Ο Θάνατος είναι θηλυκό

  • Αγαπητοί φίλοι και φίλες.

    Με ιδιαίτερη χαρά σας προσκαλούμε στην κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του AVClub στη Θεσσαλονίκη για το 2024 την Κυριακή 07 Απριλίου και ώρα 14.00

    Δηλώστε τη συμμετοχή σας εδώ, θα χαρούμε πολύ να σας γνωρίσουμε από κοντά.

Τουλάχιστον στα ρώσικα, γι’ αυτό και ο αρχικός τίτλος που σκεφτόταν να δώσει ο Μουσόργκσκυ σ’ αυτόν τον κύκλο τραγουδιών του, ήταν Αυτή. Ο τελικός όμως τίτλος τους είναι Τραγούδια και Χοροί του Θανάτου. Τέσσερα τραγούδια για ισάριθμα περιστατικά ανθρώπων που εγκαταλείπουν τη ζωή, όπου η μορφή του Θανάτου είναι κυρίαρχη. Οι στίχοι είναι του στενού του φίλου και κατά καιρούς συγκατοίκου του, Κουτούζωφ.

Στο πρώτο της συλλογής, το Νανούρισμα, ο Θάνατος νανουρίζει και παίρνει μαζί του ένα μικρό παιδί, παρά τις εκκλήσεις της μάνας του. Στο επόμενο, τη Σερενάτα, μια νεαρή κοπέλα είναι ετοιμοθάνατη σ’ ένα δωμάτιο και ο Θάνατος εμφανίζεται έξω από το παράθυρο και την καλεί ερωτοτροπώντας μαζί της.

Στο τρίτο (που στην πραγματικότητα γράφτηκε πρώτο), το Τρεπάκ, ο Θάνατος χορεύει αυτό τον παραδοσιακό ρώσικο χορό, πάνω από το κοιμισμένο σώμα ενός μεθυσμένου μουζίκου, που τον καλύπτει το χιόνι καταμεσίς του δάσους, όπου μαίνεται η χιονοθύελλα.

Στο τέταρτο, στον Στρατάρχη, ο θάνατος εμφανίζεται στο πεδίο της μάχης που μόλις έχει τελειώσει θριαμβευτής και καλεί σε προσκλητήριο τους πεθαμένους. Τα τρία πρώτα γράφτηκαν την Άνοιξη του 1875 και το τέταρτο δύο χρόνια αργότερα, όλα για φωνή και πιάνο. Ο ίδιος ήθελε να τα ενορχηστρώσει, αλλά δεν πρόλαβε. Πέθανε τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1881.

Σε αντίθεση με προγενέστερα ρομαντικά αριστουργήματα, όπως το Χειμωνιάτικο Ταξίδι του Σούμπερτ, όπου είναι σε πρώτο πρόσωπο και το κέντρο βάρους είναι ο ίδιος ο καλλιτέχνης και τα βάσανα του από τον ανεκπλήρωτο έρωτα του, με το Θάνατο να αχνοφαίνεται ως μοιραία κατάληξη, εδώ έχουμε τέσσερις εικόνες θανάτου ανώνυμων ανθρώπων, ουσιαστικά ρεαλιστικές για τις συνθήκες τις εποχής, όπου ο Θάνατος είναι ο κεντρικός δραματικός ήρωας, υπογραμμίζοντας ουσιαστικά την κοινή συλλογική μας μοίρα. Παράλληλα, σε ένα άλλο επίπεδο, τουλάχιστον στα τρία πρώτα τραγούδια είναι σαγηνευτικός, φορέας όχι μόνο αφανισμού, αλλά και ανακούφισης, οδηγός και συνοδοιπόρος μιας πορείας που υπόσχεται – απατηλά; - ένα καλύτερο αύριο.

