Birdman of Alcatraz...1962. Ανθρωποφυλακές.

Emilot

AVClub Fanatic
18 June 2006
32,852
Εξάρχεια
Η ζωή γεννά τα καλύτερα σενάρια. Πολλές φορές όμως οι ιστορίες αυτές δεν καταλήγουν σε ταινίες που να ξεπερνούν τον μέσο όρο. Καταλήγουν σε ταινίες που δεν προβάλουν τα μηνύματα εκείνα, που είναι ικανά να μεταδώσουν στην κοινωνία το κάτι "παραπάνω", ώστε να συμβάλουν και αυτές στην προσπάθεια του εκπολιτισμού της, με την έννοια της μετάδοσης της Αλληλεγγύης, της ανιδιοτελούς Αγάπης, της προσφοράς, της ηθικής, της Δικαιοσύνης, κλπ.

Με το τελευταίο έχω μεγάλα θέματα και κατα καιρούς ανοίγω "παρτίδες" μαζί της(Δικαιοσύνη), "νοητικά". Η Δικαιοσύνη πρέπει να είναι Ηθική πρωτίστως, ΙΜΟ. Δεν γίνεται να είσαι δίκαιος αν δεν είσαι ηθικός, ως άνθρωπος.

Στις 5 Σεπτεμβρίου του 1912, ο Robert Stroud φυλακίζεται. Ο λόγος? Σκότωσε έναν άνθρωπο επειδή προσέβαλε, χτύπησε και δεν πλήρωσε μια πόρνη. Ο ίδιος ήταν ο νταβατζής της.

Την επόμενη μέρα παραδόθηκε στο αστυνομικό τμήμα μόνος του και μεταφέρθηκε στις φυλακές Leavenworth του Κάνσας. Μετά απο 6 μήνες μαχαιρώνει έναν φύλακα γιατί δεν επέτρεψε να τον επισκεφτεί ο μικρός του αδερφός που έκανε χιλιάδες χιλιόμετρα και είχε 8 χρόνια να τον δει.

Καταδικάζεται για πρώτου βαθμού φόνο σε απαγχονισμό και μέχρι τον απαγχονισμό του, τον κλείνουν στην απομόνωση!!!!

Γίνονται 2-3 ενστάσεις και η μητέρα του προσπαθεί να προσεγγίσει τον Πρόεδρο των ΗΠΑ(Wilson). Συναντά την Πρώτη κυρία και παίρνει αυτό που θέλει. Μετατρέπεται η ποινή σε Ισόβια 8 μόλις ημέρες πριν την κρεμάλα. Την κρεμάλα την έβλεπε να στήνεται κάθε μέρα έξω απο το κελί του ο Robert. Φυσικά η απόφαση αυτή δεν άρεσε καθόλου στον Διευθυντή Φυλακών....

Ο Frankenheimer λοιπόν μας παρουσιάζει στον κινηματογραφικό καμβά την παραπάνω ιστορία, ημιτελή προς το παρόν, με την οπτική ενός ανθρώπου που βλέπει "μπροστά". Ενός ανθρώπου που εστιάζει στον Άνθρωπο και στις δυνατότητες του μέσα απο ένα διεφθαρμένο και απάνθρωπο σωφρονιστικό σύστημα να βγει ένα πολύτιμο κοινωνικό ον. Εκπληκτική οπτική, εκπληκτική αφήγηση των πεπραγμένων μέσα απο την ματιά του.

Τοποθετεί τον Burt Lancaster στο τιμόνι και μας "αφηγείται" την ιστορία ενός ανθρώπου, που κράτησε την Αξιοπρέπεια του και την αξιοπρέπεια των γύρω του.

