Μήδεια-Made by Anatoli Vassiliev

17 June 2006
62,715
Χολαργός
Χτές παραβρέθηκα στο Ηρώδειο όπου και παρακολούθησα την παράσταση πού ξεσήκωσε αποδοκιμασίες στην Επίδαυρο και συζητήθηκε αρκετά έως υπερβολικά στόν ελληνικό Τύπο.
Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Πατρών παρουσίασε την Μήδεια τού Ευριπίδη,μέ την Λυδία Κονιόρδου στον βασικό ρόλο.
Η παράσταση διήρκεσε 3ώρες και δέκα λεπτά.
Τό κατακόκκινο σκηνικό τού Διονύση Φωτόπουλου θύμιζε αρένα ταυρομαχίας ταιριάζοντας μέ την βασική άποψη τού Βασίλιεφ πώς η Μήδεια είναι ένας πληγωμένος ταύρος πού καταστρέφει όμως ολοκληρωτικά τον ταυρομάχο Ιάσωνα.
Τα κοστούμια(δεν θυμάμαι δυστυχώς το όνομα τής κυρίας πού τά δημιούργησε)κινήθηκαν οριακά μεταξύ τού βαρύγδουπου και τού κίτς.Από ασπρόμαυρα ρούχα τών κοριτσιών τού Χορού,πού άνοιγαν σάν βεντάλιες(χιλιοπαρουσιασμένο εύρημα)μέχρις άντρες μέ φέσια και σαρίκια.
Η όλη παράσταση πού χιλιοπροβλήθηκε απο τά ελληνικά Μ.Μ.Ε.θύμιζε κάτι μεταξύ Κάρμεν,Στέλλας καί Ρεμπέτικου(τού Κ.Φερρη).
O Βασίλιεφ παραγέμισε την παράσταση μέ χιλιάδες ´ευρήματα´και ταυτόχρονα υποχρέωσε τούς ηθοποιούς του να εκφέρουν τον λόγο με τρόπο σχεδόν ακατάληπτο καταστρέφοντας πλήρως τό κείμενο.
Ο Χορός ήταν επιεικώς απαράδεκτος.
Κορίτσια(σύν ένας άντρας πού έπαιζε κλαρίνο)πού κάθονταν σέ καρέκλες και στρέφονταν στο κοινό μέ τρόπο εκνευριστικό και επιθετικό,μιλώντας μέ το ιδίωμα Βασίλιεφ,όπου χρειαζόταν ιδιαίτερη προσπάθεια απο τον θεατή γιά να καταλάβει τί λέγεται.
Ταυτόχρονα ο Χορός έκανε διάφορες γυμναστικές επιδείξεις(τούμπες ,παρατραβηγμένες ´χορογραφικές κινήσεις')και το μόνον πού έλειπε ήταν τσιρκολάνοι να πετάνε σπαθιά και να βγάζουν φωτιές απο το στόμα.
Η μουσική τού Τάκη Φαραζή(ζωντανή μέ μουσικούς παραπλεύρως τής Ορχήστρας)ήταν πολύ επιτυχημένη και στεκόταν αυτόνομα απο τό έργο.
Ο ρόλος τής Τροφού καταστράφηκε πλήρως απο τον συλλαβιστικό βερμπαλισμό της Αγλαϊας Παππά(πού φυσικά δεν ευθύνεται γι´αυτό επειδή ακολούθησε κατά γράμμα τίς οδηγίες τού μεγαλομανούς Σκηνοθέτη).
O Aιγέας ως κωμικός ρόλος αρκετά συμπαθής απο τον πολύ ταλαντούχο Νίκο Καραθάνο αλλά και αρκετά μανιερίστικος.
Το μεγαλύτερο αστείο ήταν πού η Αγγελική Ρήση πρός το τέλος τού έργου(γυρο στούς 200 στίχους)απαγγέλλεται στά Ελληνικά,Γαλλικά και Αγγλικά.
Και φυσικά όχι μόνον δεν καταλαβαίνει ο οιοσδήποτε κάτι απο τό εξαιρετικό κείμενο αλλά έχεις και έναν δόλιο ηθοποιό ντυμένο με γαλάζιο φωσφοριζέ κοστούμι να απαγγέλει με Οξφορδιανή προφορά και ταυτόχρονα να ακούγονται(τρόπος τού λέγειν δηλαδή)Γαλλικά και Ελληνικά.
