Re: Παλιές ενδιαφέρουσες ταινίες
Mr. Smith Goes to Washington (1939)
Jean Arthur, James Stewart, Claude Rains, Edward Arnold, Guy Kibbee
Directors: Frank Capra
Συμπληρώνονται στις 18 Μαΐου, 110 χρόνια από την γέννηση του σκηνοθέτη Φρανκ Κάπρα, που οι πολιτικά αισιόδοξες κομεντί του θεωρούνται, μαζί με τα «γουέστερν» του Τζων Φορντ με πρωταγωνιστή τον Τζων Γουαίην, ως η καλύτερη έκφραση του Αμερικάνικου πατριωτισμού στον κινηματογράφο. Έτσι αποφασίσαμε να γράψουμε κριτική στην ταινία του «Ο Κύριος Σμιθ Πάει στην Ουάσινκτον» (Mr Smith Goes to Washington) του 1939, την ταινία που καλύτερα από οποιανδήποτε άλλη εκφράζει την ιδεολογία του Κάπρα που όπως θα δούμε ανήκει σε μια λαϊκή, πατριωτική Δεξιά.
Ο Τζέφερσον Σμιθ (Τζέημς Στιούαρτ), ένας ιδεαλιστής αρχηγός προσκόπων, διορίζεται από τον Κυβερνήτη μιας από τις Δυτικές Πολιτείες στην θέση ενός αποθανόντος γερουσιαστή, γιατί πιστεύεται ότι δεν θα φέρει αντιρρήσεις στις οικονομικές κομπίνες του πολιτικού αφεντικού και βαρώνου του Τύπου Tζέημς Ταίηλορ (Έντουαρντ Άρνολντ) και του άλλου γερουσιαστή της Πολιτείας Τζο Παίην για το φράγμα στο ποταμό Γουΐλοου Κρηκ.
Όμως ο Σμιθ δεν είναι πιόνι, όπως πιστεύουν. Είναι μαχητικός πολιτικός και εμπνέεται από τους αγώνες που έδινε ο πατέρας του μαζί με τον κάποτε ιδεαλιστή Παίην, ενάντια στους δυνατούς, ακόμα και όταν αυτοί ήταν χαμένοι εξαρχής. Δεύτερον πιστεύει σε έναν άδολο πατριωτισμό που ταυτίζεται με τα διδάγματα των Πατέρων του Έθνους, όπως η πίστη ότι η ελευθερία, η ισότητα και η αναζήτηση της ευτυχίας είναι αναφαίρετα δικαιώματα κάθε Αμερικανού. Έτσι όταν βρεθεί στην Ουάσινκτον θα αφήσει τους πάντες σύξυλους για να επισκεφθεί το Καπιτώλιο, όπου θα διαβάσει την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και το Αμερικάνικο Σύνταγμα γραμμένο από τον Τόμας Τζέφερσον. Θα επισκεφθεί το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη στο Άρλινγκτον, ενώ στο Λίνκολν Μεμόριαλ, όπου βρίσκεται το διάσημο άγαλμα του Αβραάμ Λίνκολν, θα συγκινηθεί όταν δει έναν πιτσιρικά να διαβάζει στον παππού του: «Αυτό το Έθνος με την βοήθεια του Θεού θα δημιουργήσει μια νέα Ελευθερία, όπου η εξουσία του λαού για τον λαό από τον λαό δεν θα εξαφανισθεί από αυτήν την γη». Τέλος πριν αναλάβει το αξίωμα του πηγαίνει να επισκεφθεί το σπίτι του Ουάσινκτον για να εμπνευσθεί. Για αυτόν το παρελθόν είναι κάτι ζωντανό που τον δονεί με πατριωτική περηφάνια και τον κάνει να νοιώθει μέρος κάτι σημαντικότερου και μεγαλύτερου που είναι η Ιστορία του Έθνους του.
