Tοπολογία/ματσαρισμα/front end/συμμάζεμα PCB

[Ulyseas]

Καλησπέρα εν ήχω αδέρφια!
Εχω ένα σκασμό απορίες.....
1. Τι είναι οι τοπολογίες στα κυκλώματα;τελευταία πήρε το μάτι μου την Williamson αλλά κανείς δεν έλεγε τι είναι αυτο...
2. Διάβαζα για τον ΒΑ-3 του Νέλσον, και έλεγε πως είναι front-end.Τι παέι να πει το front-end;; Δηλαδή δεν είναι ολόκληρος ενισχυτής; Τα υπολοιπα κομματια πως λέγονται;
3. Οταν σχεδιάζουμε PCB υπάρχουν κάποιοι κανόνες για το σε ποιο σημείο της πλακέτες πανε οι πυκνωτες,που τα φετ κτλ κτλ;
4. Το "ματσάρισμα" των τρανζιστορ τι είναι και πως γίνεται;

Συγγνώμη αν σας κούρασα, αλλά διαβάζω πολύ συχνα για αυτά τα πράγματα χωρίς όμως να βρίσκω εξήγηση για το τι είναι......
Υπάρχει κάποιος οδηγός ή κάποιο βιβλίο που να μπορείτε να προτείνετε για να διαβασω σχετικά;

 

[Ulyseas]

Τώρα που το σκέφτομαι, αν συμφωνούν και οι διαχειριστές να κάνουμε ένα στίκι όπου θα υπάρχουν "θεωρητικές¨πληροφορίες,ορολογία κλπ.....Νομίζω θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο για όσους δεν είναι -ακόμα- ειδήμονες....

 

[lemon]

Πολλές οι απορίες σου και δεν ξέρω εάν μπορούν να απαντηθούν σε ένα νήμα και κυρίως να μαζευτούν σε μία απάντηση.

Θα σου απαντήσω επί του (4).
Τα τρανζίστορ μπορεί να είναι τα ίδια, για παράδειγμα εάν πάρεις ένα ΤΟ-3 (μεταλλικό περίβλημα) της ΟΝ όπως το MJ15003, θα δεις ότι έχει κάποια τεχνικά χαρακτηριστικά.
Η παραγωγή όμως του τρανζίστορ από παρτίδα σε παρτίδα (ακόμη και στην ίδια παρτίδα) έχει κάποιες ανοχές (μιλάμε για ανοχές όχι για ελαττωματικά) με αποτέλεσμα όλα τα παραγόμενα τρανζίστορ να μην έχουν ακριβώς ή πολύ κοντά τεχνικά χαρακτηριστικά και κυρίως για το πως αποδίδουν τη λεγόμενη "γραμμικότητα".
Σε εφαρμογές όπου απαιτούνται τα τρανζίστορ να είναι εντελώς όμοια ή συμπληρωματικά (npn,pnp), απαιτείται με κάποιο τρόπο να ταιριαστούν σε ζεύγη ή σε ομάδες που έχουν πολύ κοντινές γραμμικότητες.

Αυτό γίνεται με ειδικά μηχανήματα τα "curve tracer", όπου μπορούμε για κάθε τρανζίστορ να δούμε τις "χαρακτηριστικές" του καμπύλες και αναλόγως να το ταιρiάξουμε-ματσάρουμε με άλλο ή και να τα κάνουμε ομάδες με πολύ κοντινά χαρακτηριστικά.

Παράδειγμα χαρακτηριστικής καμπύλης

Παράδειγμα Curve Tracer

 

[Ulyseas]

ωραίαααααα....οπότε αν ένας κοινός θνητός (που δεν έχει δηλαδή σπίτι του curve tracer) χρειαστεί ματσαρισμένα τρανζιστοράκια τί κάνει;

 

[Dr Pan K]

τα παραγγελνει οπως και τις λυχνιες.