Ο Robert Stroud λοιπόν μαζεύει ένα σπουργίτη. Ειναι μικρό ακόμη, λίγων ημερών και χαροπαλεύει. Θα το μεγαλώσει, θα το μάθει να πετάει, γιατί ο ίδιος δεν "μπορεί". Σύντομα τα πουλιά θα γίνουν περισσότερα(κυρίως καναρίνια) και οι τρόφιμοι θα του πηγαίνουν τα δικά τους. Θα τα φροντίσει όλα σαν δικά του και όταν αυτά θα πάθουν μια ασθένεια για την οποία δεν υπήρξε ποτέ γιατρειά, θα κάτσει να διαβάσει οτι Ιατρικό, βιολογικό, κλπ βιβλίο μπορεί.

Θα γίνει φίλος με έναν σωφρονιστικό φύλακα ο οποίος θα του χαρίσει ένα μικρό εργαστηριακό τηλεσκόπιο για ιστούς. Θα δοκιμάσει διάφορες αναλογίες για το φάρμακο που θέλει να φτιάξει και στο τέλος θα τα καταφέρει. Θα τα γιατρέψει όλα.

Δεν σταμάτησε εκεί. Τα επόμενα χρόνια και με την βοήθεια του νέου Διευθυντή φυλακών, που του παρείχε σχεδόν οτι ήθελε, ο Stroud θα εκδώσει 2 βιβλία. Το 60,000 λέξεων Diseases of Canaries (1933), και το, Stroud's Digest on the Diseases of Birds (1943). Έκανε αρκετές σημαντικές συνεισφορές στην παθολογία των πτηνών, κυρίως μια θεραπεία για την ομάδα ασθενειών με αιμορραγική σηψαιμία.

Όλα αυτά προκάλεσαν τα πρώτα προβλήματα στην διεύθυνση της φυλακής και ξεκινάνε οι απόπειρες να του "κρατήσουν τα λουριά". Βλέπετε τα "ζώα" δεν εξημερώνονται τόσο εύκολα, όπως θέλουν οι "πολιτισμένοι".

Ο Stroud όμως δεν είναι χαζός. Κάνει γνωστό μέσω περιοδικών τα πάντα, οτιδήποτε προσπαθούν να του κάνουν(να του πάρουν τα πουλιά, να μην του στέλνουν την αλληλογραφία, κλπ) και μαζεύονται υπογραφές απο τους πολίτες, με αποτέλεσμα να κάνει πίσω η διοίκηση.

Όταν λοιπόν το 1933 ζητά τα δικαιώματα απο τα βιβλία του(δεν πήρε φράγκο), τον στέλνουν στο Αλκατράζ. Χωρίς να πάρει τίποτα μαζί του..... Τον έχωσαν ξανά στην απομόνωση(δεν βγήκε ποτέ απο εκεί, σε οποιαδήποτε φυλακή και αν πήγε).

Στην νέα του φυλακή θα διαβάσει νομικά και θα συγγράψει το βιβλίο του Looking Outward: A History of the U.S. Prison System from Colonial Times to the Formation of the Bureau of Prisons. Βέβαια θα εκδιδόταν μόνο αν το επέτρεπε ο διευθυντής φυλακών.

Ο παρακάτω διάλογος απο την ταινία είναι ενδεικτικός.

"Harvey Shoemaker" (Διευθυντής Φυλακών Αλκατραζ)
Γεράσαμε μαζί στις φυλακές και τόσον
καιρό σου έχω ζητήσει μόνο ένα πράγμα.
Συνεργασία. Και το μόνο πράγμα
που έλαβα από εσένα ήταν περιφρόνηση!

Δεν έδειξες ούτε μια φορά
σημάδια αναμόρφωσης!

"Robert Stroud"
- Αναμόρφωση.

"Harvey Shoemaker" (Διευθυντής Φυλακών Αλκατραζ)
- Ναι. Αναμόρφωση.

"Robert Stroud"
Αναρωτιέμαι αν γνωρίζεις
τη σημασία της λέξης.

Ξέρεις;

"Harvey Shoemaker" (Διευθυντής Φυλακών Αλκατραζ)
Τώρα μη με προσβάλλεις.