Η πρώτη πρόταση του για νομοσχέδιο αφορά μια εθνική κατασκήνωση στις όχθες του Γουϊλοου Κρηκ, «που θα φέρει μαζί αγόρια από κάθε δόγμα, καταγωγή και θέση για να τους εμφυσήσουμε τα αμερικάνικα ιδεώδη και την αλληλεγγύη και να δώσουμε μια υγιή ζωή και στους νέους αυτής της όμορφης χώρας». Όπως λέει και στην Σώντερς που έχει αρχίσει να τον ερωτεύεται για τον ιδεαλισμό του: «Τα παιδιά ξεχνούν τι σημαίνει η Πατρίδα τους διαβάζοντας απλώς την Ιστορία στα σχολικά βιβλία. Η ελευθερία είναι πολύτιμη και δεν πρέπει να θάβεται στα βιβλία. Οι άνθρωποι πρέπει να την υπερασπίζονται κάθε μέρα της ζωής τους».
Όταν θα καταθέσει την πρόταση του, ο Ταίηλορ και ο Παίην θα δουν το σχέδιο τους να ναυαγεί. Ο Ταίηλορ θα προσπαθήσει να εξαγοράσει τον Σμιθ και όταν δεν τα καταφέρει, θα αμαυρώσει την υπόληψη του και θα τον αποκλείσει από τον Τύπο εξαγοράζοντας κάθε εφημερίδα και ραδιοφωνικό σταθμό της Πολιτείας. Έτσι ο ήρωας των ΜΜΕ και του λαού θα πολεμηθεί και θα περιφρονηθεί από αυτούς που τον επεφημούσαν μια εβδομάδα νωρίτερα, θυμίζοντας την Σταύρωση του Χριστού από αυτούς που κάποτε Τον λάτρευαν. Μια χριστιανική αναφορά που δείχνει την βαθιά Πίστη του Κάπρα και από την οποία πηγάζει ο ουμανισμός του.
Σε αυτόν τον αγώνα εναντίον της πολιτικής διαφθοράς ο Σμιθ θα έχει για μοναδικούς συμμάχους την ερωτευμένη Σώντερς και τους Προσκόπους. Σε αυτά τα παιδιά αρνείται να πει: «Ξεχάστε ότι έλεγα για την χώρα σας. Αυτά ήταν μπούρδες. Αυτή ανήκει στους Ταίηλορ». Ενώ στην Γερουσία θα βροντοφωνάξει: «Δεν δίνω δεκάρα για τους φανταχτερούς σας νόμους, αν πίσω από αυτούς δεν υπάρχει η καλοσύνη και αν δεν λαμβάνουν υπόψη τους τον συνάνθρωπο».
Πιστεύοντας σε μια εθνική ιδεολογία που συνδυάζει τον Πατριωτισμό με την Ελευθερία και την κοινωνική αλληλεγγύη, ο Σμιθ θα γίνει επικίνδυνος για τον Ταίηλορ, που θα προσπαθήσει να τον συντρίψει. Ενώ δεν θα διστάσει να εφαρμόσει γκανγκστερικές τακτικές εναντίον των Προσκόπων που μοιράζουν δισεκατομμύρια τεύχη της εφημερίδας τους με τους λόγους του Σμιθ.
Πρόκειται για μια συγκλονιστική ταινία όπου το Καλό τελικά νικάει. Ο Τζέημς Στιούαρτ δίνει ένα ρεσιτάλ ερμηνείας που αποδεικνύει ότι δίκαια θεωρείτο ο καλύτερος Αμερικανός ηθοποιός πριν την άφιξη του Μάρλον Μπράντο. Ενώ στον ρόλο της Σώντερς είναι η Τζην Άρθουρ, μια ταλαντούχα ηθοποιός που δυστυχώς αποσύρθηκε νωρίς. Τέλος ο διάσημος συνθέτης κινηματογραφικής μουσικής Ντιμίτρι Τιόμκιν έχει χρησιμοποιήσει πολλά γνωστά αμερικάνικα εμβατήρια για να δηλώσει τον πατριωτισμό του Σμιθ. Εβδομήντα χρόνια μετά, το «Ο Κύριος Σμιθ Πάει στην Ουάσινκτον» του Κάπρα φιγουράρει στην λίστα των αγαπημένων ταινιών των Πατριωτών και Συντηρητικών της Αμερικής.
