- 17 June 2006
- 14,350
Tchaikovsky – 18 Piano pieces, op. 72 / Mikhail Pletnev (DG 00289 477 5378)
Μέχρι πρό τινος, για όποιον ήθελε έναν δίσκο με μουσική για πιάνο του Tchaikovsky, τα πράγματα ήταν σχετικά απλά: αγόραζε το άλμπουμ στην Olympia (OCD 334) με τον Sviatoslav Richter, μιά πολύ καλή επιλογή από τα κομμάτια για σόλο πιάνο και ήταν καλυμένος.
Ο δίσκος της DG έρχεται να ...περιπλέξει τα πράγματα.
Ο Πλετνιόφ είναι λάτρης του Tchaikovsky. «Αγαπώ ό τι έχει κάνει» δηλώνει στο σημείωμα που συνοδεύει το δίσκο, «όταν αγαπάς κάτι, είτε αυτό είναι μουσική, είτε μιά γυναίκα, τα αγαπάς όλα επάνω του...».
Αυτές οι πιανιστικές μινιατούρες είναι άνισες και γεμάτες ποικιλία. Εχουν την προέλευσή τους στη μουσική για πιάνο του Schumann. Μοιάζουν νεραϊδοπαρμένες, ονειρικές και στοιχειωμένες, γεμάτες λαϊκά θέματα, μαζούρκες και διαβολικά scherzι. Ο Tchaikovsky θεωρείται από τους τελευταίους Ρομαντικούς αλλά ακούγοντάς τες δεν πιστεύεις στ αυτιά σου: είναι γεμάτες συμφύσεις και προσφύσεις που παραπέμπουν κατευθείαν στον Debussy και το «τραγικωμικό» στίλ των συνθετών του 20ού αιώνα.
Uri Caine Trio – Live at the Village Vanguard (Winter & Winter 910 102-2)
Ο Uri Caine είναι ο Νεοϋορκέζος πιανίστας που έκανε τα φιλόδοξα projects στη Winter & Winter: επισκέφθηκε τα Μουσεία (Mahler, Beethoven, Bach, Wagner) και τα ξαναδιάβασε πιο «χύμα» και πολλές φορές με τζάζ τρόπους. Η δουλειά του πάνω στο Mahler είναι εκπληκτική – έχω γράψει γι αυτά τα σπουδαία άλμπουμ παληότερα - και στον Beethoven πολύ επιτυχημένη. Στους άλλους δύο απέτυχε γιατί η μουσική του πρώτου δεν σηκώνει πολλά-πολλά και του δεύτερου δεν είναι ακριβώς αυτό που θα λέγαμε «παιχνιδιάρα»: οι 2 δίσκοι έχουν, κατά τόπους, πολλή εξαίσια μουσική αλλά σαν σύνολα δεν ...περπατούν.
Εδώ επιστρέφει σ αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα απ όλα: στο φορμά του πιάνο-τρίο. Ο δίσκος είναι ηχογραφημένος ζωντανά στο Village Vanguard.
Θεωρώ το δίσκο του Caine έναν από τους καλύτερους στο είδος τα τελευταία 3 χρόνια. Αρχίζει με το γνωστό Nefertiti του Shorter, άγρια πειραγμένο και εν πολλοίς αγνώριστο και την ίδια τύχη επιφυλάσσει και στα υπόλοιπα standards που αποτελούν το μισό περίπου πρόγραμμα εδώ: τα δύο χέρια του μοιάζουν περίπου να λογομαχούν και μόλις που μπορείς μάλλον να μαντέψεις παρά να ακούσεις τις πασίγνωστες μελωδίες των κοματιών μέσα σ αυτό τον ορυμαγδό. Η αρμονία υπολανθάνει πολύ καλά κρυμμένη αλλά ο πιανίστας την αφήνει και ξεχύνεται σε τρεχάλες πάνω κάτω στις κλίμακες, παραφωνίες και αντιστικτικά μουγκρητά από τις χαμηλές νότες. Ο ντράμερ μπαίνει κι αρχίζει να παίζει με το μέτρο, ενώ κεραυνοί από συγχορδίες, καταιγισμοί από τρίλιες μαίνονται ολοτρίγυρα.
Κορυφαίες στιγμές τα Otello και Stiletto: το πρώτο είναι μελό, γεμάτο εξωτικά χρώματα, φέρνει στο νού το Caravan του Duke Ellington. Το δεύτερο ξεκινάει και σταματάει απότομα συνεχώς, μοιάζει κυριολεκτικά διασκορπισμένο στους 5 ανέμους - μέχρι που κάτω απ τα παρδαλά ρούχα αρχίζει να φαίνεται ο σκελετός του, αλλού σοβαρός, εντυπωσιακός κι αλλού να φλερτάρει ξετσίπωτα με το γλυκανάλατο - σε αφήνει κυριολεκτικά άφωνο.
Ανεκτίμητο.
Keith Jarrett – Radiance (ECM 986 9818 2CD)
Διπλό επετειακό άλμπουμ ηχογραφημένο σόλο σε συναυλίες στην Οζάκα και στο Τόκυο το 2002: ο Jarrett γιόρταζε τα 30χρονα της σύμπραξής του με την ECM και επέστρεφε στις συναυλίες μετά από μακρόχρονη ασθένεια. Από τις πρώτες νότες καταλαβαίνεις τη φόρτιση στην ατμόσφαιρα.
Ο Jarret σόλο είναι πολύ διαφορετικός απ ότι στα τρίο. Αλλοτε είναι καθαρή επίδειξη. Αλλοτε καθαρτήρια άσκηση με σκοπό να πετάξει από τη μουσική του κάθε είδους εξαρτήσεις από τα μελωδικά και αρμονικά της υποστηρίγματα. Αλλοτε σκέτο μελόδραμα και άλλοτε μανιέρα. Κι άλλοτε πάλι έχεις την εντύπωση πως ακριβώς γι αυτούς τους μαραθώνιους αυτοσχεδιασμούς του κρατάει την πιο Καθαρή μουσική του, την πιο ιδιαίτερη και ξεχωριστή, αυτή που είναι τόσο προσωπική που θά’λεγες πως δεν αντέχει την έκθεση σε διάλογο με άλλους μουσικούς.
Είναι κορυφαίος σ αυτό που λένε Στιγμιαία Σύνθεση -instant composing: γεμίζει τη μουσική του με ακολουθίες από ιδέες που μοιάζουν να συνδέονται και να οδηγούν η μία στην άλλη. Με πολυφωνίες, με σύνθετες αρμονικές εξισώσεις, με αφηρημένα τραγούδια, «παιχνιδιάρης σαν το Louis Armstrong, αυστηρός σαν τον Pierre Boulez» – σκέτη στιλιστική περιπέτεια. Μέσα στη μουσική του ακούς περίπου τα πάντα, από το Schubert και τον Ιμπρεσσιονισμό μέχρι το Jelly Roll Morton, τα γκόσπελ και το boogaloo.
Ισως αυτό να δείχνει μόνο τα όρια της φαντασίας μου αλλά αδυνατώ να αντιληφθώ το Franz Liszt πολύ διαφορετικό.
