Θαυμαστός Καινούριος Κόσμος

[grio]

​

Ω, Θαύμα!
Πόσα πολλά όμορφα πλάσματα υπάρχουν εδώ!
Πόσο ωραία είναι η ανθρωπότητα!
Ω, θαυμαστέ καινούργιε κόσμε, που διαθέτεις τέτοιους ανθρώπους!
- Ουίλιαμ Σαίξπηρ, Η Τρικυμία​

Ε, ναι σχεδόν κάθε καλοκαίρι έχω τη συνήθεια να διαβάζω τον Θαυμαστό καινούργιο κόσμο του Άλντους Χάξλεϋ, παρότι ποτέ δεν υπήρξα φανατικός οπαδός της επιστημονικής φαντασίας. Επιλέγεται το καλοκαίρι, γιατί συνήθως λείπω για λίγο από τη μεγάλη πόλη, με τους ξέφρενους ρυθμούς, και ο χρόνος για σκέψεις και εκτιμήσεις είναι περισσότερος και προσφορότερος. Αυτά που κάθε χρόνο βιώνονται, προστίθενται σ' όλα τα προηγούμενα και διαβάζοντας το βιβλίο, με τα νέα πια διαμορφωμένα δεδομένα, συγκλίνω ή αποκλίνω από το «Παγκόσμιο Κράτος» του.

Μου είναι, δε η φόρμα της επιστημονικής του φαντασίας αποδεκτή, γιατί μπερδεύεται με την πραγματικότητα, όχι τόσο σε επίπεδο εξωγενών φουτουριστικών χαρακτηριστικών αλλά σε εσωτερικές καταστάσεις ψυχισμού, και σχέσεων κοινωνικών και προσωπικών. Όχι οι άνθρωποι ακόμη, δεν αναπαράγονται τεχνητά και μαζικά σε κρατικά κέντρα επωάσεως και δεν αναπτύσσονται μέσα σε φιάλες, αλλά ο σύγχρονος ανθρωπότυπος ρέπει επικίνδυνα σε παραδοχές προκατασκευασμένων μοντέλων ύπαρξης, ίσως περισσότερο διαβρωτικών και ισοπεδωτικών.

Ένας ακόμα λόγος, είναι ότι ο Αύγουστος που διάγουμε, απέχει μισό αιώνα από το Woodstock του 1969, τον επίλογο της μεταπολεμικής γενιάς, της «Διεύρυνσης της συνείδησης» και της «Απελευθέρωσης των αισθήσεων». Έτσι η ματιά στα γεγονότα που μεσολάβησαν από τότε μέχρι σήμερα, πέρα από τις επετειακές γιορταστικές αναφορές, είναι επιβεβλημένη, τουλάχιστον για όσους είχαν αυξημένες προσδοκίες και πίστη για κάτι ρηξικέλευθο και ριζοσπαστικό...

Το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι προσωπικό και εν πολλοίς ρητορικό για λόγους διαφορετικούς για τον καθένα. Γεγονός είναι ότι το βιβλίο είναι ένα από τα αριστουργήματα της Παγκόσμιας λογοτεχνίας, αιρετικό και κατά διαστήματα απαγορευμένο και βέβαια αυτό που ακολουθεί δεν είναι η παρουσίασή του, αλλά μια προσωπική ματιά στα γεγονότα που μεσολάβησαν από τη δεκαετία του '60 και εντεύθεν, καθώς και σκέψεις για τη σημασία του βιβλίου σήμερα...

​

 

[grio]

Η δεκαετία του '60

Ναι, υπήρξε πραγματικά ταραχώδης από όλες τις απόψεις, και τα διαδραματιζόμενα υπήρξαν τόσο καθοριστικά που έμελλαν να επηρεάσουν από τότε όλες τις κοινωνικο-πολιτικές και πνευματικές εξελίξεις. Τον Αύγουστο του 1961, οι κομμουνιστικές αρχές της Ανατολικής Γερμανίας υψώνουν ένα τείχος που χωρίζει στα δύο το Βερολίνο ενώ το φθινόπωρο του 1962, η κρίση των πυραύλων της Κούβας, έφερε την ανθρωπότητα πολύ κοντά στο πυρηνικό ολοκαύτωμα. Την τριετία 1965-67, η αμερικανική αεροπορία έριξε περισσότερες βόμβες στο Βιετνάμ από όσες είχε ρίξει σε όλα τα θέατρα των επιχειρήσεων κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ τον Αύγουστο του 1968 τα τανκς των στρατευμάτων του Συμφώνου της Βαρσοβίας κατέπνιξαν την Άνοιξη της Πράγας.

Τα ενδεικτικά αυτά συνταρακτικά γεγονότα καθώς και πλήθος άλλων, μεσούντος του ψυχρού πολέμου, προκάλεσαν αναβρασμό, που μέσα σε ελευθεριακό κλίμα και ασυνήθιστα γενικευμένο οργασμό καλλιτεχνικής και πνευματικής δημιουργίας, πυροδότησε αντιδράσεις, όπως τις φοιτητικές διαδηλώσεις κατά του πολέμου στο Βιετνάμ και της Χούντας των Συνταγματαρχών στην Ελλάδα και την εξέγερση του Μάη του '68 στη Γαλλία αλλά και την ειρηνική συνύπαρξη μισού εκατομμυρίου ανθρώπων στο τριήμερο Φεστιβάλ ειρήνης και μουσικής του Γούντστοκ το 1969. Γεγονός με ιδιαίτερο νόημα για την εποχή, υπήρξαν και οι δολοφονίες επιφανών, από τον Γρηγόρη Λαμπράκη και τον Τζον Φιτζέραλντ Κέννεντυ το 1963, τον Μάλκολμ Χ το 1965, τον Ερνέστο Τσε Γκεβάρα το 1967, μέχρι τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και τον Ρόμπερτ Κέννεντυ το 1968, προφανώς γιατί ο καθένας από τη σκοπιά του, αποτέλεσε απειλή για τα σκοτεινά κέντρα εξουσίας και όχι μόνο.

