Σολίστ Δίχως Πιάνο

  • Αγαπητοί φίλοι και φίλες.

    Με ιδιαίτερη χαρά σας προσκαλούμε στην κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του AVClub στη Θεσσαλονίκη για το 2024 την Κυριακή 07 Απριλίου και ώρα 14.00

    Δηλώστε τη συμμετοχή σας εδώ, θα χαρούμε πολύ να σας γνωρίσουμε από κοντά.

17 June 2006
62,722
Χολαργός
Ο L.V.Beethoven είχε μόλις συμπληρώσει τήν 5η και 6η Συμφωνία του καθώς και τό 4ο κοντσέρτο γιά Πιάνο στά 1808 όταν ξεκίνησε να συνθέτει τό 5ο και τελευταίο του Κοντσέρτο γιά Πιάνο.
Το έργο ήταν έτοιμο κατά τό έτος 1811.
Ο Beethoven μετέτρεψε τήν σχέση πιάνου και ορχήστρας (αυτό είχε ήδη διαφανεί από το αργό μέρος τού 4ου)από σχέση ´διαλόγου´σέ σχέση επική και θριαμβική τού οργάνου στό σύνολο.Τοποθέτησε μουσικά τό πιάνο έτσι, ώστε να διεκδικεί την μοναδικότητά του απέναντι στό σύνολο,γεγονός πού ταίριαζε καί στην προσωπικότητα τού συνθέτη.
Εξέφρασε μέ αυτόν τον τρόπο τήν έννοια τού Ατόμου στήν Βιομηχανική Εποχή.
Τό πρώτο μέρος(Αllegro)είναι από τά μεγαλύτερα ,χρονικά, κομμάτια πού έχει γράψει ο Beethoven(μορφή σονάτας).
H δομή του και η μουσική του εξέλιξη επίσης είναι μνημειώδης.
Η εισαγωγή είναι θυελλώδης.Τρείς έγχορδες ομοβροντίες και αμέσως μετά τά πρώτα σχόλια τού πιάνου.
Η ανάπτυξη τής μουσικής θεματικής έχει επικά στοιχεία από τήν μία και λυρικά γεμάτα φαντασία από την άλλη.
Ομως είναι εμφανής ή ´αντίθεση´τού πιάνου πρός την Ορχήστρα όπως και η τελική του κυριαρχία.Εξ´ού και τό επικό στοιχείο συνολικά κατέχει τά πρωτεία.
Τό όλο μέρος διαρκεί περί τά 20 λεπτά .
Μετά τούς κεραυνούς τού Allegro επέρχεται μιά μετάβαση σέ ένα Απολλώνειο,Θείο Adagio.
Eνα από τά μελωδικότερα μέρη τής Παγκόσμιας Μουσικής αποτυπώνεται σε αυτές τίς μουσικές σελίδες.
Ηρεμο,´απλό´,´εσωτερικό´.
Τά έγχορδα δίνουν τό έναυσμα τής Μελωδίας καί μιά νότα από τό φαγκότο νεύει στόν πιανίστα νά πάρει τά ηνία.
Οσες φορές και νά τό ακούσεις τό Adagio μένεις έκθαμβος από τήν εσωτερικότητα τού Beethoven,πού ´μόνος στήν Ερημία τού Πλήθους´αγκαλιάζει σέ αυτές τίς σελίδες όλη τήν ανθρωπότητα.
Μιά βαθειά Υπόκλιση στό Πνεύμα αρκεί...................
Η μετάβαση στό τελικό Rondo-Finale γίνεται απνευστί.
Ο Απόλλωνας δίνει τήν θέση του στόν Διόνυσο.
Τό πιάνο οργιώδες καί μηχανικό ´επιτίθεται´καί η Ορχήστρα αντιδρά.
Ακολουθεί ποικιλία μεθυστικών παραλλαγών σώμα μέ σώμα,ένας ατελείωτος χορός αντιθέσεων,όπου τό πιάνο κάποιες στιγμές ´φθίνει´αλλά επανέρχεται μέ ορμή.Κάποιες στιγμές επιχειρείται μιά συναίνεση τού Ατόμου μέ τό Σύνολο.Μιά ριπή από νότες τού πιανίστα και η Ορχήστρα συναινεί εξουθενωμένη.
