Αλκηστις Ευριπίδη-Εθνικό Θέατρο-Μοσχόπουλος

[Σπύρος Σούρλας]

Χτές στο Αρχαιο Θέατρο τής Επιδαύρου δόθηκε σέ Σκηνοθεσία Θωμα Μοσχόπουλου η παράσταση τής πιό Αμφίσημης ´Τραγωδίας´τού Ευριπίδη (438π.χ.),πού οι μελετητές την ονομάζουν ´Τραγικοκωμωδία´
Λοιποί συντελεστές:
Σκηνικά-κοστούμια: Ελλη Παπαγεωργακοπούλου, μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής, κίνηση: Μάρθα Κλουκίνα, φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος. Αλκηστη: Μαρία Σκουλά, Αδμητος: Χρήστος Λούλης, Ηρακλής: Αργύρης Ξάφης, θεράπαινα: Μαρία Πρωτόπαπα, Φέρης: Κώστας Μπερικόπουλος, υπηρέτης: Σωκράτης Πατσίκας
Να συμπληρώσω πώς η εξαιρετική μουσική τού Σελαμσή ερμηνευόταν ζωντανά απο ένα κουιντέτο πού απετελείτο απο βιόλα,τσέλο,κοντραμπάσο,φαγκότο και κλαρινέτο....
Υπόθεση:Ο Αδμητος, βασιλιάς των Φερών, λόγω της ευσέβειάς του, έχει δεχτεί ένα δώρο από τον θεό Απόλλωνα. Παρ’ ότι είναι η ώρα του να πεθάνει μπορεί να γλιτώσει από τη μοίρα του μόνο αν κάποιος άλλος δεχτεί να πάρει τη θέση του. Δέχεται η σύζυγός του Αλκηστη,η οποία θέτει στον Βασιλιά τον όρο νά μήν την απατήσει ποτέ ,ενώ αντιθέτως οι γέροι Γονείς του αρνούνται νά πάρουν την Θέση του. Το έργο ξεκινάει και τελειώνει όταν η Αλκηστη οδηγείται στον Κάτω Κόσμο και ξανά πάλι στον Επάνω, όταν παρεμβαίνει ο Ηρακλής. Εν τω μεταξύ έχουν προηγηθεί πολλά ιλαροτραγικά επεισόδια με αφορμή την ετοιμοθάνατη ή νεκρή Αλκηστη...


