Πάει σχεδόν χρόνος από τότε που έγραψα γι' αυτόν το θαυμάσιο κύκλο τραγουδιών στο avforum. Παραθέτω στη συνέχεια ένα απόσπασμα του αρχικού μου μηνύματος, μαζί με κάποιες νεώτερες σκέψεις
Πρόκειται για 24 τραγούδια για φωνή και πιάνο σε στίχους του φιλέλληνα ποιητή Βίλχελμ Μύλλερ που τα συνέθεσε ο Σούμπερτ το 1827, ένα περίπου χρόνο πριν πεθάνει. Το θέμα τους, τυπικά Ρομαντικό: το ταξίδι – φυγή ενός πληγωμένου ερωτικά οδοιπόρου μακριά από το πρόσωπο που τον απέρριψε.
Ο Σούμπερτ τοποθέτησε τα ποιήματα με τη σειρά που ήθελε, προορίζοντας το έργο να ακούγεται ολοκληρωμένο και όχι αποσπασματικά. Τα τραγούδια βυθίζονται προοδευτικά σε μια ατμόσφαιρα αυξανόμενης μοναξιάς, ερήμωσης και τελικά μοιραίας απελπισίας. Χαρακτηρίζονται από έναν ατέρμονα στροβιλισμό που οριοθετεί τελικά το ταξίδι του οδοιπόρου, διαψεύδοντας μέσα του όλες τις σποραδικές στιγμές ελπίδας, με αποκορύφωμα το τελευταίο – και συγκλονιστικότερο – τραγούδι του κύκλου, τον «οργανοπαίκτη» (Der Leiermann), στο οποίο ο ήρωας εναποθέτει τις ελπίδες του σε έναν θλιβερό γέρο οργανοπαίκτη, που μέσα στο εχθρικό περιβάλλον και τη γενική αδιαφορία επιμένει να παίζει. Υπόμνημα του Σούμπερτ στον εαυτό του;
Αυτός ο κύκλος τραγουδιών έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ο ωραιότερος που γράφτηκε ποτέ. Η μουσική είναι συγκλονιστικά απλή στη δομή της, αλλά και συγκλονιστικά εκφραστική και διεισδυτική στην ψυχή. Γράφτηκε σε μια εποχή όπου, όπως παρατηρεί και ο Κ. Γκιμπς "...[ο Σούμπερτ] δεν έγραφε πλέον μόνο για να ευχαριστήσει του συντρόφους του, για να αποφέρει κέρδη στους εκδότες ή για να διασκεδάσει το κοινό. Στις καλύτερες στιγμές του έγραφε τώρα κατά βάση για τον εαυτό του και για το μέλλον."
Ορισμένοι φίλοι του βρήκαν τον κύκλο σκοτεινό. Ο Σπάουν - ένας από τους στενότερους φίλους του συνθέτη - έγραφε "Δεν έχω καμία αμφιβολία οτι, έτσι συνεπαρμένος όπως ήταν όταν συνέθετε τα πιο όμορφα τραγούδια του, και ιδιαίτερα το Χειμωνιάτικο Ταξίδι του, οδηγήθηκε μια ώρα νωρίτερα στον πρόωρο θάνατό του".
Ο Σούμπερτ όμως, απαντούσε: "Μου αρέσουν αυτά τα τραγούδια περισσότερο από όλα τα άλλα, και στο τέλος θα αρέσουν και σε σας".
Σίγουρα δεν είναι μουσική που μπορεί να ακουστεί εύκολα. Πιστεύω επίσης πως δεν είναι μουσική που μπορεί να ακούει κανείς συχνά, ή παρουσία άλλων. Μπαίνοντας στο κλίμα των τραγουδιών και παρακολουθώντας την πορεία του καλλιτέχνη, συνειδητοποιείς ξαφνικά ότι βρέθηκες ο ίδιος αποκομμένος, μόνος με τον εαυτό σου. Η υπέροχη μουσική σε βοηθά να ξεπεράσεις το αρχικό σοκ. Από 'κει κι' ύστερα, εξαρτάται από την ψυχική ωριμότητα και την ειλικρίνεια σου για το που θα καταλήξεις.
Έχω φίλους συστηματικούς ακροατές κλασσικής μουσικής που δεν αντέχουν να τον ακούσουν - κανένας όμως δεν αντιστέκεται στη γοητεία του «οργανοπαίκτη», χε, χε…. Το ταξίδι αυτό κρύβει κινδύνους, γι' αυτό έβαλα και το σήμα στο thread.
Προτεινόμενες ηχογραφήσεις.
1. Από τις κλασσικές του Ντισκάου, αυτή με το Ντέμους στο πιάνο (DG)
2. Του θαυμάσιου νέου βαρύτονου Ματίας Γκαίρνε, με τον Άλφρεντ Μπρέντελ (Decca).
