Tα ξόρκια του Δέλτα
Dr. John, The Night Tripper -
GRIS•gris (Ιανουάριος 1968, ATCO Records)
Τραγούδια: A1 Gris-Gris Gumbo Ya Ya (Dr. John Creaux), A2 Danse Kalinda Ba Doom (Dr. John Creaux, Harold Battiste), A3 Mama Roux (Creaux, Hill), A4 Danse Fambeaux (Dr. John Creaux), B1 Croker Courtbullion (Harold Battiste), B2 Jump Sturdy (Dr. John Creaux), B3 I Walk On Guilded Splinters (Dr. John Creaux)
Μουσικοί: Dr. John/Mac Rebennack (φωνητικά, πληκτροφόρα, κιθάρα, κρουστά), Dr. Mann/Steve Mann (μπότλνεκ κιθάρα), Dr. McLean/Ernest McLean (μαντολίνο), Senator Bob West/Bob West, Dr. Battiste/Harold Battiste (μπάσο), Dr. Boudreaux/John Boudreaux (τύμπανα), Dido/Mo Pedido (κόνγκα), Dr. Ditmus/Richard Washington (κρουστά), Dr. Bolden/Lonnie Boulden (φλάουτο), Govenor Plas Johnson/Plas Johnson (σαξόφωνο)
Dave Dixon / Jessie Hill / Ronnie Barron (υποστηρικτικά φωνητικά, κρουστά), Joni Jonz / Prince Ella Johnson / Shirley Goodman / Sonny Ray Durden / Tami Lynn (υποστηρικτικά φωνητικά)
Παραγωγή, ενορχήστρωση: Harold Battiste
Ηχογραφήθηκε στα
Gold Star Studio, Λος Άντζελες, Καλιφόρνια, φθινόπωρο του 1967
Ο
Mac Rebennack δεν είχε καμία πρόθεση να τραγουδήσει σ' αυτό το ζοφερό κλασικό αντεργκράουντ. Ο τραγουδιστής
Ronnie Barron από τη Νέα Ορλεάνη είχε οριστεί για τη δουλειά. Αλλά με τον
Barron να μην είναι διαθέσιμος, ο μάνατζέρ του σκέφτηκε ότι ήταν μια κακή κίνηση σταδιοδρομίας, ο άνθρωπος που είχε εργαστεί ως σέσιον κιμπορντίστας και κιθαρίστας (μέχρις ότου μια πληγή πυροβόλου όπλου έβαλε τέλος στις πένες του) σε άλμπουμ των
Professor Longhair, Joe Tex και
Frankie Ford μεταμορφώθηκε στον άλλο του εαυτό - μυστικιστικό, απειλητικό, τραχύφωνο
Dr. John, The Night Tripper, έναν χαρακτήρα που είχε μάθει τη δεκαετία του '50 από τον βουντού καλλιτέχνη Prince La La. «
Σκέφτηκα ότι θα ήταν ένα ανεπανάληπτο πράγμα», θυμάται ο Ντόκτορ.
Ο
Rebennack ήταν εξοικειωμένος με το μυστήριο και τη μαγεία της Κρέσεντ Σίτυ - το εφιαλτικό του "
Zu Zu Man" του 1965 δανείστηκε πολύ από τις βουντού ψαλμωδίες και τα ξόρκια που ήταν τόσο διαδεδομένα στην παρδαλή γαλλική συνοικία. Αλλά το
Gris-Gris πήγε πιο μακριά, μεταμοσχεύοντας τη σκοτεινή, εσωτερική καρδιά του βουντού σε ένα υπνωτικό φάνκι μπλουζ γκρουβ με αραιές, επαναλαμβανόμενες μικρές μελωδίες συγχορδιών, πένθιμα πληκτροφόρα ενδιάμεσα από Αφρο-Κουβανέζικες σφήνες με άγριους θορύβους, τρελές και μεταφυσικές απειλές και κομπασμούς, δημιουργώντας μια νοσηρή ζύμωση μαγείας και παραπλάνησης που γοητεύει όσο και αναστατώνει.
«
Ένα πράγμα που έκανα πάντα ήταν να πιστεύω. Συνήθιζα να παίζω σε συναυλίες για την εκκλησία Gris-Gris. Έσκαβα τη μουσική, και αυτό προσπαθούσα να αποδώσω». Χρησιμοποιώντας τον χρόνο που περίσσευε στο
Gold Star από ένα σέσιον των
Sonny και
Cher, ο
Dr. John και η παρέα του έβαλαν τον καλύτερό τους εαυτό για να μετατρέψουν το θρυλικό στούντιο σε εκκλησία βουντού: «
Θυμάμαι ότι ο Hugh Masekela ηχογραφούσε δίπλα μας και οι μηχανικοί του Gold Star ήταν νευρικοί. Ήταν συνηθισμένοι με τον Phil Spector και τον Sonny Bono και με ανθρώπους σαν αυτούς που έρχονταν και είδαν το τσούρμο μου και στη διπλανή πόρτα είδαν την ομάδα του Hugh και αυτοί οι τύποι δεν έμοιαζαν με τους συνηθισμένους τύπους των στούντιο, και εμείς καίγαμε κεριά και θυμίαμα για να μπούμε στο κλίμα και τα σχετικά. Αλλά εγώ το διασκέδαζα».