Eνα εξαιρετικό ανάκτορο στημένο Ψηλά ,με την μπροστινή του πλευρά να αποτελείται απο πλεξιγκλάς το οποίο χρησιμεύει στην αρχή και στο τέλος σαν Vide Wall και στο Κοίλο ο Μαυροντυμένος Χορός (Γυναίκες μέ σημερινά μαύρα ρούχα και άντρες με κοστούμια )σκληρός ,ειρωνικός και αμείλικτος ,έτοιμος να ακολουθήσει σύμφωνα με ολα τά οικεία έθιμα τήν Ταφή και την Κηδεία.
Κάθε μέλος τού Χορού τοποθετεί γύρο απο το Κοίλο απο έναν Μετρονόμο,πού χτυπά διαρκώς υπενθυμίζοντας την αναπόφευκτη Μοίρα των Θνητών.
Tό εξαιρετικό κείμενο τού Ευριπίδη, μοιάζει σχεδόν απίστευτο να εμπεριέχει(εδώ και 2500 χρόνια) ολες τίς πανανθρώπινες υπαρξιακές ανησυχίες περί Αγάπης για την Ζωή(οπου αυτό αποτυπώνεται στον απίθανο,σαρκαστικό και μεστό διάλογο μεταξύ Αδμητου και τού Πατέρα του Φέρη οπου ο ένας κατηγορεί τον άλλον για Δειλία,επειδή δέχτηκαν να πεθάνει η Αλκηστις και οχι ο είς εκ τών δυό στην θέση της) ,περί τού αναποφεύκτου τού Θανάτου,περί Συζυγικής Απιστίας και Γάμου,και πού ταυτόχρονα απομυθοποιεί Ηρωες σαν τον Ηρακλή,πού τελικά παλεύει με τον Χάρο γιά να επιστρέψει την Αλκηστη στον Πάνω Κόσμο ´παίζοντας´μέ τον Αδμητο οπου τού την εμφανίζει ξανά καλυμένη μέ πέπλο ως Αγνωστη Γυναίκα και τον βάζει σε πειρασμό να απατήσει την Νεκρή Σύζυγό του και να καταπατήσει τούς ´αιώνιους ορκους´του,αποτελεί μιά στέρεα βάση γιά ένα Συγχρονο Σχολιασμό.
Ο Μοσχόπουλος γιά μιάν ακόμα φορά τολμά σε ένα πολύ δύσκολο έργο(πέρυσι είχε παρουσιάσει Εξαιρετικές Βάκχες στό Φεστιβάλ Αθηνών)και πετυχαίνει πάλι.
Κατορθώνει και αποδίδει ολη την αμφισημία τού έργου,τίς εναλλαγές πού υπάρχουν στο κείμενο μεταξύ Τραγικού και Κωμικού(δέν είναι τυχαίο πώς στο πρώτο ημίωρο τής παράστασης σε σκηνές πού προκαλούσαν το γέλιο αβίαστα μέρος τού Κοινού αισθανόταν αμήχανο πού ακούγονταν γέλια στην ´Ιερή´Επίδαυρο και ενώ δεν παιζόταν Αριστοφάνης!!) επεξεργάζεται ευρηματικά τον ρόλο τού Αδμητου(Yπέροχος στον αυτοσαρκασμό του και στην Δειλία του ο Χρήστος Λούλης,πού εξελίσσεται σέ Σπουδαίο Ηθοποιό)πού τον παρουσιάζει λές και έχει βγεί απο Κόμικ ,φοβισμένο και καθόλου πειστικό οτι αγαπά τοσο πολύ την Αλκηστη περισσότερο απο την ιδια του την Ζωή ...
Ο Ηρακλής τού Αργύρη Ξάφη,αγροίκος, παιχνιδιάρης,ταλαιπωρημένος και καλοκάγαθος μόνον μέ Ημίθεο δέν μοιάζει.
Οι διάλογοι Λούλη-Ξάφη και Μπερικόπουλου-Λούλη απολαυστικοί.
Η Μαρία Σκουλά ως Αλκηστις, ντυμένη μέ ενα μαγευτικο πολύπτυχο Λευκό Ενδυμα πού γινεται και το Σαβανο της,απολύτως επαρκής στον ρόλο της.
Το ίδιο εξαιρετικά τα περισσότερα μέλη τού Χορού(oι τραγουδιστές Θανάσης Δεληγιάννης και Νίκος Σπανός απολαυστικοί και ειδικά ο κόντρα-τενόρος σάν νά είχε βγεί απο τίς καλύτερες στιγμές τού Purcell) με τούς Αννα Καλαϊτζίδου και Θάνο Τοκάκη να ξεχωρίζουν...
Τα Σκηνικά και τά Κοστούμια τής Παπαγεωργακοπούλου ιδιαίτερα εμπνευσμένα υπηρετούσαν μέ τον καλύτερο τρόπο τό Κόντρα Παίξιμο τού Χορού(πού ήταν σχετικά Παίξιμο-Περιεχομένου)μέ τούς Ηρωες-Πρωταγωνιστές πού κυρίως Υπηρετούσαν τήν Φόρμα.
Φύγαμε απο την Επίδαυρο γεμάτοι και νοιώθοντας πώς υπάρχει Ελληνικό Θέατρο..
Ο Μοσχόπουλος ένας απο τούς σημαντικότερους σύγχρονους εκπροσώπους του παρουσίασε μιά άρτια και καλοδουλεμένη παράσταση ,σεβόμενος μέν το Κείμενο(οπως κάνει πάντα άλλως τε)αλλά προτείνοντας έναν Νεωτερισμό Υψηλού Επιπέδου ιδιαιτέρως απολαυστικό χωρίς καμιά βλακώδη αποδομητική διάθεση πού κατά κόρον προσπαθούν να παρουσιάσουν διάφοροι άλλοι Σκηνοθέτες ,εγχώριοι και ξένοι...
Φυσικά για μιά ακόμα φορά μείναμε έκθαμβοι για το γεγονός πώς μιά Στιγμιαία Λάμψη Πολιτισμού(100 χρόνια μέσα στο Απέραντο τής Αιωνιότητας ειναι σχεδόν μιά στιγμή) στην Αθήνα πρίν 2500 χρόνια παραμένει τοσο επίκαιρη και σήμερα..
Η Αλκηστις τού Ευριπιδη σε σκηνοθεσία Μοσχόπουλου μάς κέρδισε ολοκληρωτικά.

 

[Larry]

Γεμισε Σπυρο? πηγε κοσμος?

 

[Σπύρος Σούρλας]

Απάντηση: Re: Αλκηστις Ευριπίδη-Εθνικό Θέατρο-Μοσχόπουλος

Γεμισε Σπυρο? πηγε κοσμος?

Χτές ειχε 12000 Κόσμο και καμιά δεκαριά την Παρασκευή.