Οποία πρωτοτυπία πού ο σκηνοθέτης την δικαιολόγησε ως ´παγκοσμιοποιητική αντίληψη γιά την Μήδεια´...Μάλιστα...........
Τελικά και αφού επιτέλους η Μήδεια σκοτώνει τά παιδιά της μετά απο 3 ώρες εμφανίζεται ένα τρίκυκλο και τήν παραλαμβάνει μαζί μέ τά αναστημένα παιδιά της!!!!!!!!(αντί να αναληφθεί,παρελήφθη)ενώ ο Ιάσονας τήν κυνηγάει διαλυμένος και έρποντας.
Ο σπουδαίος ηθοποιός Νίκος Ψαρράς προσπάθησε όσο μπορούσε χτές να ξεφύγει απο την μέγγενη τού Βασίλιεφ και έκανε ότι μπορούσε γιά να αποδώσει έναν αξιοπρεπή Ιάσωνα.
Η Λυδία Κονιόρδου ως Μήδεια ήταν εξαιρετική.
Και αυτό γιατί η υψηλή τεχνική της ,το μεγάλο ταλέντο της αλλά και τό ένστικτο αυτοσυντήρησής της τήν οδήγησαν στο να παρουσιάσει μια Μήδεια ´κοκέτα´´πονηρή´´ξελογιάστρα´αλλά και ´εκδικητική´υπερβαίνοντας με γιγάντιο κόπο τήν προσπάθεια φιμώσεώς της απο τον Βασίλιεφ.
Μπράβο της και μόνον πού κατάφερε μέ διάφορα τεχνάσματα τής εξαιρετικής της υποκριτικής της δυνατότητας νά υπερβεί το άθλιο λεκτικό ιδίωμα πού επέβαλλε ο Σκηνοθέτης σέ όλους τούς ηθοποιούς.
Χτές το Ηρώδειο ήταν μισοάδειο και επειδή στην Επίδαυρο το κοινό αποδοκίμασε την παράσταση μέ σφοδρότητα,προφανώς είχαν ´ληφθεί μέτρα´απο ´συγγενείς και φίλους´.
Δεν τολμούσε να κουνηθεί θεατής απο την θέση του και αμέσως μερικοί φώναζαν ´σσσσ´.
Προφανώς η ιδεολογική τρομοκρατία πού επέβαλαν συγκεκριμένες εφημερίδες εδώ και ένα μήνα σχετικά μέ το ´φασιστικό κοινό πού δεν καταλαβαίνει´έπιασαν τόπο και χτές ανέλαβαν φρουροί τής παράστασης οι ´φίλοι και οι συγγενείς´.
Εν γένει η χτεσινή Μηδεια δεν είχε καμιά σχέση με Ευριπίδη.
Ηταν μιά διασκευή ά λά Γιάννη Δαλιανίδη όπου ´Πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως εριμένοι´δημιουργούσαν μιά ´μπουκωμένη´απο πάμπολλα καλούδια παράσταση.
Ομως το χειρότερο όλων ήταν η καταστροφή τού Κειμένου και η κατακρεούργηση τού Χορού.
Φαινεται πώς μερικοί Σκηνοθέτες(όπως και ο Πιτερ Στάϊν πέρυσι στην Ηλέκτρα)δεν έχουν ιδέα τού τι ρόλο έπαιζε ο Χορός στην Αρχαία Τραγωδία .
Και μερικοί άλλοι μισούν το κείμενο,οπότε το καταστρέφουν.
Ομως το ελληνικό κοινό αποδέχεται συνήθως τά πάντα.
Απο τού ´Κουτρούλη τον Γάμο´απο κάποιο ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.μέχρις την χτεσινή Μηδεια(αν και στην Επίδαυρο έπεσε άγριο κράξιμο).
