"Το Παρίσι στο οποίο είχαμε μεγαλώσει ήταν ακόμη κοντά στο Παρίσι των αρχών του αιώνα, βλέπαμε ακόμη αστυνομικούς με πελερίνα να ξεφυσάνε στις σφυρίχτρες τους και λεωφορεία με πλατφόρμα να σταματάνε όταν ο εισπράκτορας τραβούσε την αλυσιδίτσα που έμοιαζε εξωτερικά με καζανάκι…………………………………………………………….................... Είναι πιθανόν η απομόνωσή μου, η κατωφέρεια πάνω στην οποία κυλάει πλέον η ηλικία μου, να με οδηγούν με τρόπο αρκετά κοινότοπο να μνημονεύω υπερβολικά αυτάρεσκα αυτά που έσβησε ο χρόνος. Ωστόσο, νομίζω πως δεν είναι μάταιη νοσταλγία η αιτία που με κάνει να ανακαλώ αυτά τα πράγματα. ………………………………………………………………………………….. Γιατί εκείνο το τοπίο ενός Παρισιού ασπρόμαυρων φωτογραφιών, που η απόσταση το κάνει ομιχλώδες, εκείνος το είχε γνωρίσει, είχε πλαστεί και διαμορφωθεί απ’ αυτό, κι εκείνη όχι. Και εν προκειμένω, δεν μετράει τόσο το τοπίο, αλλά η ιστορία που πάλλεται στο εσωτερικό τούτων των γραμμών, των επιφανειών, αντίλαλος που αντηχεί ανάμεσα σ’ αυτούς τους όγκους…....
Στο Παρίσι της νιότης μας, η ύπαρξη ενός λαού ήταν κάτι που είχε αξία ακόμη. Ονόματα όπως του Πεγκύ ή του Μαρκ Μπλόχ, του Ζακ Ντεκουρ ή του Ζαν Καβαγιές δεν είχαν γίνει ακόμη εντελώς ανοίκεια. Και δεν θέλω να πω πως εμείς σταθήκαμε στο ύψος αυτών των ονομάτων: αλλά μονάχα ότι σήμαιναν κάτι για μας, ότι αποτελούσαν ένα εξέχον τμήμα της κουλτούρας μας. Περπατώντας τυχαία στους δρόμους, παρατηρώντας αόριστα τους ανθρώπους και κυρίως, το βράδυ, άπραγος, κοιτάζοντας μηχανικά αυτό που είχε γίνει το μεγάλο, ταυτόχρονα οικουμενικό και ιδιωτικό, τοπίο, τον μεγάλο και γυαλιστερό μουσαμά από εικόνες, που απλώνονταν παντού και διπλώνονταν σε κάθε γωνιά, εξισώνοντας και καλύπτοντας τα πάντα, καταλάβαινα σιγά σιγά, αλλά με τρόπο αναμφισβήτητο, πως όλα αυτά είχαν τελειώσει, πως δεν υπήρχε πλέον ζήτημα ιστορίας, ούτε ηθικής ούτε, ακόμα σοβαρότερο για να πούμε την αλήθεια, πολιτικής: πως αυτές οι παλιατσαρίες αποκάλυπταν με μεγαλύτερη ασφάλεια την ηλικία μας από τα γκρίζα μας μαλλιά.
Δεν πρόκειται να πούμε όπως ο Πεγκύ, ότι υπήρξαμε ήρωες . δεν είναι αλήθεια, γιατί το πάθος μας λοξοδρόμησε, η ευγενής θέληση που μας οδήγησε να ριχτούμε στο χείμαρρο της ιστορίας γνώρισε τη φθορά της βλακείας, και, ναι, είναι αλήθεια, δεν υπάρχουν ηλίθιοι ήρωες. Η αυταπάρνηση, το θάρρος που υπήρχε στην πράξη της εγγραφής μας σε μια παράδοση χάθηκαν από την ανοησία που υπάρχει επίσης στην πράξη του σεβασμού, του αναμασήματος μιας παράδοσης....."
Από το βιβλίο του Olivier Rollin "ΠΟΡΤ ΣΟΥΔΑΝ", εκδ. Άγρα