Musorgskiy_in_1876.jpg

Ο Μουσόργκσκυ την εποχή που έγραψε το έργο

Ο Μουσόργκσκυ επένδυσε έξοχα το κείμενο φτιάχνοντας ένα Αριστούργημα μοναδικής εκφραστικής δύναμης, δραματικής αμεσότητας, οικονομίας και πυκνότητας αισθημάτων και σκέψεων. Οι μουσικολόγοι έχουν εντοπίσει τις τεχνικές βάσεις αυτού του επιτεύγματος, μιλώντας για ιδιοφυή, καινοτόμο μουσική γραφή, προσεγμένη στη λεπτομέρεια της. Εγώ, που είμαι μουσικά αναλφάβητος θα περιοριστώ ν’ αφήσω το έργο να μιλήσει μόνο του. Για το Τρεπάκ έχει ήδη γράψει ο Κώστας πριν λίγες μέρες στο now playing. Με αφορμή το κείμενο του το ξανάκουσα και έκτοτε δεν μπορώ να βγω από το ξόρκι του, το ακούω κάθε μέρα! Ιδού το βίντεο από μια έξοχη ερμηνεία του Τρεπάκ, από το σύγχρονο ρώσο βαρύτονο Ντμίτρι Χβοροστόφσκυ:


Και τα λόγια του ρώσικου κειμένου (σε φωνητική απόδοση με λατινικούς χαρακτήρες) και μιας έμμετρης απόδοσης στα αγγλικά:

trepak.gif

Το έργο έχει ευτυχίσει σπουδαίων ερμηνειών, οι περισσότερες από τις οποίες κυκλοφορούν σε cd. Η σημαντικότερη και πρώτη χρονολογικά (1958), είναι του Βούλγαρου μπάσσου Μπόρις Χριστώφ, στην ενορχήστρωση των Γκλαζουνώφ, Ρίμσκυ Κόρσκακωφ.

41MF0J5X1WL._SL500_AA240_.jpg

Υπάρχει μετά η ιστορική ηχογράφηση της Βισνέφκσαγια, αρχές του ’70, με την ενορχήστρωση που έκανε ο Σοστακόβιτς δέκα χρόνια νωρίτερα και την αφιέρωσε στην κυρία. Αξίζει να σημειωθεί πως αυτή η ενορχήστρωση στάθηκε η αφετηρία που τον οδήγησε στο να γράψει τη δική του πραγματεία για το θάνατο, με τη σκοτεινή 14η συμφωνία.

41326A3V5JL._SL500_AA240_.jpg

Όσοι (όπως εγώ) θεωρείτε πως η φωνή της υψιφώνου είναι υπερβολικά λεπτόρρευστη γι’ αυτά τα τραγούδια, την ενορχήστρωση του Σοστακόβιτς μπορείτε να τη βρείτε και με το Χβοροστόφσκυ σ’ αυτό το cd:

51ZGGMKH9HL._SL500_AA240_.jpg
 
Last edited:
Το Δεκέμβρη του 1875, τη χρονιά που έγραψε τα τρία πρώτα τραγούδια, ο Μουσόργκσκυ παρακολούθησε την όπερα του Σαιν - Σανς Σαμψών και Δαλιδά. Δεν του έκανε καμία ιδιαίτερη εντύπωση. Σε ένα γράμμα του στο φίλο του Στασώφ, έγραφε:

Δε χρειαζόμαστε μόνο μουσική και λόγια... Να προσφέρουμε ζωντανές σκέψεις, να συντονίσουμε ζωντανές συζητήσεις με τον κόσμο, οτιδήποτε κι αν είναι το θέμα που θα επιλέξουμε να συζητήσουμε μεταξύ μας.

Δεν μπορώ να φανταστώ καλύτερη επίτευξη του στόχου των παραπάνω γραμμών, από αυτό το μικρό θαύμα!
 
Μόλις ήρθε, από την Αμερική, βινύλιο CBS, ηχογράφηση Melodiya, αγορασμένο μέσω ebay. Σπανιότατο και ανεκτίμητο! :grinning-smiley-043

6fdd_1.JPG


Μόλις άκουσα το Τρεπάκ. Τώρα πλέον έχω όλες τις εκδοχές (πιάνο, ενορχήστρωση Γκλαζουνώφ - Ρίμσκι Κόρσακωφ και Σοστακόβιτς). :music-smiley-004::cool:
 
17 June 2006
62,722
Χολαργός
Συμπληρώνω την πρόσφατη επανέκδοση τών Τραγουδιών τού Θανάτου,μαζί μέ τά Sunless,και Nursery γιά Πιάνο και Φωνή από την Melodiya.
Εξαιρετικά επιμελημένη έκδοση τού 2008 μέ τον θαυμάσιο Μπάσο Eugene Nesterenko που τον συνοδευει στο πιάνο ο Vladimir Krainev.
Oι Ηχογραφήσεις εγιναν μεταξύ 1974 και 1979.
Tα Τραγούδια ακούγονται απογυμνωμένα και μερικά εξ´αυτών ερεβώδη.


