Eργο πού αρχικά γράφτηκε γιά Ορχήστρα(1786)κατόπιν Παραγγελίας τού Καθολικού Καθεδρικού Ναού τού Cadiz γιά την Μ.Εβδομάδα και πού κάποια στιγμή ξαναγράφτηκε ως Ορατόριο(1796).. .
Το 1787 ο Συνθέτης παρέθεσε και την εκδοχή του γιά Κουαρτέτο Εγχόρδων..
Η αναφορά θα γινει γιά το Κουαρτετο παρότι ο Harnoncourt παρουσίασε ένα πολύ καλο Ορατόριο το 1992 απο την Teldec...
Oμως τά εκφραστικά μέσα τού Κουαρτέτου,ειναι απολύτως επαρκή γιά νά ´μιλήσουν´γιά τίς ´Επτά Τελευταίες Λέξεις τού Χριστού στον Σταυρό´.
Το έργο αποτελείται απο 9 Μέρη:Μια Εισαγωγή και ένα Φινάλε ,μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται Επτά ´Σονάτες´-ολες σέ Adagio,Largo,Grave ή Lento,γεγονός πού δυσκόλψε πολύ τον Haydn-πού η κάθε μιά περιγράφει Μουσικά τά Επτά Στιγμιότυπα τού Χριστού πάνω στον Σταυρό.
Στο Χειρόγραφο κάτω απο κάθε μιά απο τίς Επτά ´Σονάτες´αναγράφεται και η αντίστοιχη Φράση ή Λέξη που ειπε ο Χριστός στον Σταυρό,στά Λατινικά.
Το Πρώτο Βιολί χρησιμοποιείται,Μουσικά,γιά νά Υπογραμμίζει τις Λέξεις και αποτελεί την Κύρια Φωνή στο Κουαρτέτο.
-Η Εισαγωγή (Μaestoso ed Adagio)Μυεί τον Ακροατή στην ανάλογη ´Ιερότητα´καί οδηγεί σε ένα γεμάτο Γλυκύτητα και Πονο Largo που αναφέρεται στο :Πάτερ αφες αυτοίς,Ου γάρ Οιδασι τι Ποιούσι.
Pater ,Dimitte Illis.Quia Nesquint,Quid Facient.
Ενας Μουσικός Λογος Συχώρεσης και Αγάπης πρός Ολους.
Στον Haydn δεν υπάρχει αντίθεση μεταξύ Δομής και Φορμας.
Η Μουσική 'μιλάει' τίς Λεξεις κατ´ευθείαν στην Καρδιά.
-Οταν λεει ο Χριστός στον Ληστή:'Aμήν Λέγω Σοί,Σημερον μετ´Εμού Εση εν τώ Παραδείσω´(Hodie Mecum Eris In Paradiso) η Μελωδία γινεται ένα Πληγωμένο Χάδι πού αγγιζει το Μάγουλο τού Πεπτωκότος,τού Παρία και τού Ανυδρου δροσίζοντας τον μέ την Παρηγορία τής Εγνοιας ενός Αλλου πού πάσχει εξ´ίσου αλλά γνωρίζει τούς λόγους.
-Στο Τριτο μέρος η Παραίνεση τού Ιησού πρός την Μητέρα του ,δειχνοντας τον Μαθητή και Φίλο του Ιωάννη :Γυναι ,Ιδού Ο Υιός σου´(Mullier,Ecce Filius Tuus).
Παρακαταθήκη Φροντίδας γιά το Αγαπημένο Πρόσωπο ,πού απο την πρώτη Στιγμή τής Υπαρξης ξαγρυπνούσε στό Προσκεφάλι τού Λατρεμένου Παιδιού...
Ενας Υμνος στην Εγνοια αυτών πού αφήνουμε πίσω και πού εφόσον μάς αγάπησαν και τούς αγαπήσαμε επιθυμούμε νά έχουν Ειρήνη και Γαλήνη ,δίπλα σε Πρόσωπα πού εμπιστευόμαστε.
