- 17 June 2006
- 14,350
Δίνω του Σπύρου μιά ηλεκτρονική δ/νση να παραγγέλνει δίσκους Κλασσικής. Το ίδιο βράδυ με παίρνει τηλέφωνο μεσ’ στον ...πυρετό: ‛ρε σύ! Έχει κάνει ποτέ Μπετόβεν 6η ο Kleiber; Βλέπω εδώ μία και θα την πάρω ο κόσμος να χαλάσει!’. Ο Σπύρος με τον Carlos Kleiber έχει δαγκώσει λαμαρίνα. Καμμιά 15ριά μέρες μετά, μεσ’ στη μαύρη νύχτα με παίρνει τηλέφωνο: ‛Ηρθε! Είναι κααταπληκτική! Την ακούω τώρα! Την πάει Γρήγορα, δεν την έχω ξανακούσει έτσι ποτέ – αλλά όλες οι λεπτομέρειες είναι εκεί, ραφιναρισμένες, εξαίσιες! Και ποτέ δεν έχω ξανακούσει έτσι την Καταιγίδα! Δεν πρέπει να υπάρχει τέτοιο προηγούμενο σε ολόκληρη τη δισκογραφία!’. ‛Ηρεμα Σπύρο’, του λέω, ‛you ‛ve got the word kavla written all over you’ – τίποτα αυτός. Ε καλά, σκέφτομαι, την έχω με Harnoncourt, Karajan και Giulini, πόσο καλύτερος μπορεί να είναι ο Carlos. Μ έτρωγε το σκουλήκι όμως. Θυμόμουνα για παράδειγμα την 5η του Mahler, από τις πολύ αγαπημένες μου και νόμιζα ότι τα ήξερα όλα γι αυτήν – μέχρι που την άκουσα με τον Kubelik: τα πρώτα μέρη ανάλαφρα και μαζί γεμάτα δύναμη, πλήρης αφαίμαξη από το πάθος που άλλοι τα φορτώνουν συνήθως και μετά, στο τέλος, η αποθέωση του χορού, μιά χαρά πύρινη, σκέτο βακχικό όργιο, να μην πιστεύεις στ αυτιά σου. Κράτησα μία υποσημείωση για την Ποιμενική και ...το ξέχασα.
Αξιώθηκα να την ακούσω αυτή την 6η τελικά: είναι ηχογραφημένη ‛ζωντανή’ το 1983, με την ορχήστρα της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας και κυκλοφορεί από την Orfeo. Ηχογράφηση μέτρια προς καλή, αλλά ποιός νοιάζεται: είναι θαυμάσια, η βερσιόν που θα κράταγα, αυτή που θα έσωζα σε περίπτωση πυρκαγιάς. Από τα πρώτα μέτρα σε πιάνει απ το λαιμό. Με μιά ζωηράδα, μία έξαρση, μιά φόρα υπέροχη που συμπαρασύρει τα πάντα στο διάβα της. Δε μπορώ να ξέρω το μέγεθος της ορχήστρας αλλά πρέπει να ήταν μικρό, κάτι παραπάνω από Δωματίου: ακούς μιά διααφάνεια στον ήχο καθώς ο μαέστρος ξεγυμνώνει μία-μία τις πολυφωνίες με τα χίλια χρώματα, ξύνει το ‛λούστρο’ και η ορχήστρα περνάει σε κατάσταση συλλογικής υπερβατικότητας.
Η δουλειά του μαέστρου πάνω στην άρθρωση της ορχήστρας είναι εξονυχιστική in extremis: καμμία λεπτομέρεια δεν περνάει απαρατήρητη. Παρακολουθείς την ποιητική αφήγηση, ηλεκτρισμένη και σπινθηροβόλα, μοντέλο έκφρασης, με όλους τους τόνους και τα ηχοχρώματα να ξεφυτρώνουν μπροστά στα μάτια σου ως δια μαγείας. Ο Hans Hotter έλεγε για τον Carlos: ‛στο πόντιουμ, μου θυμίζει ένα Θεό που χορεύει’. Αυτή είναι η μοναδική μαρτυρία της εκδοχής του για την 6η. Μία και Καλή. Ή μάλλον εξαιρετική. Η φόρτιση πρέπει να ήταν μεγάλη: απ όλες τις Συμφωνίες του Μπετόβεν, η 6η ήταν η πιό αγαπημένη του πατέρα του, του μεγάλου Εrich Kleiber. Είναι επίσης η λιγότερο ‛Μπετοβενική’ απ όλες τις τελευταίες: δεν είναι ‛τιτάνια’, είναι απλά ανθρώπινη, περιγραφική, με αντικείμενο το μεγάλο θέαμα της Φύσης.
O Carlos είχε σπουδάσει Χημικός. Οδηγήθηκε στο πόντιουμ από τη μεγάλη αγάπη του για τη μουσική. Διεύθυνε πάρα πολύ σπάνια - ‛όταν αδειάζει το ψυγείο του’ έλεγε ο Karajan που τον θεωρούσε μεγαλοφυία - και οι ερμηνείες του θεωρούνται περίπου θρυλικές: για την 5η του (Μπετόβεν) ένας κριτικός έγραψε ‛’είναι σαν να επέστρεψε ο Ομηρος για να απαγγείλλει ξανά την Ιλιάδα’’. Γεννήθηκε το 1930 και ακολούθησε τον πατέρα του στην εθελούσια εξορία στην Αργεντινή εξαιτίας του Ναζισμού (οι Kleiber, αντίθετα απ ότι πιστεύουν πολλοί, Δεν ήταν Εβραίοι: ήταν διαφωνούντες) όπου και άλλαξε το όνομά του από Karl σε Carlos. Πέθανε 74 ετών, στις 13 Ιουλίου 2004.
Last edited by a moderator:
