NAS Faq
Οταν αγορασα το 1ο μου nas το 2012 ειχα αρκετες αποριες σχετικα με το αντικειμενο. Αυτες οι αποριες παρατηρησα οτι επαναλαμβανονται απο αλλους χρηστες και θεωρησα σκοπιμο να γραψω ενα ποστ, το οποιο ελπιζω στην πορεια να εμπλουτιστει και με αλλες πληροφοριες οσο εξελισσεται ο χωρος.
1. Εισαγωγη
Τι ειναι τα NAS;
NAS = Network Attached Storage
δηλαδη ειναι αποθηκευτικος χωρος συνημμενος πανω σε δικτυο ή αλλιως ενας σκληρος δισκος, ο οποιος με καλωδιο ethernet ενωνεται με το modem-router ή switch του δικτυου μας και επιτρεπει να τον βδουμεβ απο ολες τις συσκευες (υπολογιστης, smart tv, κινητες συσκευες) που συνδεονται στο δικτυο μας.
2. Ειδη NAS
α) usb sticks/usb σκληροι, τα οποια συνδεεουμε πανω στα μοντεμ-ρουτερ
Αποτελουν την πιο απλη κατηγορια και η χρησιμοτητα τους ειναι περιορισμενη. Δεν πρεπει να τα αγνοουμε ομως διοτι αποτελουν μια πολυ φτηνη λυση για οσους θελουν να μοιραζονται μικρα αρχεια στο δικτυο τους ή να κανουν μερικα απλα/μικρα backup. Για τις δυνατοτητες τους θα πρεπει να ανατρεξετε στο user interface του ρουτερ σας. Γενικα επιτρεπουν χαμηλες ταχυτητες read/write που συνηθως δεν ειναι επαρκεις για διαμοιρασμο αρχειων βιντεο.
Πλεονεκτηματα β μειονεκτηματα
(+) ελαχιστο κοστος
(+) ολοι μας εχουμε ενα ρουτερ σπιτι το οποιο εχει usb θυρες
(-) πολυ περιορισμενες δυνατοτητες
β) off the shelf / out of the box λυσεις
Ειναι ισως η μεγαλυτερη και πιο ευρεως χρησιμοποιουμενη κατηγορια. Ειναι τα βκουτακιαβ τα οποια πωλουν ετοιμα προς χρηση μεγαλες εταιρειες του χωρου, οπως zyxel, synology, qnap, buffalo, d-link και ενα σωρο αλλες. Συνηθως πωλουνται βαδειαβ, δηλαδη χωρις σκληρους δισκους, τους οποιους αναλαμβανουμε να αγορασουμε εμεις αναλογως με τις αναγκες μας. Αναλογως με το κοστος υπαρχουν κουτια με 1, 2, 4 β 12 θεσεις για σκληρους. Αυτα ειναι κατα βαση μικροι υπολογιστες με δικια τους motherboard/cpu/ram, οι οποιες δεν αναβαθμιζονται και τρεχουν (συνηθως) μια πολυ τροποποιημενη εκδοση linux, η οποια εχει ενα γραφικο περιβαλλον με το οποιο αλληλεπιδρα ο χρηστης. Οι μεγαλες εταιρειες αναβαθμιζουν συνεχως το λειτουργικο τους συστημα προσθετοντας δυνατοτητες.
Δεν πρεπει να παραληψουμε να πουμε οτι καποιες εταιρειες (π.χ. Western Digital) εχουν παρουσιασει εξωτερικους σκληρους με θυρα ethernet. Ειχα στην κατοχη με ενα τετοιο (το οποιο ακομα χρησιμοποιω) και ειναι μια ευκολη λυση για καποιον που δεν θελει να ασχοληθει παρα πολυ. Δεν χρειαζεται να αγορασει ο χρηστης τιποτα αλλο περα απο ενα καλωδιο ethernet και μετα απο μια ευκολη/γρηγορα διαδικασια μπορει να εχει στημενο το πρωτο του nas. Μεγαλο μειονεκτημα οτι συνηθως το λογισμικο δεν αναβαθμιζεται και ο σκληρος δεν αλλαζει. Οι επιδοσεις read/write ομως ειναι επαρκεις για θεαση ταινιων HD.
Πλεονεκτηματα β μειονεκτηματα
(+) ευκολια στο στησιμο/αγορα
(+) μικρος ογκος
(+) χαμηλο επιπεδο ηχου
(+) φιλικα στη χρηση
(+) ελαχιστη καταναλωση ρευματος
(-) περιορισμενες δυνατοτητες hardware και ειδικα της cpu τους
(-) ακριβα για το hardware που περιεχουν
γ) Ετοιμοι server
Εδω εχει αφησει εποχη η Hewlett Packard με τη σειρα των microserver της. Σχετικα φτηνα μηχανακια με 4 (επισημα) θεσεις για σκληρους δισκους, αρκετα αθορυβα και με μικρη καταναλωση. Πωλουνται τελειως αδεια, δηλαδη δεν εχουν ουτε σκληρους δισκους, ουτε λειτουργικο συστημα, αποτελοντας tabula rasa για καποιον που θελει να στησει ενα συστημα μονος του. Θα δειτε και στο φορουμ οτι υπαρχουν τεραστια νηματα για αυτα τα μηχανακια και οχι τυχαια! Ο Ν40 και ο Ν54 ειδικα εγιναν αναρπαστα λογω του κοστους τους.
Πλεονεκτηματα β μειονεκτηματα
(+) μικρη καταναλωση ρευματος
(+) μικρος ογκος
(+) χαμηλο επιπεδο ηχου
(+) φτιαγμενα για σερβερ
(-) απαιτουν εγκατασταση λειτουργικου συστηματος
(-) θελουν μελετη για το στησιμο του λειτουργικου συστηματος
δ) DIY λυσεις
Το απολυτο στην παραμετροποιηση και απευθυνεται κυριως σε ανθρωπους που ξερουν τι θελουν, ξερουν πως μπορουν να το φτιαξουν και θελουν να βπαιξουνβ μαζι του. Η χαρα του στησιματος ειναι εξισου μεγαλη με την ικανοποιηση απο τη χρηση
. Ο χρηστης στην ουσια καθεται και φτιαχνει εναν υπολογιστη με γνωμονα τις αναγκες ενος σερβερ. Διαλεγει δηλαδη cpu, motherboard, ram, κουτι, τροφοδοτικο προσπαθωντας με τα λιγοτερα χρηματα να πετυχει μικρη καταναλωση ρευματος (καθως οι πιο πολλοι σερβερ τρεχουν συνεχεια, δηλ 24/7), επαρκεις θεσεις για σκληρους δισκους και αρκετη υπολογιστικη δυναμη για να καλυψει τις αναγκες του. Το κοστος μπορει να ειναι απο 100-200 ευρω εως πολλες χιλιαδες, κατι το οποιο ομως συνηθως ξεφευγει απο τις αναγκες του οικιακου χρηστη ή της μικρομεσαιας επιχειρησης.
Πλεονεκτηματα β μειονεκτηματα
(+) φτιαγμενο στα μετρα του χρηστη
(+) ο καλυτερος λογος αποδοση/τιμη που μπορειτε να πετυχετε
(+) επεκτασιμα
(-) απαιτουν αρκετο χρονο και ενασχοληση, τοσο σε επιπεδο hardware οσο και λειτουργικου
(-) συνηθως δεν ειναι τοσο μικρα σε ογκο οσο τα βετοιμαβ
(-) συνηθως εχουν πιο μεγαλη καταναλωση απο τα βετοιμαβ, κατι το οποιο ομως ειναι λογικο αφου εχουν και μεγαλυτερη υπολογιστικη ισχυ.
2. Γιατι να μπω σε ολη αυτη τη διαδικασια β Τι μου προσφερει ενα nas β οικιακος σερβερ;
Το κυριως θεμα μας. Για ποιο λογο να ξοδεψω χρονο και χρημα για να στησω κατι τετοιο. Να τονισω οτι (προφανως) δεν γνωριζω ολες τις χρησεις που μπορουν να γινουν, αλλα αναφερω απλα πως τα εχω χρησιμοποιησει κατα καιρους προσωπικα ή εχω διαβασει απο αλλους χρηστες σε αυτο και αλλα φορουμ.
α) Torrent downloading/seeding
Με μικρη καταναλωση ρευματος μπορειτε να τα αφηνετε ανοιχτα 24/7, να κατεβαζουν το υλικο που θελετε και στη συνεχεια να κανουν seeding κρατωντας το ratio σας υψηλα
β) backup
Αυτοματοποιημενο backup των αρχειων των βασικων υπολογιστων σας, ωστε να μην σας απασχολει αν κατι συμβει στο σκληρο δισκο του η/υ στο σπιτι ή στη δουλεια. Συνηθως υποστηριζεται revisioning, δηλαδη αν εχετε κανει backup το αρχειο file.txt, μπορειτε να πατε βπισω στο χρονοβ και να δειτε προηγουμενες εκδοσεις του αρχειου.
γ) media streaming
Μαζι με το (α) ο κυριος λογος που τα αγοραζουν οι πιο πολλοι οικιακοι χρηστες. Οι πιο πολλοι χρηστες αυτου του φορουμ εχουν σπιτι τους πληθωρα συσκευων στις οποιες θα ηθελα να απολαυσουν οπτικο-ακουστικο υλικο. Smart TVs, media players, τηλεφωνα, ταμπλετες, δικτυακα ηχεια. Το nas ειναι ο χωρος που εχουμε αποθηκευμενα ολα τα media μας και μπορει να τα διαμοιραζει σε ολες τις παραπανω συσκευες.
δ) ιδιωτικο dropbox
Συγχρονισμος αρχειων μεταξυ διαφορων υπολογιστων ή και κινητων συσκευων, ακομα και εκτος τοπικου δικτυου (π.χ. Σπιτι δουλεια). Αυτο γινεται ειτε με προγραμματα της βμαμαςβ εταιρειας (π.χ. Cloud station για τα synology), ειτε με αλλες λυσεις (π.χ. Btsync, owncloud).
ε) καταγραφικα ip καμερων
Αν τρεχουν καταλληλο software μπορουν να αποτελεσουν τον αποθηκευτικο χωρο στον οποιο καταγραφεται εικονα-ηχος απο ip cameras που χρησιμοποιειται ως συστημα ασφαλειας του χωρου σας.
στ) προσωπικοι email servers
ζ) δημιουργια προσωπικων ιστοσελιδων
η) απομακρυσμενη προσβαση στα δεδομενα μου ειτε απο αλλο pc ειτε απο κινητη συσκευη μεσω wifi/3g.
θ) δημιουργια λογαριασμων για διαμοιρασμο αρχειων
π.χ. εχω δυο χρηστες, kostas, maria και μπορω να επιτρεπω και στους δυο να εχουν προσβαση στον φακελο βshared filesβ. Επισης ομως εχει ο καθενας απο εναν προσωπικο φακελο στον οποιο εχει προβαση μονον αυτος/η.
3. Λειτουργικα συστηματα
α) off the shelf nas
Οι εταιρειες που πωλουν μηχανακια βετοιμα προς χρησηβ εχουν η καθεμια το δικο τους λειτουργικο συστημα, με τα πλεονεκτηματα και μειονεκτηματα του. Οι δυο μεγαλες εταιρειες του χωρου ειναι η synology και η qnap και αν κρινω απο την εμπειρια μου απο synology και οτι εχω διαβασει για qnap, ειναι παρα πολυ κοντα στις δυνατοτητες τους. Οι πιο πολλες εταιρειες εχουν στην κεντρικη τους ιστοσελιδα καποιο λινκ, ωστε να μπορεσετε να δειτε σε demo το λειτουργικο συστημα των nas τους και να παρετε μια προγευση του πως θα ειναι σε χρηση.
β) Windows 7/8
Ξενιζει σε αρκετους, αλλα πολλοι χρηστες που αγοραζουν ετοιμους σερβερ ή χτιζουν μονοι τους τον σερβερ τους, απευθυνονται σε αυτα τα δυο λειτουργικα. Το πλεονεκτημα ειναι οτι προσφερουν περιβαλλον το οποιο μας ειναι οικειο αλλα και οτι υπαρχει πληθωρα προγραμματων. Εχουν ομως δυο μεγαλα μειονεκτηματα. α) καταναλωση πορων του συστηματος μονο και μονο για να τρεχει το λειτουργικο, το οποιο σε σχεση με αλλα ειναι ββαρυβ, β) τα φριχτα μηνυματα λαθους β μπλε οθονες κτλπ. Το μεγαλυτερο προβλημα ειναι το (β) ειδικα οταν ο σερβερ μας τρεχει headless (χωμενος σε μια γωνια του σπιτιου, χωρις συνδεδεμενο ποντικι, πληκτρολογιο, οθονη). Τα λειτουργικα αυτα συστηματα δεν φτιαχτηκαν για αυτην τη χρηση...
γ) Windows Home Server / WHS2011 / Windows 2008 / Windows 2012
Εμπειρια εχω μονο απο Windows Home Server 2011. Στα πλεονεκτηματα τους οτι συνεργαζονται αψογα με το windows backup και αλλες εφαρμογες windows. Στα αρνητικα οτι πρεπει να αγοραστουν. Τη σειρα Home Server επισημα την εχει εγκαταλειψει η microsoft, ισως μπορεσετε να βρειτε κανενα DVD με το WHS2011 απο amazon / ebay. Τα windows 2008 / 2012 απευθυνονται κυριως σε εταιρειες με πολλους χρηστες και εσωτερικο outlook server, κατι το οποιο φαινεται και απο την τιμη τους (εκατονταδες ευρω).
δ) Freenas
Δωρεαν λειτουργικο με πολυ εξελιγμενο file system. Υπαρχουν διαθεσιμα αρκετα plugins, δηλαδη προγραμματα φτιαγμενα απο αλλους με σκοπο να επεκτεινουν τη λειτουργικοτητα του. Μεγαλο του μειονεκτημα η σχετικα μεγαλη αναγκη για μνημη. Προτεινονται 8gb ram. Υπαρχει νημα με χρηστες για περισσοτερες πληροφοριες.
ε) Unraid
Δωρεαν β επι πληρωμη λειτουργικο. Δωρεαν για μεχρι 2 δισκους, χρειαζεται αγορα license για περισσοτερους. Μεγαλο του πλεονεκτημα οτι μπορει κανεις να εχει μιγμα χωρητικοτητων σκληρων δισκων (3 δισκοι minimum) και το λειτουργικο φτιαχνει μονο του raid array, ωστε να μην υπαρχει απωλεια δεδομενων στην περιπτωση που χαλασει ο ενας απο αυτους. Στα αλλα pc του δικτυου φαινεται ως ενας δικτυακος σκληρος δισκος που εχει σαν συνολικη χωρητικοτητα αυτη του array. Υπαρχει επισης πληθως plugins. Μοναδικο του μειονεκτημα, απο προσωπικη εμπειρια, οτι δεν ειναι φτιαγμενο για απομακρυσμενη προσβαση, δηλαδη για προσβαση στα δεδομενα εκτος LAN. Υπαρχει μεγαλο νημα απο φανατικους χρηστες, αν θελησετε περαιτερω πληροφοριες.
στ) Amahi
Ευκολο στην εγκατασταση και χρηση, χωρις να προσφερει κατι το συγκλονιστικο ομως. Ειχα ασχοληθει μαζι του πριν 1-1.5 χρονο και μου ειχε φανει οτι ειναι ακομα σε πρωιμο σταδιο.
ζ) Openmediavault
η) NAS4Free
θ) Xpenology
Ειδιαιτερη μνεια πρεπει να γινει στο συγκεκριμενο μιας και το χρησιμοποιουμε αρκετοι. Ειναι το DSM, δηλαδη το λειτουργικο που τρεχει η synology στα μηχανακια της, το οποιο βανεπισημαβ, οχι ομως παρανομα εχει διατεθει προς χρηση. Εν ταχει η νομικη πλευρα του ζητηματος ειναι οτι το DSM εμπεριεχει καποια κομματια open source, τα οποια η synology ειναι υποχρεωμενη να δινει προς το κοινο. Λογω της μεγαλης ευχρηστιας και δυνατοτητων του συγεκριμενου λειτουργικου, στηθηκη ενα community με ανθρωπους οι οποιοι το προσαρμοσαν ωστε να τρεχει και σε αλλο hardware απο αυτο που αρχικα προοριζοταν. Ο συνδυασμος ειδικα HP N54 + xpenology χρησιμοποιειται απο παρα πολλους (και του γραφοντος!). Στο νημα hp n54+xpenology = lfe συζηταμε για αυτο.
ι) Linux
Οι πιο ψαγμενοι τρεχουν linux distros της επιλογης τους τις οποιες εχουν προσαρμοσει στα μετρα τους. Δεν εχω ασχοληθει καθως δεν αντεχω τα file permissions και δεν μπορω να διαθεσω το χρονο.
κ) Plex Media Server
Δεν αποτελει λειτουργικο συστημα, αλλα προγραμμα το οποιο τρεχει πανω σε windows, linux, freenas, unraid καθως και σε πολλα ετοιμα nas. Χρησιμοποιεται απο παρα πολλους (και εμου) για προβολη των media σε αλλες συσκευες. Αποτελειται απο δυο κομματια, τον server και τον client. Ο client τρεχει στη συσκευη που προβαλλει τα media, π.χ. PC, smart tv (δειτε το site του ωστε να δειτε αν υποστηριζεται η τηλεοραση σας), tablet, κινητο. Τα πλεονεκτηματα του ειναι οτι προσφερει ενα παρα πολυ ευχαριστο περιβαλλον με poster, metadata και οτι μπορουμε να εχουμε κοινο status για ολες μας τις συσκευες. Π.χ. Ξεκινω να βλεπω μια ταινια στην τηλεοραση, τη σταματω και συνεχιζω να την βλεπω, απο το σημειο που την αφησα, στο κρεβατι μου με την ταμπλετα. Διατιθεται δωρεαν το software του σερβερ και ο client για pc (plex home theater), αλλα ειναι επι πληρωμη μεσω itunes, google play store οι clients για φορητες συσκευες. Υπαρχει και web client για χρηση π.χ. στο pc της δουλειας, εξοχικου ωστε να βλεπουμε το υλικο μας και εκτος LAN (το ιδιο γινεται και με τους mobile clients). Αψογη συνεργασια και με chromecast. Ο server αναλαμβανει το transcoding, αν ο client δεν υποστηριζει το συγκεκριμενο format αρχειου. Με πιο απλα λογια δηλαδη, αν π.χ. η smart tv δεν υποστηριζει το αρχειο βιντεο, ο σερβερ το βμετατρεπειβ σε κατι ευπεπτο ωστε να μπορεσει να προβληθει. Το ιδιο μπορει να γινει, ωστε να βριξειβ την ποιοτητα του αρχειου και να βχωρεσειβ στο upload bandwidth για να το δουμε εκτος LAN. Αν θελουμε να χρησιμοποιησουμε αυτη τη δυνατοτητα ομως χρειαζομαστε σχετικα δυνατο cpu στο σερβερ μας. Για παραδειγμα ο HP N54 με cpubenchmark 1300, υποστηριζει οριακα αυτη τη δυνατοτητα δινοντας transcoding εως 2-3mbps, το οποιο μεταφραζεται σε ποιοτητα 720p. Υπαρχει νημα που το συζηταμε εκτενως.
4. Εγω τι να αγορασω;
Για να διαβαζεις αυτο σημαινει οτι εχεις μπει στη διαδικασια αγορας ενος nas/server (για το σκοπο αυτου του ποστ οι δυο οροι ειναι ταυτοσημοι) και ψαχνεις να δεις τι θα επιλεξεις. Τι πρεπει να εχεις υποψιν σου πριν αγορασεις;
α) τι αναγκες θελω να μου καλυψει;
β) με ποιες συσκευες που εχω ηδη ή σκοπευω να αγορασω θελω να συνεργαστει;
γ) ποσο αποθηκευτικο χωρο θελω να εχω;
δ) ποσα χρηματα μπορω να διαθεσω;
ε) ποσο χρονο μπορω να διαθεσω;
στ) χρειαζομαι RAID / drive redundancy
Τα χρηματα ειναι παντα ο μεγαλος περιοριστικος παραγοντας, αλλα πολλες φορες αξιζει να αναβαλουμε την αγορα μερικους μηνες ωστε να αγορασουμε κατι που θα καλυψει τις αναγκες μας. Το καλο με αυτες τις συσκευες ειναι οτι ακομα και αν αναγκαστουμε να αγορασουμε μια 2η στο μελλον, η 1η δεν παει χαμενη, αλλα μπορει να συνεχισει να δουλευει εντος του δικτυου μας.
Γενικα να ξερετε οτι τα ετοιμα μηχανακια απο τις μεγαλες εταιρειες θα καλυψουν >90% των αναγκων σας και σιγουρα δεν θα κλαιτε τα λεφτα σας. Θα χρειαστει να πατε σιγουρα σε κατι καλυτερο αν θελετε transcoding. Εκει τα πραγματα ζοριζουν γιατι τα ετοιμα nas που εχουν αρκετα δυνατη cpu ωστε να το υποστηριξουν ειναι αρκετα ακριβα, οποτε πατε ειτε προς κατι στυλ hp microserver ειτε σε DIY λυση.
Επισκεφτειτε τη σελιδα του κατασκευαστη, τρεξτε το demo και κατεβαστε το manual, ωστε να δειτε τι προσφερει σε επιπεδο software.
Αν θελετε να στησετε κατι με drive redundancy, τοτε πατε για τουλαχιστον nas με δυο θεσεις για σκληρους, ωστε να υποστηριζεται disk mirroring (raid 1). Εκει αγοραζετε δυο ιδιους σκληρους δισκους και οτι γραφεται στον εναν, μεταφερεται αυτοματα και στον δευτερον. Στο δικτυο φαινονται ως ενας σκληρος δισκος με την μιση απο τη συνολικη χωρητικοτητα. Δηλαδη αν εχετε 2 x 2TB θα εχετε διαθεσιμη χωρητικοτητα 2TB. Αν βχτυπησειβ ο ενας απο τους δυο, κλεινετε το nas, αλλαζετε το σκληρο, ανοιγετε το nas και το αφηνετε να κανει rebuild καποιες ωρες. Νομιζω οτι ολα τα 2 bay εχουν αυτην τη δυνατοτητα, ενω αυτα με περισσοτερες θεσεις, υποστηριζουν και αλλες κατηγοριες raid, ωστε να εχετε διαθεσιμη μεγαλυτερη χωρητικοτητα απο τη μιση. Το freenas και το unraid υποστηριζουν επισης drive redundancy.
Οταν αγορασα το 1ο μου nas το 2012 ειχα αρκετες αποριες σχετικα με το αντικειμενο. Αυτες οι αποριες παρατηρησα οτι επαναλαμβανονται απο αλλους χρηστες και θεωρησα σκοπιμο να γραψω ενα ποστ, το οποιο ελπιζω στην πορεια να εμπλουτιστει και με αλλες πληροφοριες οσο εξελισσεται ο χωρος.
1. Εισαγωγη
Τι ειναι τα NAS;
NAS = Network Attached Storage
δηλαδη ειναι αποθηκευτικος χωρος συνημμενος πανω σε δικτυο ή αλλιως ενας σκληρος δισκος, ο οποιος με καλωδιο ethernet ενωνεται με το modem-router ή switch του δικτυου μας και επιτρεπει να τον βδουμεβ απο ολες τις συσκευες (υπολογιστης, smart tv, κινητες συσκευες) που συνδεονται στο δικτυο μας.
2. Ειδη NAS
α) usb sticks/usb σκληροι, τα οποια συνδεεουμε πανω στα μοντεμ-ρουτερ
Αποτελουν την πιο απλη κατηγορια και η χρησιμοτητα τους ειναι περιορισμενη. Δεν πρεπει να τα αγνοουμε ομως διοτι αποτελουν μια πολυ φτηνη λυση για οσους θελουν να μοιραζονται μικρα αρχεια στο δικτυο τους ή να κανουν μερικα απλα/μικρα backup. Για τις δυνατοτητες τους θα πρεπει να ανατρεξετε στο user interface του ρουτερ σας. Γενικα επιτρεπουν χαμηλες ταχυτητες read/write που συνηθως δεν ειναι επαρκεις για διαμοιρασμο αρχειων βιντεο.
Πλεονεκτηματα β μειονεκτηματα
(+) ελαχιστο κοστος
(+) ολοι μας εχουμε ενα ρουτερ σπιτι το οποιο εχει usb θυρες
(-) πολυ περιορισμενες δυνατοτητες
β) off the shelf / out of the box λυσεις
Ειναι ισως η μεγαλυτερη και πιο ευρεως χρησιμοποιουμενη κατηγορια. Ειναι τα βκουτακιαβ τα οποια πωλουν ετοιμα προς χρηση μεγαλες εταιρειες του χωρου, οπως zyxel, synology, qnap, buffalo, d-link και ενα σωρο αλλες. Συνηθως πωλουνται βαδειαβ, δηλαδη χωρις σκληρους δισκους, τους οποιους αναλαμβανουμε να αγορασουμε εμεις αναλογως με τις αναγκες μας. Αναλογως με το κοστος υπαρχουν κουτια με 1, 2, 4 β 12 θεσεις για σκληρους. Αυτα ειναι κατα βαση μικροι υπολογιστες με δικια τους motherboard/cpu/ram, οι οποιες δεν αναβαθμιζονται και τρεχουν (συνηθως) μια πολυ τροποποιημενη εκδοση linux, η οποια εχει ενα γραφικο περιβαλλον με το οποιο αλληλεπιδρα ο χρηστης. Οι μεγαλες εταιρειες αναβαθμιζουν συνεχως το λειτουργικο τους συστημα προσθετοντας δυνατοτητες.
Δεν πρεπει να παραληψουμε να πουμε οτι καποιες εταιρειες (π.χ. Western Digital) εχουν παρουσιασει εξωτερικους σκληρους με θυρα ethernet. Ειχα στην κατοχη με ενα τετοιο (το οποιο ακομα χρησιμοποιω) και ειναι μια ευκολη λυση για καποιον που δεν θελει να ασχοληθει παρα πολυ. Δεν χρειαζεται να αγορασει ο χρηστης τιποτα αλλο περα απο ενα καλωδιο ethernet και μετα απο μια ευκολη/γρηγορα διαδικασια μπορει να εχει στημενο το πρωτο του nas. Μεγαλο μειονεκτημα οτι συνηθως το λογισμικο δεν αναβαθμιζεται και ο σκληρος δεν αλλαζει. Οι επιδοσεις read/write ομως ειναι επαρκεις για θεαση ταινιων HD.
Πλεονεκτηματα β μειονεκτηματα
(+) ευκολια στο στησιμο/αγορα
(+) μικρος ογκος
(+) χαμηλο επιπεδο ηχου
(+) φιλικα στη χρηση
(+) ελαχιστη καταναλωση ρευματος
(-) περιορισμενες δυνατοτητες hardware και ειδικα της cpu τους
(-) ακριβα για το hardware που περιεχουν
γ) Ετοιμοι server
Εδω εχει αφησει εποχη η Hewlett Packard με τη σειρα των microserver της. Σχετικα φτηνα μηχανακια με 4 (επισημα) θεσεις για σκληρους δισκους, αρκετα αθορυβα και με μικρη καταναλωση. Πωλουνται τελειως αδεια, δηλαδη δεν εχουν ουτε σκληρους δισκους, ουτε λειτουργικο συστημα, αποτελοντας tabula rasa για καποιον που θελει να στησει ενα συστημα μονος του. Θα δειτε και στο φορουμ οτι υπαρχουν τεραστια νηματα για αυτα τα μηχανακια και οχι τυχαια! Ο Ν40 και ο Ν54 ειδικα εγιναν αναρπαστα λογω του κοστους τους.
Πλεονεκτηματα β μειονεκτηματα
(+) μικρη καταναλωση ρευματος
(+) μικρος ογκος
(+) χαμηλο επιπεδο ηχου
(+) φτιαγμενα για σερβερ
(-) απαιτουν εγκατασταση λειτουργικου συστηματος
(-) θελουν μελετη για το στησιμο του λειτουργικου συστηματος
δ) DIY λυσεις
Το απολυτο στην παραμετροποιηση και απευθυνεται κυριως σε ανθρωπους που ξερουν τι θελουν, ξερουν πως μπορουν να το φτιαξουν και θελουν να βπαιξουνβ μαζι του. Η χαρα του στησιματος ειναι εξισου μεγαλη με την ικανοποιηση απο τη χρηση
. Ο χρηστης στην ουσια καθεται και φτιαχνει εναν υπολογιστη με γνωμονα τις αναγκες ενος σερβερ. Διαλεγει δηλαδη cpu, motherboard, ram, κουτι, τροφοδοτικο προσπαθωντας με τα λιγοτερα χρηματα να πετυχει μικρη καταναλωση ρευματος (καθως οι πιο πολλοι σερβερ τρεχουν συνεχεια, δηλ 24/7), επαρκεις θεσεις για σκληρους δισκους και αρκετη υπολογιστικη δυναμη για να καλυψει τις αναγκες του. Το κοστος μπορει να ειναι απο 100-200 ευρω εως πολλες χιλιαδες, κατι το οποιο ομως συνηθως ξεφευγει απο τις αναγκες του οικιακου χρηστη ή της μικρομεσαιας επιχειρησης.Πλεονεκτηματα β μειονεκτηματα
(+) φτιαγμενο στα μετρα του χρηστη
(+) ο καλυτερος λογος αποδοση/τιμη που μπορειτε να πετυχετε
(+) επεκτασιμα
(-) απαιτουν αρκετο χρονο και ενασχοληση, τοσο σε επιπεδο hardware οσο και λειτουργικου
(-) συνηθως δεν ειναι τοσο μικρα σε ογκο οσο τα βετοιμαβ
(-) συνηθως εχουν πιο μεγαλη καταναλωση απο τα βετοιμαβ, κατι το οποιο ομως ειναι λογικο αφου εχουν και μεγαλυτερη υπολογιστικη ισχυ.
2. Γιατι να μπω σε ολη αυτη τη διαδικασια β Τι μου προσφερει ενα nas β οικιακος σερβερ;
Το κυριως θεμα μας. Για ποιο λογο να ξοδεψω χρονο και χρημα για να στησω κατι τετοιο. Να τονισω οτι (προφανως) δεν γνωριζω ολες τις χρησεις που μπορουν να γινουν, αλλα αναφερω απλα πως τα εχω χρησιμοποιησει κατα καιρους προσωπικα ή εχω διαβασει απο αλλους χρηστες σε αυτο και αλλα φορουμ.
α) Torrent downloading/seeding
Με μικρη καταναλωση ρευματος μπορειτε να τα αφηνετε ανοιχτα 24/7, να κατεβαζουν το υλικο που θελετε και στη συνεχεια να κανουν seeding κρατωντας το ratio σας υψηλα
β) backup
Αυτοματοποιημενο backup των αρχειων των βασικων υπολογιστων σας, ωστε να μην σας απασχολει αν κατι συμβει στο σκληρο δισκο του η/υ στο σπιτι ή στη δουλεια. Συνηθως υποστηριζεται revisioning, δηλαδη αν εχετε κανει backup το αρχειο file.txt, μπορειτε να πατε βπισω στο χρονοβ και να δειτε προηγουμενες εκδοσεις του αρχειου.
γ) media streaming
Μαζι με το (α) ο κυριος λογος που τα αγοραζουν οι πιο πολλοι οικιακοι χρηστες. Οι πιο πολλοι χρηστες αυτου του φορουμ εχουν σπιτι τους πληθωρα συσκευων στις οποιες θα ηθελα να απολαυσουν οπτικο-ακουστικο υλικο. Smart TVs, media players, τηλεφωνα, ταμπλετες, δικτυακα ηχεια. Το nas ειναι ο χωρος που εχουμε αποθηκευμενα ολα τα media μας και μπορει να τα διαμοιραζει σε ολες τις παραπανω συσκευες.
δ) ιδιωτικο dropbox
Συγχρονισμος αρχειων μεταξυ διαφορων υπολογιστων ή και κινητων συσκευων, ακομα και εκτος τοπικου δικτυου (π.χ. Σπιτι δουλεια). Αυτο γινεται ειτε με προγραμματα της βμαμαςβ εταιρειας (π.χ. Cloud station για τα synology), ειτε με αλλες λυσεις (π.χ. Btsync, owncloud).
ε) καταγραφικα ip καμερων
Αν τρεχουν καταλληλο software μπορουν να αποτελεσουν τον αποθηκευτικο χωρο στον οποιο καταγραφεται εικονα-ηχος απο ip cameras που χρησιμοποιειται ως συστημα ασφαλειας του χωρου σας.
στ) προσωπικοι email servers
ζ) δημιουργια προσωπικων ιστοσελιδων
η) απομακρυσμενη προσβαση στα δεδομενα μου ειτε απο αλλο pc ειτε απο κινητη συσκευη μεσω wifi/3g.
θ) δημιουργια λογαριασμων για διαμοιρασμο αρχειων
π.χ. εχω δυο χρηστες, kostas, maria και μπορω να επιτρεπω και στους δυο να εχουν προσβαση στον φακελο βshared filesβ. Επισης ομως εχει ο καθενας απο εναν προσωπικο φακελο στον οποιο εχει προβαση μονον αυτος/η.
3. Λειτουργικα συστηματα
α) off the shelf nas
Οι εταιρειες που πωλουν μηχανακια βετοιμα προς χρησηβ εχουν η καθεμια το δικο τους λειτουργικο συστημα, με τα πλεονεκτηματα και μειονεκτηματα του. Οι δυο μεγαλες εταιρειες του χωρου ειναι η synology και η qnap και αν κρινω απο την εμπειρια μου απο synology και οτι εχω διαβασει για qnap, ειναι παρα πολυ κοντα στις δυνατοτητες τους. Οι πιο πολλες εταιρειες εχουν στην κεντρικη τους ιστοσελιδα καποιο λινκ, ωστε να μπορεσετε να δειτε σε demo το λειτουργικο συστημα των nas τους και να παρετε μια προγευση του πως θα ειναι σε χρηση.
β) Windows 7/8
Ξενιζει σε αρκετους, αλλα πολλοι χρηστες που αγοραζουν ετοιμους σερβερ ή χτιζουν μονοι τους τον σερβερ τους, απευθυνονται σε αυτα τα δυο λειτουργικα. Το πλεονεκτημα ειναι οτι προσφερουν περιβαλλον το οποιο μας ειναι οικειο αλλα και οτι υπαρχει πληθωρα προγραμματων. Εχουν ομως δυο μεγαλα μειονεκτηματα. α) καταναλωση πορων του συστηματος μονο και μονο για να τρεχει το λειτουργικο, το οποιο σε σχεση με αλλα ειναι ββαρυβ, β) τα φριχτα μηνυματα λαθους β μπλε οθονες κτλπ. Το μεγαλυτερο προβλημα ειναι το (β) ειδικα οταν ο σερβερ μας τρεχει headless (χωμενος σε μια γωνια του σπιτιου, χωρις συνδεδεμενο ποντικι, πληκτρολογιο, οθονη). Τα λειτουργικα αυτα συστηματα δεν φτιαχτηκαν για αυτην τη χρηση...
γ) Windows Home Server / WHS2011 / Windows 2008 / Windows 2012
Εμπειρια εχω μονο απο Windows Home Server 2011. Στα πλεονεκτηματα τους οτι συνεργαζονται αψογα με το windows backup και αλλες εφαρμογες windows. Στα αρνητικα οτι πρεπει να αγοραστουν. Τη σειρα Home Server επισημα την εχει εγκαταλειψει η microsoft, ισως μπορεσετε να βρειτε κανενα DVD με το WHS2011 απο amazon / ebay. Τα windows 2008 / 2012 απευθυνονται κυριως σε εταιρειες με πολλους χρηστες και εσωτερικο outlook server, κατι το οποιο φαινεται και απο την τιμη τους (εκατονταδες ευρω).
δ) Freenas
Δωρεαν λειτουργικο με πολυ εξελιγμενο file system. Υπαρχουν διαθεσιμα αρκετα plugins, δηλαδη προγραμματα φτιαγμενα απο αλλους με σκοπο να επεκτεινουν τη λειτουργικοτητα του. Μεγαλο του μειονεκτημα η σχετικα μεγαλη αναγκη για μνημη. Προτεινονται 8gb ram. Υπαρχει νημα με χρηστες για περισσοτερες πληροφοριες.
ε) Unraid
Δωρεαν β επι πληρωμη λειτουργικο. Δωρεαν για μεχρι 2 δισκους, χρειαζεται αγορα license για περισσοτερους. Μεγαλο του πλεονεκτημα οτι μπορει κανεις να εχει μιγμα χωρητικοτητων σκληρων δισκων (3 δισκοι minimum) και το λειτουργικο φτιαχνει μονο του raid array, ωστε να μην υπαρχει απωλεια δεδομενων στην περιπτωση που χαλασει ο ενας απο αυτους. Στα αλλα pc του δικτυου φαινεται ως ενας δικτυακος σκληρος δισκος που εχει σαν συνολικη χωρητικοτητα αυτη του array. Υπαρχει επισης πληθως plugins. Μοναδικο του μειονεκτημα, απο προσωπικη εμπειρια, οτι δεν ειναι φτιαγμενο για απομακρυσμενη προσβαση, δηλαδη για προσβαση στα δεδομενα εκτος LAN. Υπαρχει μεγαλο νημα απο φανατικους χρηστες, αν θελησετε περαιτερω πληροφοριες.
στ) Amahi
Ευκολο στην εγκατασταση και χρηση, χωρις να προσφερει κατι το συγκλονιστικο ομως. Ειχα ασχοληθει μαζι του πριν 1-1.5 χρονο και μου ειχε φανει οτι ειναι ακομα σε πρωιμο σταδιο.
ζ) Openmediavault
η) NAS4Free
θ) Xpenology
Ειδιαιτερη μνεια πρεπει να γινει στο συγκεκριμενο μιας και το χρησιμοποιουμε αρκετοι. Ειναι το DSM, δηλαδη το λειτουργικο που τρεχει η synology στα μηχανακια της, το οποιο βανεπισημαβ, οχι ομως παρανομα εχει διατεθει προς χρηση. Εν ταχει η νομικη πλευρα του ζητηματος ειναι οτι το DSM εμπεριεχει καποια κομματια open source, τα οποια η synology ειναι υποχρεωμενη να δινει προς το κοινο. Λογω της μεγαλης ευχρηστιας και δυνατοτητων του συγεκριμενου λειτουργικου, στηθηκη ενα community με ανθρωπους οι οποιοι το προσαρμοσαν ωστε να τρεχει και σε αλλο hardware απο αυτο που αρχικα προοριζοταν. Ο συνδυασμος ειδικα HP N54 + xpenology χρησιμοποιειται απο παρα πολλους (και του γραφοντος!). Στο νημα hp n54+xpenology = lfe συζηταμε για αυτο.
ι) Linux
Οι πιο ψαγμενοι τρεχουν linux distros της επιλογης τους τις οποιες εχουν προσαρμοσει στα μετρα τους. Δεν εχω ασχοληθει καθως δεν αντεχω τα file permissions και δεν μπορω να διαθεσω το χρονο.