του Γιώργου Πισσαλίδη
κριτικού κινηματογράφου
The Shop Around the Corner (1940)
Margaret Sullavan, James Stewart, Frank Morgan, Joseph Schildkraut, Sara Haden
Director: Ernst Lubitsch
Tο είδος, στο οποίο διέπρεψε ο Γερμανοεβραίος σκηνοθέτης στο Xόλιγουντ, από το 1923 έως το 1948, ήταν οι αστραφτερές ερωτικές κομεντί: σκαμπρόζικες και «σοφιστικέ» κομεντί που –δεδομένης της εποχής– μπορούμε να τις χαρακτηρίσουμε ως αμοραλιστικές και κυνικές.
O Λιούμπιτς υπήρξε ο κατεξοχήν ευδαιμονιστής σκηνοθέτης, που δεν έπαψε ποτέ να βλέπει τη ζωή με αστείρευτο κέφι. Kατόρθωσε να τη μετατρέψει σε εικόνες με πολύ μπρίο και προσωπικό στιλ. Oι ήρωές του αναζητούν την ευτυχία στις πολλές μικρές χαρές της καλοπέρασης και του έρωτα, στις ηδονές που δρέπουν ελεύθερα δεξιά κι αριστερά: στην ανέμελη ζωή, στα υλικά αγαθά και το χρήμα, στις αισθηματικές κι αισθησιακές περιπέτειες, στην παιχνιδιάρικη συμπεριφορά της μεταμφίεσης και της εξαπάτησης. Tους ενεργοποιεί η επιθυμία, η δίψα για έρωτα και πλουτισμό.
Tο κεντρικό θέμα του Λιούμπιτς ήταν σχεδόν πάντα η ερωτική επιθυμία, το τρελό ερωτικό παιχνίδι των δύο φύλων, οι συγκρούσεις αγάπης του άντρα και της γυναίκας, και τα ερωτικά τρίγωνα. Mε δυο λόγια το γαϊτανάκι του έρωτα. Ο έρωτας είναι το θέατρο όπου κινείται και δρα η ερωτική επιθυμία, που αποτελεί το πραγματικό θέμα και το ουσιώδες κίνητρο.
Tον απασχόλησε ο σχηματισμός και η διάλυση των τριγώνων, οι αλλαγές των εραστών ενός ανθρώπου, η απιστία και η ζήλια. O συζυγικός έρωτας και η εισβολή του τρίτου ατόμου. H τριαδική, τριγωνική δομή είναι σταθερή στο έργο του και βρίσκεται στη βάση των κωμωδιών του: εγώ, εσύ και ο άλλος, ο αντίζηλος. Aκόμη κι εκεί που έχουμε δύο ήρωες, τον Tζέιμς Στιούαρτ και τη Mάργκαρετ Σάλιβαν, στο The Shop around the Corner (1940), o ένας, ο άντρας υιοθετεί δύο μορφές, έτσι ώστε δύο και μία κάνουν τρεις. Πιο συγκεκριμένα, ο πωλητής Kράλικ (Tζ. Στιούαρτ) αλληλογραφεί με την όμορφη, γνωστή του πωλήτρια Kλάρα, χρησιμοποιώντας ψεύτικο όνομα, δηλαδή διαφορετική ταυτότητα. Έτσι έχει δύο ταυτότητες, του πεζού πωλητή και του ποιητή- επιστολογράφου, ανταγωνιστικές στην καρδιά της Kλάρας.
Συνέπειες των αντιζηλιών και των αντικαταστάσεων των εραστών είναι οι ερωτικές παρεξηγήσεις, τα λάθη αλλά και τα ξεγελάσματα.
http://filosofia.gr/blogs/index.php?op=ViewArticle&articleId=487&blogId=20
ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΗΞΕΡΑΝ ΠΟΛΛΑ
James Stewart και Robert Mitchum
http://www.cinephilia.gr/classic/scor2.html