 

[Lepton]

Ενδιαφέρουσα η παρατήρηση περί γέλιου. Θεωρείς πώς κάποιοι δε γελάνε επειδή δεν ταιριάζει στο χώρο και όχι λόγω του ότι υπάρχουν ζωντανοί άνθρωποι στη σκηνή;

Νομίζω ότι μία κάποια αυτοσυγκράτηση είναι απαραίτητη (ειδικά στην αρχή), διότι το γέλιο είναι μία αρκετά "εύγλωττη" αντίδραση: Αν έρθει την κατάλληλη στιγμή μπορεί να ανεβάσει τον ηθοποίο. Αν όμως έρθει άκαιρο, μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στην υπόλοιπη παράσταση.

Και την προηγούμενη εβδομάδα, στη Φαίδρα, ακούστηκαν σε κάποιες στιγμές γέλια. Δεν είμαι όμως σίγουρος αν σε όλες τις περιπτώσεις αυτό ήταν στην πρόθεση του σκηνοθέτη και -χωρίς να κρίνω αν ήταν δικαιολογημένα ή όχι- φοβάμαι ότι προκάλεσαν αμηχανία στους ηθοποιους.

 

[Σπύρος Σούρλας]

Πιστέυω πώς μερικοί δεν γελανε γιατί θεωρούν ´Ιερό Χώρο´την Επίδαυρο και το Γέλιο δεν ταιριάζει σε Τραγωδίες-πώς μερικοί πιστεύουν πώς η Κλασσική Μουσική ταιριάζει μέ την Μ.Παρασκευή?
Στην Αλκηστη η πρόθεση τού Μοσχόπουλου ήταν σαφής.
Να διαφανεί απο την Αρχή το οτι το έργο δέν είναι Τραγωδία αλλά Τραγικοκωμωδία.
Μέρος του Κοινού στην αρχή αντέδρασε μουδιασμενα σε κάποια γέλια ενώ μετά το Ημίωρο χαλάρωσε οταν άρχισε να αντιλαμβάνεται πώς στο συγκεκριμένο έργο υπήρχε σαρκασμός,ειρωνεία αλλά και μιά γλυκόπικρη γεύση απο τά μειζονα υπαρξιακά θέματα πού πραγματευόταν..
Μιλώντας για το θέμα με μερικούς Ηθοποιούς φίλους πού συμμετείχαν στην Παράσταση,μού έλεγαν ακριβώς το ίδιο..
Πώς το κοινό τής Παρασκευής ήταν πιό ´άνετο´και έδειξε να ´πιάνει´το μήνυμα ευκολώτερα γεγονός πού τούς απελευθέρωσε στό παίξιμο...
Αντίθετα το Σάββατο ένοιωσαν και οι ίδιοι πιό ´σφιγμένοι´στην Αρχή..

Υ.Γ.
Αν ρίξεις μια ματιά στά σχόλια ορισμένων θεατών στο site τού Αθηνοράματος,θα πειστείς πώς μερικοί έχουν κολλήσει ακομα στην Χλαμύδα ,στην ´Ιερότητα´και στον καθόλα αξιο παλιο ηθοποιό Θάνο Κωτσόπουλο πού όμως είχε έναν συγκεκριμένο τρόπο να ερμηνευει τήν Τραγωδία.

 

[oldman]

Μπορεί να μεγαλώσαμε και να νομίζουμε ότι γνωρίζουμε αρκετά τις αρχαίες τραγωδίες, ότι βαρεθήκαμε τα ίδια και τα ίδια και ότι είναι καιρός να δούμε κάτι παραπάνω από χλαμύδα και Κωτσόπουλο και τέλος πάντων αρκετά με τις παραστάσεις που μας θυμίζουν μάθημα αρχαίων ελληνικών στο σχολείο.

Είναι όμως έτσι;

Σκεφτείτε ένα παιδάκι που δεν έχει ιδέα από τραγωδίες να παρακολουθήσει για πρώτη του φορά Αντιγόνη π.χ. σε μοντέρνα εκτέλεση, όπου η ηρωίδα θα έχει τα μαλλιά αλλά πανκ και θα φοράει επιμελώς σχισμένα τζιν και οι φρουροί του Κρέοντα θα είναι ντυμένοι με τις στολές των ΜΑΤ!

Τι ιδέα θα αποκτήσει το παιδάκι για την κλασική μας παιδεία;

Πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι η ζωή δεν ξεκίνησε με τη γέννησή μας και δεν θα τελειώσει με το θάνατό μας.
Υπάρχει η νέα γενιά που πρέπει να συνεχίσει από εκεί που σταματήσαμε εμείς και για το πώς θα συνεχίσει εξαρτάται από την παιδεία που θα της προσφέρουμε.

