- 30 January 2008
- 288
[FONT=Arial, sans-serif]Το thread αυτό το ανοίγω [/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]1 . με σκοπό να αναφέρω λίγα πράγματα σχετικά με μια “περιθωριακή” (κατά αρκετούς) μουσική και τραγούδια. Εξάλλου ταιριάζει και στην ιδιοσυγκρασία μου (δεν κολλάω πουθενά!)[/FONT]
2. επειδή δεν υπάρχει κάποια κατηγορία στις μουσικές συζητήσεις που θα μπορούσε να το “φιλοξενήσει”.
[FONT=Arial, sans-serif]Επίσης θα χαιρόμουν και θα με ενδιέφερε να διαβάσω τη γνώμη σας σχετικά με αυτά που γράφω παρακάτω, καθώς επίσης και τη γνώμη σας για τη ρεμπέτικη μουσική γενικά.[/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Η ρεμπέτικη μουσική είναι δύσκολο να κατηγοριοποιηθεί λόγω του νοήματος και της προέλευσης της λέξης “ρεμπέτικο”. Μια πιθανή ερμηνεία, σύμφωνα με τους μελετητές, είναι ότι προέρχεται από το “ρεμπέτ”, μια παλιά τούρκικη λέξη, που σήμαινε “του υποκόσμου”. Μια άλλη ερμηνεία είναι από την παλιά σέρβικη λέξη “ρεμπενόκ” που σημαίνει επαναστάτης. Πολύ πιθανόν η λέξη “ρεμπέτικο” να προέρχεται απο τις περσικές και αραβικές ρίζες “ρεμπ”, “ραμπ”, “ρούμπα α” ή “άρμπα α” που σημαίνει τέσσερις (τετράστιχα στον πληθυντικό). Στα αραβικά “ραμπ” σημαίνει επίσης Κύριος και Θεός.[/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Η λέξη ρεμπέτικο είναι παραφθορά του αρχαϊκού αλλά και σύγχρονου όρου “ρεμβατισμός” που προέρχεται από τη λέξη “ρέμβω” ή “ρεμβάζω” και σημαίνει χάνομαι σε σκέψεις...κυριολεκτικά...και με τη μεταφορική έννοια σημαίνει το μυαλό μου χάνεται σε ανύσυχες σκέψεις.[/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Η ρεμπέτικη μουσική ξεκίνησε απο το 1850, πρώτα ανάμεσα στους Έλληνες της Μικράς Ασίας, έπειτα στις κοινότητες των μεταναστών στην Αμερική και τελικά -μετά το 1922- στην κυρίως Ελλάδα. [/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Οι δημιουργοί της μουσικής αυτής ήταν οι λεγόμενοι “ρεμπέτες”. Ένα εύλογο ερώτημα που δημιουργείται αμέσως είναι “ποιοι ήταν οι ρεμπέτες?”. Ποιοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι που έζησαν και δημιούργησαν τα τραγούδια και τη μουσική του ρεμπέτικου? [/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Πολλοί λένε ότι οι πραγματικοί ρεμπέτες ήταν άτομα του υποκόσμου, χασικλήδες, ενώ άλλοι λένε ότι οι πραγματικοί ρεμπέτες ήταν νοικοκυραίοι. Κατά την προσωπική μου άποψη η σωστή απάντηση είναι ο συνδιασμός των δύο.[/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Είναι γεγονός ότι οι δημουργοί αυτής της μουσικής ήταν κατά κύριο λόγω Έλληνες μετανάστες. (Μόνο από την Μικρά Ασία το 1922-23 έφτασαν περίπου 1.500.000 Έλληνες ως πρόσφυγες.) Οι μετανάστες αυτοί ζούσαν σε παραγκουπόλεις γύρω στης μεγάλεις πόλεις της Αθήνας/Πειραιά και Θεσσαλονίκης. Τους χαρακτήριζε η φτώχεια, η ανεργία, ο ξεριζωμός, η αστυνομική καταπίεση, ο κοινωνικός υποβιβασμός, η πορνεία, η εγκληματικότητα. Είναι επίσης γεγονός ότι κάπνιζαν ναργιλέ με τούρκικο χασίσι. (Άρα ήταν χασικλήδες!). Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι οι μουσικοί που έφτασαν στην Ελλάδα σαν πρόσφυγες δεν ήταν ερασιτέχνες ούτε μουσικοί του δρόμου. Οι μουσικοί, όπως και οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες, ήταν σε σύγκριση με τους Έλληνες της πατρίδας που τους φιλοξενούσε, εξαιρετικά σοφιστικέ. Πολλοί είχαν μεγάλη μόρφωση, ήξεραν να διαβάζουν και να συνθέτουν μουσική και είχαν οργανωθεί σε συνδικάτα στις πόλεις της Μικράς Ασίας. (Άρα ήταν και νοικοκυραίοι!) Προφανώς θα πρέπει να τους ήταν πολύ δύσκολο να ζουν στο περιθώριο μας καινούργιας κοινωνίας μέσα στη φτώχεια και τον κοινωνικό υποβαθμισμό. Οι περισσότεροι είχαν χάσει όλο το βιός τους στη βιαστική φυγή τους. Στην απόγνωσή τους αναζητούσαν παρηγοριά με κάποια “εύκολη λύση”, “πρόσκαιρης λησμονιάς” των προβλημάτων τους..τους τεκέδες και τα χασισοποτεία. [/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Λαμβάνοντας υπ' όψιν τη ζωή των ρεμπέτηδων (εννοώ τους δημιουργούς της μουσικής και των τραγουδιών) εκείνη την εποχή, μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε τον παρακάτω ορισμό του Ηλία Πετρόπουλου για το τι είναι τα ρεμπέτικα τραγούδια “μικρά απλά τραγούδια που τραγουδούν απλοί άνθρωποι ...είναι στο βάθος μάλλον κοινωνικού περιεχομένου τραγούδια”. Μα τι άλλο θα μπορούσαν να ήταν? Ο στίχος τους απλός, αληθινός, ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ, πονεμένος, εξέφραζε άλλα εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να εκφράζει τις καθημερινές μας στιγμές. [/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Για την τότε εποχή όμως ο όρος “ρεμπέτικο” ήταν συνώνυμος του “Υποκόσμου, του τεκέ, του χασισιού, των φόνων. Αρθρογράφοι-μουσικοκριτικοί της εποχής εκείνης (1930-1950) δεν έκαναν τίποτε άλλο από το να υποβιβάζουν τη ρεμπέτικη μουσική. Η ανώτερες κοινωνικές τάξεις της τότε εποχής – η αριστοκρατία του χρήματος και της εξουσίας – σνομπάροντας εμφανέστατα την φτωχολογιά (μη λαμβάνοντας υπ' όψιν την μόρφωσή τους και το τι άφησαν πίσω τους) , είχαν μια περιφρονιτική στάση απέναντί τους και ήθελαν να διαχωρίσουν και να διαφοροποιήσουν τα καλλιτεχνικά τους γούστα στο τραγούδι και στο χορό. Έτσι, επιδόθηκαν σε μια επιδεικτική κατανάλωση στον τομέα της μουσικής, του τραγουδιού και του χορού. Έδειξαν μια “αριστοκρατική” προτίμηση στην όπερα, οπερέτα και τη δουλική μίμηση της ευρωπαϊκής μουσικής και χορού. (Μήπως δεν κάνουμε το ίδιο και σήμερα?!!! Ελληνική ραπ?!!! Και μη χειρότερα!). Αυτές οι προτιμήσεις έγιναν εμβληματικά στοιχεία ταυτότητας της ελληνικής αριστοκρατίας, ενώ το λαϊκό-ρεμπέτικο τραγούδι έγινε εμβληματικό στοιχείο ταυτότητας της φτωχολογιάς των πόλεων, “Μέσα σας κλαίει το μαύρο φτωχολόι” (Παλαμάς), “Κι αν είμαι μάνα μου φτωχός, έχω καρδιά με μπέσα” (Χατζηχρήστος-Λελάκης)[/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Από τότε λοιπόν μέχρι και ΣΗΜΕΡΑ τα ρεμπέτικα τραγούδια είναι μονίμως “παρεξηγημένα”. Τονίζω το ΣΗΜΕΡΑ, γιατί ακόμη και σήμερα πολλοί αρνούνται να ακούσουν ρεμπέτικα τραγούδια. Εκείνο που δεν γνωρίζουν προφανώς (διότι αν το γνώριζαν τότε δεν θα απαξιούσαν να την ακούσουν) είναι ότι η μουσική του ρεμπέτικου είναι ίσως η δυσκολότερη, μιας και βασίζεται σε μουσικούς “δρόμους” τόσο του Βυζαντίου, όσο και της ανατολής. Σε μια συνέντευξη του 1933, ο Μίκης Θεοδωράκης σκιαγραφεί τις βασικές διεργασίες που έλαβαν χώρα στην αναμόρφωση της ρεμπέτικης μουσικής και τραγουδιών. Η μουσική του ρεμπέτικου βασίζεται σε μουσικούς “τρόπους” (ή δρόμους) . Η μουσική με “τρόπους” έχει τις ρίζες της στους ρυθμούς του αρχαίου κόσμου. (Δεν θα αναφερθώ περαιτέρω γιατί θα είναι κουραστικό.)