Οι άνθρωποι αφυπνίστηκαν και αμφισβήτησαν, προβληματιζόμενοι με τη διαμορφούμενη κατάσταση και προσπάθησαν να αντιδράσουν με ριζοσπαστισμό, ατομικά αλλά και σε συλλογικό επίπεδο. Η Αντικουλτούρα και η Κοινωνική επανάσταση, το Αντιπολεμικό κίνημα, το κίνημα Πολιτικών Δικαιωμάτων, το δεύτερο Φεμινιστικό κύμα, το κίνημα των δικαιωμάτων των Ομοφυλόφιλων και η Νέα Αριστερά, όλα αυτά υπήρξαν τα κοινωνικά και πολιτικά κινήματα που εμφανίστηκαν τότε, για μια εναλλακτική πρόταση ζωής στον επικρατούμενο φιλελευθερισμό. Ήταν σαφές, ότι οι κατεστημένες λύσεις όλων των αποχρώσεων, αλλά και οι εφαρμογές τους δεν έπειθαν, με συνέπεια την υιοθέτηση από τους αντικομφορμιστές, πρωτόγνωρων για την εποχή προσεγγίσεων και προτάσεων με επιρροή από ανατολικές θρησκείες και φιλοσοφίες, με την απαραίτητη αποστροφή στα υλιστικά πρότυπα, το κάλεσμα για επιστροφή στη φύση και την κουλτούρα της μη βίας.

Στην κοινωνική επανάσταση και τα ανατρεπτικά γεγονότα, το "σύστημα" σε Δύση και Ανατολή απάντησε είτε με την εξαγορά συνειδήσεων, την εμπορευματοποίηση κάθε απειλητικού κινήματος και κοινωνικής τάσης και τους τεχνητούς παραδείσους των ουσιών, είτε με τη συκοφάντηση-προπαγάνδα (παλιά, αλάνθαστη συνταγή) και την καταστολή. Τελικά το "κατεστημένο" πέτυχε τις στοχεύσεις του, και ήδη από τα μέσα της επόμενης δεκαετίας, τα λουλούδια, οι αγάπες και τα οράματα δεν είχαν πια απήχηση, αρχίζοντας να εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια της παρακμής, τα οποία φυσικά είχαν αντίκτυπο και στην καλλιτεχνική έκφραση. Ο ενθουσιασμός, η ευφορία και οι προσδοκίες υποχωρήσαν και το όνειρο μετατράπηκε σε εφιάλτη, μέσα στην παραζάλη της προσωπικής "διαφυγής" και του απατηλού ηδονισμού, με τα σκληρά ναρκωτικά να επικρατούν και τη θέση της ουτοπίας να παίρνει ο μηδενισμός.

​

 

[grio]

Η Συνέχεια...

Στις επόμενες δεκαετίες μια σειρά από τεκταινόμενα (η λέξη έχει συνήθως αρνητική σημασία και εσφαλμένα χρησιμοποιείται γενικώς), που μέχρι τότε φάνταζε απίθανο να συμβούν, άρχισαν να επηρεάζουν αρνητικά τους παγκόσμιους ρυθμούς ανάπτυξης, εκτοξεύοντας την ανεργία και την ανασφάλεια. Οι αστόχαστες ( ; ) αποφάσεις των κερδοσκόπων των αγορών, που είχαν ήδη αρχίσει να λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία, οδηγούν τον κόσμο σε μια σειρά οδυνηρών κρίσεων, όπου αρχίζουν πια να διαμορφώνονται νέες εύθραυστες, γεωπολιτικοοικονομικές ισορροπίες, με ορόσημο τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η Πετρελαϊκή κρίση του 1973, η "Μαύρη Δευτέρα" του 1987, με την μεγάλη πτώση στα χρηματιστήρια του κόσμου, η Ασιατική κρίση των ακινήτων και ομολόγων του 1997, η φούσκα των μετοχών υψηλής τεχνολογίας του 2001, η κρίση των Στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου στις ΗΠΑ του 2008 και η κρίση χρέους της Ευρωζώνης από το 2009 και μετά, που τσάκισε και μας, κατέδειξαν τελικά, πόσο επισφαλής και εύτρωτη είναι η καπιταλιστική ανάπτυξη, χωρίς την περιβόητη αυτορύθμιση των αγορών να μπορεί να δώσει τελικά τις λύσεις. Από την αρχή αυτών των υφέσεων, το διακύβευμα για τα πολιτικά συστήματα της Δύσης, δεν υπήρξε βέβαια η αποτροπή φτωχοποίησης των μαζών και η ανισοκατανομή του πλούτου, αλλά η αποφυγή κινδύνου κατάρρευσης της φούσκας του τραπεζικού, και μετέπειτα διεθνούς χρηματοπιστωτικού τους, συστήματος.

Ο φόβος για την επόμενη, πιο καταστροφική παγκόσμια οικονομική κρίση, που πάντα θα ξεσπά σαν φυσικό απότοκο του συστήματος, κυρίευε και η συνεπακόλουθη πια αναστάτωση-ταραχή των αγορών προκαλούσε Σοκ και Δέος. Οι λαοί παραδόθηκαν σε εκβιαστικά διλήμματα και οι θυσίες παρουσιάστηκαν ως αναγκαίες και επιβεβλημένες για το "κοινό καλό", δικαιολογούντες συνήθως "παράπλευρες απώλειες" και επαπειλούμενες ανθρωπιστικές κρίσεις... Οι αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις κτύπησαν και ισοπέδωσαν πολλούς, τους μη έχοντες λόγω προβλημάτων διαβίωσης, τους αστούς και αγρότες λόγω φτωχοποίησης και τους "διανοούμενους" λόγω υπαρξιακής σύγχυσης και σαθρού αξιακού υποβάθρου. Και, φυσικά, μέσα σ' αυτό το περιβάλλον η βία κυοφορείται και πρωταγωνιστεί, σ' όλες τις μορφές και κλιμακώσεις της. Τα συνήθως ρατσιστικά, ιδεολογικοπολιτικά, επεκτατικά, πλουτοπαραγωγικά η θρησκευτικά αίτια, υποδαυλίζονται και αξιοποιούνται από τα συμφέροντα λίγων και εκλεκτών ολιγαρχιών ή μονοπωλούντων μεγαλοϊδεατισμούς, το "λαϊκό αίσθημα" και την πολύπαθη "αλήθεια".

...παρέχοντας γεύματα σε όσους έχουν ανάγκη​

 

[grio]

Το Σήμερα!

Όσο αυτό εξελίσσεται, με τον παρεμβατισμό των λαών στις μεταλλασσόμενες σε καρικατούρες, δημοκρατίες, να περιορίζεται δραστικά και δραματικά, απόρροια των νέων παγκοσμιοποιημένων συσχετισμών και αλληλεπιδράσεων, η κατάσταση οδηγείται σε μια γενικευμένη δυστοπία που χάνει τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά και ο Θαυμαστός Καινούριος Κόσμος του Άλντους Χάξλεϋ είναι πλέον μπροστά μας!

«Όλα αυτά τα φαντάστηκα πριν από δεκαπέντε χρόνια. Τότε η Δυστοπία φαινόταν να βρίσκεται μακριά. Την είχα τοποθετήσει 600 χρόνια από τώρα στο μέλλον. Σήμερα όμως δεν φαίνεται τόσο μακρινή. Ο τρόμος μπορεί να κρέμεται πάνω από τα κεφάλια μας μέσα σ' έναν αιώνα. Κι αυτό, αν γλιτώσουμε από το κομμάτιασμα μιας τεράστιας έκρηξης στο μεταξύ. Αν δεν αποφασίσουμε να αποκεντρώσουμε και να χρησιμοποιήσουμε την εφαρμοσμένη επιστήμη, όχι ως σκοπό αλλά ως μέσον για την επίτευξη μιας γενιάς ελεύθερων ατόμων, έχουμε μόνο δύο εναλλακτικές λύσεις για να επιλέξουμε: είτε αρκετούς εθνικούς στρατιωτικοποιημένους ολοκληρωτισμούς, που έχουν σαν ρίζα την τρομοκρατία της ατομικής βόμβας και ως επακόλουθο την καταστροφή του πολιτισμού (ή, αν οι εχθροπραξίες είναι περιορισμένες, τη διαιώνιση του μιλιταρισμού)· ή αλλιώς έναν υπερεθνικό ολοκληρωτισμό, που γεννιέται από το κοινωνικό χάος, απορρέοντας από την ταχεία τεχνολογική πρόοδο γενικά και την ατομική επανάσταση ειδικά, και εξελίσσεται, κάτω από την ανάγκη για αποτελεσματικότητα και σταθερότητα στην τυραννική ευημερία της Δυστοπίας. "Πλήρωσες τα λεφτά σου, τώρα διάλεξε".» Άλντους Χάξλεϋ, 1946​

...Ο Χάξλεϋ, το 1937 μετακόμισε στο Χόλιγουντ και το βιβλίο του, Οι Πύλες της Αντίληψης (από μια φράση ποιήματος του Ουίλιαμ Μπλέικ) αναλύει την ψυχεδελική του εμπειρία υπό την επίδραση της μεσκαλίνης, το Μάιο του 1953. Το βιβλίο επηρέασε τον Τζιμ Μόρισον και ονόμασε το συγκρότημά του, Doors. Πόσο άραγε εξωπραγματική είναι σήμερα η δική του προτροπή, στο "Five to One" που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 1968 στο Λος Άντζελες;

«Οι παλιοί μεγαλώνουν / Και οι νέοι γίνονται πιο δυνατοί / Μπορεί να πάρει μια εβδομάδα / Μπορεί να διαρκέσει και περισσότερο / Έχουν τα όπλα / Αλλά έχουμε τον κόσμο / Θα κερδίσουμε, ναι / Θα πάρουμε τον έλεγχο / Άντε!»​

Στην πιο διάσημη ερμηνεία του τραγουδιού, στη συναυλία του Μαϊάμι το 1969 στο Dinner Key Auditorium, προς το τέλος της παράστασης, ένας μεθυσμένος Morrison αποκάλεσε το ακροατήριο «ηλίθιους» και «δούλους». Η συναυλία θα τελειώσει με τον Morrison να κατηγορείται για «προσπάθεια υποκίνησης εξέγερσης» μεταξύ των παριστάμενων της συναυλίας, με αποτέλεσμα τη σύλληψή του, και αργότερα την καταδίκη του, για άσεμνη έκθεση. Αυτά για όποιον ψάχνει ομοιότητες με το σήμερα και εξετάζει τα φαινόμενα εξελικτικά...