το επιθυμιτο αποτελεσμα (δλδ η ενισχυση του ηχου) μπορει να επιτευχθει με διαφορους τροπους. πχ με μονοτριοδο η push pull. αυτες ονομαζονται τοπολογιες

τωρα για τα PCB ειναι μεγαλη κουβεντα. η διαταξη εχεις καποιες αρχες οπως το να κρατας τις μικροτερες δυνατες αποστασεις, να μην κανεις περιτες διαδρομες δλδ, ενω τα φετ λογω αναγκης για ψυξη συνηθως τοποθετουνται στα ακρα του κυκλωματος, στο πισω μερος η στο πλαι της συσκευης. υπαρχουν πολλες εξαιρεσεις..

ψαξε την κατηγορια, θα βρεις πολλες πληροφοριες για να παρεις μια ιδεα

 

[Ulyseas]

και ακόμα μία: τι είναι α μονομπλόκ;

 

[Dr Pan K]

τελικοι ενισχυτες που τα καναλια ειναι ξεχωριστα.

ενας ολοκληρωμενος εχει ενα σταδιο προενισχυσης και ενα τελικο σταδιο ισχυος για το καθε καναλι.

στο στερεο, αν το καθε τελικο σταδιο ειναι ξεχωριστα, με αυτονομη τροφοδωσια λεγετε μονομπλοκ.

 

[Ulyseas]

να σαι καλα!

 

[lemon]

Απάντηση: Re: Tοπολογία/ματσαρισμα/front end/συμμάζεμα PCB

ωραίαααααα....οπότε αν ένας κοινός θνητός (που δεν έχει δηλαδή σπίτι του curve tracer) χρειαστεί ματσαρισμένα τρανζιστοράκια τί κάνει;

Η άποψή μου είναι ότι δεν κάνει!
Δηλαδή σπανίως μπορείς να βρεις να πωλούνται ταιριασμένα τρανζίστορ, αφορά μερικά μόνο τα περισσότερα είναι κατά παρτίδα στην καλύτερη περίπτωση.

 

[Στέλιος Π.]

ωραίαααααα....οπότε αν ένας κοινός θνητός (που δεν έχει δηλαδή σπίτι του curve tracer) χρειαστεί ματσαρισμένα τρανζιστοράκια τί κάνει;

Αν προκειται για fet υπαρχει μια λυση, πρωτα απ ολα προμηθευεται αρκετα.
Επειτα φταχνει την παρακατω διαταξη (για παραδειγμα)

Και ψαχνει μετρωντας το Idss για fet με ιδια αν ειναι δυνατον ή εστω πολυ παραπλησια τιμη.

Τελος παρακαλαει να μη χρειαστει καμια 100αρια κομματια για να βρει 10 ή 5 ομοια... :flipout:

 

[Ulyseas]

Με παλμογράφο ρε παιδια δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτο;Με την χψ λειτουργία;

 

[tonal]

Ναι αλλά θέλει και κατάλληλο κύκλωμα.
Πχ
http://www.changpuak.ch/electronics/Curve_Tracer_advanced.php

 

[tonal]

Με έναν αναλογικό πολυπλέκτη θα μπορούσες να συγκρίνεις ταυτόχρονα δύο, ίσως και περισσότερα τρανζίστορ.

 

[Στέλιος Π.]

Re: Απάντηση: Tοπολογία/ματσαρισμα/front end/συμμάζεμα PCB

Ναι αλλά θέλει και κατάλληλο κύκλωμα.
Πχ
http://www.changpuak.ch/electronics/Curve_Tracer_advanced.php

Μιλα μου προστυχα... :flipout: (ασχετο αλλα ωραια ιδεα...)

Με έναν αναλογικό πολυπλέκτη θα μπορούσες να συγκρίνεις ταυτόχρονα δύο, ίσως και περισσότερα τρανζίστορ.

Could you elaborate please? :grandpa:

 

[tonal]

Εφαρμόζεις το ίδιο σήμα και στα δύο τρανζίστορ (Χ), αλλά εναλλάσσεις τη μέτρηση του Y μία μετράς το ένα τρανζίστορ, μία το άλλο με μία πολλαπλάσια συχνότητα από αυτή που σαρώνει τον οριζόντιο άξονα.