κ) Plex Media Server
Δεν αποτελει λειτουργικο συστημα, αλλα προγραμμα το οποιο τρεχει πανω σε windows, linux, freenas, unraid καθως και σε πολλα ετοιμα nas. Χρησιμοποιεται απο παρα πολλους (και εμου) για προβολη των media σε αλλες συσκευες. Αποτελειται απο δυο κομματια, τον server και τον client. Ο client τρεχει στη συσκευη που προβαλλει τα media, π.χ. PC, smart tv (δειτε το site του ωστε να δειτε αν υποστηριζεται η τηλεοραση σας), tablet, κινητο. Τα πλεονεκτηματα του ειναι οτι προσφερει ενα παρα πολυ ευχαριστο περιβαλλον με poster, metadata και οτι μπορουμε να εχουμε κοινο status για ολες μας τις συσκευες. Π.χ. Ξεκινω να βλεπω μια ταινια στην τηλεοραση, τη σταματω και συνεχιζω να την βλεπω, απο το σημειο που την αφησα, στο κρεβατι μου με την ταμπλετα. Διατιθεται δωρεαν το software του σερβερ και ο client για pc (plex home theater), αλλα ειναι επι πληρωμη μεσω itunes, google play store οι clients για φορητες συσκευες. Υπαρχει και web client για χρηση π.χ. στο pc της δουλειας, εξοχικου ωστε να βλεπουμε το υλικο μας και εκτος LAN (το ιδιο γινεται και με τους mobile clients). Αψογη συνεργασια και με chromecast. Ο server αναλαμβανει το transcoding, αν ο client δεν υποστηριζει το συγκεκριμενο format αρχειου. Με πιο απλα λογια δηλαδη, αν π.χ. η smart tv δεν υποστηριζει το αρχειο βιντεο, ο σερβερ το βμετατρεπειβ σε κατι ευπεπτο ωστε να μπορεσει να προβληθει. Το ιδιο μπορει να γινει, ωστε να βριξειβ την ποιοτητα του αρχειου και να βχωρεσειβ στο upload bandwidth για να το δουμε εκτος LAN. Αν θελουμε να χρησιμοποιησουμε αυτη τη δυνατοτητα ομως χρειαζομαστε σχετικα δυνατο cpu στο σερβερ μας. Για παραδειγμα ο HP N54 με cpubenchmark 1300, υποστηριζει οριακα αυτη τη δυνατοτητα δινοντας transcoding εως 2-3mbps, το οποιο μεταφραζεται σε ποιοτητα 720p. Υπαρχει νημα που το συζηταμε εκτενως.
4. Εγω τι να αγορασω;
Για να διαβαζεις αυτο σημαινει οτι εχεις μπει στη διαδικασια αγορας ενος nas/server (για το σκοπο αυτου του ποστ οι δυο οροι ειναι ταυτοσημοι) και ψαχνεις να δεις τι θα επιλεξεις. Τι πρεπει να εχεις υποψιν σου πριν αγορασεις;
α) τι αναγκες θελω να μου καλυψει;
β) με ποιες συσκευες που εχω ηδη ή σκοπευω να αγορασω θελω να συνεργαστει;
γ) ποσο αποθηκευτικο χωρο θελω να εχω;
δ) ποσα χρηματα μπορω να διαθεσω;
ε) ποσο χρονο μπορω να διαθεσω;
στ) χρειαζομαι RAID / drive redundancy
Τα χρηματα ειναι παντα ο μεγαλος περιοριστικος παραγοντας, αλλα πολλες φορες αξιζει να αναβαλουμε την αγορα μερικους μηνες ωστε να αγορασουμε κατι που θα καλυψει τις αναγκες μας. Το καλο με αυτες τις συσκευες ειναι οτι ακομα και αν αναγκαστουμε να αγορασουμε μια 2η στο μελλον, η 1η δεν παει χαμενη, αλλα μπορει να συνεχισει να δουλευει εντος του δικτυου μας.
Γενικα να ξερετε οτι τα ετοιμα μηχανακια απο τις μεγαλες εταιρειες θα καλυψουν >90% των αναγκων σας και σιγουρα δεν θα κλαιτε τα λεφτα σας. Θα χρειαστει να πατε σιγουρα σε κατι καλυτερο αν θελετε transcoding. Εκει τα πραγματα ζοριζουν γιατι τα ετοιμα nas που εχουν αρκετα δυνατη cpu ωστε να το υποστηριξουν ειναι αρκετα ακριβα, οποτε πατε ειτε προς κατι στυλ hp microserver ειτε σε DIY λυση.
Επισκεφτειτε τη σελιδα του κατασκευαστη, τρεξτε το demo και κατεβαστε το manual, ωστε να δειτε τι προσφερει σε επιπεδο software.
Αν θελετε να στησετε κατι με drive redundancy, τοτε πατε για τουλαχιστον nas με δυο θεσεις για σκληρους, ωστε να υποστηριζεται disk mirroring (raid 1). Εκει αγοραζετε δυο ιδιους σκληρους δισκους και οτι γραφεται στον εναν, μεταφερεται αυτοματα και στον δευτερον. Στο δικτυο φαινονται ως ενας σκληρος δισκος με την μιση απο τη συνολικη χωρητικοτητα. Δηλαδη αν εχετε 2 x 2TB θα εχετε διαθεσιμη χωρητικοτητα 2TB. Αν βχτυπησειβ ο ενας απο τους δυο, κλεινετε το nas, αλλαζετε το σκληρο, ανοιγετε το nas και το αφηνετε να κανει rebuild καποιες ωρες. Νομιζω οτι ολα τα 2 bay εχουν αυτην τη δυνατοτητα, ενω αυτα με περισσοτερες θεσεις, υποστηριζουν και αλλες κατηγοριες raid, ωστε να εχετε διαθεσιμη μεγαλυτερη χωρητικοτητα απο τη μιση. Το freenas και το unraid υποστηριζουν επισης drive redundancy.
