Μουσική παραγωγή και σύνθεση για αρχάριους ερασιτέχνες

[tasnt]

Καθώς υπάρχει ένα νήμα που αναφέρεται αποκλειστικά στα DAWs , ανοίγω το παρόν νήμα, για μια πιο γενικευμένη συζήτηση καθώς παλιότερα είχα ασχοληθεί ερασιτεχνικά με αυτό το hobby.



Γιατί να συνθέσει κάποιος την δική του μουσική; Για πολλούς λόγους, ενδεικτικά ισως φτιάχνει βιντεάκια, ή κανει videography ταινιες μικρού μήκους και θέλει να έχει την δική του μουσική. Ή έχει κάποιες ιδέες κάποιες μελωδίες στο μυαλό του και θέλει να τις εκφράσει. Ή θέλει να κάνει κάποιες διασκευές, κάποια remix. Και για πολλούς άλλους λόγους, να δοκιμάσει αν έχει ταλέντο, κλπ.....



Τα DAWs δίνουν την δυνατότητα να κάνεις απο το μηδέν την δική σου μουσική. Ακόμα και αν δεν έχεις φυσικά όργανα, ή δεν τραγουδάς. Περιέχουν βιβλιοθήκες με όργανα ηλεκτρονικά ή φυσικά ηχογραφημένα, περιέχουν synths που δημιουργούν νέους ήχους. Eπιπλέον υπάρχουν στο internet δωρεάν ή επι πληρωμή τεράστιες βιβλιοθήκες ήχων και οργάνων και samples για κάθε είδος μουσικής.



Επιπλέον με τα plugins που διαθέτουν μπορείς να πειράξεις τους ήχους και να δημιουργήσεις τελειως διαφορετικά αποτελέσματα. Συμπιεστές, delay, echo, expanders.....



Με λίγα λόγια απο το 2005 και μετά δόθηκε σε όλους η δυνατότητα να έχουν ένα εικονικό studio στο laptop. Φτάνει αυτό; Όχι βέβαια. Αλλά είναι μια αρχή. Και χωρίς μουσική παιδεία; Τι είναι μινόρε τι είναι ματζόρε; τι είναι διαστήματα; Μπορείς να κανεις μουσική αν δεν ξέρεις θεωρία; Ευτυχώς ή δυστυχώς μπορείς.....

Για να ανοίξει η όρεξη, θα βάλω ένα βίντεο που δίνει συνέντευξη ο Μιχάλης Παπαθανασίου των Goin Through που έχει φτιάξει δεκάδες δίσκους και τους πρώτους των Ημισκουπρίων, και μας λέει πως ξεκίνησε:

Εγώ πειραματιζόμουν με το FL Studio.
Στους επαγγελματίες νομίζω πλέον είναι standard το ProTools.

Ένα καλό κανάλι στο youtube για επαγγελμάτιες και ερασιτέχνες: https://www.youtube.com/@HugoVarvoglis/
Παράδειγμα εδώ ο οδηγός για το Cubase :

Επειδή είμαι νέος στο forum δεν ξέρω αν συμμετέχουν επαγγελματίες παράδειγμα ηχολήπτες κλπ.
Να γράψω μερικά link παράδειγμα η Ελλάδα έχει μια ομάδα την ΜΙΑ LABORATORIES που φτιάχνουν pluggins για τα DAWs με μεγάλη επιτυχία σε όλο τον κόσμο.

Καλό κανάλι είναι και του Άκη Γκολφίδη του γνωστού ηχολήπτη με πολλά μυστικά για ηχογραφήσεις και μπορει κάποιος να μαθει πραγματικά πολλά πράγματα :

https://www.youtube.com/@akisgolfidis3546

Παράδειγμα η ιστορία του Studio Sierra:

ή εδώ τα επαγγελματικά μπομπινόφωνα και πως λειτουργούσαν:

 

[tasnt]

Στην παραγωγή μουσικής, έχουμε δυο βασικές κατηγορίες κατ εμένα, έστω και ερασιτεχνικά.

Παραγωγή χωρις να κάνουμε καν ηχογράφηση ήχου χρησιμοποιώντας μόνο τους ήχους που βρισκουμε σε τράπεζες ήχου και τους ενσωματωμένους των DAW και των synthesizer που έχει ως plugins.

Kαι στην παραγωγή μουσικής με ηχογράφηση φωνής οργάνων.

