- 17 June 2006
- 14,350
Anouar Brahem: Le Pas Du Chat Noir (ECM CD - 2002)
Anouar Brahem: The Astounding Eyes Of Rita (ECM CD - 2009)
Ο Anouar Brahem είναι ο Τυνήσιος δάσκαλος του ούτι. Θεωρείται ο ‘ελευθερωτής’ του οργάνου: πριν απ αυτόν, το ούτι είχε καθαρά συνοδευτικό ρόλο, ιδιαίτερα σε τραγουδιστές. Μετά απ αυτόν, μοιάζουν να έπεσαν τα τείχη της Ιεριχώ: οι δρόμοι και τα μονοπάτια που ανοίγονται στο όργανο είναι πλέον απροσμέτρητα. Ο Brahem είναι 52 ετών. Στον Αραβικό κόσμο απολαμβάνει μεγάλου σεβασμού: είναι στο κουρμπέτι από τα μικράτα του, ξέρει αυτό που λέμε Αραβική Κλασσική μουσική σαν την τσέπη του, γνωρίζει όλα τα ταξίμια, τους ‘δρόμους’, τις κάθε λογής προσμίξεις, η ακαδημαϊκή παιδεία του είναι τεράστια και έχει παίξει παντού. Αρχές της δεκαετίας του ’90 τον ανακάλυψε ο Manfred Eicher. Τον πλαισίωσε με μουσικούς-σφραγίδες του Ηχου της ECM και του έδωσε απεριόριστη πρόσβαση για το στούντιο ηχογράφησης. Αυτό που βγήκε άφησε το φιλέρευνο κοινό περίπου άφωνο. Σχοινοβατεί ανάμεσα στο ‘έθνικ’ και στη τζάζ αλλά είναι μιά Καινούργια Γλώσσα υπό συνεχή διαμόρφωση. Γύρω στα 10 άλμπουμ μέχρι τώρα, κανένα τους δεν είναι μέτριο, κάθε ένα δείχνει να χτίζει πάνω στο προηγούμενο, να προσθέτει κάποια στοιχεία ακόμη σ ένα Εργο συναρπαστικό, από τα πιο γόνιμα και ευφάνταστα που έχει να επιδείξει η σύγχρονη καλλιτεχνική πραγματικότητα.
Μ αυτή τη μουσική έχεις έντονη την εντύπωση πως αυτό που μετράει δεν είναι τόσο ο προορισμός όσο το ίδιο το ταξίδι: αυτό το συνεχές πήγαινε-έλα ανάμεσα στα τονικά κέντρα, ανάμεσα στις γλώσσες και στα ιδιώματα, ανάμεσα σε Πολιτισμούς ολόκληρους. Δεν είναι ‘έθνικ’: δεν εξωραϊζει τίποτα από τα μορφικά γνωρίσματά της για να το κάνει πιο ‘εύπεπτο’ για τους ...αλλόθρησκους. Είναι μιά συνάντηση Ανατολής/Δύσης επί ίσοις όροις, μιά παραληρηματική σύντηξη από διαλέκτους και ντοπιολαλιές, ένα ονειρόδραμα γεμάτο μνήμες και χίμαιρες, λαχτάρες και αθεράπευτους καημούς. Κάτι αρχέγονο, σχεδόν πρωτογονικό λανθάνει εδώ, κάτι πρώιμο που ο χρόνος και η εξέλιξη το ξέχασαν ή το προσπέρασαν, κάτι σεμνοπρεπές που νιώθεις να σου χαμογελάει με το αρχαϊκό μειδίαμα των κούρων: αποπνέει αταραξία, εσωτερική γαλήνη και, ταυτόχρονα, έκσταση και υπνωτική καταληψία. Kαι φυσικά είναι ταμάμ ECM: Editions Contemporary Music στις καλύτερές τους και Σύγχρονη Μουσική μέχρι το μεδούλι. Πείτε το τζαζ ή όπως αλλιώς θέλετε: οι εθνομουσικολογικές του εξερευνήσεις, οι ανιπαραθέσεις του, τα στυλιστικά σταυροδρόμια του, το πλεονάζον σφρίγος και η ζέση του είναι υπεράνω περιγραφής.
Ο πρώτος από τους δίσκους εδώ -Le Pas Du Chat Noir- είναι πιο Δυτικότροπος και Κλασσικοτραφής. Μαζί με τον Brahem συμπράττουν οι Francois Couturier (πιάνο) και Jean-Louis Martinier (ακορντεόν). Η προσέγγιση είναι cantabile και πέρα για πέρα concertante: απίστευτος έλεγχος πάνω σε μια διαρκώς παλλινδρομούσα ρυθμική αρχιτεκτονική, απέραντο τονικό φάσμα, ποικιλία στην άρθρωση, ζωηρή φαντασία και αυθορμητισμός στήνουν ένα τραγούδι κελαρυστό σαν γάργαρο ρυάκι, γεμάτο αμεσότητα και συγκινησιακή ένταση, τόσο όμορφο που, σχεδόν, σε πονάει. Αν δεν αντέχετε τα έντονα συναισθηματικά κοντράστ να μην το πάρετε. Είναι τόσο υπέροχο που καταντάει αβάσταχτο.
Ο δεύτερος δίσκος -The Astounding Eyes Of Rita- κυκλοφόρησε φέτος. Μαζί με τον Brahem βρίσκουμε τους Klaus Gesing (μπάσο κλαρινέτο), Bjorn Meyer (κοντραμπάσο) και Khaled Yassine (darbouka, bendir). Μου φέρνει στο νού τον Bela Bartok. Οχι τόσο στο στύλ, όσο στο βαθύ σεβασμό απέναντι στο φολκλορικό στοιχείο και, ταυτόχρονα, την επανεξέτασή του και τη μίξη του με την υφολογία της τζάζ. Το θεματικό υλικό μοιάζει να αποτελείται από αποσπάσματα και συντρίμμια αλλά ο λογικός ειρμός, η δομική συνάφειά τους, ο τρόπος συρραφής τους μέσα σ αυτό το ντελίριο, σε αφήνει έκθαμβο. Ρομαντική ρητορική αλλά στα υπόγειά της ακούς το καρδιοχτύπι της που θυμίζει μοτέρ, ελευθερία του στυλ, απίστευτη ρυθμική προσαρμοστικότητα, οικοδομούν ένα σύνολο που επελαύνει καταπάνω σου και σε λεηλατεί ολοκληρωτικά.
Δύο άλμπουμ υψηλότατης Σύγχρονης καλλιτεχνίας.