[/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Τελειώνοντας, και για να είμαι απόλυτα αντικειμενική, θα ήθελα να αναφέρω ότι όντως υπήρχαν τραγούδια του “υποκόσμου” μέσα στα ρεμπέτικα. Αλλά το σίγουρο είναι ότι το ρεμπέτικο δεν είναι μόνο αυτά! Πολλοί μελετητές , ίσως για να λυθεί η “παρεξήγηση” που στιγμάτησε τα ρεμπέτικα τραγούδια, τα χώρισαν σε κατηγορίες (π.χ. Του τεκέ, της ταβέρνας, του χαρου, της αγάπης κ.λ.π.) Έχουν γραφτεί υπέροχα ρεμπέτικα τραγούδια, “διαμάντια”, τα οποία τραγουδάμε ακόμη και σήμερα. Κατά την προσωπική μου άποψη, τα ρεμπέτικα εκφράζουν τα συναισθήματά μας (π.χ. αγάπη), τις φοβίες μας (π.χ. θάνατος) με την πιο αγνή και ρομαντική μορφή τους χρησιμοποιόντας απερίγραπες μεταφορές ως λεκτικά σχήματα “Η αγάπη είναι καρφίτσα που αγκυλώνει την καρδιά, και αγκύλωσε και έμενα και δε βρίσκω γιατρειά”. (Παλιό σμυρναίικο). [/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Υ.Γ. 1. Aρκετά στοιχεία για τα παραπάνω τα δανείστικα από τους 'Εντ Έμερι, 'Ηλία Πετρόπουλο, Γκαίηλ Χόλστ [/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Υ.Γ. 2. Ευχαριστώ όλα τα μέλη που έκαναν τον κόπο και το διάβασαν.[/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]1 . με σκοπό να αναφέρω λίγα πράγματα σχετικά με μια “περιθωριακή” (κατά αρκετούς) μουσική και τραγούδια. Εξάλλου ταιριάζει και στην ιδιοσυγκρασία μου (δεν κολλάω πουθενά!)[/FONT]
2. επειδή δεν υπάρχει κάποια κατηγορία στις μουσικές συζητήσεις που θα μπορούσε να το “φιλοξενήσει”.
[FONT=Arial, sans-serif]Επίσης θα χαιρόμουν και θα με ενδιέφερε να διαβάσω τη γνώμη σας σχετικά με αυτά που γράφω παρακάτω, καθώς επίσης και τη γνώμη σας για τη ρεμπέτικη μουσική γενικά.[/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Η ρεμπέτικη μουσική είναι δύσκολο να κατηγοριοποιηθεί λόγω του νοήματος και της προέλευσης της λέξης “ρεμπέτικο”. Μια πιθανή ερμηνεία, σύμφωνα με τους μελετητές, είναι ότι προέρχεται από το “ρεμπέτ”, μια παλιά τούρκικη λέξη, που σήμαινε “του υποκόσμου”. Μια άλλη ερμηνεία είναι από την παλιά σέρβικη λέξη “ρεμπενόκ” που σημαίνει επαναστάτης. Πολύ πιθανόν η λέξη “ρεμπέτικο” να προέρχεται απο τις περσικές και αραβικές ρίζες “ρεμπ”, “ραμπ”, “ρούμπα α” ή “άρμπα α” που σημαίνει τέσσερις (τετράστιχα στον πληθυντικό). Στα αραβικά “ραμπ” σημαίνει επίσης Κύριος και Θεός.[/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Η λέξη ρεμπέτικο είναι παραφθορά του αρχαϊκού αλλά και σύγχρονου όρου “ρεμβατισμός” που προέρχεται από τη λέξη “ρέμβω” ή “ρεμβάζω” και σημαίνει χάνομαι σε σκέψεις...κυριολεκτικά...και με τη μεταφορική έννοια σημαίνει το μυαλό μου χάνεται σε ανύσυχες σκέψεις.