Το 1924 δύο "φίλοι" απαγάγουν και δολοφονούν, με αποτρόπαιο τρόπο, ένα 14χρονο αγόρι, τον Robert "Bobby" Franks. Το Σικάγο συγκλονίζεται απο το σοκαριστικό αυτό έγκλημα και οι έρευνες ξεκινούν για να πειστούν οι ένοχοι. Το μοιραίο λάθος του ενός, ήταν οτι του έπεσαν τα γυαλιά του την ώρα που σήκωσε το σακάκι του μετά το έγκλημα που διεπράχθη.
Οι έρευνες σύντομα φτάνουν κοντά στον Nathan Freudenthal Leopold τον οποίο ανακρίνουν. Γρήγορα ομολόγησαν και οι δύο...το έγκλημα τους.
Ο Meyer Levin γράφει το 1956 το Compulsion, το οποίο βασίζεται στην ιστορία που περιέγραψα. Η επιτυχία του βιβλίου αναπαράγεται και στο Broadway και αμέσως μετά παίρνει τα απαραίτητα "δικαιώματα" ο Darryl F. Zanuck το 1957.
Και αρχίζει να γεννάται η ταινία.
Ο σκηνοθέτης Richard Fleischer στήνει τις κάμερες και γυρίζει μια ταινία(1959) που με συντάραξε συθέμελα.
Έχουμε μια πολυεπίπεδη ταινία σε κάθε τομέα. Δύο διαταραγμένες προσωπικότητες, ο ένας υποστηρικτής του "Υπερ-άνθρωπου"(Thus Spoke Zarathustra) του Νίτσε, διαπράττουν ένα έγκλημα το οποίο "έπρεπε" να τους οδηγήσει στην θανατική ποινή, σύμφωνα με τις "ηθικές" αξίες της εποχής.
Ο Fleischer σκιαγραφεί εκπληκτικά τους κυρίως χαρακτήρες της ταινίας, χωρίς να μας "δείχνει" ευθέως τις ομοφυλοφιλικές τους τάσεις, χωρίς να μας δείχνει το βασανισμένο απο το οξύ σώμα του 14χρονου αγοριού, χωρίς να μας δείχνει την βία που υπέστη το θύμα.
Μας δείχνει την κόντρα του μαθητή Leopold με τον καθηγητή του, σχετικά με τον "νόμο", κατα την οποία ο καθηγητής λέει στην τάξη οτι ο κάθε άνθρωπος είναι κάτω απο τους νόμους και ο μαθητής οτι σύμφωνα με τον Νίτσε υπάρχουν "κάποιοι", όπως οι νομοθέτες πχ, που με βάση τους "νόμους" μπορούν να χειραγωγούν το πλήθος και να το κατευθύνουν, οπότε μιλάμε για "υπέρ-ανθρωπους"...
Απο την άλλη έχουμε τον αδίστακτο Richard Loeb. Ένα άτομο χωρίς συναισθήματα, δίχως ίχνος "ανθρωπιάς", όπως λέμε, που μπορεί να σκοτώσει κάποιον μόνο για να περάσει καλά. Έναν άνθρωπο που όταν γυρνάει σπίτι του, αντιμετωπίζει την παραμέληση του πατέρα του και το "κανάκεμα" της μητέρας του. Ο Fleischer δεν δείχνει σε καμία σκηνή τον πατέρα του, πχ. Ο Loeb στα μάτια του Leopold είναι ο "υπερ-άνθρωπος" που τόσο θέλει να γίνει.
Και τα δύο παιδιά είναι μεγαλοαστών οικογενειών και δεν τους λείπει "τίποτα". Μα τους λείπουν τόσα πολλά.
Ο Leopold έχει έναν εξωπραγματικό δείκτη νοημοσύνης, δεν τα πηγαίνει καλά με τον αδερφό του και γενικότερα δείχνει σημάδια "έλλειψης" Αγάπης. Αλλά σε οποιαδήποτε μορφή της. Αγάπης απο τους γονείς, απο κάποιον φίλο, απο κάποιον άνθρωπο. Το μόνο του χόμπυ είναι τα πουλιά. Βρίσκει μια συμπαράσταση και "ζεστασιά" σε μια κοπέλα. Προσπαθεί....προσπαθεί πολύ να "ξεπεράσει" το "πρόβλημα" που έχει. Το πρόβλημα της "ιδιαιτερότητας" που τον κρατά μακριά απο κάθε τι.... Μα δεν θα μπορέσει.
