Ερμηνείες Chopin

[Κωστας Λυμπεροπουλος]

Λίγο πρίν τα τέλη της δεκαετίας του ’50, ο Maurizio Pollini έκανε δυναμικά
την εμφάνισή του στα μουσικά δρώμενα της εποχής κερδίζοντας το πρώτο
βραβείο στον ετήσιο -και πολύ σκληρό από άποψη ανταγωνισμού- Διαγωνισμό
Chopin της Βαρσοβίας. Ο Ιταλός ερμήνευσε το Chopin με έντονα ‘πατριωτικό’
μιλιταριστικό χρώμα και ‘’Πολεμοχαρή’’ tempi, σκέτο λαϊκο-επαναστατικό
φολκλόρ που κολάκευσε πολύ τους Πολωνούς και την κριτική επιτροπή.
Πήρε το πρώτο βραβείο παμψηφεί και θέσπισε τα standards για το Πως-πρέπει
-να-παίζεται-ο-Chopin γιά τις επόμενες δεκαετίες και μέχρι τις μέρες μας.
Ο ‘’καινούργιος’’ Chopin του Pollini και σχεδόν όλων όσοι ασχολήθηκαν με
αυτόν από τον Ιταλό και δώθε, είναι ένας Chopin ...αλλοιώτικος: ένας αγοραίος
φανφαρόνος με περίσσιο ‘τσαμπουκά’, ένας τύπος με καλοφτιαγμένους μύες
και μούσκουλα και ταυτόχρονα Κοινός σε βαθμό που φλερτάρει το χυδαίο.
Καθετί είναι σαφές και με άψογη ακρίβεια στη θέση του αλλά παιγμένο forte.
Είναι ένας Chopin νευρωτικός που υστερεί σε λεπτότητα και χάρι – σε τάκτ.
Σε αυτοσχεδιασμό και παρατολμία. Σε Ποίηση τελικά.
Aνατρέχοντας τους δίσκους μου πρόσφατα θυμήθηκα έναν άλλο Chopin.
Αυτόν του Nikita Magaloff.
Αυτός ο Chopin μοιάζει να κατοικεί σ’ ένα κόσμο τελείως διαφορετικό.
Ο μεγάλος Ρώσος πιανίστας ηχογράφησε τα άπαντα του Chopin γιά τη Philips
στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’70. Ο δικός του Chopin δεν είναι αυτός
του βιρτουόζου αλλά αυτός του Μουσικού, του δεξιοτέχνη με την πραγματική
σημασία της λέξης. Η εκδοχή του Magaloff είναι Ρομαντική με την αρχετυπική
σημασία του όρου: ρωμαλέος, καθόλου...περιπαθής (βλέπε δακρύβρεκτος),
με πλούσια χρήση των πεντάλ, με οξυδερκή επίγνωση τόσο του ύφους και της
συνολικής δομής όσο και της cantilena – του Τόνου, αλλά όχι σαν Ενταση μα
σαν cantabile. Ο Chopin είχε έντονα επηρρεαστεί από την Ιταλική όπερα (Bellini)
και το bel canto και το στυλ του είναι έντονα ‘τραγουδιστικό’.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει εδώ στην ηχογράφηση: Ολοι οι δίσκοι solo piano
της Philips είναι εξαιρετικοί αλλά εδώ οι ηχολήπτες ξεπέρασαν τον εαυτό τους.
Ο ήχος είναι εξαίσιος θυμίζοντας τα Πιάνα αλλοτινών εποχών, ιδιαίτερα εκείνα
του μεσοπολέμου – Πιάνα εμβριθή και βαθυστόχαστα που έμοιαζαν να διαθέτουν
δικές τους φλέβες και νευρικό σύστημα.
Μια ολόκληρη εποχή, εν ολίγοις: ένας Chopin όπως ήταν πρίν τον αλλοιώσουν
οι Τεχνοκράτες και τον ‘μολλύνουν’ οι πιανίστες που θυμίζουν περισσότερο
Αλογα κούρσας παρά μουσικούς.