MELCD1001401.jpg
 
Το cd της Μελοντίγια που αναφέρεσαι Σπύρο έχει τις ίδιες ηχογραφήσεις - με την προσθήκη του Nursery - με το βινύλιο που αγόρασα εγώ από το ebay και χάθηκε το εξώφυλλο του. Επειδή όμως είναι πολύ ωραίο, το ξαναβάζω από φωτογραφία του δίσκου μου.

mussorgsky_small.jpg
 

Δημοκηδής

Μέλος Σωματείου
23 June 2006
9,927
41NHE99EWFL._SL500_AA300_.jpg


το ακούω φανατικά αυτές τις ημέρες... εκπληκτικό σι-ντι ... πέραν των πολυαναφερθέντων στο φόρουμ τραγουδιών του Μουσόρτζσκυ, καταπληκτικά είναι και όλα τα υπόλοιπα... ιδιαίτερα με έχουν συνεπάρει και τα 4 κομμάτια του Ρίμσκυ-Κορσακώφ που περιέχονται ... αυτό που λέμε : '... δεν πρέπει να λείπει από καμμία δισκοθήκη ... '' ...
 
17 June 2009
3,594
41NHE99EWFL._SL500_AA300_.jpg


το ακούω φανατικά αυτές τις ημέρες... εκπληκτικό σι-ντι ... πέραν των πολυαναφερθέντων στο φόρουμ τραγουδιών του Μουσόρτζσκυ, καταπληκτικά είναι και όλα τα υπόλοιπα... ιδιαίτερα με έχουν συνεπάρει και τα 4 κομμάτια του Ρίμσκυ-Κορσακώφ που περιέχονται ... αυτό που λέμε : '... δεν πρέπει να λείπει από καμμία δισκοθήκη ... '' ...

Με αφορμή το όνομα του Valery Gergiev που εμφανίζεται στον δίσκο, να αναφέρω εδώ, λίγο, μα πολύ λίγο off topic, μιας και όλοι είμαστε Μαλερικοί, πως ο Gergiev θα διευθύνει την Συμφωνική Ορχήστρα Μαρίινσκι της Αγ. Πετρούπολης στην 5η του Mahler, την τετάρτη 8/12 στο Μέγαρο Μουσικής.
Τέλος του off topic, θα το ανεβάσω και στο σχετικό νήμα για τις συναυλίες.
 

Κώστας Γκαβάκος

AVClub Enthusiast
16 March 2009
1,276
Αθήνα
Χάρηκα για την παρουσίαση επειδή δικαιώνει επιλλογές που έκανα πρίν πολλά χρόνια όταν γνώριζα πολλύ πιο λίγα για τα τραγούδια του Moussorgsky.
Είχα λοιπόν αγοράσει ένα δίσκο της Philips με την Vishnevskaya να τραγουδά τα τραγούδια του θανάτου συνοδεία πιάνου.
Στο πιάνο λοιπόν την συνοδεύει εξαιρετικά ένας πρωτοεμφανιζόμενος δισκογραφικά πιανίστας με το όνομα Mstislav Rostropovich. ο οποίος παρεπιπτόντως ήταν και ένας θαυμάσιος πιανίστας.
5-10-10 004.jpg

Πρόσφατα παρέλαβα και ένα εξαιρετικό κουτί με τέσσερεις δίσκους των τραγουδιών του Moussorgsky με τον Boris Christoff σε κόκκινη Angel. Τα περισσότερα τραγούδια είναι συνοδεία πιάνου ( πιανίστας ο G. Labinsky) εκτός των συγκεκριμένων που συνοδεύει ο GeorgesTzipine με την Εθνική ορχήστρα της Γαλλικής ραδιοφωνίας.
Η αλήθεια είναι ότι θα τα προτιμούσα πιο γυμνά μόνο με συνοδεία πιάνου αν και η ενορχήστρωση είναι λιτή.
5-10-10 002-2.jpg

Έχουμε λοιπόν και εμείς οι βινυλιόφιλοι τον τρόπο μας.

Και πάλι ευχαριστώ για την παρουσίαση.