Εάν δεν ηχογραφήσει κάποιος τα πράγματα απλουστεύονται και μπορεί να αρχίσει τα πειράματα ακόμα και με τις ενσωματωμένες κάρτες που έχουν τα laptops και τα PC.

Πάμε τώρα στα βασικά. Αν κάποιος γνωρίζει ή όχι απο μουσική. Notation μέτρο κλιμακες συγχορδιες αρμονιες δρομοι κλπ. Ακόμα και τιποτα να μη γνωριζει, καθε ένας μπορει να φτιαξει και να δοκιμασει αφου θα εχει στα χέρια του τα πάντα. Οι δυνατοτητες ειναι απεριοριστες και υπαρχουν δεκαδες διαφορετικές σχολές πως να ξεκινήσεις ενα κομμάτι.. Άλλος ξεκιναει απο την βασική μελωδια άλλος απο τον ρυθμικό μέρος κλπ.

Απο τι αποτελείται ένα τραγούδι: Εδώ μερικά βασικά πράγματα: https://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&id=4513

Σε οποιωνδήποτε DAW το πρώτο που θα πρέπει να κάνει κάποιος που θέλει να ξεκινήσει αφού μάθει τα βασικά απο οδηγούς για το δικό του DAW, είναι να κατεβάσει απο το internet κάποια αγαπημένα του τραγούδια σε MIDI μορφή, ( για τις μεγάλες επιτύχιες τα MIDI είναι τελείως free). Να φορτώσει το MIDI στο DAW και να παρατηρήσει την βασική δομή του τραγουδιού. Και να αρχίσει τα πειράματα...... Έτσι θα αρχίσει να καταλαβαίνει τι είναι οι μπασογραμμές τι είναι τα pads τι είναι τα percussions τι είναι lead melody κλπ.

Γνώμη μου είναι για να μη πελαγώσει με πολύπλοκα πράγματα να ξεκινήσει με βασικά τραγούδια minimal παράδειγμα Kraftwerk ή Θεοδωράκη ή τα πρώτα του Χατζηδάκι που δεν έχουν πολλά όργανα γυρίσματα κλπ.....

 

[tasnt]

Η μουσική παίζει πρωταρχικό ρόλο στην ανθρώπινη υπόσταση. Απο μωρά υποβαλόμαστε στο άκουσμα μουσικής και αυτό επηρεάζει την ψυχοσύνθεση μας. Ακόμα και ασυνείδητα τα διάφορα μουσικά μοτίβα και μελωδίες έρχονται και αναπαράγονται μέσα στον εγκέφαλο μας και συνδέονται με τις αναμνήσεις και τις εμπειρίες μας. Κλασικό παράδειγμα στο ντουζ που χαλαρώνει ο άνθρωπος έρχονται αγαπημένες μελωδίες. Το 1980 υπήρξε διαφήμιση στην τηλεόραση με μοτο ΤΡΑΓΟΥΔΑΤΕ ΣΤΟ ΜΠΑΝΙΟ;

Από την στιγμή που έχεις ένα αρμόνιο στα χέρια σου ή μια κιθάρα, αρχίζεις τα πειράματα σε πολύ απλές μελωδίες. Που να σου δώσουν στα χέρια και ένα DAW που έχει synths, που έχει ήχους απο αγαπημένα τραγούδια, που έχει 3-4 drum machines τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί σε χιλιάδες γνωστά σου τραγούδια.

Ένας αρχάριος φυσικά θα ξεκινήσει απο την μελωδία και μόνο ένα όργανο στο daw. Μinimal πράγματα. Σε minimal πράγματα καταλήγουν και οι μουσικές διάνοιες παράδειγμα το soundtrack του Interstellar που έχει εντυπωθεί στο μυαλό εκατομμύριων ανθρώπων, o Ηans Zimmer το έφτιαξε το 2014 με εναλλαγή μόνο σε 5 νότες:

O Μichael Jackson και οι παραγωγοί του, το 1995 έφτιαξαν μια παγκόσμια επιτυχία χωρίς καν bass line (ηλεκτρικό μπάσο) μόνο drums φωνή και pads (τρια ) κανάλια θεωρητικά και στο φιναλε μπαίνει και μια κιθάρα.