Grave χαμηλόφωνο που γεμίζει εσωτερικά το ´Μουσικό φαινεσθαι´μέ Πινελιές ουσιώδους Ευαισθησίας καί θυμίζει πώς ακόμα και στο Τέλος μας υπάρχει συνέχεια ,είτε φυσική ,ειτε μετα-φυσική ανάλογα μέ τις αναζητήσεις τού καθενός.
-Θεέ μου, Θεέ Μου Ινα Τι Με Εγκατέλειπες?(Deus Meus,Deus Meus,Utquid Dereliquisti Me).
Η Σταυρωμένη Κραυγή πού απευθύνεται πρός τον Πατέρα πού τον αφήνει αβοήθητο και αδύναμο αυτές τις Στιγμές τής Οδύνης και πού θάθελε να βρισκόταν,πώς ένα μικρο παιδάκι φαντάζεται τον Πατέρα του ως Παντοδύναμο,εκεί γιά να τον βοηθήσει.
Το πρώτο Βιολί εδώ περιγράφει θαυμαστά το Προθανάτιο Αγχος και τη αίσθηση τού Αβοήθητου ενώ τά άλλα οργανα ´κινούνται´Ξέχωρα στήν Μουσική Διήγηση.
Ο Ανθρωπος Μονάχος του αγγίζει τά βάθη τής Υπαρξης και τά ορια της.
-Διψώ(Sitio).
Mια μονη Λεξη παράγει ένα αριστουργηματικό Πέμπτο Μέρος που ξεκινά μέ μιά υπόκωφη Τρίτη γιά να ακολουθήσει ενα πανέμορφο Pizzicato και στην συνέχεια μιά γεμάτη Λυπη Μελωδια,που περιγράφει τήν Ανθρώπινη Ανάγκη γιά μιά γουλιά Νερό ,πού να μπορέσει να σβήσει την Διψα που προκαλεί το Πληγωμένο Σώμα.
Ολο αυτό αναπαράγεται Μουσικά επί 9 περίπου λεπτά μέ τις εναλλαγές τής Απελπισιας ,τής Οργανικής Επιθυμίας και τού Αδιεξόδου,που διακόπτεται για λίγο απο ένα Αεράκι που ,κατ´επίφασιν προσφέρει ανακουφιση...
Ομως η Διψα απαντιέται μέ Οξος(Ξυδι).
Ακομα και αυτη την στιγμή οι Ανθρωποφύλακες γελάνε και περιπαίζουν τον Πόνο,νομίζοντας πώς ειναι Αθάνατοι και πώς τιποτα δεν τους αγγίζει μέσα απο την Ισχύ των Οπλων και τής Δυναμης.
Εδώ ο Haydn ηχεί σπαρακτικά ανθρωπινος ,δημιουργώντας Μουσικη μεγάλης Εσωτερικής Εντασης που διακινεί βαθυτερα ανθρώπινα συναισθήματα.
-Τετέλεσται(Consumatum Est)
Ολα τελειωσαν .
Ο Πονος,το Μαρτυριο,ο Εμπαιγμός,η Αισθηση τής Αδικιας,η Αγωνία,αρχίζουν και χάνονται μέσα στήν Λυτρωση.
Η Ευγενεια τής Μουσικής σκεπάζει το Εγκαταλελειμένο Σώμα και το αγκαλιάζει μέ ένα διαρκές τρυφερό Μουρμούρισμα.
Κοιμήσου Αγγελούδι μου..........................
-Πάτερ εις Χειρας σου Παρατιθεμαι το Πνεύμα Μου(In Manus Tuas,Domine,Commendo Spiritum Meum)...
Το Πνεύμα παραδίδεται στην Αιωνιότητα και στη Μνημη ...Ο γέγονε γέγονε.
Και ενώ θα περίμενε κανείς να τελειώσει το έργο μέσα στό Πενθιμο Φινάλε τού τελευταιου λογου τού Ιησού ο Haydn αλλάζει δραματικά την Μουσική του και συνθέτει ένα Σεισμικό Τέλος διαρκειας δυο λεπτών το οποιο απαιτεί να ερμηνευθεί ως
resto e con tutta la forza..Οπως Σκοτεινιάζει η Γή και ο Ουρανός γινεται Απειλητικός.
