Μιά και σε λίγο θά χρειάζεται μετάφραση και ο ´Μυστικός τής Σκιάθου´παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα απο το διήγημα´Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης´.
´Ο ξένος Μουσουλμάνος είχε παγώσει εκεί όπου εκάθητο και ενύσταζε.
Διά να ζεσταθεί ,έβγαλε το νάϊ του και άρχιζε να παίζη τον τυχόντα ήχον,όστις τού ήλθε κατ´επιφοράν εις τήν μνημην.
Νάϊ,νάϊ γλυκύ.
Νάζι-κατά έν ζήτα ελαττούται.
Αύρα,ουρανός,άσμα γλυκερόν,μελιχρόν αβρόν ,μεθυστικόν.
Νάϊ,νάϊ.
Κατά δύο κοκκίδας διαφέρει δια να είναι το Ναί,όπου είπεν ο Χριστός.
Το Ναί,το ήμερον ,το ταπεινόν,το πράον,το Ναί το φιλάνθρωπον.
....Τα βαρέα τειχη και οι ογκώδεις κίονες τού Θησείου,η στέγη η μεγαλοβριθής,δεν εξεπλάγησαν πρός την φωνήν,πρός το μέλος εκεινο.
Την ενθυμούντο, τήν ανεγνώριζαν.Και άλλοτε τήν είχαν ακούσει.
Και εις τούς αιώνας τής δουλείας και είς τούς χρόνους τής ακμής.
Η μουσική εκείνη δεν ήταν τόσο βάρβαρος,οσο υποτίθεται ότι είναι τα ασιατικά φύλα.
Ειχε στενήν συγγένειαν με τάς αρχαίας αρμονίας,τάς φρυγιστί και λυγιστί.´
Ο Παπαδιαμάντης ,που τα σημερινά παιδιά ,μπορεί και να τον θεωρούν συνάδελφο τού Ρέμου ήταν φτωχός και πένης,αλλά και Χριστιανός Ορθόδοξος με την βαθειά έννοια τού όρου.
Είναι εντυπωσιακό ότι μέσα σε λίγες σειρές αναλύει με όρους ουσιαστικούς και αισθητικούς το φιλάνθρωπον τής Ορθοδοξίας.Εκφράζει χωρίς φληναφήματα περί πολυπολιτισμικότητας,χωρίς καμιά τάση εθνοκαπηλείας και θρησκειοκαπηλείας την Ορθόδοξη αντίληψη περί πολιτισμού.
Ο ήχος τού νάϊ απέχει κατά ένα ζήτα απο το φιλάρεσκο και ερωτικό νάζι,αλλά και δυό κουκίδες μονον με ταυτόχρονη μετατόπιση τού τόνου και σβήσιμο τών διαλυτικών στο Ναί που είπε ο Χριστός,το Ναί το φιλάνθρωπο,την αποδοχή τής αδυναμίας,τήν συγχώρηση τής αποτυχίας,το χάδι για τον πεπτωκότα άνθρωπο.
Δεν βλέπει κάν εχθρική την μουσουλμανική μουσική τού Δερβίση,αλλά την θεωρεί μιά συνιστώσα τής αρχαίας φρυγικής και λυδικής μουσικής.
Μια μουσική συνέχεια εμπλουτισμένη απο περσικά,αραβικά,αρχαιοελληνικά,βυζαντινά,νεοελληνικά μπαχάρια.Μιά συνεχής μουσική παράδοση.
Ο Χριστός τού Παπαδιαμάντη σκύβει με γλυκυτητα στον εξορισμένο,στον ανέστιο,στον αλλόθρησκο.Δεν χάνει ο Κυρ-Αλέξανδρος ποτέ τήν πίστη του αλλά είναι μιά ανοικτή αγκαλιά για τον κόσμο.
Καλεί τούς παντες για κρασί και ψωμί,κουβαλώντας μνήμες απο τίς Βάκχες τού Ευριπίδη,τον Ρωμανό τον Μελωδό,τον Ιωάννη Δαμασκηνό,τον τεράστιο και ισάξιο τού Μπάχ,Κουκουζέλη και στην ουσία προλέγει τον καθολικό το θρήσκευμα Ελληνα Μαρκο Βαμβακάρη,τον Θεοδωράκη τού Επιταφίου ,τον Χατζιδάκι τού Κύκλου C.N.S και τού Μεγάλου Ερωτικού,τον Ελύτη τής Ελεγείας τής Οξώπετρας ,τον Σεφέρη τού Μυθιστορήματος.
Τα Χριστούγεννα δεν είναι μιά ρόζ in γιορτή.Ουτε χαζοχαρούμενο happy hour.Ειναι κάτι αλλοιώτικο.Ειναι το κοινό οικογενειακό τραπέζι,η παρουσία ζώντων και τεθνεώτων γύρο απ´αυτό,οι μυρωδιές τής κουζίνας, και οι μνήμες απο τούς παππούδες και τίς γιαγιάδες μας.Ειναι γιορτή ταπεινή και όχι τού τάμπλ ντ´ότ.
´Μιά λάμψη ο άνθρωπος και ότι είδες είδες´Οδ.Ελύτης.
