- 17 June 2009
- 3,594
Η νύχτα της 30ης Απριλίου προς την Πρωτομαγιά, είναι μια αλλιώτικη νύχτα.
Η νύχτα της Αγίας Βαλπούργας είναι η νύχτα που οι Μάγισσες πετάνε πάνω σε σκουπόξυλα, οι Δρυΐδες φτιάχνουν τα μαγικά τους ξόρκια κι όλοι ετοιμάζονται να γιορτάσουν τον ερχομό της Άνοιξης. Ήταν τουλάχιστον έτσι, μέχρι που όλα αυτά θεωρήθηκαν «δαιμονικά» κι έπρεπε να ξεχαστούν.
Στο κείμενο του Johann Wolfgang von Goethe, το μήνυμα της ιστορίας κρύβεται λίγο πιο πίσω από τις λέξεις, και αφήνει σε μας να ανακαλύψουμε το βαθύτερο και καλά συγκεκαλυμμένο νόημα της απαιτούμενης, μικρής, δικής μας επανάστασης.
Σε μια περίοδο που η νέα καθεστηκυία Χριστιανική τάξη πραγμάτων απαγόρευε οποιαδήποτε Παγανιστική τελετή - καταργώντας παραδόσεις αιώνων - οι Δρυίδες και οι παγανιστές, προσπαθούν να γιορταστεί η Πρωτομαγιά όπως όριζε η τοπική παράδοση, όπως γινόταν αιώνες πίσω, αν και τους προειδοποιούν, είναι κάτι απαγορευμένο πιά από τον Χριστιανισμό. Εκείνοι ανταπαντούν, πως όποιος φοβάται τη θυσία, είναι άξιος των δεσμών του.
Μέσα από ένα πανδαιμόνιο πνευμάτων και ξωτικών, συμβολισμών και μασκαρεμάτων, οι Χριστιανοί το βάζουν στα πόδια και οι παγανιστές είναι ελεύθερο να γιορτάσουν την έλευση του Φωτός, της Άνοιξης και της ανθοφορίας και της γονιμότητας.
Η αλήθεια είναι ότι ο Goethe ήθελε έναν συνθέτη που να μπορέσει να αποκωδικοποιήσει αυτό το έργο του, χωρίς να έχει το έντονα ρομαντικό ύφος της εποχής, αν και ο ίδιος απετέλεσε έναν από τους άξονες του Γερμανικού Ρομαντισμού. Ο φίλος του, Carl Friedrich Zelter, ο οποίος ήταν και ο αρχικός αποδέκτης από το 1799, δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το έργο, θεωρώντας πολύ απλά, ότι τον ξεπερνούσε. Θεώρησε όμως επίσης, 22 χρόνια αργότερα αφ' ότου του ανετέθη, ότι ο μόλις 12χρονος μαθητής του, ο Felix Mendelssohn (-Bartholdy σε μια προσπάθεια των γονιών του να αποκρύψουν την Εβραϊκή τους καταγωγή), θα κατάφερνε, με το στυλ και τις επιρροές του από τον Mozart, αλλά και τον θαυμασμό του προς τον κάντορα και τον Handel, να αποδώσει το έργο όπως ακριβώς προσδοκούσε ο δημιουργός του. Θα ήταν ουτοπική όμως, και υπερβολική μια τέτοια προσδοκία από ένα παιδί. Ο Mendelssohn, κατάφερε να δεί μόνο την επιφάνεια των λέξεων και όχι πίσω από αυτές. Αυτό, δεν τον εμπόδισε όμως, να δημιουργήσει ένα δυνατό έργο, μια εξαιρετική σύνθεση για υψίφωνο, τενόρο, μπάσο, βαρύτονο και χορωδία, των οποίων προηγείται μια πυρετώδης, έντονη και ρωμαλέα εισαγωγή. Μια πολύχρωμη μουσική πανδαισία όπου τα κόρνα ξεσπούν πίσω από το απαλό χάδι των εγχόρδων και τα τύμπανα δίνουν το δικό τους χρώμα. Δέκα λεπτά γεμάτα δύναμη, χωρίς έντονα μουσικά πυροτεχνήματα, με μια διάσταση όμως που αποδίδει αν και όχι πολύ πειστικά, το σκοτεινό, ποιητικό και φιλοσοφικό ύφος του Goethe, και συνεχίζει να σε κρατά καθηλωμένο στο χορωδιακό του μέρος, εκεί που άλλως τε δίδεται και η μεγαλύτερη έμφαση, προσπαθώντας να αποδώσει τους χαρακτήρες των εκστασιασμένων παγανιστών, και την προσπάθειά τους να αποφύγουν τους Χριστιανούς διώκτες τους.
Ίσως, και ο ίδιος ο Mendelssohn να μην κατάφερε τελικά να αποδώσει όπως ο ίδιος θα ήθελε τον φόρο τιμής και τον θαυμασμό που όφειλε στον μεγάλο αυτό άνδρα, σε ένα έργο που χρειάστηκε 11 χρόνια για να ολοκληρωθεί, ίσως από ένα τόσο βαθυστόχαστο λογοτεχνικό έργο θα μπορούσε να έχει προκύψει μια σύνθεση περισσότερο αντάξια του ταλέντου του Felix Mendelssohn, ας μην ξεχνάμε όμως, ότι ήταν Εβραίος και κάποια πράγματα ν’ αποτελούσαν «ταμπού» ή έστω να μην ήταν τόσο κατανοητά, παρ’ όλα αυτά, θεωρώ ότι αξίζει μια αναφορά στο συγκεκριμένο και όχι τόσο γνωστό αυτό έργο.
Οι ηχογραφήσεις του όχι και τόσο πολλές, περισσότερο γνωστή αυτή του Kurt Masur με την Leipzig Gewandhaus Orchestra.
Εγώ, άκουσα αυτήν της apex, σε διεύθυνση Michel Corboz με soloists τους:
Brigitte Baileys, Frieder Lang, Gilles Cachemaille, την χορωδία και ορχήστρα Gulbenkian καιτο Ensemble vocal & instrumental de Lausanne.
Overture
Ein Druide
Einer aus Dem Volke
Ein Druide
Chor der Wachter
Ein Wachter
Chor der Wachter
Ein Druide
Ein Christlicher Wachter , Chor der Christlichen Wachter
Chor der Christlichen Wachter
Chor den Druiden