O Joseph Haydn μέ τις Επτά τελευταιες Λεξεις τού Χριστού στον Σταυρό παράγει μιά Μνημειώδη Μουσική Δημιουργία,απο τις καλύτερες δικές του αλλά και ολόκληρης τής Δύσης αντιστοίχως.
Η Μουσική του περιγράφει ,μεσα απο καινούριες φόρμες σε σχέση με το Μπαρόκ,ολο το Ανθρωπινο Δράμα εκείνου πού έχει καταδικαστεί άδικα ,εκείνου που διώκεται ,εκεινου που υποφερει πάνω στον Σταυρό ,εκείνου τού Μικρού τού Μέγα που αντέχει μπροστά στον Εξουσιαστή και ενώ Λυγίζει παλεύει γιά την Αξιοπρέπειά του έως το Τέλος.
Η Συχώρεση,η Φροντιδα,τό Παράπονο,η Αγωνια,ο Πονος,η Λύτρωση και η Μνήμη είναι ολα παρόντα και μάς καθηλώνουν παρότι ο Σημερινός Ακροατής μπορεί να θεωρήσει τον Χριστό ακόμα και ως Προσχημα γιά να αφουγκραστεί ,σάν βρεί λίγο Χρόνο,το Είναι καί τό Απροσδόκητο.
Τουλάχιστον μέσα απο τον Haydn ισως ταχθεί μέ τον Διωκόμενο και οχι μέ το Σπαθί τού Ρωμαίου Στρατιώτη.
Αλλως τε η Μουσική τού Χτές που ειναι Πανταχού Παρούσα και Σημερα ,Ενδον Κυρίως, μπορεί να αποκτήσει καμιά φορά Πυρηνική Ισχύ Μεταμόρφωσης καί Ελπίδας.
Εργο, που προτείνεται στίς εκτελέσεις :
Borodin Quartet(Zωντανή Ηχογράφηση τού 1984 στην Μοσχα,Melodiya)
Emerson Quartet
Rosamunde Quartet (ΕCM,Ενα θαυμάσιο σημερινο Κουαρτέτο ,στο οποιο συμμετέχει και η γνωστή Τσελίστρα Anja Lechner).
Το 1787 ο Συνθέτης παρέθεσε και την εκδοχή του γιά Κουαρτέτο Εγχόρδων..
Η αναφορά θα γινει γιά το Κουαρτετο παρότι ο Harnoncourt παρουσίασε ένα πολύ καλο Ορατόριο το 1992 απο την Teldec...
Oμως τά εκφραστικά μέσα τού Κουαρτέτου,ειναι απολύτως επαρκή γιά νά ´μιλήσουν´γιά τίς ´Επτά Τελευταίες Λέξεις τού Χριστού στον Σταυρό´.
Το έργο αποτελείται απο 9 Μέρη:Μια Εισαγωγή και ένα Φινάλε ,μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται Επτά ´Σονάτες´-ολες σέ Adagio,Largo,Grave ή Lento,γεγονός πού δυσκόλψε πολύ τον Haydn-πού η κάθε μιά περιγράφει Μουσικά τά Επτά Στιγμιότυπα τού Χριστού πάνω στον Σταυρό.
Στο Χειρόγραφο κάτω απο κάθε μιά απο τίς Επτά ´Σονάτες´αναγράφεται και η αντίστοιχη Φράση ή Λέξη που ειπε ο Χριστός στον Σταυρό,στά Λατινικά.
Το Πρώτο Βιολί χρησιμοποιείται,Μουσικά,γιά νά Υπογραμμίζει τις Λέξεις και αποτελεί την Κύρια Φωνή στο Κουαρτέτο.
-Η Εισαγωγή (Μaestoso ed Adagio)Μυεί τον Ακροατή στην ανάλογη ´Ιερότητα´καί οδηγεί σε ένα γεμάτο Γλυκύτητα και Πονο Largo που αναφέρεται στο :Πάτερ αφες αυτοίς,Ου γάρ Οιδασι τι Ποιούσι.
Pater ,Dimitte Illis.Quia Nesquint,Quid Facient.
