζουν, να σιγομουρμουρίζουν σκοπούς και να τραγουδούν μέρη από τραγούδια, ενώ η Έλα Μέι κρατούσε στρωμένες τις εφημερίδες όσο ο Τάικ τις κολλούσε με τη σκούπα του. Γέλασαν παρέα βλέποντας τις παλιές φωτογραφίες με τα μυτερά παπούτσια του 1910. Αγκαλιάστηκαν και γέλασαν δείχνοντας τα χοντροκομμένα, ασουλούπωτα μοντέλα αυτοκινήτων με τα μπρούντζινα μπιχλιμπίδια, τα φουσκωτά κλάξον, τους ιμάντες και τις αγκράφες. Διπλώθηκαν κρατώντας τις κοιλιές τους όταν είδαν τις κυρίες με τα καπέλα τους, τα μαξιλαράκια, τα βέλα και τις περούκες τους. Ένας καλοντυμένος άντρας με ένα λινό κουστούμι και ένα σκληρό ψάθινο καπέλο τους έκοψε την ανάσα από τα γέλια. Είχαν ξαναδεί μαζί τις εφημερίδες και τα περιοδικά, επειδή η Έλα Μέι τα φύλαγε πολλά χρόνια. Έτσι το γέλιο τους το προκαλούσε περισσότερο ο άνεμος που φυσούσε απέξω, το καλύβι και ο ήχος της σκόνης που χτυπούσε στα πλαϊνά του, η σκληρή τους τύχη, η φτώχεια τους, τα χρέη και οι έγνοιες τους, παρά οι εικόνες στις σελίδες. Ένιωθαν και οι δυο ότι όλοι οι φόβοι και οι μπελάδες τους δεν ήταν τόσο αστείοι ή τόσο ανόητοι όσο αυτά τα πράγματα στις εφημερίδες πριν από είκοσι χρόνια. Ναι, και οι δυο τους θα είχαν ερμηνεύσει τα γέλια τους με αυτές τις λέξεις, αλλά η αλήθεια ήταν πως αυτό ήταν απλώς ένα από εκείνα τα λεπτά, μία από εκείνες τις ώρες που ο πόνος της έγνοιας άγγιζε το σημείο βρασμού και απλώς έλιωνε και καιγόταν μέσα στα γέλια. Αν είχαν δει έναν χαρταετό στον ουρανό, μια γάτα στον φράχτη, μια αρβύλα στο δρομάκι, ένα σκυλί με μακρύ τρίχωμα, τρία δέντρα στον λόφο, ένα χορταράκι να χτυπάει στο παράθυρο σπρωγμένο από τον αέρα της νύχτας, θα είχαν βάλει τα γέλια.