 

[Κωνσταντίνος Τυροβολάς]

Και στα τρανζίστορ μπορείς να ταιριάξεις μια παράμετρο που λέγεται hfe. Πολλά πολύμετρα - ακόμα και φθηνά - έχουν αυτή την δυνατότητα.
Τοπολογία: Ο τρόπος με τον οποίο συνδέονται ενεργά εξαρτήματα (ημιαγωγοί ή λάμπες) για να υλοποιηθούν κυκλώματα που κάνουν κάποια δουλειά, π.χ ενισχυτές.
Παράδειγμα williamson: Λαμπάτος ενισχυτής ήχου φτιαγμένος έτσι:
http://en.wikipedia.org/wiki/Williamson_amplifier

Βιβλίο (για λάμπες) : Basic Audio, Norman Crowhurst, 1959
Από εδώ: http://www.tubebooks.org/technical_books_online.htm
Στην ίδια σελίδα έχει και πολλά άλλα, όπως το Radiotron Designer's Handbook 4th edition : Η βίβλος για λάμπες, μετασχηματιστές κλπ. Λίγο κάτω από τη μέση της σελίδας.

Τρανζίστορ:
Α) δεν ξέρω, δεν ασχολούμαι. Τα λίγα πράγματα που έχω φτιάξει με τέτοια, από ψάξιμο στο google και εμπειρικά
Β) Είναι πιο δύσκολα-πολύπλοκα κυκλώματα από αυτά με λάμπες, κι αυτός μάλλον είναι και ο λόγος που οι τελευταίες είναι τόσο δημοφιλείς στους ντιούηδες.
Γ) Αν παρόλ' αυτά επιμένεις - που δεν σε κατηγορώ, είναι λίγο παράξενο τη σήμερον ημέρα να ανάβεις νήματα και να θες δύσκολους στην κατασκευή, βαρείς και ακριβούς μετ/τές εξόδου - όλο και κάποιος συμφορουμίτης θα έχει να προτείνει κάτι.

 

[dinos]

Και στα τρανζίστορ μπορείς να ταιριάξεις μια παράμετρο που λέγεται hfe. Πολλά πολύμετρα - ακόμα και φθηνά - έχουν αυτή την δυνατότητα.
Τοπολογία: Ο τρόπος με τον οποίο συνδέονται ενεργά εξαρτήματα (ημιαγωγοί ή λάμπες) για να υλοποιηθούν κυκλώματα που κάνουν κάποια δουλειά, π.χ ενισχυτές.
Παράδειγμα williamson: Λαμπάτος ενισχυτής ήχου φτιαγμένος έτσι:
http://en.wikipedia.org/wiki/Williamson_amplifier

Βιβλίο (για λάμπες) : Basic Audio, Norman Crowhurst, 1959
Από εδώ: http://www.tubebooks.org/technical_books_online.htm
Στην ίδια σελίδα έχει και πολλά άλλα, όπως το Radiotron Designer's Handbook 4th edition : Η βίβλος για λάμπες, μετασχηματιστές κλπ. Λίγο κάτω από τη μέση της σελίδας.

Τρανζίστορ:
Α) δεν ξέρω, δεν ασχολούμαι. Τα λίγα πράγματα που έχω φτιάξει με τέτοια, από ψάξιμο στο google και εμπειρικά
Β) Είναι πιο δύσκολα-πολύπλοκα κυκλώματα από αυτά με λάμπες, κι αυτός μάλλον είναι και ο λόγος που οι τελευταίες είναι τόσο δημοφιλείς στους ντιούηδες.
Γ) Αν παρόλ' αυτά επιμένεις - που δεν σε κατηγορώ, είναι λίγο παράξενο τη σήμερον ημέρα να ανάβεις νήματα και να θες δύσκολους στην κατασκευή, βαρείς και ακριβούς μετ/τές εξόδου - όλο και κάποιος συμφορουμίτης θα έχει να προτείνει κάτι.

