Φίλοι μου έχω προβληματιστεί και εγώ με ένα τέτοιο διαιρέτη.
Έχω μια σειρά από σκέψεις που θέλω να μοιραστώ.
Πρώτα από όλα η πολύ καλή περίπτωση του R - 2R με έξι ρελέ, σημαίνει πώς έχουμε 64 συνδυασμούς και κατά συνέπεια 64 θέσεις εξασθένισης (απόλυτα επαρκές κατά τη γνώμη μου, εφόσον με βήμα π.χ 1,5 db έχουμε 96 db εύρος ρύθμισης). Φυσικά υποθέτω πως ο έλεγχος γίνεται πάντοτε με περιστροφικό χειριστήριο (συνήθως ένα απλό φτηνό ποτενσιόμετρο που κωδικοποιεί τον επιθυμητό συνδυασμό των ρελέ). Όμως αν υποθέσουμε ότι κάθε ρελέ θέλει 10 msec να οπλίσει και έστω ότι χρειάζεται ο ίδιος χρόνος για αφοπλίσει (χρόνοι που έχουν σχετικά καλά και ακριβά ρελέ), τότε ένα πλήρης κύκλος διαρκεί 20 msec. Προκύπτουν δύο ερωτήματα.
Πρώτο έστω ότι ρυθμίζουμε το ποτενσιόμετρο για 50 μοίρες μέσα σε χρόνο 100 msec (είναι μια περίπου τυπική κίνηση του χεριού και προέρχεται από μικρές δοκιμές που είχα κάνει). Αυτό σημαίνει πως σε χρόνο 100msec, το ρελέ που αντιστοιχεί στo LSB (το υπεύθυνο ρελέ για το μικρότερο βήμα ρύθμισης) θα πρέπει να ανοίξει και να κλείσει 10 φορές περίπου. Δηλαδή ή θα αδρανήσει ή θα είναι σε τυχαίο συνδυασμό με τα υπόλοιπα ρελέ και έτσι θα υπάρχει αλληλοεπικάλυψη των τιμών εξασθένισης για όσο χρονικό διάστημα ρυθμίζουμε την ένταση. Ίσως με τη χρήση μικροελεγκτή να λαμβάνεται υπόψη το πρόβλημα και να εισάγεται κάποια καθυστέρηση, τότε όμως θα δημιουργείται μια αίσθηση....... ουράς.... στη ρύθμιση. Επίσης το σύστημα εξασθένισης πρέπει να είναι make before brake (αλλιώς σε κάθε μεταγωγή η εξασθένιση θα μηδενιζόταν και έστω για πολύ μικρό χρονικό διάστημα θα είχαμε 0db δηλαδή.....τέρμα ένταση!!). όμως με χρήση make before brake η αλληλοεπικάλυψη γίνεται εντονότερη και η κατασκευή πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τη μηχανική ανταπόκριση του κάθε ρελέ. Το πρόβλημα πρέπει να είναι εντονότερο σε ταχύτερους ρυθμούς ρυθμίσεων, οπότε αρχίζει να συμμετέχει και το δεύτερο (λιγότερο σημαντικό) ρελέ. Ακόμα χειρότερα εμφανίζονται τα πράγματα αν αναλογιστούμε το χρόνο αναπήδησης σε κάθε ρελέ και το χρόνο που μεσολαβεί ανάμεσα στο μηχανικό οπλισμό και την αντίστοιχη ηλεκτρική επαφή (εκεί που οι επιτυγχάνονται οι ηλεκτρικές προδιαγραφές του ρελέ).
Το δεύτερο ερώτημα έχει να κάνει με τη μηχανική αντοχή του συστήματος. Πόσο καιρό καρτούν τα καλά ρελέ (αν θυμάμαι καλά η ηλεκτρική ζωή φτάνει το ένα εκατομμύριο εντολές και περίπου πενταπλάσιος είναι ο χρόνος μηχανικής ζωής). Δηλαδή με 40 - 50 ρυθμίσεις σε καθημερινή ακρόαση, να υπολογίζουμε 5 χρόνια ζωής για το LSB ρελέ (τουλάχιστον εντός προδιαγραφών)
Ειλικρινά η απορία μου είναι αποτέλεσμα συλλογισμού και όχι εμπειρίας (εξετάζοντας προδιαγραφές εξαρτημάτων και κάνοντας αντίστοιχες εξομοιώσεις όπως ο Λάμπρος σε balanced τοπολογία). Θα ήθελα κάποιος φίλος να μου πει τι γίνεται στο πραγματικό κόσμο.
Υ.Γ όσα προβλήματα και να υπάρχουν, κατά τη γνώμη μου το σύστημα της εξασθένισης με ρελέ είναι κατά πολύ ανώτερο (ηλεκτρικά μιλώντας) συγκριτικά με τους μηχανικούς διακόπτες και τα ποτενσιόμετρα. Επίσης (επειδή αναφέρθηκε πιο πάνω), με βάση τη δική μου εμπειρία, το μεγάλο μέγεθος κατασκευής ενός εξασθενητή, δε δημιουργεί κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα στην απόκριση συχνότητας. Π.χ διαιρέτης εισόδου με μέγεθος περίπου 15cm και αντίσταση 1 Mohm περάνει άνετα 100 MHz.