Φυσικά και είμαι υπέρ των πειραματισμών, των νεοτερισμών και τις παρακολούθησης της προσωπικής άποψης του κάθε σκηνοθέτη για το πώς θέλει να παρουσιάσει μια τραγωδία.
Όχι όμως μέσα στο θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου.

Πολύ καλά κάνανε και δημιουργήσανε κάποτε την Ροκ Όπερα: Ιησούς Χριστός, ο Σούπερ Σταρ.
Η όπερα όμως αυτή με τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την παρουσίαση του θείου δράματος στις εκκλησίες την Μεγάλη Εβδομάδα. Μπορείτε να φανταστείτε τους παπάδες αντί να διαβάζουν τα 12 ευαγγέλια, να μοιρολογούν τραβώντας τα μαλλιά τους και πιασμένοι χέρι-χέρι με τα παπαδάκια, να λικνίζονται στο ρυθμό του άσματος της Μαρινέλας: Άνοιξε πέτρα για να μπω;

Ο οποιοσδήποτε έχει δικαίωμα να πειραματιστεί σε κάτι τέτοιο και εμείς θα τον κρίνουμε εκ του αποτελέσματος. Σε καμία όμως περίπτωση το θέαμα αυτό δεν θα αντικαταστήσει την ακολουθία των παθών και δεν θα λάβει χώρα μέσα στους ιερούς ναούς.
Για τους λόγους αυτούς επιμένω ότι μέσα στον ιερό χώρο του αρχαίου θεάτρου της Επιδαύρου θα πρέπει μόνο να διδάσκονται οι αρχαίες τραγωδίες και η διαφορετικότητα να επιτρέπεται μόνο όσον αφορά την άποψη του σκηνοθέτη για το πώς η δική του δουλειά προσεγγίζει πιστότερα την τραγωδία στην αυθεντική της μορφή.
Για νεοτερισμούς και πειραματισμούς, υπάρχουν ευτυχώς άλλοι αρκετοί χώροι.

 

[Σπύρος Σούρλας]

Η Επίδαυρος δέν έχει τίποτα το Ιερό.Ο Χώρος ειναι Μαγευτικός και οταν την επισκέπτομαι ενθουσιάζομαι στην ιδέα πώς εκεί κάποτε υπήρξαν Θεατές-Πολίτες.Μέχρις εκεί.
Αποτελεί μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς και είναι Χώρος Ζωντανής έκφρασης τού Σήμερα σε σχέση με το Παρελθόν.
Αλλως τε ουδείς γνωρίζει πώς ακριβώς παιζόταν η Αρχαία Τραγωδία.
Στην Ελλάδα γιά πολλά χρόνια ειχε επικρατήσει η Αποψη τού Αξιου καθόλα Ροντήρη,αλλά γιά Αλλες Εποχές.
Ανήκω σε αυτούς πού δεν ενθουσιάζομαι με τον Νεωτερισμό γιά τον Νεωτερισμό και βαριέμαι ιδιαίτερα διάφορους Αποδομητές τού Κλασσικού Θεάτρου (κυρίως Γερμανούς),πού μού προκαλούν γέλιο.
Ομως το Κλασσικό Θέατρο οφείλει να ανανεώνεται μέ Σύγχρονες Προτάσεις,πού ομως να στηρίζονται και να σέβονται το Αρχαίο Κείμενο...
Και χαίρομαι οταν εμφανίζονται στην Επίδαυρο ολοκληρωμένες και καλοδουλεμένες Προτάσεις,ασχέτως εάν μερικές φορές διατηρώ καί κάποιες επιφυλάξεις...
Δέν μέ σοκάρει καθόλου η σύγχρονη αμφίεση τών Ηθοποιών ,ειδικά οταν η Παράσταση είναι Αρτια και στηρίζεται στην Μαγεία τού Κειμένου.
Και εν τέλει η Επίδαυρος δεν αποτελεί Χώρο Διδασκαλίας αλλά Χώρο Εκφρασης τού Σήμερα μέ βάση τίς Ρίζες.
Χωροι Διδασκαλίας ειναι εκεί πού διδάσκεται η Ιστορία τού Θεάτρου αλλά και οι Υποκριτικές Σχολές.