 

[Tzimisce]

o Ηans Zimmer το έφτιαξε το 2014 με εναλλαγή μόνο σε 5 νότες:

Ω να σου...
Έχει και jump scare το video!

 

[tasnt]

Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να μάθουμε αν ειμαστε τελειως αρχάριοι σε κάποιο DAW, είναι να χρησιμοποιούμε τον Notation Editor (επεξεργαστής τον νοτών) . Στo Protools και στο Cubase ονομάζεται Score Editor στο FL STUDIO Piano Roll.

H φιλοσοφία του είναι ότι έχουμε ενα κλαβιέ με τις νοτες κάθετα. Και υπάρχει ενα matrix πλέγμα οπου εισάγουμε τις νότες. Οταν εισαγουμε μια νότα ορίζουμε την διάρκεια της ανάλογα με το πόσο πλάτος της δινουμε στο πλέγμα. Οταν πατάμε play, μια κάθετη γραμμή περνάει πάνω απο κάθε νότα ακριβώς την στιγμή που την ακούμε. Για κάθε νότα εκτός απο την διάρκεια της μπορούμε να ρυθμίσουμε το velocity (ένταση) και άλλες παραμέτρους.

Για έναν αρχάριο και άσχετο με την μουσική αν πετάξει πέντε δέκα νότες πάνω στο πλέγμα δεν θα έχει φυσικά μουσική για αυτό καλύτερα είναι να φορτώσει ένα midi αρχείο με κάποιο απλό τραγούδι Aρχεία midi μπορούμε να κατεβάσουμε δωρεάν απο το https://bitmidi.com/ παράδειγμα κατεβάζουμε το Holiday της Μadonna. https://bitmidi.com/madonna-holiday-k-mid. Αφου το κατεβάσουμε το φορτώνουμε στο DAW. Και ανοιγουμε για παράδειγμα το κανάλι που έχει την βασική μελωδία, ή το κανάλι με τα ακομπανιαμέντα κλπ. Και αρχίζουμε τα πειράματα αλλάζοντας θέσεις σε μια νότα μετά σε άλλη, τα ίδια δηλαδή που κάνουν και οι επαγγελματίες για να φτιάξουν νέα μοτίβα καθώς τίποτα δεν γίνεται απο παρθενογέννηση, κάθε συνθέτης απο κάπου έχει επηρεαστεί για να φτιάξει ένα νέο τραγούδι.

Δεν θα επεκτεθώ πάρα πολύ στο πως προγραματίζουμε τα DAWs καθώς υπάρχουν αμέτρητα δωρεάν tutorials που καλύπτουν απο τους αρχάριους μέχρι τους επαγγελματίες στο youtube και σε websites.

Kυρίως θα γράψω για τα πρώτα πράγματα που πρέπει να πάρουμε αποφάσεις για ένα τραγούδι. Ας γράψει και όποιος ξέρει από μουσική αλλά εγώ νομίζω το πρώτο πράγμα που αποφασίζουμε είναι το tempo.

Το τέμπο στα DAW είναι το BPM (Beats Per Minute).

Στην διασκευή του Big in Japan που έκαναν τα Ημισκούμπρια γράφουν:

Ο αχόρταγος μου έρωτας σ' εσένα βρίσκει λεία
Ακούγοντας κιθαρισμούς του Πάχο ντε Κοιλία
Φτάνει 200 bpm της καρδιάς ο χτύπος
Κι ας λένε οι άλλοι γύρω πως χορεύω με το λίπος

Το Big in Japan των Alphaville έχει γραφτεί με 99 BPM.
Στην ρυθμική μουσική το BPM το καταλαβαινουμε συνήθως με τα χτυπήματα των kicks ( της μπότας) των percussion (κρουστών).

Ενενήντα εννιά BPM είναι ένα πολύ καλό tempo που δημιουργει μεγάλη ευχαρίστηση στην οδήγηση του αυτοκινήτου για παράδειγμα πας χαλαρα και ακους το Big in Japan και το αυτοκίνητο τσουλάει μόνο του.

Τα ρέγκε τραγούδια του Bob Marley έχουν BPM 70 - 80 και με αυτά το αυτοκίνητο πάει μόνο του.

Τα 140 Bpm δεν ειναι για μεγάλες ηλικίες το Εverytime we touch της Maggie Reily παράδειγμα το 1992 ήταν στα 107 Bpm, το πήραν οι Cascada και το ανέβασαν στα 140 Bpm, δεν ξέρω αν ένα αυτοκίνητο πάει τόσο στρωτά και καλά με τέτοιο beat:

 

[tasnt]

Όλα τα τραγούδια που ακούμε αποτελούνται απο λίγα η πολλά μικρά τμήματα που επαναλαμβάνονται πολλές φορές.

Είναι το μέτρο στην μουσική. Για κάθε όργανο δεν γράφουμε 4.096 νότες. Γράφουμε κομμάτια για παράδειγμα ένας τυχαίος αριθμός 8 νότες, τα κάνουμε copy paste κάνουμε κάποια γυρίσματα και ξανα copy paste. Θα πέσει τόσο πολύ copy paste που στο τέλος θα βαρεθούμε το ίδιο μας το τραγούδι. Ιδανικά θα πρέπει να το παρατήσουμε να το ξεχάσουμε τελείως να ασχοληθούμε με κηπουρική μαγείρεμα ή να πάμε για δουλειά, και την επόμενη που θα ανοίξουμε το αρχείο είναι η μεγάλη στιγμή. Ή θα πάθουμε έκπληξη απο το αριστούργημα που συνθέσαμε ή θα το φάει ο εικονικός κάδος απορριμμάτων.
Είναι μια απο τις έννοιες ικανή να κάνει έναν αρχάριο να πελαγώσει και να βαρεθεί και να τα παρατήσει όλα. Φοβάμαι ότι όποιος θέλει να ασχοληθεί με μουσική είναι η πρώτη μεγάλη δυσκολία και ίσως εδώ εγκαταλείψουν το νήμα οι περισσότεροι.

Μεγάλη απόφαση να αποφασίσουμε σε τι μέτρο να γράψουμε το τραγούδι μας.. Και πολύ δύσκολο για έναν ερασιτέχνη να εξηγήσει τι είναι. Aρχικά κάνουμε μια παραδοχή ότι γράφουμε μουσική σε daw και έχουμε επιλέξει να γράφουμε την μουσική σε score editor με piano roll μορφή και όχι πεντάγραμμο (γίνεται και με πεντάγραμμο), αλλά το πλέγμα του score editor μας βοηθάει πιο πολύ καθώς μας δείχνει τα διαστήματα ακριβώς και εμείς γεμίζουμε "κουτάκια" με τις νότες μας. Βάζουμε μια νότα την τραβάμε ή την μικραίνουμε να ορισουμε την δίαρκεια της οριζουμε την ένταση της και μετά την επόμενη, αφήνουμε διαστήματα κλπ.


Και εδώ να κάνω και την πρωτη εξομολόγηση. Υπεραπλούστευσα στα πρώτα post όταν έγραψα, ότι παίρνουμε ένα έτοιμο midi μιας μεγάλης επιτυχίας και με μερικά κλικ κάνουμε μια διασκευή ή ένα τελείως νέο τραγούδι.
Πρέπει να ανοίξουμε τον score editor να δούμε τις νότες να κατανοήσουμε σε τι μέτρο είναι γραμμένο το τραγούδι να κάνουμε τις αλλαγές μας και μετά να αρχίσουμε τα copy paste αυτών των μικρών τμημάτων.
Έμεινε κανείς στο νήμα ή έχουμε άτακτη υποχώρηση στο Περί espresso και στα εργαλεία απο το lidl?

Η ένοια του "μέτρου" στα αγγλικά μεταφράζεται σαν "time signature" και το default time signature στα DAW είναι τα 4/4. Δεν είναι τυχαίο αυτό.
Eίναι το μέτρο που ξεκινάει κάθε αρχάριος να φτιάχνει μουσική έτσι μας εξηγεί ότι ξεκίνησε ο Giorgio Μoroder όταν άρχιζε τα πειράματα για τις μεγάλες επιτυχίες του, αν δεν πιστεύετε εμένα το έχει πει και μόνος του όταν ήταν 15 τα έχει εξηγήσει όλα στους Duft Punk:

 

[tasnt]

Η έννοια του μέτρου της μουσικής, έχει τεράστιο εύρος καθώς σε ένα τραγούδι μπορεί να υπάρχει σταθερά ένα μέτρο ή να είναι μικτό.

Μια άλλη σοβαρή απόφαση όταν συνθέτουμε ένα τραγούδι, είναι οι συγχορδίες του. Συγχορδία ονομάζεται στη θεωρία της μουσικής το σύνολο τριών τουλάχιστον φθόγγων που ηχούν ταυτόχρονα. Είναι η συνοδεία της βασικής μελωδίας, τα ακόρντα.

Έστω ότι έχουμε αποφασίσει μέτρο και bpm. Και έχουμε βάλει ένα kick drum (μπότα) να χτυπάει σαν μετρονόμος. Μετά τα πρώτα λεπτά που ακούμε σε repeat τον ρυθμό, ήρθε η ώρα ή να φτιάξουμε είτε την βασική μελωδία, ή να βάλουμε τις πρώτες συγχορδίες. Δημιουργούμε ένα νέο κανάλι βάζουμε ένα όργανο παράδειγμα κιθάρα ή κάποιο pad και το DAW έχει σε βιβλιοθήκες πρόχειρες όλες τις βασικές συγχορδίες και μπορούμε να τις εισάγουμε με ένα κλικ του ποντικιού. Έτσι αν είμαστε αρχάριοι δεν θα πάθουμε το σοκ να βάζουμε τυχαίες νότες και να ακούγονται όλα παράξενα μη αρμονικά.
Oι βασικές συγχορδίες χωρίζονται σε μινόρε (minor) και ματζόρε (major). Ένα τραγούδι μπορει να έχει μονο το ένα ή και τα δύο.

Μινόρε= λύπη, στεναχώρια .....

Ματζόρε= χαρά αισιοδοξία .....

 

[vlad66]

θα ρωτήσω μια χαζομάρα και μην με κράξετε (πολύ...)

με κάτι τέτοιο θα μπορούσε κάποιος να "επέμβει" σε ένα τραγούδι;;
δηλαδή θα μπορούσε πχ στο "Νikita" του Elton John όπου λέει "Νικίτα" να λέει Makita ;;;

φαντάζεσαι τι θα πάθαιναν οι εργαλειάδες του φόρουμ αν τους αφιέρωνες μια τέτοια διασκευή μιας και έχουν την Makita ( με τα εργαλεία ντε... ) για θεό ;;;;

Makita Ελλάς Α.E. - Ηλεκτρικά & Αγροτικά Εργαλεία

www.makita.gr

 

[tasnt]

θα ρωτήσω μια χαζομάρα και μην με κράξετε (πολύ...)

με κάτι τέτοιο θα μπορούσε κάποιος να "επέμβει" σε ένα τραγούδι;;
δηλαδή θα μπορούσε πχ στο "Νikita" του Elton John όπου λέει "Νικίτα" να λέει Makita ;;;

φαντάζεσαι τι θα πάθαιναν οι εργαλειάδες του φόρουμ αν τους αφιέρωνες μια τέτοια διασκευή μιας και έχουν την Makita ( με τα εργαλεία ντε... ) για θεό ;;;;

Makita Ελλάς Α.E. - Ηλεκτρικά & Αγροτικά Εργαλεία

www.makita.gr

To Sweet home Alabama μπορεί να γίνει Milwaukee

Oι De la Soul μπορει να γινουν de la dewalt

Υπάρχει έτοιμο για τα Bosch δεν χρειάζεται remix Υes Bosch

 

[vlad66]

Ε ρε γλέντια !!!!

 

[enduras1]

Για Dewalt θελουμε υμνο.

Για MAKITA μαλλον μοιρολόι...

 

[tasnt]

Κάνοντας ανακατωσούρα στο νήμα απο μόνος μου και πηδώντας απο το ένα θέμα στο άλλο, αποψε είδα ένα ωραίο βίντεο που μας αφορά όλους και εξηγεί λίγο πιο αναλυτικά ένα θέμα που ενδιαφέρει όσους ασχολούνται με τον ήχο. Είτε κάνουν ηχογραφήσεις, είτε τοποθετούν τα ηχεία στον χώρο απλά να ακούσουν μουσική, είτε θέλουν να μάθουν λεπτομέρειες τι είναι η φάση και πως επηρεάζεται η ακουστική του χώρου. Τα έχουμε διαβάσει τα έχουμε μελετήσει αλλά η επανάληψη είναι μήτηρ μαθήσεως, και εδώ μου αρέσει η δύναμη του ιντερνετ που μπορείς να έχεις χίλιους δασκάλους να μαθαίνεις ένα πράγμα απο κάθε διαφορετική ματιά εδώ θα το δούμε απο την πλευρά του ηχολήπτη:

 

[tasnt]

Να περιγράψω ένα απίστευτο tip που χρησιμοποιούν επαγγελματίες (υπάρχει σε video από τον γνωστό ηχολήπτη Άκη Γκολφίδη), να ηχογραφήσεις φυσική ντραμς χωρίς ντράμερ αλλά να ακούγεται σαν να τα παίζει αληθινός ντράμερ.
Οι περισσότεροι καταλαβαίνουμε όταν ακούμε σε ένα τραγούδι αν τα ντραμς είναι ψηφιακά απο midi ή είναι ένας πραγματικός ντράμερ σε ένα αληθινό σετ ντραμς.

Έστω ότι εμείς δεν έχουμε ντράμερ και έχουμε προγραμματίσει το midi σε ένα DAW για ντραμς.

Το κόλπο προϋποθέτει να έχουμε ένα πραγματικό snare drum (ταμπούρο).

Στήνουμε ένα ηχείο που μπορεί να αποδώσει αρκετή ένταση πίσω απο το snare. Mπροστά απο το snare, έχουμε στημένα τα μικρόφωνα σαν να κάνουμε κανονική ηχογράφηση. Πατάμε play και καθώς το ηχείο παίζει τον ψηφιακό ήχο, ηχογραφούμε..... Το ηχείο καθώς παίζει δημιουργεί δονήσεις στο snare και τα μικρόφωνα ηχογραφούν εκτός απο τον ήχο του ηχείου και τις αρμονικές και τον ήχο του snare που συντονίζεται και παράγει τις δικές του δονήσεις....

 

[tasnt]

Πριν απο τα PC, διάσημος ήταν ένας home υπολογιστής ο ATARI ST που ειχε midi και μπορούσε να ελέγξει τα συνθεσάιζερ της δεκαετίας του 80.

To 1995- 97 τα PC είχαν κάτι άθλιες κάρτες ήχου με FM σύνθεση των 128 οργάνων που έδινε το Midi. Tα όργανα ακουγόταν τελείως ψεύτικα:

Όντας φοιτητής θυμάμαι που κατεβάζαμε πειρατικά τις πρώτες εκδόσεις του Cubase και βλέπαμε πως γίνεται η σύνθεση μουσικής. Κάπου στα 97 98 ήρθαν οι πρώτες κάρτες με wavetable σύνθεση που είχαν αληθινά δείγματα οργάνων ηχογραφημένα.

Για την επεξεργασία του ήχου, το μόνο που μπορούσε να κάνει κάποιος ερασιτέχνης ήταν τα εκουαλάιζερ σαν συσκευές των στερεοφωνικών της εποχής.
Θυμάμαι την πρώτη φορά που άκουσα ήχο περασμένο από συμπιεστή, σε ένα studio ραδιοφωνικού σταθμού, και πειραματίστηκα με τις ρυθμίσεις του. Ήταν μια αποκάλυψη καθώς "γέμιζε" ο ήχος και μπορούσες την μουσική που είχες φτιάξει και φαινόταν "άδεια" να την κάνεις πιο ¨επαγγελματική".

Παράδειγμα ακούστε πόσο άδειο, ήταν ένα track, που δεν έχει περάσει απο συμπιεστή ήχου:

Aυτο που έγινε βέβαια μετά ήταν κόλαση καθώς δεν ξαναφτιάχτηκε ποτέ τραγούδι (εκτός απο τζαζ και κλασική μουσική) που να μην έχει περαστεί απο συμπιεστή είτε αρχικά είτε στο τελικό mastering, μάλιστα πολλές επανεκδόσεις τραγουδιών τις ακούμε όχι στις αρχικές ηχογραφήσεις αλλά περασμένες απο mastering με συμπιεστές, expanders και άλλα μηχανήματα.

Σαν ανέκδοτο μεταξύ των ηχοληπτών κυκλοφορεί ότι αν δει κάποιος την κυματομορφή ενός τραγουδιού της δεκαετιας του 70 βλέπει διακριτές στιγμές με χαμηλότερες εντάσεις σε διαφορα σημεία, ενώ σήμερα σχεδόν ένα track είναι ισοπεδωτικά γεμάτο με μια κυματομορφή ασταμάτητα πικαρισμένη.