Αντάξιο φινάλε ενός σπουδαίου έργου.
Το Κοντσέρτο πρωτοπαρουσιάστηκε στην Λειψία.Ερμηνευτής ο Friedrich Schneider.
Tόν Φεβρουάριο τού 1812 δόθηκε η πρεμιέρα στήν Βιέννη.Ερμηνευτής ο διάσημος Carl Czerny.
O Beethoven γιά πρώτη φορά παρέβη τήν τακτική του να ερμηνεύει αυτός τά κοντσέρτα του.
Αδυνατούσε πλέον.Η κώφωση ήταν οριστική και βαρύτατη.Πώς να κρατάς τήν σιδερένια βέργα μέ τά δόντια, γιά νά μπορείς να αντιληφθείς στοιχειώδεις μουσικές δονήσεις τών πλήκτρων,μπροστά σέ κοινό??
Hταν ένας σολίστ χωρίς πιάνο αλλά είχε μπροστά του 15 ακόμα χρόνια ´εσωτερικών´συνθέσεων και όχι μόνον.
To κοντσέρτο επονομάστηκε καί Αυτοκρατορικό(Εmperor)εκείνη τήν εποχή,άγνωστο πώς.Σίγουρα όχι από τον Beethoven.
Oι εκτελέσεις τού μεγαλειώδους αυτού έργου πολλές.
Αναφέρω μερικές ,κατά την γνωμη μου,σημαντικές.
1)Furtwangler-Edwin Fischer,Philarmonia,EMI,1951.Μεγαλοπρεπές,ιστορικής σημασίας.
2)Szell-Fleisher,Cleveland,Sony,1961.Γρανιτένιος Beethoven
3)Ludwig-Gilels,Philarmonia,Testament,1957.Ενας μεγάλος ερμηνευτής τού Beethoven.Σέ συνδυασμό μέ τό συγκλονιστικό 4ο κοντσέρτο,ένας εξαιρετικός δίσκος.
4)Boehm-Pollini,D.G.,Vienna Philarmonic 1976.Υπέροχο adagio και Rondo.
5)Davis-Kovacevich,London Symphony Orchestra,1969,Philips..Συνολικά μιά από τίς καλύτερες ερμηνείες ever.
6)Klemperer-Barenboim,New Philarmonia Orchestra,EMI,1967.O συνδυασμός τού νεαρού και ενθουσιώδους Barenboim με τον 82 ετών Klemperer παράγει ένα πολύ φρέσκο ´Αυτοκρατορικό´.
7)Haitink-Perahia,Concertgebouw Orchestra,Sony 1986.Ποιητικότατη ερμηνεία,μέ μιά εξαιρετική Ορχήστρα.Aπό τά σημαντικότερα σύγχρονα.
8)Rattle-Brendel,Vienna Philarmonic,Philips 1999.Xάρις στόν Brendel έχει αξία.
9)Stokowski-Gould,American Symphony Orchestra,Sony 1966.Λιγότερο ιδιοσυγκρασιακό απ´όσο φανταζόμουν.Από τά καλύτερα Adagio.
10)Ferdinard Leitner-Wilhelm Kempff,Berliner,D.G.1962...Ισχύει τό Ηρακλείτειο ´Ανθρωπος ουχ υπερβήσεται μέτρο´.Ο Κempff,Τό Μέτρο.Οσο αριστοκρατικός άλλο τόσο ανθρώπινος.Και η Berliner σέ σπουδαία φόρμα.
Το πρωτάκουσα στό βινύλιο μέ Furtwangler-Fischer.Θάμουν 7-8 ετών...
Είναι από τα πιό αγαπημένα μου κοντσέρτα.
Το ακούω πλέον κυρίως από τούς Kovacevich,Gilels,Perahia καί Gould.
Oμως όταν θέλω να ακούσω αυθεντικό Beethoven ,όπως τον καταλαβαίνω σάν ερασιτέχνης ακροατής, ακούω Leitner-Kempff.
Σαφέστατα η πρώτη μου επιλογή,παρ´οτι αγαπώ άλλους καλλιτέχνες περισσότερο.Αλλά ο Kempff προσφέρει μιά άφατη ισορροπία ...
 

Δημήτρης Ιωάννου

Moderator
Staff member
18 June 2006
15,800
Αθήνα-Κέντρο
Ο L.V.Beethoven είχε μόλις συμπληρώσει τήν 5η και 6η Συμφωνία του καθώς και τό 4ο κοντσέρτο γιά Πιάνο στά 1808 όταν ξεκίνησε να συνθέτει τό 5ο και τελευταίο του Κοντσέρτο γιά Πιάνο.
Το έργο ήταν έτοιμο κατά τό έτος 1811.
Ο Beethoven μετέτρεψε τήν σχέση πιάνου και ορχήστρας (αυτό είχε ήδη διαφανεί από το αργό μέρος τού 4ου)από σχέση ´διαλόγου´σέ σχέση επική και θριαμβική τού οργάνου στό σύνολο.Τοποθέτησε μουσικά τό πιάνο έτσι, ώστε να διεκδικεί την μοναδικότητά του απέναντι στό σύνολο,γεγονός πού ταίριαζε καί στην προσωπικότητα τού συνθέτη.
Εξέφρασε μέ αυτόν τον τρόπο τήν έννοια τού Ατόμου στήν Βιομηχανική Εποχή.
Τό πρώτο μέρος(Αllegro)είναι από τά μεγαλύτερα ,χρονικά, κομμάτια πού έχει γράψει ο Beethoven(μορφή σονάτας).
H δομή του και η μουσική του εξέλιξη επίσης είναι μνημειώδης.
Η εισαγωγή είναι θυελλώδης.Τρείς έγχορδες ομοβροντίες και αμέσως μετά τά πρώτα σχόλια τού πιάνου.
Η ανάπτυξη τής μουσικής θεματικής έχει επικά στοιχεία από τήν μία και λυρικά γεμάτα φαντασία από την άλλη.
Ομως είναι εμφανής ή ´αντίθεση´τού πιάνου πρός την Ορχήστρα όπως και η τελική του κυριαρχία.Εξ´ού και τό επικό στοιχείο συνολικά κατέχει τά πρωτεία.
Τό όλο μέρος διαρκεί περί τά 20 λεπτά .
Μετά τούς κεραυνούς τού Allegro επέρχεται μιά μετάβαση σέ ένα Απολλώνειο,Θείο Adagio.
Eνα από τά μελωδικότερα μέρη τής Παγκόσμιας Μουσικής αποτυπώνεται σε αυτές τίς μουσικές σελίδες.
Ηρεμο,´απλό´,´εσωτερικό´.
Τά έγχορδα δίνουν τό έναυσμα τής Μελωδίας καί μιά νότα από τό φαγκότο νεύει στόν πιανίστα νά πάρει τά ηνία.
Οσες φορές και νά τό ακούσεις τό Adagio μένεις έκθαμβος από τήν εσωτερικότητα τού Beethoven,πού ´μόνος στήν Ερημία τού Πλήθους´αγκαλιάζει σέ αυτές τίς σελίδες όλη τήν ανθρωπότητα.
Μιά βαθειά Υπόκλιση στό Πνεύμα αρκεί...................
Η μετάβαση στό τελικό Rondo-Finale γίνεται απνευστί.
Ο Απόλλωνας δίνει τήν θέση του στόν Διόνυσο.
Τό πιάνο οργιώδες καί μηχανικό ´επιτίθεται´καί η Ορχήστρα αντιδρά.
Ακολουθεί ποικιλία μεθυστικών παραλλαγών σώμα μέ σώμα,ένας ατελείωτος χορός αντιθέσεων,όπου τό πιάνο κάποιες στιγμές ´φθίνει´αλλά επανέρχεται μέ ορμή.Κάποιες στιγμές επιχειρείται μιά συναίνεση τού Ατόμου μέ τό Σύνολο.Μιά ριπή από νότες τού πιανίστα και η Ορχήστρα συναινεί εξουθενωμένη.
Αντάξιο φινάλε ενός σπουδαίου έργου.