 

[oldman]

Όταν γράφεται καμία πατάτα παρακάτω στα αθλητικά, τσιμπάμε όλοι και το ξενυχτάμε με αντιπαραθέσεις.
Για τέτοια σοβαρά θέματα όπως αυτό εδώ υπάρχει αδιαφορία.
Με πρωτοβουλία του Σπύρου που άνοιξε αυτό το ενδιαφέρον θέμα, μόνο ο Λευτέρης ανταποκρίθηκε και μετά εγώ που έγραψα την ταπεινή μου άποψη.
Εννοείται ότι τέτοια θέματα δεν προσφέρονται για αντιπαράθεση. Ο καθένας γράφει την άποψή του – αν έχει – οι υπόλοιποι τα διαβάζουν όλα και διαμορφώνουν ή δεν διαμορφώνουν άποψη.
Ελπίζω ότι για την ανύπαρκτη συμμετοχή να φταίει το καλοκαίρι και οι άδειες, καθόσον θεωρώ ότι στο φόρουμ αυτό συμμετέχουν πολλοί αρκετά καλλιεργημένοι και με ενδιαφέρουσες απόψεις άνθρωποι.

 

[Lepton]

Λέγεται πως κάποιος συνθέτης είχε πει πως λυπάται τους φιλόμουσους που δεν γνωρίζουν μουσική γραφή, διότι είναι αναγκασμένοι να βιώσουν το έργο μέσω των ερμηνευτών. Αυτό θυμήθηκα διαβάζοντας το μήνυμά σου, Γιάννη.

Η αυθεντική μορφή ενός θεατρικού έργου, αρχαίου έως και σύγχρονου, είναι... το κείμενο. Το ανέβασμά του στη σκηνή το υποβάλλει σε μια διαδικασία ερμηνείας από τους εκάστοτε συντελεστές ώστε να μπορεί να μεταδώσει τα μηνύματά του στο κοινό όπου απευθύνεται. Έτσι, ένα αρχαίο ανέβασμα (όπως και να ήταν αυτό) ή ένα κλασσικό (δηλαδή κάποιων δεκαετιών νωρίτερα) δεν έχει κατ' ανάγκην μεγαλύτερη αξία από ένα σύγχρονο.

Σημασία έχει η ουσία του αρχικού κειμένου να περνάει με επιτυχία στο κοινό που το παρακολουθεί, και αυτό είναι το τελικό κριτήριο για μία ερμηνεία. Ένα εκτός εποχής ανέβασμα δεν αποτελεί καλλιτεχνικό δρώμενο, αλλά αναπαράσταση ιστοριογραφικού χαρακτήρα, με άλλα λόγια... ντοκυμανταίρ.

 

[oldman]

Συμφωνώ σε όλα όσα λες Λευτέρη, αλλά στο θέμα της αμφιέσης έχω τις επιφυλάξεις μου.
Σε ένα ιστορικό έργο που αφορά π.χ. τον Αθανάσιο Διάκο, θα σου άρεσε οι φουστανελάδες να ήτανε ντυμένοι ως Ινδιάνοι Απάτσι και οι Τούρκοι ως πιστολέρο καουμπόηδες;
Αν όχι, τότε με ποία λογική να δεχτώ τον Αγαμέμνονα με φράκο και ημίψηλο;

Βέβαια είναι τελείως διαφορετικά όταν μεταφέρουμε έναν αρχαίο μύθο στη σύγχρονη εποχή. Κάτι σαν το Ορφέο Νέγκρο δηλαδή.

 

[Σπύρος Σούρλας]

Απάντηση: Re: Αλκηστις Ευριπίδη-Εθνικό Θέατρο-Μοσχόπουλος

Όταν γράφεται καμία πατάτα παρακάτω στα αθλητικά, τσιμπάμε όλοι και το ξενυχτάμε με αντιπαραθέσεις.
Για τέτοια σοβαρά θέματα όπως αυτό εδώ υπάρχει αδιαφορία.
Με πρωτοβουλία του Σπύρου που άνοιξε αυτό το ενδιαφέρον θέμα, μόνο ο Λευτέρης ανταποκρίθηκε και μετά εγώ που έγραψα την ταπεινή μου άποψη.
Εννοείται ότι τέτοια θέματα δεν προσφέρονται για αντιπαράθεση. Ο καθένας γράφει την άποψή του – αν έχει – οι υπόλοιποι τα διαβάζουν όλα και διαμορφώνουν ή δεν διαμορφώνουν άποψη.
Ελπίζω ότι για την ανύπαρκτη συμμετοχή να φταίει το καλοκαίρι και οι άδειες, καθόσον θεωρώ ότι στο φόρουμ αυτό συμμετέχουν πολλοί αρκετά καλλιεργημένοι και με ενδιαφέρουσες απόψεις άνθρωποι.

