Schumann Robert (1810-1856)
Πιάνο κουιντέτο σε μι ύφεση σε τέσσερα μέρη op.44
Christoph Eschenbach στο πιάνο μαζί με τοDrolc-Quartett
( Eduart Drolch, 1. Violine ‒ Walter Peschke, 2. Violine ‒ Stefano Passagio, Viola ‒ Georg Donderer, Violoncello ).
Τα μέρη
Το κουιντέτο για πιάνο Op.44, «Αφιερωμένο στην Clara Scumann το γένος Wieck», γράφτηκε τον Σεπτέμβριο του 1842 μετά ή μαζί με την σύνθεση των τριών κουαρτέτων του. Αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη σύνθεση μουσικής δωματίου του συνθέτη και λόγω αυτού παρουσιάζεται συχνότερα σε σχέση με τα υπόλοιπα έργα δωματίου του συνθέτη.
Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε ανεπίσημα στις 6 Δεκεμβρίου στο σπίτι του Carl και Henriette Voigt στην Λειψία. Οι Voigt αποτελούσαν σημαντικούς χορηγούς της μέχρι σήμερα διάσημης ορχήστρας Gewandhaus της Λειψίας. Ειρήσθω εν παρόδω διευθυντής τότε της ορχήστρας ήταν ο Mendelssohn (Ο Mendelssohn είχε την θέση του διευθυντή, ή όπως τότε ονομαζόταν Gawandhauskapellmeister, από το 1835 έως τον θάνατό του το 1847) .
Την ημέρα της πρεμιέρας η Clara ήταν ασθενής και έτσι στο πιάνο κάθισε ο Mendelssohn. Η λεπτομέρεια αυτή έχει σημασία μιας και ο Mendelssohn επηρέασε τον συνθέτη, προτείνοντας του να αντικαταστήσει το δεύτερο τρίο του Scherzo (3ο μέρος) που υπολείπονταν, με μια πιο ζωντανή σύνθεση.
Το κουιντέτο κριτικάρεται για την κυρίαρχη παρουσία του πιάνου σε σχέση με τα έγχορδα που είναι σε δεύτερη μοίρα λειτουργώντας συνοδευτικά. Έτσι ο πιανίστας δεν πρέπει να υπερτονίζει την παρουσία του όταν οι νότες επαναλαμβάνεται από τα έγχορδα, προκειμένου να μην διαταράσσει την ισορροπία του έργου.
Η μουσική συνεχίζεται με την έκθεση και την ανάπτυξη του πρώτου μέρους όπου κυριαρχούν οι βιρτουόζικες διαδρομές του πιάνου και οι συγχορδίες των εγχόρδων.
Το πένθιμο εμβατήριο κάνει πάλι την εμφάνιση του κλείνοντας το δεύτερο μέρος.
Το scerzo διακόπτεται την πρώτη φορά από ένα τρίο με ένα λυρικό μουσικό θέμα παιγμένο legato. Μια μελωδική παρένθεση που ηρεμεί και ησυχάζει.
Το scerzo όμως επανέρχεται για να διακοπεί για δεύτερη φορά πάλι από ένα τρίο που τώρα είναι έντονα τονισμένο σύμφωνα με και με την υπόδειξη του Mendelssohn . Η μουσική είναι γεμάτη με ένταση και με κίνηση που μοιάζει να είναι αέναη.
Το τελευταίο μέρος του κουιντέτου είναι το ωραιότερο γιατί είναι πλούσιο σε μουσικές ιδέες, σε παραλλαγές, σε συνδυασμό μοτίβων. Αποτελεί ένα παιχνίδι χρωματισμών, αντιθέσεων και αλλαγών τονικότητας που σε τέρπει και συνάμα σε γεμίζει θαυμασμό για την μανιέρατου συνθέτη.
Η μουσική αναπτύσσεται με δύναμη αλλά και με ευελιξία ώσπου να καταλήξει σε ένα θριαμβευτικό φινάλε.
Ακροάσεις δίσκων βινυλίου
1. ChristophEschenbach μαζί με τοDrolc-Quartett. (Μεγάλος πάπυροςD.G)
Η εκτέλεση Eschenbach-Drolc Quartett είναι αυτή με την οποία γνώρισα το έργο. Έχουν ηχογραφήσει σε δύο δίσκους τα τρία κουαρτέτα εγχόρδων και το κουιντέτο. Προτείνεται αλλά δεν γνωρίζω αν υπάρχει επανέκδοση σε cd.
2. Baux Arts Trio plus Samuel Rhodes, Viola and Dolf Bettelheim, Violin (1975 Philips)
Η εκτέλεση με το Baux Arts Trio είναι μια πολύ καλή επιλογή. Η ερμηνεία είναι θερμή και ο δίσκος περιλαμβάνει εκτός από το κουιντέτο και το κουαρτέτο για πιάνο.
3. Berstein μαζί με τοJulliard-Quartett ( 1984 CBS Records)
Η δεύτερη προτεινόμενη εκτέλεση είναι με τους Berstein-Julliard. Η δεύτερη πλευρά περιλαμβάνει το κουαρτέτο για πιάνο με τον Gould. Είναι η εκτέλεση που προσωπικά προτιμώ ιδιαίτερα λόγω του κουαρτέτου που παρουσιάζεται με ιδιαίτερη ένταση και χαρακτήρα.
Δεν έχω ακούσει την εκτέλεση με Serkin και Budapest κουαρτέτο.