Το Κοντσέρτο πρωτοπαρουσιάστηκε στην Λειψία.Ερμηνευτής ο Friedrich Schneider.
Tόν Φεβρουάριο τού 1812 δόθηκε η πρεμιέρα στήν Βιέννη.Ερμηνευτής ο διάσημος Carl Czerny.
O Beethoven γιά πρώτη φορά παρέβη τήν τακτική του να ερμηνεύει αυτός τά κοντσέρτα του.
Αδυνατούσε πλέον.Η κώφωση ήταν οριστική και βαρύτατη.Πώς να κρατάς τήν σιδερένια βέργα μέ τά δόντια, γιά νά μπορείς να αντιληφθείς στοιχειώδεις μουσικές δονήσεις τών πλήκτρων,μπροστά σέ κοινό??
Hταν ένας σολίστ χωρίς πιάνο αλλά είχε μπροστά του 15 ακόμα χρόνια ´εσωτερικών´συνθέσεων και όχι μόνον.
To κοντσέρτο επονομάστηκε καί Αυτοκρατορικό(Εmperor)εκείνη τήν εποχή,άγνωστο πώς.Σίγουρα όχι από τον Beethoven.
Oι εκτελέσεις τού μεγαλειώδους αυτού έργου πολλές.
Αναφέρω μερικές ,κατά την γνωμη μου,σημαντικές.
1)Furtwangler-Edwin Fischer,Philarmonia,EMI,1951.Μεγαλοπρεπές,ιστορικής σημασίας.
2)Szell-Fleisher,Cleveland,Sony,1961.Γρανιτένιος Beethoven
3)Ludwig-Gilels,Philarmonia,Testament,1957.Ενας μεγάλος ερμηνευτής τού Beethoven.Σέ συνδυασμό μέ τό συγκλονιστικό 4ο κοντσέρτο,ένας εξαιρετικός δίσκος.
4)Boehm-Pollini,D.G.,Vienna Philarmonic 1976.Υπέροχο adagio και Rondo.
5)Davis-Kovacevich,London Symphony Orchestra,1969,Philips..Συνολικά μιά από τίς καλύτερες ερμηνείες ever.
6)Klemperer-Barenboim,New Philarmonia Orchestra,EMI,1967.O συνδυασμός τού νεαρού και ενθουσιώδους Barenboim με τον 82 ετών Klemperer παράγει ένα πολύ φρέσκο ´Αυτοκρατορικό´.
7)Haitink-Perahia,Concertgebouw Orchestra,Sony 1986.Ποιητικότατη ερμηνεία,μέ μιά εξαιρετική Ορχήστρα.Aπό τά σημαντικότερα σύγχρονα.
8)Rattle-Brendel,Vienna Philarmonic,Philips 1999.Xάρις στόν Brendel έχει αξία.
9)Stokowski-Gould,American Symphony Orchestra,Sony 1966.Λιγότερο ιδιοσυγκρασιακό απ´όσο φανταζόμουν.Από τά καλύτερα Adagio.
10)Ferdinard Leitner-Wilhelm Kempff,Berliner,D.G.1962...Ισχύει τό Ηρακλείτειο ´Ανθρωπος ουχ υπερβήσεται μέτρο´.Ο Κempff,Τό Μέτρο.Οσο αριστοκρατικός άλλο τόσο ανθρώπινος.Και η Berliner σέ σπουδαία φόρμα.
Το πρωτάκουσα στό βινύλιο μέ Furtwangler-Fischer.Θάμουν 7-8 ετών...
Είναι από τα πιό αγαπημένα μου κοντσέρτα.
Το ακούω πλέον κυρίως από τούς Kovacevich,Gilels,Perahia καί Gould.
Oμως όταν θέλω να ακούσω αυθεντικό Beethoven ,όπως τον καταλαβαίνω σάν ερασιτέχνης ακροατής, ακούω Leitner-Kempff.
Σαφέστατα η πρώτη μου επιλογή,παρ´οτι αγαπώ άλλους καλλιτέχνες περισσότερο.Αλλά ο Kempff προσφέρει μιά άφατη ισορροπία ...