Αντιθέτως θαλεγα πώς τετοια θέματα προσφέρονται γιά Γονιμη Αντιπαράθεση Ουσίας...
Και συμφωνώ απολύτως μαζί σου,πώς πολύ περισσότεροι απο οσους γράφουν πού και πού στίς Τέχνες παρακολουθούν Θέατρο ή πάνε στην Επίδαυρο...
Θαταν Ευχής εργο να ζωντανευε αυτή εδώ η Κατηγορία.

 

[Δημήτρης Θ.]

Εγώ παρέμεινα στα παιδικά μου χρόνια που πήγαινα με τους γονείς μου.
Μινωτής, Κατράκης, Καρέζη, Μελίνα κλπ.
Όποτε πήγα μεγάλος, ξενέρωσα. (Και από ηθοποιούς, αλλά κυρίως από σκηνικά, σκηνοθεσία, κοστούμια)
Στο συγκεκριμένο, δεν έχω λόγους να αμφισβητήσω την κριτική του Σπύρου, αλλά θα ξενέρωνα αφάνταστα με τα μοντέρνα ρούχα.
Μάλλον φταίω εγώ, μιας και μικρός είχα βάλει και την φαντασία μου και έχω μυθοποιήσει κάποια πράγματα.

 

[Σπύρος Σούρλας]

Εγώ παρέμεινα στα παιδικά μου χρόνια που πήγαινα με τους γονείς μου.
Μινωτής, Κατράκης, Καρέζη, Μελίνα κλπ.
Όποτε πήγα μεγάλος, ξενέρωσα. (Και από ηθοποιούς, αλλά κυρίως από σκηνικά, σκηνοθεσία, κοστούμια)
Στο συγκεκριμένο, δεν έχω λόγους να αμφισβητήσω την κριτική του Σπύρου, αλλά θα ξενέρωνα αφάνταστα με τα μοντέρνα ρούχα.
Μάλλον φταίω εγώ, μιας και μικρός είχα βάλει και την φαντασία μου και έχω μυθοποιήσει κάποια πράγματα.

Και ομως Δημήτρη...
Τα ρούχα οταν ταιριάζουν στον τρόπο που αποδίδεται το Εργο,χωρίς να χάνει την Αρχική του Δυναμη,παίζουν δευτερευουσα Σημασία.
Βεβαια εχω δεί και παραστάσεις μετριότατες ,πού έχουν μπερδέψει τά πάντα και ειναι Αχταρμάς...
Και πιο Κλασσικές και πιό Νεωτερίζουσες..
Αυτό που τελικά Εκτιμώ σε κάποιους Σκηνοθέτες ειναι πού παρουσιάζουν μιά Ολοκληρωμένη Πρόταση με την οποία είτε διαφωνώ,είτε συμφωνώ καταλαβαίνω πώς δεν έφτιαξαν κάτι στο ´Πόδι´.
Ξερεις ποσοι ´γκρινιάζουν´οτι δεν πηραν πολλά λεφτά ή δεν είχαν τον χρονο πού ηθελαν για να φτιάξουν την παράσταση.
Εμ πήραν τη επιδότηση ,έμ δεν πρόλαβαν...
Επαγγελματίες κατά τά άλλα.

 

[Lepton]

Απάντηση: Re: Αλκηστις Ευριπίδη-Εθνικό Θέατρο-Μοσχόπουλος

Σε ένα ιστορικό έργο που αφορά π.χ. τον Αθανάσιο Διάκο, θα σου άρεσε οι φουστανελάδες να ήτανε ντυμένοι ως Ινδιάνοι Απάτσι και οι Τούρκοι ως πιστολέρο καουμπόηδες;
Αν όχι, τότε με ποία λογική να δεχτώ τον Αγαμέμνονα με φράκο και ημίψηλο;

Μα οι τραγωδίες δεν είναι ιστορικά έργα, με σκοπό την αναπαράσταση κάποιων μύθων ή θρύλων της εποχής. Τέτοιου είδους συζητήσεις μπορούμε να κάνουμε για κινηματογραφικά όπως η Τροία ή οι 300 (και πάλι δεν θα κρίνουμε μόνο την ιστορική ακρίβεια).

Η Αρχαία Τραγωδία, όμως, (και γενικότερα το θέατρο σε κάποιο βαθμό) έχει περισσότερο φιλοσοφική χροιά. Διηγείται τη διαχρονική σύγκρουση της επιθυμίας με την ηθική επιταγή και την αδυναμία του ανθρώπου να βγει αλώβητος από αυτή. Μάλλον υποτιμούμε το έργο αν το θεωρήσουμε εντοπισμένο (και άρα περιορισμένο) στο χρόνο του μύθου στον οποίον βασίζεται.

Έτσι, μία αρχαιοπρεπής ενδυματολογία μπορεί να συμφωνεί με τον τυπικό μύθο, αλλά ταυτόχρονα μας απομακρύνει από το δράμα, σαν να είναι κάτι που συνέβη κάποτε και δεν είναι δυνατόν να μας αφορά σήμερα. Το ίδιο ισχύει και για τη μετάφραση, την υποκριτική, τη σκηνογραφία και, φυσικά, τη σκηνοθεσία. Όλες αποσκοπούν στο να συναισθανθούμε το δράμα, όχι να το παρακολουθήσουμε αποστασιοποιημένοι.

Φυσικά, ακόμα και μία σύγχρονη προσέγγιση μπορεί να αποτύχει. Μάλιστα, αν κάποιες επιλογές θεωρηθούν από κάποιους θεατές ατυχείς σε βαθμό γελοιότητας (π.χ. το ημίψηλο μάλλον σε λιμοκοντόρο μας παραπέμπει παρά σε οτιδήποτε άλλο), το στοίχημα της παράστασης έχει χαθεί - τουλάχιστον για αυτούς.

Για να είμαι τελείως ειλικρινής, μέχρι σήμερα δεν έχω δει καμία τραγωδία, κλασσικίζουσα ή νεωτερική, που να με έχει αγγίξει (ως παράσταση, όχι ως κείμενο) όσο ένα καλό σύγχρονο έργο. Ίσως με εμποδίζει η απόστασή μου από τη σκηνή, ίσως οι διάλογοι να μου φαίνονται υπερβολικά δομημένοι για να εκφέρονται προφορικά, ίσως να είμαι... μικρός ακόμα. Πάντως, ποτέ δεν αποσπάστηκα από την εμφάνιση.

 

[ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΓΓΟΓΙΑΝΝΗΣ]

Δεν ξέρω αν κάνω καλά που γράφω σε αυτό το νήμα, δεν έχω δει ποτέ παράσταση στην Επίδαυρο (έχω επισκεφθεί το θέατρο την ημέρα μόνο) ούτε διαθέτω ιδιαίτερη θεατρική παιδεία (αναγκαστικά, λόγω τόπου διαμονής). Αν γράφω κάτι που ακούγεται "φάουλ" σφυρίξτε με. Πιστεύω ότι η "σύχρονη"προσέγγιση μπορεί να παράγει αριστουργηματικές παραστάσεις στο θέατρο όσο και τερατουργήματα. Έχω δει παλιά μεταφορά της Αντιγόνης στην τηλεόραση από το BBC, στην οποία ο Κρέοντας και οι στρατιώτες του φορούσαν σύγχρονες στρατιωτικές στολές, το δε ανάκτορο του ήταν διακοσμημένο με γιγάντιες φωτογραφίες του. ήταν εκπληκτική παράσταση, γιατί αυτές οι λεπτομέρειες ταίριαζαν απόλυτα με το νόημα του έργου, την αντίσταση της ηθικής ενάντια στην οργανωμένη τυρρανία (ακούγεται πομπώδες, αλλά δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι καλύτερο αυτή τη στιγμή). Αλλού, αντίθετα, έχω δει σύγχρονη παράσταση του Ντον Τζιοβάνι του Μότσαρτ που ήταν τόσο αποτυχημένη και εκτός νοήματος του έργου ώστε με έκανε να μισήσω τη συγκεκριμένη όπερα.Τέλος θα συμφωνήσω με τον lepton στο ότι το αρχαίο δράμα πραγματεύεται φιλοσοφικά και ψυχολογικά προβλήματα που είναι άχρονα, αφορούν όλους τους ανθρώπους σε όλες τις εποχές και υπό κάποιες συνθήκες μια αρχαιοπρεπής παράσταση μπορεί να είναι πιό άστοχη από μια "σύγχρονη".

 

[Σπύρος Σούρλας]

+1000

 

[opsim]

