- 17 June 2009
- 3,594
Leviathan- Andrey Zvyagintsev (2014)
"...Όταν πιά δεν χρειάζονται, οι ακαθαρσίες του πολιτισμού πέφτουνε σ' αυτό το βόθρο της αλήθειας, όπου υπάρχουνε σκοτάδια, μα όχι και μυστικά. Κάθε τι στον υπόνομο παίρνει την οριστική του μορφή. Και οι σωροί των ακαθαρσιών έχουνε αυτό το πλεονέκτημα: πως δε λένε ψέμματα. Δείχνονται όλα γυμνά, με την απαίσια μορφή του τέλους.
Η σπασμένη μπουκάλα διηγείται το μεθύσι, το χαλασμένο καλάθι το σπίτι, το κέρμα της δεκάρας πρασινίζει με ειλικρίνεια, το χρυσό νόμισμα που βγαίνει από το χαρτοπαίγνιο πέφτει δίπλα στο σκοινί του κρεμασμένου,το κίτρινο έμβρυο της έκτρωσης πέφτει τυλιγμένο στα φουστάνια που χόρεψαν τις απόκριες, η δικαστική τήβεννος σούρνεται κοντά στο σάπιο μισοφόρι της σαντέζας.
Δεν είναι συναδέλφωση αυτή; μεταξύ τους όλα φέρνονται θαρρετά και οικεία. Το ψιμμύθιο πέφτει, ο τελευταίος πέπλος βγαίνει κι ο οχετός τα λέει όλα ωμά, σαν κυνικός φιλόσοφος.
Όμορφο πράμα η ειλικρίνεια της ακαθαρσίας, γιατί ξεκουράζει την ψυχή. Χορταίνει κανείς πάνω στη γη με το θέαμα της πολιτικής σοφίας, της ανθρώπινης δικαιοσύνης, των επαγγελματικών ικανοτήτων. Παραφουσκώνει με τις υποκριτικές αυστηρότητες, με τα άψογα ντυσίματα, με το γεμάτο σπουδαιοφάνεια και σοβαροφάνεια ύφος και ξαλαφρώνει όταν μπει στον οχετό και αντικρίσει μέσα στη βρωμιά όλ' αυτά, γιατί εκεί είναι η θέση τους. Ο οχετός είναι η συνείδηση της πόλης."
Ήταν, αναρωτιέμαι, πιό κοντά στο μυαλό του Andrey Zvyagintsev όταν έκανε τον Λεβιάθαν του τα λόγια του Hugo, το πόνημα του Thomas Hobbs, ή το Βιβλίο του Ιώβ, αυτό το ποίημα της ελπίδας και του πόνου;
Στην ιστορία που εκτυλίσσεται στις παγωμένες ακτές της θάλασσας του Μπάρεντς, δεν υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ και δεν υπάρχει ελπίδα.
Δεν υπάρχει ασφαλώς happy end και ίσως να υπάρχει μία, μόνο μια σκηνή ελάχιστης τρυφερότητας, ένα χάδι στα μαλλιά ενός παιδιού, και μια λέξη: "θα προσπαθήσω".
Η ταινία, είναι ένα ζοφερό καθρέφτισμα του σήμερα, της σύγχρονης κοινωνίας όχι όπως επιδέξια προβάλλεται, αλλά όπως πραγματικά είναι.
Της κοινωνίας στην οποία κυριαρχεί η διαφθορά, δοξάζεται το λαμόγιο, η δικαιοσύνη δεν είναι τυφλή, η εκκλησία είναι ακραία διαπλεκόμενη και προκλητικά υποκριτική κι εγώ, εσύ,ο πολίτης δεν έχει να περιμένει τίποτα και από κανέναν...
Ο Κόλια, σαν σύγχρονος Ιωβ, ανάμεσα σε παγωμένα, ομιχλώδη, εντυπωσιακά ατμοσφαιρικά πλάνα - πλάνα που μου θύμισαν έντονα μια άλλη σύγχρονη Ρώσικη ταινία, το Ostrov του Pavel Lungin - περιτριγυρισμένος από ένα κόσμο που πνίγει την απελπισία του στη βότκα ή πνίγεται στη βότκα και την απελπισία, ενσαρκώνει τη Ρώσικη μοιρολατρεία, αυτό ακριβώς το στοιχείο του Σλάβικου χαρακτήρα που παραμένει αμετάβλητο στη διάρκεια του χρόνου.
Ο Λεβιάθαν είναι μια Ρώσικη ταινία. Φτιαγμένη, με τον τρόπο που μόνο έναςΡώσος θα μπορούσε να κάνει μια ταινία.
Αυστηρή. Μελαγχολική. Ενοχική. Απλή. Παλιομοδίτικη.
Μια κοινωνία ιδωμένη με σκεπτικισμό κι όχι ένα καλλωπισμένο είδωλο.
Σοφά επενδεδυμένη μουσικά με το Akhnaten του Philip Glass.
Θα χρησιμοποιήσω κλείνοντας τα λόγια του Gilbert Adair: "There is show business, and then there is cinema"