Ενας Μουσικός Λογος Συχώρεσης και Αγάπης πρός Ολους.
Στον Haydn δεν υπάρχει αντίθεση μεταξύ Δομής και Φορμας.
Η Μουσική 'μιλάει' τίς Λεξεις κατ´ευθείαν στην Καρδιά.
-Οταν λεει ο Χριστός στον Ληστή:'Aμήν Λέγω Σοί,Σημερον μετ´Εμού Εση εν τώ Παραδείσω´(Hodie Mecum Eris In Paradiso) η Μελωδία γινεται ένα Πληγωμένο Χάδι πού αγγιζει το Μάγουλο τού Πεπτωκότος,τού Παρία και τού Ανυδρου δροσίζοντας τον μέ την Παρηγορία τής Εγνοιας ενός Αλλου πού πάσχει εξ´ίσου αλλά γνωρίζει τούς λόγους.
-Στο Τριτο μέρος η Παραίνεση τού Ιησού πρός την Μητέρα του ,δειχνοντας τον Μαθητή και Φίλο του Ιωάννη :Γυναι ,Ιδού Ο Υιός σου´(Mullier,Ecce Filius Tuus).
Παρακαταθήκη Φροντίδας γιά το Αγαπημένο Πρόσωπο ,πού απο την πρώτη Στιγμή τής Υπαρξης ξαγρυπνούσε στό Προσκεφάλι τού Λατρεμένου Παιδιού...
Ενας Υμνος στην Εγνοια αυτών πού αφήνουμε πίσω και πού εφόσον μάς αγάπησαν και τούς αγαπήσαμε επιθυμούμε νά έχουν Ειρήνη και Γαλήνη ,δίπλα σε Πρόσωπα πού εμπιστευόμαστε.
Grave χαμηλόφωνο που γεμίζει εσωτερικά το ´Μουσικό φαινεσθαι´μέ Πινελιές ουσιώδους Ευαισθησίας καί θυμίζει πώς ακόμα και στο Τέλος μας υπάρχει συνέχεια ,είτε φυσική ,ειτε μετα-φυσική ανάλογα μέ τις αναζητήσεις τού καθενός.
-Θεέ μου, Θεέ Μου Ινα Τι Με Εγκατέλειπες?(Deus Meus,Deus Meus,Utquid Dereliquisti Me).
Η Σταυρωμένη Κραυγή πού απευθύνεται πρός τον Πατέρα πού τον αφήνει αβοήθητο και αδύναμο αυτές τις Στιγμές τής Οδύνης και πού θάθελε να βρισκόταν,πώς ένα μικρο παιδάκι φαντάζεται τον Πατέρα του ως Παντοδύναμο,εκεί γιά να τον βοηθήσει.
Το πρώτο Βιολί εδώ περιγράφει θαυμαστά το Προθανάτιο Αγχος και τη αίσθηση τού Αβοήθητου ενώ τά άλλα οργανα ´κινούνται´Ξέχωρα στήν Μουσική Διήγηση.
Ο Ανθρωπος Μονάχος του αγγίζει τά βάθη τής Υπαρξης και τά ορια της.
-Διψώ(Sitio).
Mια μονη Λεξη παράγει ένα αριστουργηματικό Πέμπτο Μέρος που ξεκινά μέ μιά υπόκωφη Τρίτη γιά να ακολουθήσει ενα πανέμορφο Pizzicato και στην συνέχεια μιά γεμάτη Λυπη Μελωδια,που περιγράφει τήν Ανθρώπινη Ανάγκη γιά μιά γουλιά Νερό ,πού να μπορέσει να σβήσει την Διψα που προκαλεί το Πληγωμένο Σώμα.
Ολο αυτό αναπαράγεται Μουσικά επί 9 περίπου λεπτά μέ τις εναλλαγές τής Απελπισιας ,τής Οργανικής Επιθυμίας και τού Αδιεξόδου,που διακόπτεται για λίγο απο ένα Αεράκι που ,κατ´επίφασιν προσφέρει ανακουφιση...
Ομως η Διψα απαντιέται μέ Οξος(Ξυδι).