"Robert Stroud"
Το παγκόσμιο λεξικό "Webster"...λέει ότι προέρχεται από τη
λατινική ρίζα "habilis".

Ο ορισμός είναι:
το να επενδύεις ξανά με αξιοπρέπεια.

Το θεωρείς αυτό μέρος της δουλειάς σου,
ξαναδίνεις στους ανθρώπους την αξιοπρέπεια;

Το μόνο που σε απασχολεί είναι
το πως συμπεριφέρονται.

Μου είπες κάτι πολύ καιρό πριν
και δεν πρόκειται να το ξεχάσω ποτέ.

''Θα συμμορφωθείς με τις ιδέες μας
για το πως πρέπει να φέρεσαι.''


Και δεν έχεις μετακινηθεί από
αυτή τη θέση εδώ και 35 χρόνια.

Θέλεις τους κρατούμενούς σου να
χορεύουν σα μαριονέτες με νήματα,

με αρχές που εσύ υποδεικνύεις,

σύμφωνα με τη δική σου αντίληψη
περί συμμόρφωσης, περί συμπεριφοράς...
...ακόμα και πέρι ηθικής.

Γι'αυτό έχεις αποτύχει, Χάρβεϊ.

Εσύ κι η επιστήμη της ποινικολογίας.

Γιατί στερείτε από τους κρατούμενους
το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή τους -

την ατομικότητά τους.

Απ'έξω είναι χαμένοι κι εκτελούν
μηχανικά τις ανθρώπινες διαδικασίες.

Αλλά εσωτερικά υποβόσκει βαθύ
μίσος, γι'αυτό που τους κάνατε.

Με την πρώτη ευκαιρία που τους δίνεται
επιτίθενται στην κοινωνία.

Και τ'αποτέλεσμα; Περισσότεροι
απ'τους μισούς επιστρέφουν στη φυλακή.

Το Αλκατράζ έχει τη φήμη, ότι είναι η
σκληρότερη όλων των αμερικάνικων φυλακών.

Αυτό μεταφράζεται σε ατελείωτες
ώρες αδράνειας,

με περιορισμένες προοπτικές
για εργασία ή αναμόρφωσης.

Κατά συνέπεια, η πίεση που προκαλεί
μια ζωή χωρίς ελπίδα γίνεται αβάσταχτη."



Ζητά την αποφυλάκιση του ουκ ολίγες φορές. Ποτέ δεν έγινε δεκτή. Το 1963 πεθαίνει. Ένα χρόνο μετά την ταινία(1962). Δεν κατάφερε να την δει ποτέ.....

Ο Stroud έζησε 51 χρόνια μέσα στις φυλακές....

Ο Frankenheimer λοιπόν με μαεστρία και ακρίβεια μας διηγείται την ανικανότητα του σωφρονιστικού συστήματος να αναμορφώσει. Ο ανωτέρω διάλογος ειναι ενδεικτικός του κλίματος της ταινίας. Σαφείς υπαινιγμούς στην ιδιωτικοποίηση του σωφρονιστικού συστήματος(το 1962, έτσι?), καταγγέλλουσες πρακτικές εκ μέρους της Εξουσιαστικής Ηγεσίας των ιδρυμάτων και όλα αυτά έχοντας ως "υφή" στο έργο του, το τι είναι ανθρώπινο στην αντιμετώπιση ενός δολοφόνου.

Πως αντιμετωπίζεις έναν δολοφόνο? Τον χτυπάς πισώπλατα? Τον εξευτελίζεις? Του κάνεις τον βίο αβίωτο??

ή του προσφέρεις ευκαιρίες? Του δείχνεις κάποιους δρόμους που μπορεί να διαβεί ώστε να γίνει, αυτό που αποκαλούμε "χρήσιμος άνθρωπος"(αν και διαφωνώ με τον όρο)?