«Οι άνθρωποι θα φτάσουν να αγαπούν την καταπίεση τους, να λατρεύουν τις τεχνολογίες που ανατρέπουν τις ικανότητές τους να σκέφτονται.» - Άλντους Χάξλεϋ​

Η συνέχεια, επί της πραγματικότητας...
Καλό υπόλοιπο καλοκαιριού!

Μάης του '68: Αφίσες της Επανάστασης
Συμμετέχω. Συμμετέχεις. Συμμετέχει. Συμμετέχουμε. Συμμετέχετε. Κερδίζουν / Επιστροφή στην κανονικότητα / Ο αγώνας συνεχίζεται
​

 

[Κωστας Λυμπεροπουλος]

:worshippy:

 

[SR-71]

Πολυ δυνατο αφιερωμα ! :SFGSFGSF::SFGSFGSF::SFGSFGSF:

ΜΑΚΑΡΙ να προλαβαιναμε εκεινες τις Εποχες ... και εμεις οι νεοτεροι (το '68 ημουν 2 ετων :nounder

 

[Panoramix]

Χεχ

Εμενα ο τίτλος μου εφερε τελειως αλλα κατα νου.

Spoiler

 

[Haagenti]

Είναι πολλές οι σκέψεις..Δεν ξέρω από πού να αρχίσω...Μάλλον θα τα θάψω όλα για άλλη μια φορά ..

 

[timaios]

Τί νά πώ τώρα(γράψω) έπειτα από τήν παρουσίαση σου πού ξεκινάει άπό ένα έρέθισμα(βιβλίο) καί κατόπιν τής μοναδικής όντως σύνδεσης καί έπεξεργασίας τής προσωπικής άντίληψης μέ τή ροή τών ίστορικών γεγονότων κατάφερες νά εύχομαι νά μήν τελειώση ποτέ ή αφήγηση σου
Ελπίζω νά συνεχίσεις νά γράφεις όταν μπορείς καί "λίγο πιό πολύ".Η γραφή σου έχει άγωνία γιαυτό καί μόνο είναι ποιητική.Εζησα αυτές τίς έποχές καί μέσα καί έξω συμμετέχων καί μέ "όλα" τά έρεθίσματα ίσως γιαυτό καί μέ συγκίνησε ή έξαιρετική σου ματιά...

 

[Κάλλη Συνοδινού]

Γρηγόρη, :worshippy::worshippy:


Το timing, δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερο: οι σκέψεις σου είναι μια καλή αφορμή για να ξεφύγουμε από την – όχι μόνο καλοκαιρινή – ραστώνη του μυαλού και την εντελώς επίπλαστη και ψευδή «ασφάλεια» του μικρόκοσμού μας.

Βεβαίως, κρατώ μια φράση από το βιβλίο γιατί συνάδει με το σκεπτικό της αγέλης των προβάτων: [κατά την ξενάγηση στο κέντρο επώασης]… "Υπήρξε όμως ένας αρκετά ανόητος σπουδαστής, ο οποίος ρώτησε που έβρισκαν την πρόοδο"

 

[SR-71]

Καλως η κακως ... την δεκαετια του 60, αμφισβητηθηκαν καποια status quo
ΟΧΙ τοσο πολιτικα η φιλοσοφικα, αλλα ΕΞΟΧΩΣ καθημερινα (οικογενειες, δουλειες,
καταξιωσεις) που ακομα και σημερα .... ΔΕΝ τολμουν οι νεωτεροι να τα ξαναγγιξουν.

Κριμα, κριμα, κριμα ... που δεν ημουν εφηβος σε ΕΚΕΙΝΗ την δεκαετια !
Αργησα (μονο) δεκαπεντε χρονια :nounder: ... οταν ο κοσμος "ωριμαζε" :icon15:

 

[Κωστας Λυμπεροπουλος]

Re: Απάντηση: Θαυμαστός Καινούριος Κόσμος

...Κριμα, κριμα, κριμα ... που δεν ημουν εφηβος σε ΕΚΕΙΝΗ την δεκαετια !
...

Εννοείς στην Ελλάδα;
Δεν έχασες και τίποτα: μέχρι το '74 είχαμε χούντα. Μαύρη Μαυρίλα. "Βαθύτατα συγκεκινημένοι", "η πολεμική αρετή των Ελλήνων" τέτοιες μπαμπόρδες. Υποχρεωτικό εκκλησιασμό. Και έλεγχο το πρωί μετά την προσευχή απ το γυμνασιάρχη για κούρεμα. Ολα κι όλα: τάξις και ...ηθική. Εμείς που ήμασταν έφηβοι, μόλις έπεσε η χούντα ήμασταν απολωλότα πρόβατα, κυρίως λόγω της μουσικής που ακούγαμε και του εν γένει attitude. Δεν ...ταιριάζαμε με το περιρρέον κλίμα: τους μουσάτους με τα αμπέγχωνα που τους λέγαμε, σκωπτικά εννοείται, "Τσέ-δες". Ολοι τους είχανε φάει ξύλο στο πολυτεχνείο :jester:. Αν τους άθροιζες δεν χώραγαν σε 10 πολυτεχνεία αριθμητικώς αλλά δε βαριέσαι...Πνευματική τροφή; Αντάρτικα, ή κουτούκι, μπουζουκάκι και Κουρτάκη.
Αυτοί είχαν τις γκόμενες. Εμείς, τους δίσκους, το σινεμά και τα βιβλία μας.


:Banane0:

 

[paulmarinis]

πολυ ωραιο αφιερωμα , εγω ετυχε φετος το καλοκαιρι διαβασα το παρακατω που πολλοι λενε οτι εχει επιρεασει τον huxley

https://en.wikipedia.org/wiki/We_(novel)

 

[Cicadelic Ranger]

Αυτο που ειχ επηρρεασει τον Χαξλεϋ σιγουρα, ειναι ο οικογενιακος του περιγυρος πανω απ'ολα οπου η επιστημονικη προσδοκια και η αντικατασταση του πνευματικου θρησκευτικου κοσμου απο τον τεχνολογικο-ορθολογιστικο της ιδιωτικης ικανοποιησης υλικων αγαθων και η τεχνικη εξουδετερωση των παθων που ηταν ηδη στην ατζεντα που εβλεπε ο Χαξλευ του εδωσε αυτη την δυναμη anticipation.

Θα μπορουσαμε να πουμε πολλα για αυτη την μεταφορα της εικονας του "τυφλου μαντη" απο την μυθολογια - ξεκινοντας απο την Αρχαια ελληνικη, εως σημερα στις νεες μυθολογιες των τηλεοπτικων σειρων- στην πραγματικοτητα του Χαξλευ (που ηταν σχεδον τυφλος).
Πρεπει "να μην βλεπεις" τον ορατο κοσμο, των φαινμενων, για να δεις αυτο που ερχεται...λεει ο μυστικος μυθος. Για τον Χαξλευ συμβανει να μην βλεπει αλλα να βλεπει σε βαθος, να κανει anticipation ( και οχι prevision αν και οι οροι ειναι πολυ συγγενεις ) την ανθρωποτητα.
Γιατι αυτο αρχισε "να καιει" τον Χαξλεϋ πραγματικα και μεχρι στο τελος της ζωης του. Η ανθρωποτητα το μελλον της και ο κινδυνος να χασει την ανθρωπινη υποσταση της.

Παρα πολλα πραγματα συμπηκνωμενα αλλα με ευπεπτο τροπο στο μικρο αυτο βιβλιαρακι που ειναι τοσο μεγαλο...

Το θεμα ομως ειναι αλλου. Εαν οντως "οι πολλοι" που εκφερουν αποψη περι του εργου, εαν το εχουν οντως διαβασει. Εαν οντως εχουν καταλαβει το τι γινεται και στο εργο και σημερα, και εαν εχουν καταλαβει τον ΧαξλεΥ. Τεραστεια κουβεντα.

Ειναι απο αυτα τα λιγα και εκλεκτα, που σε μια μικρη πλακετα κρυβουν ενα μεγαλο εργο.

 

[grio]

Τζορτζ, μιλάς για τις προσωπικές ερμηνείες ή για κάτι που υπάρχει στο έργο και είναι ευρύτερα αποδεκτό, δεδομένο και αναμφισβήτητο; Το 1984 του Όργουελ και το Θαυμαστός καινούριος κόσμος του Χάξλεϋ όπως και το Εμείς του Γιεβγκένι Ζαμιάτιν που ανέφερε ο φίλος μας, γράφτηκαν σε περιόδους που εγκυμονούσαν πόλεμο και το ζοφερό ενδεχόμενο ήταν ορατό. Ο προβληματισμός τους δεν ήταν φυσικά ο ίδιος και ο κριτικός Νιλ Πόστμαν συνοψίζει:

«Αυτό που ο Όργουελ φοβόταν ήταν εκείνοι που θα απαγόρευαν τα βιβλία. Αυτό που φοβόταν ο Χάξλεϋ ήταν ότι δεν θα υπήρχε κανένας λόγος να απαγορευτεί ένα βιβλίο, γιατί δεν θα υπήρχε κανένας που να ήθελε να το διαβάσει. Ο Όργουελ φοβόταν εκείνους που θα μας στερούσαν την πληροφορία. Ο Χάξλεϊ φοβόταν εκείνους που θα μας έδιναν τόσο πολλή που θα περιοριζόμασταν στην παθητικότητα και τον εγωκεντρισμό. Ο Όργουελ φοβόταν ότι η αλήθεια θα ήταν κρυμμένη από εμάς. Ο Χάξλεϊ φοβόταν ότι η αλήθεια θα πνιγόταν σε μια θάλασσα ασημαντότητας. Ο Όργουελ φοβόταν ότι θα γίνουμε μια αιχμάλωτη κουλτούρα. Ο Huxley φοβόταν ότι θα γίνουμε μια ασήμαντη κουλτούρα, απορροφημένοι με κάποιο ισοδύναμο των αισθήσεων...

Εν ολίγοις, ο Όργουελ φοβόταν ότι αυτό που φοβόμαστε θα μας καταστρέψει. Ο Χάξλεϋ φοβόταν ότι η επιθυμία μας θα μας καταστρέψει.»​

Ναι, ξέρω είναι δύσκολο να αποστασιοποιηθείς από την καθημερινότητα και να αξιολογήσεις τα πράγματα χωρίς το θυμικό. Η αλήθεια, είναι όντως πνιγμένη από την υπερπροσφορά της ασημαντότητας και τις επουσιώδεις ενασχολήσεις που μας παθητικοποιούν. Μας τα είπαν παραπάνω οι αρχηγοί, το έχουμε και μεις επισημάνει. Μπορούμε να δούμε τα πράγματα στις πραγματικές τους διαστάσεις; Μπορούμε να ξεφύγουμε από τον εαυτόν μας; Απ' όπου και αν προέλθει η δυστοπία, είτε μετά από ένα θρησκευτικό πόλεμο, μετά από μια παγκόσμια οικονομική κατάρρευση ή από την καθολική καταστροφή του περιβάλλοντος, σαν αποτέλεσμα δεν θα έχει κάποια διαφορά για τους πολλούς που δεν θα γλιτώσουν. Αυτό το γεγονός πρέπει να μας απασχολεί και πάση δυνάμει να αποφευχθεί και όχι η δικαίωση των λόγων για τους οποίους μπορεί να γίνει η κοινωνία ανεπιθύμητη και τρομακτική. Δεν ξέρω, αν έγινα αντιληπτός...

 

[Black Jack]

Ο Τζορτζ Στάινερ έχει αναφερθεί επίσης (Σκοτώνοντας τον χρόνο, δοκίμιο στο Περί λόγου, τέχνης και ζωής, εκδ. Πατάκη) στη θεματική συνάφεια και την πολύ πιθανή -κατά τα φαινόμενα- επιρροή του Ζαμιάτιν στα δύο δυστοπικά έργα του Χάξλεϊ και του Όργουελ. Γράφει και για μια κριτική του Όργουελ στο Εμείς που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Tribune, αποκαλώντας το «ένα από τα λογοτεχνικά αξιοπερίεργα αυτής της εποχής που καίει βιβλία», υποστηρίζοντας ότι δεν αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο καθεστώς αλλά σατιρίζει εν είδει προειδοποίησης ή προφητείας -σχεδόν δύο δεκαετίες πριν το ξέσπασμα του Β' ΠΠ- τους υπονοούμενους στόχους της βιομηχανικής κοινωνίας. Το Εμείς είναι, ουσιαστικά, μια μελέτη πάνω στη μηχανή, σε αυτό το τζίνι που έβγαλε ο άνθρωπος απερίσκεπτα από το μπουκάλι του και δεν μπορεί να το ξαναβάλει μέσα.

 

[Cicadelic Ranger]

Τζορτζ, μιλάς για τις προσωπικές ερμηνείες ή για κάτι που υπάρχει στο έργο και είναι ευρύτερα αποδεκτό, δεδομένο και αναμφισβήτητο; Το 1984 του Όργουελ και το Θαυμαστός καινούριος κόσμος του Χάξλεϋ όπως και το Εμείς του Γιεβγκένι Ζαμιάτιν που ανέφερε ο φίλος μας, γράφτηκαν σε περιόδους που εγκυμονούσαν πόλεμο και το ζοφερό ενδεχόμενο ήταν ορατό. Ο προβληματισμός τους δεν ήταν φυσικά ο ίδιος και ο κριτικός Νιλ Πόστμαν συνοψίζει:

«Αυτό που ο Όργουελ φοβόταν ήταν εκείνοι που θα απαγόρευαν τα βιβλία. Αυτό που φοβόταν ο Χάξλεϋ ήταν ότι δεν θα υπήρχε κανένας λόγος να απαγορευτεί ένα βιβλίο, γιατί δεν θα υπήρχε κανένας που να ήθελε να το διαβάσει. Ο Όργουελ φοβόταν εκείνους που θα μας στερούσαν την πληροφορία. Ο Χάξλεϊ φοβόταν εκείνους που θα μας έδιναν τόσο πολλή που θα περιοριζόμασταν στην παθητικότητα και τον εγωκεντρισμό. Ο Όργουελ φοβόταν ότι η αλήθεια θα ήταν κρυμμένη από εμάς. Ο Χάξλεϊ φοβόταν ότι η αλήθεια θα πνιγόταν σε μια θάλασσα ασημαντότητας. Ο Όργουελ φοβόταν ότι θα γίνουμε μια αιχμάλωτη κουλτούρα. Ο Huxley φοβόταν ότι θα γίνουμε μια ασήμαντη κουλτούρα, απορροφημένοι με κάποιο ισοδύναμο των αισθήσεων...

Εν ολίγοις, ο Όργουελ φοβόταν ότι αυτό που φοβόμαστε θα μας καταστρέψει. Ο Χάξλεϋ φοβόταν ότι η επιθυμία μας θα μας καταστρέψει.»​

Ναι, ξέρω είναι δύσκολο να αποστασιοποιηθείς από την καθημερινότητα και να αξιολογήσεις τα πράγματα χωρίς το θυμικό. Η αλήθεια, είναι όντως πνιγμένη από την υπερπροσφορά της ασημαντότητας και τις επουσιώδεις ενασχολήσεις που μας παθητικοποιούν. Μας τα είπαν παραπάνω οι αρχηγοί, το έχουμε και μεις επισημάνει. Μπορούμε να δούμε τα πράγματα στις πραγματικές τους διαστάσεις; Μπορούμε να ξεφύγουμε από τον εαυτόν μας; Απ' όπου και αν προέλθει η δυστοπία, είτε μετά από ένα θρησκευτικό πόλεμο, μετά από μια παγκόσμια οικονομική κατάρρευση ή από την καθολική καταστροφή του περιβάλλοντος, σαν αποτέλεσμα δεν θα έχει κάποια διαφορά για τους πολλούς που δεν θα γλιτώσουν. Αυτό το γεγονός πρέπει να μας απασχολεί και πάση δυνάμει να αποφευχθεί και όχι η δικαίωση των λόγων για τους οποίους μπορεί να γίνει η κοινωνία ανεπιθύμητη και τρομακτική. Δεν ξέρω, αν έγινα αντιληπτός...

Γρηγορη μιλαω για προσωπικες ερμηνιες, που απο κεκτημενη ταχυτητα γινονται κοινοτυπιες περι ολοκληρωτισμου.
Υπαρχουν παρα πολλα στοιχεια θα αναφερω δυο για να γινω κατανοητος.
Το πρωτο παραδειγμα που μου ρχεται στο μυαλο ειναι τα περι "προβατοποιησης" της κοινωνιας.
Στην πραγματικοτητα δεν προκειται για καμμια προβατοποιηση και σε καμμια περιπτωση για "προβατα". Το αντιθετο. Προκειται για ατομα με απολυτο ατομικισμο και ιδιτικοποιηση. Ειναι το αποτελεσμα της προσωπικης αναζητησης της ευχαριστησης και του ηδονισμου. Το σεξ ειναι διαχυτο παντου και με οποιονδηποτε, για παραδειγμα και οι προσωπικες ευχαριστησεις υποδικνυονται. Μια τεραστεια παρτουζα αλλα οπου το ζευγαρι δεν προτεινεται, και η οικογενεια ειναι απαγορευμενη και εξαφανισμενη.
Προκειται για μια τεραστεια μαζα απολυτα ιδιοτικοποιημενων ατομων που συνηπαρχουν. Εξαλλου αν καποιος πεθανει στο θαυμαστο αυτο κοσμο κανεις δεν τον κλαιει.
Αρα "κοπαδι" δεν υφισταται. Προκειται για την δικτατορια των προσωπικων αισθησιακων και υλικων αναζητησεων. Που εχουν πλεον ικανοποιηθει. Και οχι μονο...αλλα υπαρχει και αυξηση.

Το ατομο δεν εκμεταλευεται απο κατι, απο τους Α εως του Ε, απροροφαται απο την αμνησια της υπαρξης σε απολυτη ικανοποιηση της καταστασης του, δηλαδη ειναι ατομικοτητα χωρις ταυτοτητα, Ιστορια δεν υπαρχει δεν διδασκεται, οικογενεια φυσικα οχι (απο τα πρωτα που εξαλειφθηκαν μεσα στην προχωρημενη αυτη κοινωνια). Και η θρησκεια επισης δεν υπαρχει υπαρχει μονο ο εξτασιακος χορός για να εκτονονονεται η οποια υποθαλπομενη ανησυχια (εκει βρισκονται σε τρανς που ακουν το ανωτατο ον να ανεβαινει τις σκαλες αν θυμαμαι καλα, τι σκηνη και τι γελιο βεβαια μες στο δραμα).

Το δευτερο που μου ερχεται στο μυαλο σαν παρερμηνια, ειναι ολη αυτο το αντιπολεμικο πνευμα που δεθηκε με το εργο μεσα στα χρονια που αναφερεις. Στην δυστοπια αυτη χει εξαλειφθει ειναι το "πιθανο προβλημα", δηλαδη η επιθετικοτητα του ανθρωπου, το ενστικτο της μαχης εχει καταυναστει, πολυ απλα με το Σομα που αλωστε κανει τοσα αλλα...συν αυτο. Εξαλου το σομα τα κανει ολα και συμφερει. Οποιαδηποτε αντιπαλοτητα διενεξη συγκρουση δεν υπαρχει δεν εχει λογο να υπαρξει. Η επιστημη εχει επεμβει ηδη...

Εξ αλλου ακομα και η ερευνα εχει σαματησει. Δεν χρειαζεται πλεον. Δεν υπαρχει αναγκη για φαρμακα.

Το νοημα του εργου ειναι ο ορθολογισμος που εχει κατατροπωσει και εξαφανισει την πνευματικοτητα. Ολα μεσα απο την αναζητηση της πληρους υλικης απολαυσης.
Με λιγα λογια αυτο που σε ολες τις πολιτικες συζητησεις απασχολει ΜΟΝΟ.

Τελος παντων πιστευω οτι μεσω των διαταραχων και ανακαταταξεων που αναφερεις και την κουλτουρα που απορρεει απο αυτες και κατα καποιον τροπο οικιοποιηθηκαν το εργο κρατωντας την εικονα του απολυταρχισμου, ειναι σε αλλο δρομο απο την ουσια του εργου.

Την οποια μπορουμε να την βρουμε σε παρα πολλες πτυχες της ζωης μας που προερχονται απο αυτην την "παρεξηγηση".

Για να τελειωσω, θυμαμαι κατι που λεγαν κατι παλιοι 68ρηδες και οχι "οι λιγοτεροι". "Το κυριο πραγμα που μας εκαιγε ηταν πανω απόλα να πηδηξουμε".
Πανω κατω οτι απασχολει και αυτον τον θαυμασιο νεο κοσμο... οσον αφορα αυτα και αλλα πολλα που πιστευω οτι τα επιασες, ειναι in tune.
Kαι η συγχρονη κοινωνια μας πανω κατω η αποροια του. οπως την ειχε "δει" ο Αλντους.

Τωρα οσον αφορα τον ιδιο τον συγγραφεα που ειχε συλαβει τις γενικες γραμμες του απανθρωπισμου του ανθρωπου, και ειχε αρχισει να πιστευει πραγματικα την δυναμη δημιουργια της, ειχε μεχρι στο τελος της ζωης του σκυψει πανω στην θρησκεια σαν πιθανο αντιβαρο.
Και αυτο που συνεχισε να τον απασχολει κατα κυριο λογο ηταν η θρησκεια η πνευματικοτητα και το προβλημα (η αλλη πιθανοτητα του κακου) της πυρηνικης υπεροπλοιας.