Η ταινία κυλά σαν νερό και η ιστορία των δύο νεαρών σε συνεπαίρνει... Τα γυαλιά που έχουν βρεθεί στον τόπο του εγκλήματος πρέπει να οδηγήσουν στον φονιά και αυτό γίνεται. Καθώς παρακολουθείς νιώθεις μια λύτρωση που θα πιαστούν οι ένοχοι και θα Πληρώσουν για τα εγκλήματα τους. Νιώθεις ένα μικρό "αεράκι" μίσους να σε διαπερνάει....
Και κάπου εκεί οι γονείς του Leopold αναθέτουν στον Clarence Darrow την υπεράσπιση των παιδιών τους. Εκεί ξεκινάει η "λύτρωση". Όχι η τιμωρία....η λύτρωση. Όχι η λύτρωση για τα παιδιά που δικάζονται, αλλά η λύτρωση για μια κοινωνία που "δικάζει", για μια κοινωνία που τιμωρεί, για μια κοινωνία που μεγαλώνει "τιμωρούς" και όχι "Ανθρώπους".
Ο Fleischer μας παρουσιάζει τον εκπληκτικό Orson Welles. Με ένα βλέμμα που έχω δει μετρημένες φορές στην μέχρι τώρα ζωή μου σε ηθοποιό. Με ένα ανάστημα επάξιο του Ανθρώπου που εκπροσωπεί οποιονδήποτε άνθρωπο αξίζει μια δίκαιη δίκη.
Η συζήτηση μεταξύ των δολοφόνων και του δικηγόρου τους, μας φέρνει στο προσκήνιο την "διαστρέβλωση" που έχουν υποστεί τα μυαλά τους, όσον αφορά την κοινωνική τους υπόσταση. Την "διαστρέβλωση" που μπορεί να αναπτυχθεί σε κάθε άνθρωπο, αλλά που ξεκινάει απο τον υλισμό και τον πλούτο και καταλήγει στο κοινωνικό σύστημα που τα υποστηρίζει.
Ο Welles βλέποντας το ψυχολογικό προφιλ και των δύο, παίρνει μια ρηξικέλευθη απόφαση. Διώχνει όλους τους ενόρκους απο το δικαστήριο. Θέλει να μείνει μόνος με τον Δικαστή. Ξέρει οτι το παιχνίδι θα το χάσει αν οι 12 ένορκοι πρέπει να αποφασίσουν για την μοίρα δύο ανθρώπων με ψυχολογικά προβλήματα.
Και την τελευταία μέρα της δίκης ο Welles κάνει την τελευταία του ομιλία στην δικαστική αίθουσα.
Η ομιλία του Clarence Darrow στο δικαστήριο είναι εκπληκτική. Είναι ο μακροβιότερος μονόλογος στην Ιστορία του κινηματογράφου και κατά την ταπεινή μου άποψη, δύσκολα θα ανατραπεί ως προς την ουσία όμως, όχι ως προς την χρονική του διάρκεια.
Η ομιλία κράτησε 10 ολόκληρα λεπτά στο πανί του κινηματογράφου και ο Orson Welles ήταν μοναδικός. Η φωνή του, τα ανεβοκατεβάσματα στην ένταση, ο τρόπος που αναφερόταν σε αυτούς και ο τρόπος που κοιτούσε αυτούς και το κοινό, ήταν συγκλονιστικός.
Στην ομιλία του μιλά για την Αγάπη που πολεμά την βία, για την βία που γεννά βία, για την τιμωρία ως βία.... Μιλά για την αλληλεγγύη, για την κατανόηση, για την παιδικότητα, για τους γονείς με ή χωρίς ""....
Μα πάνω απο όλα μιλά για την αντιμετώπιση που πρέπει να έχει ένας Άνθρωπος, απέναντι σε έναν άλλο Άνθρωπο....
Τι είναι τιμωρία?? Τι είναι θάνατος? Ποιος κρίνει κάποιον άλλο? Με ποιο κριτήριο? Ποιος του ανέθεσε αυτή την ευθύνη? Με ποιο κριτήριο?
Ερωτήματα που απαντώνται μεν, αλλά όχι σε αυτή την κοινωνία που ζούμε. Όχι με τους "ανθρώπους" απο τους οποίους περιτριγυριζόμαστε...και ασκούν εξουσία ή την αποδέχονται. Όχι μέσα σε ένα σύστημα που έχει σαν βάση το χρήμα... Όχι.
Θα μπορούσα να γράψω πολλά ακόμη, αλλά πραγματικά δεν θα μπορούσα να περιγράψω την μαγεία που βγαίνει απο την εικόνα και την Μαεστρία του σκηνοθέτη.
Πραγματικό αριστούργημα και τόσο μα τόσο επίκαιρο που με κάνει να ντρέπομαι για την κατάντια του "πολιτισμού" που γεννήθηκα και ζω. Όλοι έχουμε την ευθύνη της αλλαγής του. Της αλλαγής του με κατεύθυνση προς τον Άνθρωπο και όχι προς τον "Θεό" που δημιούργησε.
Να στε καλά....
http://www.rottentomatoes.com/m/compulsion/
Οι έρευνες σύντομα φτάνουν κοντά στον Nathan Freudenthal Leopold τον οποίο ανακρίνουν. Γρήγορα ομολόγησαν και οι δύο...το έγκλημα τους.
Ο Meyer Levin γράφει το 1956 το Compulsion, το οποίο βασίζεται στην ιστορία που περιέγραψα. Η επιτυχία του βιβλίου αναπαράγεται και στο Broadway και αμέσως μετά παίρνει τα απαραίτητα "δικαιώματα" ο Darryl F. Zanuck το 1957.
Και αρχίζει να γεννάται η ταινία.
Ο σκηνοθέτης Richard Fleischer στήνει τις κάμερες και γυρίζει μια ταινία(1959) που με συντάραξε συθέμελα.
Έχουμε μια πολυεπίπεδη ταινία σε κάθε τομέα. Δύο διαταραγμένες προσωπικότητες, ο ένας υποστηρικτής του "Υπερ-άνθρωπου"(Thus Spoke Zarathustra) του Νίτσε, διαπράττουν ένα έγκλημα το οποίο "έπρεπε" να τους οδηγήσει στην θανατική ποινή, σύμφωνα με τις "ηθικές" αξίες της εποχής.
Ο Fleischer σκιαγραφεί εκπληκτικά τους κυρίως χαρακτήρες της ταινίας, χωρίς να μας "δείχνει" ευθέως τις ομοφυλοφιλικές τους τάσεις, χωρίς να μας δείχνει το βασανισμένο απο το οξύ σώμα του 14χρονου αγοριού, χωρίς να μας δείχνει την βία που υπέστη το θύμα.
Μας δείχνει την κόντρα του μαθητή Leopold με τον καθηγητή του, σχετικά με τον "νόμο", κατα την οποία ο καθηγητής λέει στην τάξη οτι ο κάθε άνθρωπος είναι κάτω απο τους νόμους και ο μαθητής οτι σύμφωνα με τον Νίτσε υπάρχουν "κάποιοι", όπως οι νομοθέτες πχ, που με βάση τους "νόμους" μπορούν να χειραγωγούν το πλήθος και να το κατευθύνουν, οπότε μιλάμε για "υπέρ-ανθρωπους"...
Απο την άλλη έχουμε τον αδίστακτο Richard Loeb. Ένα άτομο χωρίς συναισθήματα, δίχως ίχνος "ανθρωπιάς", όπως λέμε, που μπορεί να σκοτώσει κάποιον μόνο για να περάσει καλά. Έναν άνθρωπο που όταν γυρνάει σπίτι του, αντιμετωπίζει την παραμέληση του πατέρα του και το "κανάκεμα" της μητέρας του. Ο Fleischer δεν δείχνει σε καμία σκηνή τον πατέρα του, πχ. Ο Loeb στα μάτια του Leopold είναι ο "υπερ-άνθρωπος" που τόσο θέλει να γίνει.
Και τα δύο παιδιά είναι μεγαλοαστών οικογενειών και δεν τους λείπει "τίποτα". Μα τους λείπουν τόσα πολλά.
Ο Leopold έχει έναν εξωπραγματικό δείκτη νοημοσύνης, δεν τα πηγαίνει καλά με τον αδερφό του και γενικότερα δείχνει σημάδια "έλλειψης" Αγάπης. Αλλά σε οποιαδήποτε μορφή της. Αγάπης απο τους γονείς, απο κάποιον φίλο, απο κάποιον άνθρωπο. Το μόνο του χόμπυ είναι τα πουλιά. Βρίσκει μια συμπαράσταση και "ζεστασιά" σε μια κοπέλα. Προσπαθεί....προσπαθεί πολύ να "ξεπεράσει" το "πρόβλημα" που έχει. Το πρόβλημα της "ιδιαιτερότητας" που τον κρατά μακριά απο κάθε τι.... Μα δεν θα μπορέσει.
Η ταινία κυλά σαν νερό και η ιστορία των δύο νεαρών σε συνεπαίρνει... Τα γυαλιά που έχουν βρεθεί στον τόπο του εγκλήματος πρέπει να οδηγήσουν στον φονιά και αυτό γίνεται. Καθώς παρακολουθείς νιώθεις μια λύτρωση που θα πιαστούν οι ένοχοι και θα Πληρώσουν για τα εγκλήματα τους. Νιώθεις ένα μικρό "αεράκι" μίσους να σε διαπερνάει....