Καλά Χριστούγεννα.Υγεία,προσωπική και οικογενειακή γαλήνη.
´Ο ξένος Μουσουλμάνος είχε παγώσει εκεί όπου εκάθητο και ενύσταζε.
Διά να ζεσταθεί ,έβγαλε το νάϊ του και άρχιζε να παίζη τον τυχόντα ήχον,όστις τού ήλθε κατ´επιφοράν εις τήν μνημην.
Νάϊ,νάϊ γλυκύ.
Νάζι-κατά έν ζήτα ελαττούται.
Αύρα,ουρανός,άσμα γλυκερόν,μελιχρόν αβρόν ,μεθυστικόν.
Νάϊ,νάϊ.
Κατά δύο κοκκίδας διαφέρει δια να είναι το Ναί,όπου είπεν ο Χριστός.
Το Ναί,το ήμερον ,το ταπεινόν,το πράον,το Ναί το φιλάνθρωπον.
....Τα βαρέα τειχη και οι ογκώδεις κίονες τού Θησείου,η στέγη η μεγαλοβριθής,δεν εξεπλάγησαν πρός την φωνήν,πρός το μέλος εκεινο.
Την ενθυμούντο, τήν ανεγνώριζαν.Και άλλοτε τήν είχαν ακούσει.
Και εις τούς αιώνας τής δουλείας και είς τούς χρόνους τής ακμής.
Η μουσική εκείνη δεν ήταν τόσο βάρβαρος,οσο υποτίθεται ότι είναι τα ασιατικά φύλα.
Ειχε στενήν συγγένειαν με τάς αρχαίας αρμονίας,τάς φρυγιστί και λυγιστί.´
Ο Παπαδιαμάντης ,που τα σημερινά παιδιά ,μπορεί και να τον θεωρούν συνάδελφο τού Ρέμου ήταν φτωχός και πένης,αλλά και Χριστιανός Ορθόδοξος με την βαθειά έννοια τού όρου.
Είναι εντυπωσιακό ότι μέσα σε λίγες σειρές αναλύει με όρους ουσιαστικούς και αισθητικούς το φιλάνθρωπον τής Ορθοδοξίας.Εκφράζει χωρίς φληναφήματα περί πολυπολιτισμικότητας,χωρίς καμιά τάση εθνοκαπηλείας και θρησκειοκαπηλείας την Ορθόδοξη αντίληψη περί πολιτισμού.
Ο ήχος τού νάϊ απέχει κατά ένα ζήτα απο το φιλάρεσκο και ερωτικό νάζι,αλλά και δυό κουκίδες μονον με ταυτόχρονη μετατόπιση τού τόνου και σβήσιμο τών διαλυτικών στο Ναί που είπε ο Χριστός,το Ναί το φιλάνθρωπο,την αποδοχή τής αδυναμίας,τήν συγχώρηση τής αποτυχίας,το χάδι για τον πεπτωκότα άνθρωπο.
Δεν βλέπει κάν εχθρική την μουσουλμανική μουσική τού Δερβίση,αλλά την θεωρεί μιά συνιστώσα τής αρχαίας φρυγικής και λυδικής μουσικής.
Μια μουσική συνέχεια εμπλουτισμένη απο περσικά,αραβικά,αρχαιοελληνικά,βυζαντινά,νεοελληνικά μπαχάρια.Μιά συνεχής μουσική παράδοση.
Ο Χριστός τού Παπαδιαμάντη σκύβει με γλυκυτητα στον εξορισμένο,στον ανέστιο,στον αλλόθρησκο.Δεν χάνει ο Κυρ-Αλέξανδρος ποτέ τήν πίστη του αλλά είναι μιά ανοικτή αγκαλιά για τον κόσμο.
Καλεί τούς παντες για κρασί και ψωμί,κουβαλώντας μνήμες απο τίς Βάκχες τού Ευριπίδη,τον Ρωμανό τον Μελωδό,τον Ιωάννη Δαμασκηνό,τον τεράστιο και ισάξιο τού Μπάχ,Κουκουζέλη και στην ουσία προλέγει τον καθολικό το θρήσκευμα Ελληνα Μαρκο Βαμβακάρη,τον Θεοδωράκη τού Επιταφίου ,τον Χατζιδάκι τού Κύκλου C.N.S και τού Μεγάλου Ερωτικού,τον Ελύτη τής Ελεγείας τής Οξώπετρας ,τον Σεφέρη τού Μυθιστορήματος.
Τα Χριστούγεννα δεν είναι μιά ρόζ in γιορτή.Ουτε χαζοχαρούμενο happy hour.Ειναι κάτι αλλοιώτικο.Ειναι το κοινό οικογενειακό τραπέζι,η παρουσία ζώντων και τεθνεώτων γύρο απ´αυτό,οι μυρωδιές τής κουζίνας, και οι μνήμες απο τούς παππούδες και τίς γιαγιάδες μας.Ειναι γιορτή ταπεινή και όχι τού τάμπλ ντ´ότ.
´Μιά λάμψη ο άνθρωπος και ότι είδες είδες´Οδ.Ελύτης.
Καλά Χριστούγεννα.Υγεία,προσωπική και οικογενειακή γαλήνη.