[/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Η ρεμπέτικη μουσική ξεκίνησε απο το 1850, πρώτα ανάμεσα στους Έλληνες της Μικράς Ασίας, έπειτα στις κοινότητες των μεταναστών στην Αμερική και τελικά -μετά το 1922- στην κυρίως Ελλάδα. [/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Οι δημιουργοί της μουσικής αυτής ήταν οι λεγόμενοι “ρεμπέτες”. Ένα εύλογο ερώτημα που δημιουργείται αμέσως είναι “ποιοι ήταν οι ρεμπέτες?”. Ποιοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι που έζησαν και δημιούργησαν τα τραγούδια και τη μουσική του ρεμπέτικου? [/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Πολλοί λένε ότι οι πραγματικοί ρεμπέτες ήταν άτομα του υποκόσμου, χασικλήδες, ενώ άλλοι λένε ότι οι πραγματικοί ρεμπέτες ήταν νοικοκυραίοι. Κατά την προσωπική μου άποψη η σωστή απάντηση είναι ο συνδιασμός των δύο.[/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Είναι γεγονός ότι οι δημουργοί αυτής της μουσικής ήταν κατά κύριο λόγω Έλληνες μετανάστες. (Μόνο από την Μικρά Ασία το 1922-23 έφτασαν περίπου 1.500.000 Έλληνες ως πρόσφυγες.) Οι μετανάστες αυτοί ζούσαν σε παραγκουπόλεις γύρω στης μεγάλεις πόλεις της Αθήνας/Πειραιά και Θεσσαλονίκης. Τους χαρακτήριζε η φτώχεια, η ανεργία, ο ξεριζωμός, η αστυνομική καταπίεση, ο κοινωνικός υποβιβασμός, η πορνεία, η εγκληματικότητα. Είναι επίσης γεγονός ότι κάπνιζαν ναργιλέ με τούρκικο χασίσι. (Άρα ήταν χασικλήδες!). Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι οι μουσικοί που έφτασαν στην Ελλάδα σαν πρόσφυγες δεν ήταν ερασιτέχνες ούτε μουσικοί του δρόμου. Οι μουσικοί, όπως και οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες, ήταν σε σύγκριση με τους Έλληνες της πατρίδας που τους φιλοξενούσε, εξαιρετικά σοφιστικέ. Πολλοί είχαν μεγάλη μόρφωση, ήξεραν να διαβάζουν και να συνθέτουν μουσική και είχαν οργανωθεί σε συνδικάτα στις πόλεις της Μικράς Ασίας. (Άρα ήταν και νοικοκυραίοι!) Προφανώς θα πρέπει να τους ήταν πολύ δύσκολο να ζουν στο περιθώριο μας καινούργιας κοινωνίας μέσα στη φτώχεια και τον κοινωνικό υποβαθμισμό. Οι περισσότεροι είχαν χάσει όλο το βιός τους στη βιαστική φυγή τους. Στην απόγνωσή τους αναζητούσαν παρηγοριά με κάποια “εύκολη λύση”, “πρόσκαιρης λησμονιάς” των προβλημάτων τους..τους τεκέδες και τα χασισοποτεία. [/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Λαμβάνοντας υπ' όψιν τη ζωή των ρεμπέτηδων (εννοώ τους δημιουργούς της μουσικής και των τραγουδιών) εκείνη την εποχή, μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε τον παρακάτω ορισμό του Ηλία Πετρόπουλου για το τι είναι τα ρεμπέτικα τραγούδια “μικρά απλά τραγούδια που τραγουδούν απλοί άνθρωποι ...είναι στο βάθος μάλλον κοινωνικού περιεχομένου τραγούδια”. Μα τι άλλο θα μπορούσαν να ήταν? Ο στίχος τους απλός, αληθινός, ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ, πονεμένος, εξέφραζε άλλα εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να εκφράζει τις καθημερινές μας στιγμές. [/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Για την τότε εποχή όμως ο όρος “ρεμπέτικο” ήταν συνώνυμος του “Υποκόσμου, του τεκέ, του χασισιού, των φόνων. Αρθρογράφοι-μουσικοκριτικοί της εποχής εκείνης (1930-1950) δεν έκαναν τίποτε άλλο από το να υποβιβάζουν τη ρεμπέτικη μουσική. Η ανώτερες κοινωνικές τάξεις της τότε εποχής – η αριστοκρατία του χρήματος και της εξουσίας – σνομπάροντας εμφανέστατα την φτωχολογιά (μη λαμβάνοντας υπ' όψιν την μόρφωσή τους και το τι άφησαν πίσω τους) , είχαν μια περιφρονιτική στάση απέναντί τους και ήθελαν να διαχωρίσουν και να διαφοροποιήσουν τα καλλιτεχνικά τους γούστα στο τραγούδι και στο χορό. Έτσι, επιδόθηκαν σε μια επιδεικτική κατανάλωση στον τομέα της μουσικής, του τραγουδιού και του χορού. Έδειξαν μια “αριστοκρατική” προτίμηση στην όπερα, οπερέτα και τη δουλική μίμηση της ευρωπαϊκής μουσικής και χορού. (Μήπως δεν κάνουμε το ίδιο και σήμερα?!!! Ελληνική ραπ?!!! Και μη χειρότερα!). Αυτές οι προτιμήσεις έγιναν εμβληματικά στοιχεία ταυτότητας της ελληνικής αριστοκρατίας, ενώ το λαϊκό-ρεμπέτικο τραγούδι έγινε εμβληματικό στοιχείο ταυτότητας της φτωχολογιάς των πόλεων, “Μέσα σας κλαίει το μαύρο φτωχολόι” (Παλαμάς), “Κι αν είμαι μάνα μου φτωχός, έχω καρδιά με μπέσα” (Χατζηχρήστος-Λελάκης)[/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Από τότε λοιπόν μέχρι και ΣΗΜΕΡΑ τα ρεμπέτικα τραγούδια είναι μονίμως “παρεξηγημένα”. Τονίζω το ΣΗΜΕΡΑ, γιατί ακόμη και σήμερα πολλοί αρνούνται να ακούσουν ρεμπέτικα τραγούδια. Εκείνο που δεν γνωρίζουν προφανώς (διότι αν το γνώριζαν τότε δεν θα απαξιούσαν να την ακούσουν) είναι ότι η μουσική του ρεμπέτικου είναι ίσως η δυσκολότερη, μιας και βασίζεται σε μουσικούς “δρόμους” τόσο του Βυζαντίου, όσο και της ανατολής. Σε μια συνέντευξη του 1933, ο Μίκης Θεοδωράκης σκιαγραφεί τις βασικές διεργασίες που έλαβαν χώρα στην αναμόρφωση της ρεμπέτικης μουσικής και τραγουδιών. Η μουσική του ρεμπέτικου βασίζεται σε μουσικούς “τρόπους” (ή δρόμους) . Η μουσική με “τρόπους” έχει τις ρίζες της στους ρυθμούς του αρχαίου κόσμου. (Δεν θα αναφερθώ περαιτέρω γιατί θα είναι κουραστικό.)[/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Τελειώνοντας, και για να είμαι απόλυτα αντικειμενική, θα ήθελα να αναφέρω ότι όντως υπήρχαν τραγούδια του “υποκόσμου” μέσα στα ρεμπέτικα. Αλλά το σίγουρο είναι ότι το ρεμπέτικο δεν είναι μόνο αυτά! Πολλοί μελετητές , ίσως για να λυθεί η “παρεξήγηση” που στιγμάτησε τα ρεμπέτικα τραγούδια, τα χώρισαν σε κατηγορίες (π.χ. Του τεκέ, της ταβέρνας, του χαρου, της αγάπης κ.λ.π.) Έχουν γραφτεί υπέροχα ρεμπέτικα τραγούδια, “διαμάντια”, τα οποία τραγουδάμε ακόμη και σήμερα. Κατά την προσωπική μου άποψη, τα ρεμπέτικα εκφράζουν τα συναισθήματά μας (π.χ. αγάπη), τις φοβίες μας (π.χ. θάνατος) με την πιο αγνή και ρομαντική μορφή τους χρησιμοποιόντας απερίγραπες μεταφορές ως λεκτικά σχήματα “Η αγάπη είναι καρφίτσα που αγκυλώνει την καρδιά, και αγκύλωσε και έμενα και δε βρίσκω γιατρειά”. (Παλιό σμυρναίικο). [/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Υ.Γ. 1. Aρκετά στοιχεία για τα παραπάνω τα δανείστικα από τους 'Εντ Έμερι, 'Ηλία Πετρόπουλο, Γκαίηλ Χόλστ [/FONT]
[FONT=Arial, sans-serif]Υ.Γ. 2. Ευχαριστώ όλα τα μέλη που έκαναν τον κόπο και το διάβασαν.[/FONT]