To χειρότερο όμως όλων είναι πού κάποιοι ´πολυπολιτισμικοί´επικρίνουν το Κοινό όταν μια φορά καθε δεκα χρόνια τολμά να αποδοκιμάσει ξεχνώντας επιμελώς τι συμβαίνει στην Σκάλα τού Μιλάνου η στο Παρίσι ή στο Βερολίνο σέ άθλιες παραστάσεις.
Μάλιστα εξ´όσων είχα διαβάσει ο κατα τ´άλλα αξιος Διευθυντής τού Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου Κύριος Λούκος κατηγόρησε το κοινό που αποδοκίμασε τότε γιά ´Εθνικισμό´.
Τελικά μερικοί βολεύονται με τον ´εθνικισμό´και καθαρίζουν γιά όλα...
Προσωπικά βαριέμαι αφόρητα τίς ´κλασσικές παραστάσεις´και με ενδιαφέρει πάντα η νεωτεριστική ματιά ενός Σκηνοθέτη .
Ομως η Μηδεια τού Βασίλιεφ ήταν μιά αλαζονική επίδειξη δύναμης ενός νάρκισσου σκηνοθέτη πρός τούς θεατές αλλά και τούς ηθοποιούς του,πού στην πραγματικότητα ήταν φτιαγμένη απο υλικά που εκινούντο μεταξύ μιούζικαλ,ταυρομαχιών και ανατολίτικου πολιτισμού.
Μονον που το χαρμάνι απέτυχε πλήρως και κατέστρεψε το κείμενο ολοσχερώς.Kαι προσωπικά λυπήθηκα τον αγώνα και την ταλαιπωρία ολων τών σημαντικών ηθοποιών πού συμμετείχαν στό εγχείρημα και τυγχανει νά γνωρίζω ότι δούλευαν σκληρά απο τον Φεβρουάριο.
Υ.Γ.
Φετος ειδα και τίς Βάκχες σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου ,μιά παράσταση νεωτεριστική μέν σε ολα τά επίπεδα αλλά με πλήρη σεβασμό στο κείμενο.Την γνώμη μου τήν είχα γράψει σε άλλο thread.
Πέρασε στο ντούκου.
Προφανώς γιατί ο Μοσχόπουλος δέν ´αποχαυνωνει´μερικούς-μερικούς πού προσπαθούν να βρούν κρυμένα νοήματα ,φερόμενοι ως γνήσιο επαρχιώτες τής Ευρώπης,σε διαφημισμένους σκηνοθέτες.
Χτές λοιπόν είδα μιά ατυχή παραλλαγή τής Μήδειας απο τον Βασίλιεφ πού σκότωσε τόν Ευριπίδη.
Δυστυχώς στην Ελλάδα βλέπουμε απο Ελληνες και Ξένους σκηνοθέτες άπειρες μπαλαφάρες καί τίς αποδεχόμαστε χωρίς κρίση.
Κάποια έργα αποδίδονται εντελώς συντηρητικά και άλλα ως δήθεν νεωτεριστικά.
Αποτέλεσμα ένα κοινό πού διψά γιά Θέατρο να βρίσκεται διαρκώς μπερδεμένο και ταυτόχρονα να έχεις και τούς ´ειδικούς´πού ´αποθεώνουν´ή ´καταβαραθρώνουν´όποιον τούς κάνει κέφι.
Καί έχουμε φτάσει στο σημείο απο την μιά να βλέπουμε ´αρπαχτές Ελλήνων και απο την άλλη ´νεωτεριστικές απάτες´ξένων.
Ευτυχώς που μερικοί θεατράνθρωποι σώζουν την κατάσταση και προσφέρουν εξαιρετικές παραστάσεις πού ´Ψυχαγωγούν´και ´Καθαίρουν´.
Ακομα θυμάμαι την Αντιγόνη τού σπουδαίου Λευτέρη Βογιατζή με την μεγάλη Αμαλία Μουτούση,πού εάν την είχε σκηνοθετήσει ο Στάϊν ή ο Βασίλεφ θα έγραφαν ύμνους..............................
 