Πιάνο κουιντέτο σε μι ύφεση σε τέσσερα μέρη op.44
Christoph Eschenbach στο πιάνο μαζί με τοDrolc-Quartett
( Eduart Drolch, 1. Violine ‒ Walter Peschke, 2. Violine ‒ Stefano Passagio, Viola ‒ Georg Donderer, Violoncello ).
Τα μέρη
- Allegro brillante
- In modo d’una Marcia- Un poco largamente
- Scerzo: Molto vivace
- Allegro, ma non troppo
Το κουιντέτο για πιάνο Op.44, «Αφιερωμένο στην Clara Scumann το γένος Wieck», γράφτηκε τον Σεπτέμβριο του 1842 μετά ή μαζί με την σύνθεση των τριών κουαρτέτων του. Αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη σύνθεση μουσικής δωματίου του συνθέτη και λόγω αυτού παρουσιάζεται συχνότερα σε σχέση με τα υπόλοιπα έργα δωματίου του συνθέτη.
Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε ανεπίσημα στις 6 Δεκεμβρίου στο σπίτι του Carl και Henriette Voigt στην Λειψία. Οι Voigt αποτελούσαν σημαντικούς χορηγούς της μέχρι σήμερα διάσημης ορχήστρας Gewandhaus της Λειψίας. Ειρήσθω εν παρόδω διευθυντής τότε της ορχήστρας ήταν ο Mendelssohn (Ο Mendelssohn είχε την θέση του διευθυντή, ή όπως τότε ονομαζόταν Gawandhauskapellmeister, από το 1835 έως τον θάνατό του το 1847) .
Την ημέρα της πρεμιέρας η Clara ήταν ασθενής και έτσι στο πιάνο κάθισε ο Mendelssohn. Η λεπτομέρεια αυτή έχει σημασία μιας και ο Mendelssohn επηρέασε τον συνθέτη, προτείνοντας του να αντικαταστήσει το δεύτερο τρίο του Scherzo (3ο μέρος) που υπολείπονταν, με μια πιο ζωντανή σύνθεση.
Το κουιντέτο κριτικάρεται για την κυρίαρχη παρουσία του πιάνου σε σχέση με τα έγχορδα που είναι σε δεύτερη μοίρα λειτουργώντας συνοδευτικά. Έτσι ο πιανίστας δεν πρέπει να υπερτονίζει την παρουσία του όταν οι νότες επαναλαμβάνεται από τα έγχορδα, προκειμένου να μην διαταράσσει την ισορροπία του έργου.
- Allegro brillante
Η μουσική συνεχίζεται με την έκθεση και την ανάπτυξη του πρώτου μέρους όπου κυριαρχούν οι βιρτουόζικες διαδρομές του πιάνου και οι συγχορδίες των εγχόρδων.
- In modo d’una Marcia- Un poco largamente
Το πένθιμο εμβατήριο κάνει πάλι την εμφάνιση του κλείνοντας το δεύτερο μέρος.
- Scerzo: Molto vivace
Το scerzo διακόπτεται την πρώτη φορά από ένα τρίο με ένα λυρικό μουσικό θέμα παιγμένο legato. Μια μελωδική παρένθεση που ηρεμεί και ησυχάζει.
Το scerzo όμως επανέρχεται για να διακοπεί για δεύτερη φορά πάλι από ένα τρίο που τώρα είναι έντονα τονισμένο σύμφωνα με και με την υπόδειξη του Mendelssohn . Η μουσική είναι γεμάτη με ένταση και με κίνηση που μοιάζει να είναι αέναη.
- Allegro, ma non troppo
Το τελευταίο μέρος του κουιντέτου είναι το ωραιότερο γιατί είναι πλούσιο σε μουσικές ιδέες, σε παραλλαγές, σε συνδυασμό μοτίβων. Αποτελεί ένα παιχνίδι χρωματισμών, αντιθέσεων και αλλαγών τονικότητας που σε τέρπει και συνάμα σε γεμίζει θαυμασμό για την μανιέρατου συνθέτη.
Η μουσική αναπτύσσεται με δύναμη αλλά και με ευελιξία ώσπου να καταλήξει σε ένα θριαμβευτικό φινάλε.
Ακροάσεις δίσκων βινυλίου
1. ChristophEschenbach μαζί με τοDrolc-Quartett. (Μεγάλος πάπυροςD.G)
Η εκτέλεση Eschenbach-Drolc Quartett είναι αυτή με την οποία γνώρισα το έργο. Έχουν ηχογραφήσει σε δύο δίσκους τα τρία κουαρτέτα εγχόρδων και το κουιντέτο. Προτείνεται αλλά δεν γνωρίζω αν υπάρχει επανέκδοση σε cd.
2. Baux Arts Trio plus Samuel Rhodes, Viola and Dolf Bettelheim, Violin (1975 Philips)
Η εκτέλεση με το Baux Arts Trio είναι μια πολύ καλή επιλογή. Η ερμηνεία είναι θερμή και ο δίσκος περιλαμβάνει εκτός από το κουιντέτο και το κουαρτέτο για πιάνο.
3. Berstein μαζί με τοJulliard-Quartett ( 1984 CBS Records)
Η δεύτερη προτεινόμενη εκτέλεση είναι με τους Berstein-Julliard. Η δεύτερη πλευρά περιλαμβάνει το κουαρτέτο για πιάνο με τον Gould. Είναι η εκτέλεση που προσωπικά προτιμώ ιδιαίτερα λόγω του κουαρτέτου που παρουσιάζεται με ιδιαίτερη ένταση και χαρακτήρα.
Δεν έχω ακούσει την εκτέλεση με Serkin και Budapest κουαρτέτο.