Εγώ πάλι ως νεανίζων και πάντα ενθουσιώδης, ε´χω κολλήσει με την συγκεκριμμένη.
Στα συν και η ονειρική "Φαντασία για πιάνο ορχήστρα και chorus ",στο ίδιο πακέτο !
Πάω να τσεκάρω kai την δικιά σου πρόταση με τον γερο-Kempff,αφού είναι και για μένα ένα απ τα αγαπημένα μου έργα και είμαι της σχολής,"ότι σου αρέσει έχε το πάνω από δύο εκτελέσεις"..:antlers:

Μπράβο Σπυράκε !:firstprize:
 
3η συμφωνία -> Φιντέλιο -> 5η συμφωνία -> 5ο κονσέρτο για πιάνο.

Παρατηρείστε πως μεταξύ τους υπάρχει μια συγγένεια ύφους και περιεχομένου. :chinscratch:

Πάντως το έργο ξεχειλίζει από αυτοπεποίθηση, ρώμη, αποφασιστικότητα και αισιοδοξία. :BDGBDGB53:
 

Δημοκηδής

Μέλος Σωματείου
23 June 2006
9,927
Μ' αρέσει ο Μπρέντελ στα νιάτα του .......

Το έργο είναι υπέροχο, αλλά εγώ για λόγους που δεν καταννοώ, πάντα προτιμούσα το τρίτο...
 
17 June 2006
62,722
Χολαργός
3η συμφωνία -> Φιντέλιο -> 5η συμφωνία -> 5ο κονσέρτο για πιάνο.

Παρατηρείστε πως μεταξύ τους υπάρχει μια συγγένεια ύφους και περιεχομένου. :chinscratch:

Πάντως το έργο ξεχειλίζει από αυτοπεποίθηση, ρώμη, αποφασιστικότητα και αισιοδοξία. :BDGBDGB53:

Οντως υπάρχει συγγένεια.:grinning-smiley-043:grinning-smiley-043
Kαί η Τρίτη αποτελεί τομή στην Συμφωνική γραφή ...
 

ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΓΓΟΓΙΑΝΝΗΣ

Super Moderator
Staff member
20 October 2007
17,674
Μεσευρώπη
<<To κοντσέρτο επονομάστηκε καί Αυτοκρατορικό(Εmperor)εκείνη τήν εποχή,άγνωστο πώς.Σίγουρα όχι από τον Beethoven.>>

Κατά την πρεμιέρα του έργου στη Βιέννη ένας Γάλλος, μέλος των στρατευμάτων του Ναπολέοντα που είχαν καταλάβει εκείνη την εποχή την αυστριακή πρωτεύουσα σηκώθηκε από την θέση του και φώναξε "c'est l' Empereur!" ("είναι ο Αυτοκράτορας!").
 

Κώστας Γκαβάκος

AVClub Enthusiast
16 March 2009
1,276
Αθήνα
Μια ακόμη καλή εκτέλεση που άκουσα πολύ πρόσφατα σε υψηλή ανάλυση. Michelageli-Giulini-Βιέννη.
Η εγγραφή ήταν ζωντανή από το 1982 και η μεταφορά έχει καλό ήχο.

front.jpg