3. Του τενόρου Πέτερ Σράιερ με το Σβιατοσλάβ Ρίχτερ, από ζωντανή ηχογράφηση του 1985 (Philips).
Πρόκειται για 24 τραγούδια για φωνή και πιάνο σε στίχους του φιλέλληνα ποιητή Βίλχελμ Μύλλερ που τα συνέθεσε ο Σούμπερτ το 1827, ένα περίπου χρόνο πριν πεθάνει. Το θέμα τους, τυπικά Ρομαντικό: το ταξίδι – φυγή ενός πληγωμένου ερωτικά οδοιπόρου μακριά από το πρόσωπο που τον απέρριψε.
Ο Σούμπερτ τοποθέτησε τα ποιήματα με τη σειρά που ήθελε, προορίζοντας το έργο να ακούγεται ολοκληρωμένο και όχι αποσπασματικά. Τα τραγούδια βυθίζονται προοδευτικά σε μια ατμόσφαιρα αυξανόμενης μοναξιάς, ερήμωσης και τελικά μοιραίας απελπισίας. Χαρακτηρίζονται από έναν ατέρμονα στροβιλισμό που οριοθετεί τελικά το ταξίδι του οδοιπόρου, διαψεύδοντας μέσα του όλες τις σποραδικές στιγμές ελπίδας, με αποκορύφωμα το τελευταίο – και συγκλονιστικότερο – τραγούδι του κύκλου, τον «οργανοπαίκτη» (Der Leiermann), στο οποίο ο ήρωας εναποθέτει τις ελπίδες του σε έναν θλιβερό γέρο οργανοπαίκτη, που μέσα στο εχθρικό περιβάλλον και τη γενική αδιαφορία επιμένει να παίζει. Υπόμνημα του Σούμπερτ στον εαυτό του;
Αυτός ο κύκλος τραγουδιών έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ο ωραιότερος που γράφτηκε ποτέ. Η μουσική είναι συγκλονιστικά απλή στη δομή της, αλλά και συγκλονιστικά εκφραστική και διεισδυτική στην ψυχή. Γράφτηκε σε μια εποχή όπου, όπως παρατηρεί και ο Κ. Γκιμπς "...[ο Σούμπερτ] δεν έγραφε πλέον μόνο για να ευχαριστήσει του συντρόφους του, για να αποφέρει κέρδη στους εκδότες ή για να διασκεδάσει το κοινό. Στις καλύτερες στιγμές του έγραφε τώρα κατά βάση για τον εαυτό του και για το μέλλον."
Ορισμένοι φίλοι του βρήκαν τον κύκλο σκοτεινό. Ο Σπάουν - ένας από τους στενότερους φίλους του συνθέτη - έγραφε "Δεν έχω καμία αμφιβολία οτι, έτσι συνεπαρμένος όπως ήταν όταν συνέθετε τα πιο όμορφα τραγούδια του, και ιδιαίτερα το Χειμωνιάτικο Ταξίδι του, οδηγήθηκε μια ώρα νωρίτερα στον πρόωρο θάνατό του".
Ο Σούμπερτ όμως, απαντούσε: "Μου αρέσουν αυτά τα τραγούδια περισσότερο από όλα τα άλλα, και στο τέλος θα αρέσουν και σε σας".
Σίγουρα δεν είναι μουσική που μπορεί να ακουστεί εύκολα. Πιστεύω επίσης πως δεν είναι μουσική που μπορεί να ακούει κανείς συχνά, ή παρουσία άλλων. Μπαίνοντας στο κλίμα των τραγουδιών και παρακολουθώντας την πορεία του καλλιτέχνη, συνειδητοποιείς ξαφνικά ότι βρέθηκες ο ίδιος αποκομμένος, μόνος με τον εαυτό σου. Η υπέροχη μουσική σε βοηθά να ξεπεράσεις το αρχικό σοκ. Από 'κει κι' ύστερα, εξαρτάται από την ψυχική ωριμότητα και την ειλικρίνεια σου για το που θα καταλήξεις.
Έχω φίλους συστηματικούς ακροατές κλασσικής μουσικής που δεν αντέχουν να τον ακούσουν - κανένας όμως δεν αντιστέκεται στη γοητεία του «οργανοπαίκτη», χε, χε…. Το ταξίδι αυτό κρύβει κινδύνους, γι' αυτό έβαλα και το σήμα στο thread.
Προτεινόμενες ηχογραφήσεις.
1. Από τις κλασσικές του Ντισκάου, αυτή με το Ντέμους στο πιάνο (DG)
2. Του θαυμάσιου νέου βαρύτονου Ματίας Γκαίρνε, με τον Άλφρεντ Μπρέντελ (Decca).
3. Του τενόρου Πέτερ Σράιερ με το Σβιατοσλάβ Ρίχτερ, από ζωντανή ηχογράφηση του 1985 (Philips).