Και κάπου εκεί οι γονείς του Leopold αναθέτουν στον Clarence Darrow την υπεράσπιση των παιδιών τους. Εκεί ξεκινάει η "λύτρωση". Όχι η τιμωρία....η λύτρωση. Όχι η λύτρωση για τα παιδιά που δικάζονται, αλλά η λύτρωση για μια κοινωνία που "δικάζει", για μια κοινωνία που τιμωρεί, για μια κοινωνία που μεγαλώνει "τιμωρούς" και όχι "Ανθρώπους".
Ο Fleischer μας παρουσιάζει τον εκπληκτικό Orson Welles. Με ένα βλέμμα που έχω δει μετρημένες φορές στην μέχρι τώρα ζωή μου σε ηθοποιό. Με ένα ανάστημα επάξιο του Ανθρώπου που εκπροσωπεί οποιονδήποτε άνθρωπο αξίζει μια δίκαιη δίκη.
Η συζήτηση μεταξύ των δολοφόνων και του δικηγόρου τους, μας φέρνει στο προσκήνιο την "διαστρέβλωση" που έχουν υποστεί τα μυαλά τους, όσον αφορά την κοινωνική τους υπόσταση. Την "διαστρέβλωση" που μπορεί να αναπτυχθεί σε κάθε άνθρωπο, αλλά που ξεκινάει απο τον υλισμό και τον πλούτο και καταλήγει στο κοινωνικό σύστημα που τα υποστηρίζει.
Ο Welles βλέποντας το ψυχολογικό προφιλ και των δύο, παίρνει μια ρηξικέλευθη απόφαση. Διώχνει όλους τους ενόρκους απο το δικαστήριο. Θέλει να μείνει μόνος με τον Δικαστή. Ξέρει οτι το παιχνίδι θα το χάσει αν οι 12 ένορκοι πρέπει να αποφασίσουν για την μοίρα δύο ανθρώπων με ψυχολογικά προβλήματα.
Και την τελευταία μέρα της δίκης ο Welles κάνει την τελευταία του ομιλία στην δικαστική αίθουσα.
Η ομιλία του Clarence Darrow στο δικαστήριο είναι εκπληκτική. Είναι ο μακροβιότερος μονόλογος στην Ιστορία του κινηματογράφου και κατά την ταπεινή μου άποψη, δύσκολα θα ανατραπεί ως προς την ουσία όμως, όχι ως προς την χρονική του διάρκεια.
Η ομιλία κράτησε 10 ολόκληρα λεπτά στο πανί του κινηματογράφου και ο Orson Welles ήταν μοναδικός. Η φωνή του, τα ανεβοκατεβάσματα στην ένταση, ο τρόπος που αναφερόταν σε αυτούς και ο τρόπος που κοιτούσε αυτούς και το κοινό, ήταν συγκλονιστικός.
Στην ομιλία του μιλά για την Αγάπη που πολεμά την βία, για την βία που γεννά βία, για την τιμωρία ως βία.... Μιλά για την αλληλεγγύη, για την κατανόηση, για την παιδικότητα, για τους γονείς με ή χωρίς ""....
Μα πάνω απο όλα μιλά για την αντιμετώπιση που πρέπει να έχει ένας Άνθρωπος, απέναντι σε έναν άλλο Άνθρωπο....
Τι είναι τιμωρία?? Τι είναι θάνατος? Ποιος κρίνει κάποιον άλλο? Με ποιο κριτήριο? Ποιος του ανέθεσε αυτή την ευθύνη? Με ποιο κριτήριο?
Ερωτήματα που απαντώνται μεν, αλλά όχι σε αυτή την κοινωνία που ζούμε. Όχι με τους "ανθρώπους" απο τους οποίους περιτριγυριζόμαστε...και ασκούν εξουσία ή την αποδέχονται. Όχι μέσα σε ένα σύστημα που έχει σαν βάση το χρήμα... Όχι.
Θα μπορούσα να γράψω πολλά ακόμη, αλλά πραγματικά δεν θα μπορούσα να περιγράψω την μαγεία που βγαίνει απο την εικόνα και την Μαεστρία του σκηνοθέτη.
Πραγματικό αριστούργημα και τόσο μα τόσο επίκαιρο που με κάνει να ντρέπομαι για την κατάντια του "πολιτισμού" που γεννήθηκα και ζω. Όλοι έχουμε την ευθύνη της αλλαγής του. Της αλλαγής του με κατεύθυνση προς τον Άνθρωπο και όχι προς τον "Θεό" που δημιούργησε.
Να στε καλά....
http://www.rottentomatoes.com/m/compulsion/