Ο Frankenheimer παίρνει ξεκάθαρα θέση και εναντίον της θανατικής ποινής και εναντίον των Ισοβίων. Τον άνθρωπο που τιμωρείς δεν τον εκδικείσαι. Προσπαθείς να τον αναμορφώσεις μέσα στο κλουβί που τον τοποθετείς.

Ψιλά γράμματα απο τότε. Σήμερα δεν είναι ούτε "ψιλά". Σήμερα η ανθρωπότητα απομακρύνεται απο το "ανθρώπινο" στοιχείο της φύσης της και αναμοχλεύει τα ζωικά της ένστικτά στο κυνήγι της επιβίωσης της.

Ο Burt Lancaster δίνει τον εαυτό του. Συνομίλησε με τον αληθινό Stroud και μας δίνει μια εκπληκτική ερμηνεία. Ειναι εξαιρετική η σκηνή που σκύβει να πιάσει το πουλάκι, αυτός ο μυώδης άντρας με τα βαριά χέρια και να βγάζει ένα συναίσθημα που ναι μεν ήταν ο σκληρός, αλλά είχε αυτό που δεν έχουν πολλοί άλλοι. Την ανθρωπιά και την αξιοπρέπεια, ως πρόταγμα και είναι πολύ ιδιαίτερο, όταν ένας ηθοποιός το "περνάει" στο πανί, αβίαστα και χωρίς λόγια.

Σήμερα δεν υπάρχει "σωφρονιστικό" ίδρυμα. Σήμερα υπάρχουν κελιά. Ανθρωποφυλακές και ιδιωτικά συμφέροντα.

Το έργο με άφησε έκπληκτο. Όχι για το τι είναι. Αλλά για το τι δεν είμαστε πια..... Είναι θλιβερό, τραγικό και στενάχωρο, όταν ταινία του 1962 σε κάνει να σκέφτεσαι τα αυτονόητα που δεν υφίστατο πια.

Κυρίες και κύριοι ο μοναδικός Frankenheimer στο...

"Birdman of Alcatraz"

Bird_man_of_alcatraz342.jpg
 
Last edited:

opsim

Moderator
Staff member
11 May 2008
15,819
Αθήνα
Η στιχομυθία που έγραψες τα λέεί όλα για την ταινία αυτή βγαλμένη από την καλύτερη περίοδο του Frankenheimer, την ίδια χρονιά γύρισε το "Manchurian Candidate".
Ήταν η εποχή που η Αμερικανική βιομηχανία κινηματογράφου άρχισε να γίνεται πιο ελαστική σε πιο "ενοχλητικά" θέματα και μέσα σε αυτήν την περίοδο ο Frankenheimer γυρίζει αυτήν την ταινία για το απάνθρωπο πρόσωπο του σωφρονιστικού συστήματος που συνήθως πετυχαίνει το αντίθετο από αυτό που πρέπει κανονικά να υπηρετεί.
Βέβαια όποιος ήθελε να καταλάβει κατάλαβε, για τους υπόλοιπους η ταινία κατατάσσεται στις "περίεργες" που ενίοτε "ανθούν" στο κινηματογραφικό λιβάδι του Hollywood.
Θαυμάσια ταινία, γλυκιά και ταυτόχρονα σκληρή ενώ ο Frankenheimer ξεχωρίζει για την ήρεμη και χωρίς "σκαμπανεβάσματα" κινηματογράφησή του. Εξαιρετικός ο Lancaster που κέρδισε και υποψηφιότητα για Όσκαρ Α! ρόλου.
 