Last edited:
Την παράσταση δεν την είδα, αλλά διάβασα ένα σχετικό άρθρο στην Καθημερινή. Εκεί προβάλλεται η άποψη ότι η γιούχα δεν οφείλεται στην κακή ποιότητα, ούτε στο νεωτερισμό, ούτε βέβαια σε εθνικισμό, αφού για όλα αυτά υπάρχει πλήθος αντιπαραδειγμάτων. Το θέμα, μάλλον εντοπίζεται στην προκλητικότητα που επέδειξε ο σκηνοθέτης απέναντι στο κοινό, απευθύνοντάς του κάποιες ιδιαίτερα προβλητικές ρήσεις - ή κάτι τέτοιο. Το κομμάτι αυτό, αναφέρει το άρθρο, αφαιρέθηκε από τις επόμενες παραστάσεις.
 
Tελικά Λευτέρη επανήλθε το κομμάτι πού αναφέρεις.
Ειναι η τρίγλωσση Αγγελική ρήση,πού εμφανίζεται σάν θόρυβος και ο λόγος δέν ακούγεται.
Επειδή δεν ήμουν στην Επίδαυρο,όπου ξέσπασαν πολλαπλές αποδοκιμασίες(γεγονός πού αποδεικνύει πώς δεν ήταν στημένες μιάς και έχω τύχει αρκετές φορές σε παραστάσεις πού απομονώνεται πάραυτα τυχόν υβριστής απο το λοιπό κοινό) μπορώ να πώ γι´αυτά πού είδα στο Ηρώδειο,πώς γενικά η ανυπαρξία τού Χορού και η εκφορά του λόγου μέ ένα σχεδόν ακατάληπτο ιδίωμα προσωπικά με εκνεύρισε πολύ,όχι γιατί εθίγησαν τά ιερά και τά όσια αλλά γιατί ήταν σάν να ακούς ένα διαρκές επιθετικό βουητό πού σού ´τρυπούσε ´τά αυτιά.
Την δήλωση περί ´εθνικισμού´(εντελώς απαράδεκτη)την έκανε ο κύριος Λούκος,αμέσως μετά την λήξη τής παραστάσεως στην Επίδαυρο.
Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής τού Φεστιβάλ προφανώς ´ξεχασε´πώς ή όλη του προσπάθεια έχει επαινεθεί μέχρις τώρα απο ποικίλες πλευρές και υπέπεσε σέ ολίσθημα.
Πάντως τά φετινά έργα στην Επίδαυρο ήσαν γενικώς απο μέτρια μέχρις αστεία(Βατραχοι-Χ)πλήν τής παραστάσεως ´Ευτχισμένες Μέρες´του Μπέκετ με την εξαιρετική Φιόνα Σό.
 
Ενα πολύ ωραίο και εύστοχο σχόλιο σχετικά με τις φετεινές παραστάσεις έχει το ένθετο της Κυριακάτικης "Ε" σε ένα άρθρο του Απόστολου Διαμαντη με τίτλο " Στην κόλαση της Επιδαύρου" .