Το άλμπουμ ανοίγει με το "
Gris-Gris Gumbo Ya Ya", ένα χαλαρό και φάνκι, αργού τέμπο, επαναλαμβανόμενο ριφ. Ο Ντόκτορ παρουσιάζει τον εαυτόν του μ' ένα τραχύ ψίθυρο και σαν φίδι συρίζει όλα τα φίλτρα και τις σκόνες που μας προσφέρει.
Με φωνάζουν, Ντόκτορ Τζον, νυχτοταξιδευτή,
Πήρα την τσάντα μου με τα φυλαχτά στο χέρι μου
Hμερήσιο ταξίδι, πίσω κάτω στον βάλτο
Είμαι ο τελευταίος από τους καλύτερους
Με φωνάζουν άνθρωπο φυλαχτό
Έχω πολλούς πελάτες, έρχονται από μίλια μακριά
Εξαντλημένοι για τη συνταγή μου
Έχω το φάρμακο για να θεραπεύσω όλα τα δεινά σου,
Έχω θεραπείες για κάθε περιγραφή
...
- Gris-Gris Gumbo Ya Ya (Dr. John Creaux)
Στη συνέχεια, κομμάτια όπως το "
Danse Kalinda Ba Doom" ή το κυρίως οργανικό, "
Croker Courtbullion" του
Battiste, χορεύουν γύρω φρενιασμένα σαν ένα σαμανιστή βουντού τσιγγάνο που προκαλεί βροχή. Το "
Mama Roux" είναι μια πιο τυπική καγιούν μελωδία με γρήγορο τέμπο που προοιωνίζει τις εμπορικές επιτυχίες του '70, όπως το "
In the Right Place", αλλά δεν αισθάνεται αταίριαστο ανάμεσα στα πιό βαλτώδη ψυχεδελικά κομμάτια. Από την άλλη το "
Danse Fambeaux" επανεξετάζει τους μπαρόκ χορευτικούς ήχους, με ένα πονηρό μαντολίνο και ένα μακρινό πλήθος που προσφέρει υπνωτικά φωνητικά ενώ ο οδηγούμενος από μπάντζο ψαλμός, "
Jump Sturdy" ήταν ένας σχετικά σύντομος, και μάλιστα μεταδοτικός, γάμος βαριετέ και φανκ. Καθ' όλη τη διάρκεια του άλμπουμ ο Τζον πετάει λέξεις σε Γαλλικά-Κρεολικά και βουντού αναφορές, ενώ η ρυθμ σέξιον παραδίδει ένα φάνκι μπακ μπιτ.
...
Είμαι το Μεγάλο Ζόμπι
Η κίτρινη ζώνη μου
Δεν φοβάται καμιά γάτα
Γεμίζω το μυαλό μου με δηλητήριο
Περπατώ μέσα στη φωτιά,
Πετάω μέσα στον καπνό
Δείτε τον εχθρό μου,
στο τέλος του σχοινιού τους
Περπατώ σε καρφίτσες και βελόνες
Δες τι μπορούν να κάνουν
Περπατώ σε επιχρυσωμένα θραύσματα
Με τον βασιλιά των Ζουλού
...
Βγαίνω από το φέρετρό μου,
Πίνοντας δηλητήριο στο δισκοπότηρο μου
Η υπερηφάνεια αρχίζει να εξασθενεί,
Και όλοι σας αισθάνεστε την κακή μου πρόθεση
...
- I Walk on Guilded Splinters (Dr. John Creaux)
Τα φωνητικά, οι κιθάρες και τα μαντολίνα εξασθενούν και δυναμώνουν βυθίζοντάς σε στη μουσική καθώς περιπλανιέται σαν θυμίαμα και όλο το πράγμα κλείνει με το κεντρικό κομμάτι "
I Walk On Gilded Splinters", που βασίστηκε σε ένα παραδοσιακό βουντού εκκλησιαστικό τραγούδι. «
Υποτίθεται ότι είναι "Splendors" αλλά το μετέτρεψα σε "Splinters"», είπε ο Ντόκτορ. «
Μόλις σκέφτηκα ότι τα θραύσματα ακούγονταν καλύτερα και φανταζόμουν πάντα εικόνες θραυσμάτων όταν το τραγούδησα». Το κομμάτι του τίτλου σύρθηκε στα αναδυόμενα κύματα του αμερικανικού ραδιοφώνου
FM, όπου έγινε ένα βασικό μεταμεσονύκτιο άκουσμα, πιάνοντας το κορυφούμενο κύμα ψυχεδέλειας και χιπισμού. Πάνω από πέντε δεκαετίες, το άλμπουμ διατηρεί την εξαιρετική του δύναμη να σαγηνεύει.
«
Δεν υπάρχει τίποτα άλλο που ακούγεται σαν αυτόν τον δίσκο. Ίσως ήταν ένα ταξίδι που μπορούσε να γίνει μόνο μια φορά.»
(*****, πηγές: εξώφυλλο, wikipedia.org, Mojo, Mac Rebennack with Jack Rummel - Under A Hoodoo Moon: The Life of the Night Tripper, 1994)