Ακομα και αυτη την στιγμή οι Ανθρωποφύλακες γελάνε και περιπαίζουν τον Πόνο,νομίζοντας πώς ειναι Αθάνατοι και πώς τιποτα δεν τους αγγίζει μέσα απο την Ισχύ των Οπλων και τής Δυναμης.
Εδώ ο Haydn ηχεί σπαρακτικά ανθρωπινος ,δημιουργώντας Μουσικη μεγάλης Εσωτερικής Εντασης που διακινεί βαθυτερα ανθρώπινα συναισθήματα.
-Τετέλεσται(Consumatum Est)
Ολα τελειωσαν .
Ο Πονος,το Μαρτυριο,ο Εμπαιγμός,η Αισθηση τής Αδικιας,η Αγωνία,αρχίζουν και χάνονται μέσα στήν Λυτρωση.
Η Ευγενεια τής Μουσικής σκεπάζει το Εγκαταλελειμένο Σώμα και το αγκαλιάζει μέ ένα διαρκές τρυφερό Μουρμούρισμα.
Κοιμήσου Αγγελούδι μου..........................
-Πάτερ εις Χειρας σου Παρατιθεμαι το Πνεύμα Μου(In Manus Tuas,Domine,Commendo Spiritum Meum)...
Το Πνεύμα παραδίδεται στην Αιωνιότητα και στη Μνημη ...Ο γέγονε γέγονε.
Και ενώ θα περίμενε κανείς να τελειώσει το έργο μέσα στό Πενθιμο Φινάλε τού τελευταιου λογου τού Ιησού ο Haydn αλλάζει δραματικά την Μουσική του και συνθέτει ένα Σεισμικό Τέλος διαρκειας δυο λεπτών το οποιο απαιτεί να ερμηνευθεί ως
resto e con tutta la forza..Οπως Σκοτεινιάζει η Γή και ο Ουρανός γινεται Απειλητικός.O Joseph Haydn μέ τις Επτά τελευταιες Λεξεις τού Χριστού στον Σταυρό παράγει μιά Μνημειώδη Μουσική Δημιουργία,απο τις καλύτερες δικές του αλλά και ολόκληρης τής Δύσης αντιστοίχως.
Η Μουσική του περιγράφει ,μεσα απο καινούριες φόρμες σε σχέση με το Μπαρόκ,ολο το Ανθρωπινο Δράμα εκείνου πού έχει καταδικαστεί άδικα ,εκείνου που διώκεται ,εκεινου που υποφερει πάνω στον Σταυρό ,εκείνου τού Μικρού τού Μέγα που αντέχει μπροστά στον Εξουσιαστή και ενώ Λυγίζει παλεύει γιά την Αξιοπρέπειά του έως το Τέλος.
Η Συχώρεση,η Φροντιδα,τό Παράπονο,η Αγωνια,ο Πονος,η Λύτρωση και η Μνήμη είναι ολα παρόντα και μάς καθηλώνουν παρότι ο Σημερινός Ακροατής μπορεί να θεωρήσει τον Χριστό ακόμα και ως Προσχημα γιά να αφουγκραστεί ,σάν βρεί λίγο Χρόνο,το Είναι καί τό Απροσδόκητο.
Τουλάχιστον μέσα απο τον Haydn ισως ταχθεί μέ τον Διωκόμενο και οχι μέ το Σπαθί τού Ρωμαίου Στρατιώτη.
Αλλως τε η Μουσική τού Χτές που ειναι Πανταχού Παρούσα και Σημερα ,Ενδον Κυρίως, μπορεί να αποκτήσει καμιά φορά Πυρηνική Ισχύ Μεταμόρφωσης καί Ελπίδας.
Εργο, που προτείνεται στίς εκτελέσεις :
Borodin Quartet(Zωντανή Ηχογράφηση τού 1984 στην Μοσχα,Melodiya)
Emerson Quartet
Rosamunde Quartet (ΕCM,Ενα θαυμάσιο σημερινο Κουαρτέτο ,στο οποιο συμμετέχει και η γνωστή Τσελίστρα Anja Lechner).