Αν ενα σημερινο γνωστη του εργου (που να το εχει διαβασει πραγματικα) τον παρεις και τον ρωτησεις τι διαλεγει τον Θαυμαστο αυτον κοσμο η Μad Max τι θα διαλεξει, ειναι απλο... Τον θαυμαστο ΝΕο κοσμο ! Με τα ματια κλειστα και το χερι ψηλα... Εξαλλου... παιρναμε καλα εκει ! ειτε ειμαστε Αλφα ειτε Επσιλον.
Και ποια ειναι ο κυριος προβληματισμος σημερα... "δεν περναμε καλα".

Οποτε...δεν ξερω αν μας τρομαζει πργματικα, η αν κανουμε οτι μας τρομαζει κλπ...Νομιζω οτι φτασαμε σχεδον στο κατοφλι του.

Ελπιζω οτι με εννοησες.

 

[Cicadelic Ranger]

Να προσθεσω κατι που σκεφτηκα οτι δεν προεβλεψε ο Αλντους στο εργο του.
Ειναι η διαδικτυωση.
Αλλα και παλι, και να υπηρχε δεν θα αλαζε τιποτα ουσιαστικο. Το ουσιαστικο εχει ειπωθει. Και η δικτυωση και η πληροφορια αναλονωταν ανουσια και υλιστικα οπως οτιδηποτε οπου η εννοια "αξια" εχει χασει την υποσταση της μαζι με τον ανθρωπο.

 

[Haagenti]

Περίεργη εποχή..Όλοι,οικειοποιούνται όλα...Ούτε ο λόγος αρκεί,ούτε η ποίηση,ούτε και η ξεκουρδιστη κιθάρα ..Τα νοήματα χάνουν το...νόημα τους κάθε φορά και γίνονται έρμαιο στο πτωματοστρωτο βωμο του σαδιστη φαλοκρατη..Τι να μας πει ο Χάξλεϋ ,ο Όργουελ ,ο Μάρλεϊ και ο Cash,όταν ο γκαβακας που τους διαβαζει-ακουει και τους καταλαβαίνει (σημαντικό),δεν είναι εκεί όταν προστάζουν οι καιροί και οι περιστάσεις,να υπερασπιστεί τον αγώνα τους και τα οράματα τους με το ίδιο του το αιμα και την φαιά ουσία,τις συνάψεις του και όλο του το είναι..Για τον άλλον που νοιώθει οικείος ούτε κουβέντα..
Έχω πάψει να ελπίζω από καιρό,αδιαφορώντας παράλληλα για τις κάθε λογής πυθιες και μέντορες που οραματίζονταν κάτι άπιαστο θεωρητικά για τον πολύ κόσμο..Τον κόσμο εκείνο που στοιβαζεται στους στάβλους των επιθυμιών,τον κόσμο που τον σέρνουν από τη μύτη τα κάθε λογής λογισμικά,τον κόσμο που περιφέρεται αλόγιστα σε τάσεις,τον κόσμο που εναποθέτει στο θείο τις τελευταίες του στιγμές,σαν σύγχρονοι Ιούδες που αρέσκονται σε μεταφυσικά αργύρια της μετά θάνατον ανυπαρξίας ...Σιγά τον γενναίο,νέο κόσμο..

 

[grio]

Τζορτζ, να το ξαναπώ. Το έργο του Χάξλεϊ δεν το παρουσιάζω ούτε το ερμηνεύω, απλά υπήρξε η αφορμή για το νήμα, που αναφέρεται στην εξελικτική μας πορεία, σε κάποια μορφή παγκοσμιοποιημένης δυστοπίας. Η ενσάρκωση αυτής της απειλής με σερβιρισμένα χαρακτηριστικά κάποιου αναπόφευκτου και σωτήριου ολοκληρωτισμού, αν θα είναι η εκδοχή του Χάξλεϊ (όπως την περιέγραψε ο ίδιος, όχι όπως την ερμηνεύει ο καθείς κατά το δοκούν), του Όργουελ, των Ιλλουμινάτι, των Χρηματιστών ή των Μπολσονάρο... είναι μια άλλη συζήτηση.

Εγώ πάντως λόγω των απανωτών υφέσεων των τελευταίων δεκαετιών (δεν είναι άποψή μου, είναι γεγονός, όπως και η ανθρωπιστική μας κρίση) έδωσα τα χαρακτηριστικά της. Πως θα χρυσώνεται το χάπι σε μια τέτοια απευκταία εξέλιξη, αν θα είναι όργια, γκάτζετ και τεχνολογίες, παιχνίδια και εκτόνωση επιθετικότητας, λογισμικά αποχαύνωσης, ευνουχισμός πνευματικός ή κυριολεκτικός, τελετουργίες θρησκευτικής έκστασης και παντελής σύγχυση, που ήδη υπάρχει από τώρα, πάλι είναι ένα άλλο θέμα. Φυσικά άλλο θέμα είναι, και το πως θα εξωραΐσουμε την ασχήμια και πως θα εφησυχάσουμε τη συνείδησή μας, για τη συνέργεια στο "έγκλημα".

Σίγουρα όμως για μένα δεν υπάρχει ζήτημα να μπω σε σύγκριση μιας δυστοπικής με μια μετα-αποκαλυπτική κοινωνία και να διαλέξω τι προτιμώ από τα δύο, γιατί απλά το θεωρώ κατάντια.

Σπυράκο, όχι δεν έχω πάψει να ελπίζω, δεν με παίρνει εκ των πραγμάτων, έχω ένα αίσθημα ευθύνης τουλάχιστον για τον πεντάχρονο γιό μου και τους φίλους μου όταν τους κοιτάζω στα μάτια...