Γράφει λοιπόν κάποια στιγμή : " Για να το καταλάβουμε ας πάμε στο χώρο της μουσικής. Είναι σαν να πάμε στο Μέγαρο και να βάλουμε τον Νίκο Καρβέλα να παρουσιάσει μιά δικη του εκδοχή της όπερας του Βάγκνερ " Βαλκυρίες" . προφανώς θα την κάνει ποπ όπερα με την Αννα Βίσση"
 
Tό άρθρο τού Διαμαντή ήταν όντως εξαιρετικό.
Από την άλλη έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον πού στίς εσωτερικές πολιτιστικές σελίδες τής ίδιας εφημερίδας γράφεται κάθε μέρα απο ένα σχόλιο πού μιλάει γιά αμόρφωτους Ελληναράδες που δεν κατάλαβαν τον Βασίλιεφ ή καποια πιό ´ευγενικά´.

Η λάσπη πέφτει ´σύννεφο´.
Χτές την μεγαλύτερη πλάκα πάντως τήν είχε μιά μικρή μερίδα στο κέντρο τού Ηρωδείου πού μόλις τελείωσε η τρίγλωσση ακατάληπτη ´Αγγελική ρήση´άρχισαν να χειροκροτούν μανιωδώς γυρίζοντας τά κεφάλια τους επιδεικτικά πρός τούς υπολοίπους θεατές,σάν νά έλεγαν :'Eμείς είμαστε αυτοί πού καταλαβαίνουμε´.
Αφεριμ μάγκες...................
 
Ενα πολύ ωραίο και εύστοχο σχόλιο σχετικά με τις φετεινές παραστάσεις έχει το ένθετο της Κυριακάτικης "Ε" σε ένα άρθρο του Απόστολου Διαμαντη με τίτλο " Στην κόλαση της Επιδαύρου" .

Γράφει λοιπόν κάποια στιγμή : " Για να το καταλάβουμε ας πάμε στο χώρο της μουσικής. Είναι σαν να πάμε στο Μέγαρο και να βάλουμε τον Νίκο Καρβέλα να παρουσιάσει μιά δικη του εκδοχή της όπερας του Βάγκνερ " Βαλκυρίες" . προφανώς θα την κάνει ποπ όπερα με την Αννα Βίσση"

Βάσει αυτής της γνώμης, γιατί πήγε κάποιος;

1)Ήθελε να δει τον Καρβέλα και τη Βίσση
2)Δεν ήξερε πως είναι του Καρβέλα
3)Λόγω της (αντι-) διαφήμισης
4)Από περιέργεια
5)Δεν είχε κάτι άλλο να κάνει
6)Τίποτα από τα παραπάνω
 
Δώρο,ο Βασίλιεφ σάν Σκηνοθέτης θεωρείται σημαντικότατος.
Φυσικά ήταν η πρώτη φορά που ασχολήθηκε με Αρχαία Τραγωδία.Ποτέ άλλοτε δεν τόλμησε να το κάνει.
Και η ´Μήδειά´του αναμενόταν με μεγάλο ενδιαφέρον.
Οι ηθοποιοί δούλευαν μαζί του απο τον Φεβρουάριο .
Επομένως οι θεατές στην Επίδαυρο πήγαν να δούν ´Βάγκνερ´και δεν ήθελαν να δούν τον Καρβέλα.
Σημειώνω πώς η πρεμιέρα ήταν να δοθεί στο Δίον στις 8 Αυγούστου.
Εντελώς προκλητικά αναβλήθηκε(ειδοποιήθηκα τελευταια στιγμή να μην ξεκινησω για Διον που ειχα προγραμματίσει να πάω)για λόγους πού δεν θαθελα να δημοσιοποιήσω.
Αρα προέκυψε Καρβέλας στην Επιδαυρο.
Οταν προεκυψαν οι αντιδράσεις στην Επίδαυρο κάποιοι πήγαν απο περιέργεια .
Προσωπικά πήγα στο Ηρωδειο γιατί με βόλευαν οι ημερομηνίες.Θα την έβλεπα έτσι και αλλοιώς γιατί ήθελα να έχω προσωπική γνώμη αλλά και γιά άλλους ιδιωτικούς μή κοινοποιήσιμους λόγους.
Ομως περιμενα ενα γεματο Ηρωδειο και βρηκα ενα μισοαδειο εκ των οποιων τά 3/4 ηταν ανθρωποι τού θεάτρου.
Δυστυχώς κατά την γνώμη μου τουλάχιστον, ο Βασίλιεφ έκανε την Μήδεια-Μάλα.
Το χειρότερο ήταν πού δεν αποδέχτηκε την αποτυχία του αλλά αρχικά θεώρησε θετική τήν αρνητική αντίδραση του κοινού,εν συνεχεία τά ψιλοέριξε στούς ηθοποιούς του και τελικά τράβηξε 5-6 ψυχολογικές ερμηνείες κατά τού κοινού και ησύχασε...
 
Πιθανολογώ πως περίπου για τους ίδιους λόγους (περιέργεια, προσωπική γνώμη) θα πήγαινα κι εγώ, πάντα με γνώμονα το ότι ήξερα το τι είχε συμβεί στην Επίδαυρο. Γιατί περίμενες όμως γεμάτο Ηρώδειο; Λογικό δεν ήταν μετά τα όσα είχαν ακουστεί;

Το ρώτησα, γιατί δεν ήμουν της άποψης πως θα το κάνει ο "Καρβέλας" και ούτε νομίζω (μπορεί να κάνω και λάθος) το έγραψε αυτό κανείς πριν την Επίδαυρο. Μετά βέβαια, έτσι αποδείχτηκε...
 
Πιθανολογώ πως περίπου για τους ίδιους λόγους (περιέργεια, προσωπική γνώμη) θα πήγαινα κι εγώ, πάντα με γνώμονα το ότι ήξερα το τι είχε συμβεί στην Επίδαυρο. Γιατί περίμενες όμως γεμάτο Ηρώδειο; Λογικό δεν ήταν μετά τα όσα είχαν ακουστεί;

Το ρώτησα, γιατί δεν ήμουν της άποψης πως θα το κάνει ο "Καρβέλας" και ούτε νομίζω (μπορεί να κάνω και λάθος) το έγραψε αυτό κανείς πριν την Επίδαυρο. Μετά βέβαια, έτσι αποδείχτηκε...

Προσωπικά είχα την εντύπωση πώς ανεξάρτητα τού τί συνέβη στην Επίδαυρο,ο κόσμος ειδικά τής Αθηνας θά πήγαινε να δεί την παράσταση μονον και μόνον επειδή είχε σκηνοθετηθεί απο έναν σημαντικό Σκηνοθέτη και βεβαίως γιά να σχηματίσει προσωπική γνώμη.
Αποσα έμαθα ,στην Επαρχία πήγε κόσμος ,όπως και στο Θέατρο Βράχων.
Βεβαια σέ κάποιες περιπτώσεις υπήρξαν περικοπές απο τον σκηνοθέτη και σέ κάποιες όχι.Αλλο αντιφατικό στοιχείο,πού αν μή τι άλλο δείχνει ´υποχώρηση´τού σκηνοθέτη,κακώς κατά την γνώμη μου γιατί ένας δημιουργός οφείλει να στηρίξει την άποψή του ανεξαρτήτως τής αποδοχής ή μή.
Υ.Γ.
Φυσικά και κανείς δεν θεωρούσε τον Βασίλιεφ ,´Καρβέλα´ούτε πρίν ούτε μετά.
Ενα μείζον ζήτημα πάντως παραμένει το θέμα τών σκηνοθετών ´γκουρού´,πού μέ περισσή αλαζονεία ´ξεκοιλιάζουν ´κείμενα και εάν αποτύχουν δέν κάνουν οιανδήποτε αυτοκριτική αλλά αντιθέτως τά ´ρίχνουν´στό κοινό ή στούς θεατές.