Θυμάμαι μια παλιά ιστορία με ένα καθηγητή σχεδίου στο πολυτεχνείο. Τον ρώτησα πως βλέπει την χρησιμότητα του μαθήματος του μια και τότε είχαν αρχίσει να κυριαρχούν τα προγράμματα ηλεκτρονικού σχεδιασμού (CAD). Μου απάντησε πως αυτό που διδάσκει στο σχέδιο με το χέρι, είναι η οικονομία του μέσου και η στρατηγική στο σχεδιασμό. Αυτό το θυμήθηκα όσο βλέπω αναφορές στις αγαπημένες μας λάμπες. Βοηθούν να σκέπτεστε πιο καθαρά σε θέματα σχεδιασμού και κατασκευής ώστε για όλους εμάς του εμπειρικούς DIYουηδες, η μετάβαση στη στερεά κατάσταση, να είναι πιο φυσιολογική. Τουλάχιστον σε εμένα, ότι έχω κάνει με τα χέρια μου, με έχει βοηθήσει στο να το κάνω πολύ ευκολότερα και με το μυαλό μου.

Όσο αφορά τα τρανζίστορ να επισημάνουμε πως με τα συνήθη πολύμετρα μετράμε το κέρδος ρεύματος σε μικρό σήμα και σε DC (hHF ή αλλιώς Beta DC). Είναι μια βασική ένδειξη για ένα αδρό ταίριασμα, αλλά δεν παίρνουμε πληροφορίες για συνθήκες λειτουργίας μεγαλύτερων ρευμάτων και φυσικά σε λειτουργία AC. Με τα περισσότερα πολύμετρα, τα συνήθη ρεύματα στη βάση είναι της τάξης των μερικών μΑ και αυτό οδηγεί σε ακόμα χειρότερη εκτίμηση μια και δεν υπολογίζεται η θερμική μεταβολή του hHF που είναι και η σημαντικότερη παράμετρος. Αν δεν υπάρχει ένας curve tracer (και γιατί θα έπρεπε, νομίζω πως η καλύτερη μέθοδος ώστε να ταιριάσουν μερικά τρανζίστορ, είναι η πρόχειρη κατασκευή ενός κυκλώματος που θα προσομοιάζει τις συνθήκες λειτουργίας της συσκευής για την οποία προορίζεται, τουλάχιστον όσο αφορά την καταναλισκομένη ισχύ και την ψύξη.
Αν τελικά χρειάζεται σίγουρα κάποιος curve tracer τότε ο http://www.changpuak.ch/electronics/Curve_Tracer_advanced.php
φαίνεται καλή περίπτωση σε συνδυασμό με ένα φτηνό ψηφιακό παλμογράφο θα έχετε και αποθήκευση εικόνων για ευκολότερη σύγκριση.

 

[Ulyseas]

Re: Απάντηση: Tοπολογία/ματσαρισμα/front end/συμμάζεμα PCB

Γ) Αν παρόλ' αυτά επιμένεις - που δεν σε κατηγορώ, είναι λίγο παράξενο τη σήμερον ημέρα να ανάβεις νήματα και να θες δύσκολους στην κατασκευή, βαρείς και ακριβούς μετ/τές εξόδου - όλο και κάποιος συμφορουμίτης θα έχει να προτείνει κάτι.

Στο Γ δεν κατάλαβα τι θες να πεις.


Σας ευχαριστώ για τις υποδείξεις. Μπορείτε να μου πείτε και για το ΒΑ-3; τι εννοεί ο μίστερ Νέλσον φροντ-εντ;

 

[Δημήτρης Δ.]

Re: Απάντηση: Tοπολογία/ματσαρισμα/front end/συμμάζεμα PCB

Στο Γ δεν κατάλαβα τι θες να πεις.


Σας ευχαριστώ για τις υποδείξεις. Μπορείτε να μου πείτε και για το ΒΑ-3; τι εννοεί ο μίστερ Νέλσον φροντ-εντ;

" In the BA-1 and BA-2 projects we constructed two different amplifiers using very similar input and voltage gain stages (aka the “front ends”)" το εξηγεί εδώ ο Παςς, τι εννοεί front end.
To κύκλωμα εισόδου/κέρδους τάσης δηλαδή, χωρίς το στάδιο ισχύος.