Stellios papa

AVClub Fanatic
17 June 2006
10,851
Ελλαδα
ειχα μια απορια για τον Frankenheimer
γυριζε ενα αριστουργημα σαν και αυτο
και την επομενη μια πατατα

η προσωπικοτητα του Lancaster τεραστια
 

Stellios papa

AVClub Fanatic
17 June 2006
10,851
Ελλαδα
ειχα μια απορια για τον Frankenheimer
γυριζε ενα αριστουργημα σαν και αυτο
και την επομενη μια πατατα

η προσωπικοτητα του Lancaster τεραστια
εχασε το οσκαρ γιατι το ειχε παρει πριν δυο χρονια με το Elmer Gantry
και πρεπει να την δουμε αυτη την ταινια
 

Emilot

AVClub Fanatic
18 June 2006
32,852
Εξάρχεια
Προς το παρόν έχω ακόμη το Seconds και το Seven Days in May....

Νομίζω οτι είναι και τα καλύτερα του...
 

opsim

Moderator
Staff member
11 May 2008
15,819
Αθήνα
Re: Απάντηση: Birdman of Alcatraz...1962. Ανθρωποφυλακές.

εχασε το οσκαρ γιατι το ειχε παρει πριν δυο χρονια με το Elmer Gantry
και πρεπει να την δουμε αυτη την ταινια

Αν δεν την έχεις δει πρέπει. Φοβερή ταινία του σκηνοθέτη του "Εν ψυχρώ" που καταγγέλλει όλο το κύκλωμα των "ιεροκηρύκων" της Προτεσταντικής Αμερικής.
 

Stellios papa

AVClub Fanatic
17 June 2006
10,851
Ελλαδα
Απάντηση: Re: Απάντηση: Birdman of Alcatraz...1962. Ανθρωποφυλακές.

Αν δεν την έχεις δει πρέπει. Φοβερή ταινία του σκηνοθέτη του "Εν ψυχρώ" που καταγγέλλει όλο το κύκλωμα των "ιεροκηρύκων" της Προτεσταντικής Αμερικής.


δεν την βρισκω πουθενα ομως
 

superfly

Moderator
Staff member
21 November 2008
15,742
πετρουπολη
Σπουδαια ταινια.Eιχε προκαλεσει αρκετο σαλο καθως θεωρηθηκε οτι παρουσιαζει τον πρωταγωνιστη ως αγιο.
Βασικα ο σκηνοθετης παρουσιαζει μια fiction εκδοχη της πραγματικοτητας,ως βαση γι'αυτα που θελει να πει.
Εχει στοιχεια απο το ρομαντικο ιδεαλισμο και την ηθικη των ηρωων του Καπρα,μπολιασμενη αρκετα με τον μοντερνισμο στην εκφραση που εφερε ο Καζαν.
Η σκηνοθεσια και η αφηγηση ειναι εξαιρετικη αν σκεφτεις οτι η δραση ειναι περιορισμενη σχεδον στους τεσσερις τοιχους του κελιου.
Και αυτο δεν ειναι καθολου ευκολο.
Οσο για τον Λανκαστερ ειναι ετσι κι αλλιως ιερο τερας,και ο συγκεκριμενος ρολος ειναι απλα παιχνιδι γι'αυτον.
Ειναι σπουδαιος δεν το συζητω,αλλα θεωρω οτι εχει παιξει πολυ καλυτερους-ο Elmer Gantry που ανεφερε και ο Πανος ειναι ενας απο αυτους,ο αλλος ειναι στο Sweet Smell of Success και στο Vera Cruz για να αναφερω μερικα παραδειγματα...

Μια ταινια παντως υποδειγμα του ανεξαρτητου Αμερικανικου κινηματογραφου εκεινης της εποχης,που ανθησε παραλληλα με τη χρυση εποχη του Χολιγουντ.

Kαι μια και μιλαμε για ταινιες που αναφερονται στο σοφρωνιστικο συστημα στην Αμερικη,ευκαιρια ειναι για οσους δεν το εχουν δει,να δουν οπωσδηποτε το Cool Hand Luke με τον Paul Newman.Η καλυτερη μακραν της δευτερης...

Εμιλ τα σεβη μου...
 
Last edited: