Βασικές Αρχές Φωτογραφίας για αρχαρίους

ilias

Supreme Member
18 June 2006
9,145
Bratislava
Διαβάζοντας το θέμα για τα συστήματα σταθεροποίησης των κομπακτ μηχανών, είπα να ρωτήσω (καθ' ότι άσχετος) ποιά η διαφορά των δυο επιλογών που αναφέρω στον τίτλο του θέματος?

Υποβοηθά το ένα το άλλο? Το καλύπτει? Το αναιρεί? Το επηρεάζει? Είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους? Συνδυάζονται? Τι επηρεάζει το ένα και τι το άλλο?

Τι ακριβώς ισχύει? Μια μίνι αναφορά στη θεωρία θα ήταν χρήσιμη (ελπίζω όχι μόνο σε μένα).
 
Last edited by a moderator:

send

AVClub Fanatic
19 June 2006
30,947
Θεσσαλονίκη
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

Λίγη σύντομη θεωρία.
Για να πάρουμε μια φωτογραφία, αφήνουμε φως να περάσει σε μία φωτοευαίσθητη επιφάνεια (τον αισθητήρα εν προκειμένω). Το πόση ποσότητα φωτός χρειάζεται να περάσει για να αποτυπωθεί το αποτέλεσμα που θέλουμε εξαρτάται από 3 παράγοντες:
1ος, το άνοιγμα του φακού. Όσο μεγαλύτερο είναι το άνοιγμα, τόσο περισσότερο φως περνάει.
2ος, η ταχύτητα του κλείστρου. Όσο πιο αργή είναι η ταχύτητα, τόσο περισσότερο φως προλαβαίνει να περάσει.
3ος, η ευαισθησία της φωτοευαίσθητης επιφάνειας.
 

send

AVClub Fanatic
19 June 2006
30,947
Θεσσαλονίκη
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

Τη διαφορά μεταξύ της ποσότητας φωτός που περνάει και επηρεάζει τελικώς τον αισθητήρα τη μετράμε σε στοπ. 1 στοπ διαφορά σημαίνει χονδρικώς ότι έχουμε 2 φορές περισσότερο φως, 2 στοπ διαφορά σημαίνει ότι έχουμε 4 φορές περισσότερο φως, 3 στοπ = 8 φορές περισσότερο φως κ.ο.κ.
 

send

AVClub Fanatic
19 June 2006
30,947
Θεσσαλονίκη
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

1ος παράγων:
Το άνοιγμα του φακού ρυθμίζεται από τις λεπίδες του διαφράγματός του. Μετράται σε αριθμούς f, όπου όσο μικρότερος ο αριθμός f τόσο πιο μεγάλο το άνοιγμα (πιο ανοικτό το διάφραγμα) οπότε και περνάει περισσότερο φως.
Ο αριθμός f δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο λόγος (εξάλλου αυτό δηλώνει το γράμμα f στα μαθηματικά ή κάνω λάθος?) μεταξύ του εστιακού μήκους του φακού και του ανοίγματος (διαμέτρου) του διαφράγματός του. Έτσι ένας φακός 50mm f/2 έχει διάμετρο ανοίγματος 25mm. Μία τέτοια τιμή διαφράγματος αφήνει να περάσει διπλάσιο φως (δηλαδή +1 στοπ) από μία τιμή f/2.8. Διότι ο κύκλος διαμέτρου 50/2 έχει διπλάσιο εμβαδόν από έναν κύκλο διαμέτρου 50/2.8. Με τη σειρά του ένας κύκλος 50/2.8 έχει διπλάσιο εμβαδόν από έναν κύκλο 50/4 κ.ο.κ. Δηλαδή για κάθε αύξηση x1.4 της τιμής του διαφράγματος (το οποίο αντικατοπτρίζει όπως προαναφέρθηκε τη διάμετρο του ανοίγματος του φακού) διπλασιάζεται το εμβαδόν του ανοίγματος του φακού και συνακόλουθα η ποσότητα του φωτός που δέχεται.
Τα νούμερα αυτά βέβαια στρογγυλοποιούνται λιγάκι, γιατί 2.8 x 1.4 = 3.92 και όχι 4.00.
Η αλληλουχία τιμών διαφράγματος ανά 1 στοπ είναι
f/1 f/1.4 f/2.0 f/2.8 f/4.0 f/5.6 f/8 f/11 f/16 f/22 κ.ο.κ.
Συνήθως μετρούμε μεταξύ των τιμών αυτών και διαβαθμίσεις του 1/2 ή 1/3 στοπ.
 

send

AVClub Fanatic
19 June 2006
30,947
Θεσσαλονίκη
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

2ος παράγων:
Ταχύτητα κλείστρου.
Ταχύτητα 1/60 σημαίνει ότι το κλείστρο της μηχανής μένει ανοικτό και συνεπώς αφήνει να περάσει φως στον αισθητήρα για 1/60 του δευτερολέπτου. Αυτονόητο είναι ότι με ταχύτητα 1/120 περνάει η μισή ποσότητα φωτός, με ταχύτητα 1/30 η διπλάσια ποσότητα φωτός κ.ο.κ.
 

send

AVClub Fanatic
19 June 2006
30,947
Θεσσαλονίκη
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

3ος παράγων:
Ευαισθησία
Όταν λέμε ότι ρυθμίζουμε τη μηχανή μας (τον αισθητήρα της) σε ευαισθησία iso 200, αυτό σημαίνει ότι αυτός χρειάζεται τη μισή ποσότητα φωτός για να αποτυπώσει τη σκηνή (στο αυτό επίπεδο έκθεσης) από ό,τι θα χρειαζόταν με iso 100. Αντιστοίχως, με ευαισθησία iso400 χρειάζεται το 1/4 του φωτός (το μισό του μισού) σε σχέση με iso100, με iso800 το 1/8 κ.ο.κ.

Βεβαίως δεν μπορούμε να αυξάνουμε απεριόριστα την ευαισθησία, γιατί όπως και στο φιλμ, η αύξηση της ευαισθησίας συνεπάγεται κόκκο (εν προκειμένο ηλεκτρονικό θόρυβο), ο οποιος γίνεται σίγουρα ενοχλητικός από ένα σημείο και πέρα.
 

send

AVClub Fanatic
19 June 2006
30,947
Θεσσαλονίκη
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

Τώρα πώς αξιοποιούμε την παραπάνω θεωρία:

Έστω ότι για να αποτυπώσουμε μία σκηνή, ας πούμε σε εσωτερικό χώρο, σε δεδομένη έκθεση, θέλουμε με ταχύτητα 1/2 (δευτερολέπτου) σε διάφραγμα f/5.6 σε iso100.
Βεβαίως με την ταχύτητα αυτή χρειαζόμαστε οπωσδήποτε τρίποδο για τη λήψη, γιατί στο χέρι θα βγει κουνημένη.
Εάν πούμε ότι θέλουμε ταχύτητα τουλάχιστον 1/60 ή μεγαλύτερη για να βγάλουμε κουνημένη φωτογραφία, μετρούμε πόσα στοπ διαφορά έχουν το 1/2 από το 1/60. Έχουν 5 στοπ (1/2, 1/4, 1/8, 1/15, 1/30, 1/60). Οπότε αφού μειώνουμε κατά 32 φορές λόγω ταχύτερου κλείστρου την ποσότητα του φωτός που περνάει, θέλουμε έναν τρόπο να αντισταθμίσουμε τη μείωση αυτή, είτε δηλαδή να αφήσουμε ανοίγοντας το διάφραγμα να περάσει περισσότερο φως, είτε να κάνουμε τον αισθητήρα πιο ευαίσθητο στη δεδομένη ποσότητα φωτός που δέχεται.

Μπορούμε για παράδειγμα να ανοίξουμε 3 στοπ το διάφραγμα (δηλ. από f/5.6 -> f/2.0) και να αυξήσουμε 2 στοπ την ευαισθησία (δηλαδή από iso100->iso400 ή να ανοίξουμε 2 στοπ (f/2.8) το διάφραγμα και να αυξήσουμε 3 στοπ την ευαισθησία (iso800 εν προκειμένω).
Παίζουμε ασφαλώς με τα όρια του εξοπλισμού που διαθέτουμε. Μπορεί για παράδειγμα να μην έχουμε τόσο φωτεινό (f/2.0) φακό, ή η μηχανή μας να βγάζει χάλια αποτελέσματα σε iso800.
 

send

AVClub Fanatic
19 June 2006
30,947
Θεσσαλονίκη
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

και εδώ ασφαλώς έρχεται η σταθεροποίηση.

Με τη σταθεροποίηση έχουμε -αναλόγως του είδους της αλλά και του εστιακού μήκους του φακού που χρησιμοποιούμε- κέρδος που κυμαίνεται από 1 μέχρι και 3 στοπ. Στο tele άκρο το κέρδος είναι και μεγαλύτερο.
Ας πούμε ότι η σταθεροποίηση στο παραπάνω παράδειγμα μας δίνει κέρδος 2 στοπ. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να τραβήξουμε με ταχύτητα 1/15 αντί για 1/60. Οπότε θα χρειάζεται να κερδίσουμε μόνο 3 ακόμη στοπ (και όχι 5) από διάφραγμα και ευαισθησία, πχ να ανοίξουμε 1 στοπ το διάφραγμα (f/4.0) και να ανεβάσουμε δύο στοπ την ευαισθησία (iso400).

Βλέπουμε ότι η σταθεροποίηση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στις κόμπακτ, γιατί ελαχιστότατες έχουν τόσο φωτεινούς (f/2.0) φακούς ή μπορούν να δώσουν έστω αποδεκτά αποτελέσματα σε iso800.
 

ilias

Supreme Member
18 June 2006
9,145
Bratislava
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

Τα λόγια είναι περιττά...

:grinning-smiley-043 :grinning-smiley-043 :grinning-smiley-043
 

Ηλίας Σ.

AVClub Enthusiast
13 October 2006
1,251
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

Μπράβο send!! Ολοκληρωμένη ανάλυση!

Να υπενθυμίσω μόνο ότι στο φίλμ όσο αυξάνει η ευαισθησία μεγαλώνει συνήθως και ο κόκος. Ενώ στις ψηφιακες η ευαισθησία του αισθητήρα είναι σταθερή αλλά αλλάζουμε ηλεκτρονικά την ενίσχυσή της εξομοιώνοντας διαφορετικές τιμές ISO και αναπόφευκτα προσθέτοντας θόρυβο.

Και κάτι ακόμα, όσο μεγαλύτερες οι διαστάσεις του αισθητήρα και όσο μικρότερη η ανάλυσή του, τόσο και λιγότερος ο θόρυβος τελικά.
 

ilias

Supreme Member
18 June 2006
9,145
Bratislava
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

Μπορούμε να κάνουμε και μια μινι σύνδεση/αναφορα με τα παραπάνω βάζοντας και το EV compensation στην κουβέντα?
 

send

AVClub Fanatic
19 June 2006
30,947
Θεσσαλονίκη
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

To EV (Exposure Value) compensation (αντιστάθμιση έκθεσης) είναι λειτουργία της μηχανής μας, στα προγράμματα P (αυτόματο), S (προτεραιότητα κλείστρου) και A (προτεραιότητα διαφράγματος). Στην ουσία ελέγχει την υπερφώτιση ή υποφώτιση, χρήσιμη σε συνθήκες όπου το φωτόμετρο της μηχανής συνήθως μπερδεύεται (όταν το πλάνο μας περιλαμβάνει πολύ φωτεινά ή πολύ σκοτεινά τμήματα). Συνήθως δίνεται έλεγχος σε βήματα 1/3 ή 1/2 του στοπ (EV). Για παράδειγμα, σε πρόγραμμα Α όταν αντισταθμίζουμε την έκθεση κατά + 2/3 EV, λέμε στη μηχανή μας να επιλέξει πιο αργή ταχύτητα (πχ αντί για 1/60, 1/40), το αντίστοιχο σε πρόγραμμα S θα είχε συνέπεια να ανοίξει η μηχανή το διάφραγμα κατά 2/3 στοπ (πχ από f/5.6 -> f/4.5)
 

send

AVClub Fanatic
19 June 2006
30,947
Θεσσαλονίκη
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

Κάπου είχα έναν μνημονικό πίνακα που αντιστοίχιζε τις συνθήκες φωτισμού με αριθμούς EV, που άρχιζαν εάν θυμάμαι καλά από -5 ή 6 EV και έφτανε μέχρι +20 EV. Υποτίθεται ότι η EV 1 αντιστοιχεί σε φωτιστικές συνθήκες που απαιτούν χρόνο έκθεσης 1 δευτ. και διάφραγμα f/1.0 (ή άλλη αντιστοιχία των δύο) σε iso 100. Ε, αυτός ο πίνακας έδινε αντιστοιχίες, πχ ηλιόλουστη ημέρα = EV 16, συννεφιά =EV13 (δεν ήταν αυτά τα νούμερα, παράδειγμα φέρνω). Υποτίθεται ότι είναι σωστότερα έτσι από το φωτόμετρο της μηχανής το οποίο μπορεί να ξεγελαστεί. Αλλά βέβαια πού να θυμάσαι τις αντιστοιχίες και να κάτσεις να κάνεις τους υπολογισμούς... εδώ δεν θυμάμαι πού τον έχω βάλει! Φαντάζομαι ότι εάν φωτογραφίζαμε για 2-3 μήνες χωρίς φωτόμετρο, στο τέλος θα τον μαθαίναμε από μνήμης τον πίνακα.
 

ilias

Supreme Member
18 June 2006
9,145
Bratislava
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

Δηλαδή αν καταλαβαίνω καλά με το compensation δηλώνουμε στη μηχανή αν θέλουμε περισσότερο ή λιγότερο φως απο αυτό που μας δίνουν οι υπόλοιπες ρυθμίσεις (ISO, ταχύτητα, διάφραγμα) έως και 2 στοπ σε βήματα του 1/3 (η δική μου μηχανή έχει EV από -2 έως 2).

Στις κομπακτ που δεν έχουν ξεχωριστή χειροκίνητη ρύθμιση διαφράγματος και ταχύτητας κλείστρου πως επενεργεί?
 
Last edited:

send

AVClub Fanatic
19 June 2006
30,947
Θεσσαλονίκη
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

για την ακρίβεια, δηλώνουμε ότι θέλουμε περισσότερο φως από αυτό που μας δίνει η "πρόταση" του φωτόμετρου σχετικά με την κατ' αυτό "ιδανική" για τις φωτιστικές συνθήκες που αντιμετωπίζουμε έκθεση. Αυτό το κάνουμε, διότι εμείς γνωρίζουμε σε τι αντιστοιχεί η φωτεινότητα που αντιμετωπίζουμε μπροστά μας, ενώ το φωτόμετρο όχι. Εάν πχ το πλάνο μας περιλαμβάνει επιφάνειες μεγάλης ανακλαστικότητας και συνεπώς φωτεινότητας (πχ άμμος, χιόνι) η μηχανή πιστεύει ότι βρίσκεται ενώπιον μίας πολύ φωτεινής σκηνής, και αναλόγως μειώνει την έκθεση (αυξάνει ταχύτητα κλείστρου ή κλείνει το διάφραγμα ή και τα δύο, αναλόγως το πρόγραμμα). Έτσι όμως θα μας δώσει μια υποφωτισμένη φωτογραφία. Όμως εμείς, που γνωρίζουμε ότι η φωτεινότητα δεν οφείλεται σε μεγαλύτερη ένταση του φωτός, αλλά στις ανωτέρω επιφάνειες, αυξάνουμε την έκθεση, και λέμε στη μηχανή να υπερφωτίσει.