 

[Κωνσταντίνος Τυροβολάς]

Θυμάμαι μια παλιά ιστορία με ένα καθηγητή σχεδίου στο πολυτεχνείο. Τον ρώτησα πως βλέπει την χρησιμότητα του μαθήματος του μια και τότε είχαν αρχίσει να κυριαρχούν τα προγράμματα ηλεκτρονικού σχεδιασμού (CAD). Μου απάντησε πως αυτό που διδάσκει στο σχέδιο με το χέρι, είναι η οικονομία του μέσου και η στρατηγική στο σχεδιασμό. Αυτό το θυμήθηκα όσο βλέπω αναφορές στις αγαπημένες μας λάμπες. Βοηθούν να σκέπτεστε πιο καθαρά σε θέματα σχεδιασμού και κατασκευής ώστε για όλους εμάς του εμπειρικούς DIYουηδες, η μετάβαση στη στερεά κατάσταση, να είναι πιο φυσιολογική. Τουλάχιστον σε εμένα, ότι έχω κάνει με τα χέρια μου, με έχει βοηθήσει στο να το κάνω πολύ ευκολότερα και με το μυαλό μου.

Όσο αφορά τα τρανζίστορ να επισημάνουμε πως με τα συνήθη πολύμετρα μετράμε το κέρδος ρεύματος σε μικρό σήμα και σε DC (hHF ή αλλιώς Beta DC). Είναι μια βασική ένδειξη για ένα αδρό ταίριασμα, αλλά δεν παίρνουμε πληροφορίες για συνθήκες λειτουργίας μεγαλύτερων ρευμάτων και φυσικά σε λειτουργία AC. Με τα περισσότερα πολύμετρα, τα συνήθη ρεύματα στη βάση είναι της τάξης των μερικών μΑ και αυτό οδηγεί σε ακόμα χειρότερη εκτίμηση μια και δεν υπολογίζεται η θερμική μεταβολή του hHF που είναι και η σημαντικότερη παράμετρος. Αν δεν υπάρχει ένας curve tracer (και γιατί θα έπρεπε, νομίζω πως η καλύτερη μέθοδος ώστε να ταιριάσουν μερικά τρανζίστορ, είναι η πρόχειρη κατασκευή ενός κυκλώματος που θα προσομοιάζει τις συνθήκες λειτουργίας της συσκευής για την οποία προορίζεται, τουλάχιστον όσο αφορά την καταναλισκομένη ισχύ και την ψύξη.
Αν τελικά χρειάζεται σίγουρα κάποιος curve tracer τότε ο http://www.changpuak.ch/electronics/Curve_Tracer_advanced.php
φαίνεται καλή περίπτωση σε συνδυασμό με ένα φτηνό ψηφιακό παλμογράφο θα έχετε και αποθήκευση εικόνων για ευκολότερη σύγκριση.

Σωστός σε όλα dinos, όπως πάντα. Δεν νομίζω ότι μπορεί ο συμφορουμίτης να αξιοποιήσει curve tracer. Αν θέλει να φτιάξει κάτι, θα πρέπει να βασιστεί σε κάποιον άλλο γι αυτή τη δουλειά. Ή να ρίξει διάβασμα και πειραματισμό για κανα εξάμηνο :smile:

Τον ενθαρρύνουμε θα έλεγα παρόλα αυτά, μιας και προς ημιαγωγούς μεριά τον βλέπω να ενδιαφέρεται, χαμηλές οι τάσεις, μικρός ο κίνδυνος. Μόνο στο πρωτεύον του τροφοδοτικού θα θέλει λίγη προσοχή, αλλά παλεύεται, 3 καλώδια είναι.

Αφού τον ενδιαφέρουν οι κατασκευές του pass, καλό είναι να βρει μια πλακέτα έτοιμη - να τη φτιάξει χλωμό - να πάρει τα υλικά και να τον βοηθήσουμε σε τυχόν ρυθμίσεις, δεν είναι δα και πολλές.

Δεν ξέρω το κύκλωμα που αναφέρει, είναι πολύ πολύπλοκο για να γίνει hard wired? Θα είναι ωραίο "σχολείο".