Δεν ξέρω αν κάνω καλά που γράφω σε αυτό το νήμα, δεν έχω δει ποτέ παράσταση στην Επίδαυρο (έχω επισκεφθεί το θέατρο την ημέρα μόνο) ούτε διαθέτω ιδιαίτερη θεατρική παιδεία (αναγκαστικά, λόγω τόπου διαμονής). Αν γράφω κάτι που ακούγεται "φάουλ" σφυρίξτε με. Πιστεύω ότι η "σύχρονη"προσέγγιση μπορεί να παράγει αριστουργηματικές παραστάσεις στο θέατρο όσο και τερατουργήματα. Έχω δει παλιά μεταφορά της Αντιγόνης στην τηλεόραση από το BBC, στην οποία ο Κρέοντας και οι στρατιώτες του φορούσαν σύγχρονες στρατιωτικές στολές, το δε ανάκτορο του ήταν διακοσμημένο με γιγάντιες φωτογραφίες του. ήταν εκπληκτική παράσταση, γιατί αυτές οι λεπτομέρειες ταίριαζαν απόλυτα με το νόημα του έργου, την αντίσταση της ηθικής ενάντια στην οργανωμένη τυρρανία (ακούγεται πομπώδες, αλλά δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι καλύτερο αυτή τη στιγμή). Αλλού, αντίθετα, έχω δει σύγχρονη παράσταση του Ντον Τζιοβάνι του Μότσαρτ που ήταν τόσο αποτυχημένη και εκτός νοήματος του έργου ώστε με έκανε να μισήσω τη συγκεκριμένη όπερα.Τέλος θα συμφωνήσω με τον lepton στο ότι το αρχαίο δράμα πραγματεύεται φιλοσοφικά και ψυχολογικά προβλήματα που είναι άχρονα, αφορούν όλους τους ανθρώπους σε όλες τις εποχές και υπό κάποιες συνθήκες μια αρχαιοπρεπής παράσταση μπορεί να είναι πιό άστοχη από μια "σύγχρονη".

Συμφωνώ με τα παραπάνω αρκεί αυτό να γίνεται με άποψη και όχι απλά για να παρουσιαστεί κάτι καινοφανές με το στανιό. Για παράδειγμα, δεν θα με πείραζε ο Κρέοντας να φορά κουστούμι αλλά θα με ενοχλούσε να κάνει την πρώτη του εμφάνιση στη σκηνή πάνω σε μία εντούρο μηχανή, εύρημα που μάλλον δεν προσφέρει κάτι στην εξέλιξη του μύθου και απλά "εντυπωσιάζει".

 

[Lepton]

Φίλε opsim, πολλά τα παραδείγματα (σε κάθε τέχνη) των ευρημάτων που από κάποιους θεωρούνται ιδιοφυιή και από άλλους εντυπωσιασμοί. Προσωπικά, στο θέατρο τυλάχιστον, προτιμώ πάντα το ρίσκο του πειραματισμού που μπορεί και να στραβοπατήσει, παρά μια άτολμη, κοινότυπη, παρουσίαση.

 

[send]

Δυστυχώς λόγω απόστασης δεν έχω παρακολουθήσει αρχαίο θέατρο στην Επίδαυρο. Μόνο στο (πλέον κλειστό) θέατρο της Δωδώνης έτυχε μια χρονιά, αλλά κωμωδία. Δεν θα έβλεπα κανένα πρόβλημα ανάμεσα στους νεωτερισμούς και στην ιερότητα του χώρου (την οποία έχει η Δωδώνη), αντιθέτως λόγω της τελευταίας θα με ενοχλούσε η χαμηλή ποιότητα ενός θεάματος και ας φορούσαν οι συντελεστές μανδύες και κοθόρνους.


Τώρα για τις προσεγγίσεις... μπορεί μια "νεωτερική" να ανταποκριθεί καλύτερα στον, αφαιρετικό, ούτως ή άλλως, ορισμό του Αριστοτέλη, από μία "κλασική" προσέγγιση, και, έστω χωρίς κουστούμια ή προσήλωση στο αρχαίο κείμενο, να παραμείνει "μίμηση πράξης σπουδαίας".

 

[opsim]

Re: Απάντηση: Αλκηστις Ευριπίδη-Εθνικό Θέατρο-Μοσχόπουλος

Φίλε opsim, πολλά τα παραδείγματα (σε κάθε τέχνη) των ευρημάτων που από κάποιους θεωρούνται ιδιοφυιή και από άλλους εντυπωσιασμοί. Προσωπικά, στο θέατρο τυλάχιστον, προτιμώ πάντα το ρίσκο του πειραματισμού που μπορεί και να στραβοπατήσει, παρά μια άτολμη, κοινότυπη, παρουσίαση.

Δεν διαφωνώ καθόλου σε αυτό. Δεν πιστεύω οτι κάποιος θα προτιμούσε να δει ένα αναμάσημα μιας παράστασης η οποία απλά είναι πιστή στο ντεκόρ της αντίστοιχης παλιάς. Απλά πιστεύω οτι κάθε καινοφανές πρέπει να υπηρετεί το βαθύτερο νόημα της παράστασης στην οποία παρουσιάζεται και όχι να υποκύπτει στο μότο της MGM, το "ars gratia artis", δηλαδή "η τέχνη χάριν της τέχνης".