Στις κόμπακτ που δεν έχουν προτεραιότητα κλείστρου ή διαφράγματος τα ανωτέρω επενεργούν στο πρόγραμμα P, που σχεδόν όλες πια οι κόμπακτ διαθέτουν. Αν και ρυθμίζει αυτόματα διάφραγμα και κλείστρο, διαφέρει από το πρόγραμμα auto, το οποίο συνήθως δεν επιτρέπει καμία επέμβαση του χρήστη (ούτε σε iso).
 
Απάντηση: Re: ISO vs SHUTTER SPEED

για την ακρίβεια, δηλώνουμε ότι θέλουμε περισσότερο φως από αυτό που μας δίνει η "πρόταση" του φωτόμετρου σχετικά με την κατ' αυτό "ιδανική" για τις φωτιστικές συνθήκες που αντιμετωπίζουμε έκθεση. Αυτό το κάνουμε, διότι εμείς γνωρίζουμε σε τι αντιστοιχεί η φωτεινότητα που αντιμετωπίζουμε μπροστά μας, ενώ το φωτόμετρο όχι. Εάν πχ το πλάνο μας περιλαμβάνει επιφάνειες μεγάλης ανακλαστικότητας και συνεπώς φωτεινότητας (πχ άμμος, χιόνι) η μηχανή πιστεύει ότι βρίσκεται ενώπιον μίας πολύ φωτεινής σκηνής, και αναλόγως μειώνει την έκθεση (αυξάνει ταχύτητα κλείστρου ή κλείνει το διάφραγμα ή και τα δύο, αναλόγως το πρόγραμμα). Έτσι όμως θα μας δώσει μια υποφωτισμένη φωτογραφία. Όμως εμείς, που γνωρίζουμε ότι η φωτεινότητα δεν οφείλεται σε μεγαλύτερη ένταση του φωτός, αλλά στις ανωτέρω επιφάνειες, αυξάνουμε την έκθεση, και λέμε στη μηχανή να υπερφωτίσει.

Στις κόμπακτ που δεν έχουν προτεραιότητα κλείστρου ή διαφράγματος τα ανωτέρω επενεργούν στο πρόγραμμα P, που σχεδόν όλες πια οι κόμπακτ διαθέτουν. Αν και ρυθμίζει αυτόματα διάφραγμα και κλείστρο, διαφέρει από το πρόγραμμα auto, το οποίο συνήθως δεν επιτρέπει καμία επέμβαση του χρήστη (ούτε σε iso).

Ετσι όμως δεν κινδυνεύουμε να κάψουμε αυτές τις επιφάνειες; Ειδικά άμμος, άσπρος τοίχος κλπ είναι εύκολο να καούν.
Μήπως είναι προτιμότερη η χρήση fill-in flash;
 

send

AVClub Fanatic
19 June 2006
30,947
Θεσσαλονίκη
Re: ISO vs SHUTTER SPEED

fill in πού όμως? Για ολόκληρη την παραλία ή τη χιονισμένη πλαγιά?
Δεν τις καίει, στα ίσια τις φέρνει. Διότι το φωτόμετρο της μηχανής υποτίθεται πως είναι ρυθμισμένο για να αποδίδει έναν μέσο τόνο, ενώ φυσικά το χιόνι και η λευκή άμμος δεν είναι μέσου τόνου, αλλά κάτασπρα. Έτσι μία φωτογραφία καλοκαιριάτικα σε παραλία, ενώ κανονικά θα έπρεπε να λούζεται στο εκτυφλωτικό ελληνικό φως, μας βγαίνει μουντή. Εάν βέβαια κάνουμε δραστική επέμβαση (εάν υπερβούμε δηλαδή στην αντιστάθμιση το 1EV) υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να κάψουμε τη σκηνή. Πάντως από πείρα λέω ότι το χιόνι χρειάζεται παραπάνω από +1EV αντιστάθμιση (αναλόγως βέβαια και τη μηχανή).