- 23 July 2009
- 4,393
Πρόσφατα επισκέφθηκα την Εθνική Πινακοθήκη στην Αθήνα. Ήθελα να δω από κοντά τα διάφορα έργα Ελληνικής ζωγραφικής, όχι μόνο των γνωστών καλλιτεχνών της σχολής του Μονάχου, αλλά και από τις άλλες περιόδους της νεοελληνικής τέχνης.
Κάποια στιγμή τράβηξε το βλέμμα μου ένας μικρός πίνακας, ο οποίος απεικονίζει μια νέα κοπέλα. Το έργο έχει φιλοτεχνηθεί από τον ζωγράφο Θεόδωρο Ράλλη (1852-1909), και έχει τον τίτλο "Ελληνίδα Χορεύτρια" ή "Γυναίκα με ντέφι" (πριν το 1905, λάδι σε μουσαμά, 35x22 εκ.)
Ο Θεόδωρος Ράλλης είναι γνωστός σήμερα για τους πίνακές του στο είδος του Οριενταλισμού (ανατολίτικα θέματα), τις αισθησιακές απεικονίσεις γυναικών, αλλά και σκηνές σε εσωτερικά εκκλησιών. Οι όμορφες γυναίκες έχουν κυρίαρχη θέση στα έργα του.
Ο μικρός αυτός πίνακας, περιέργως, δεν είναι από τα πιο γνωστά έργα του. Και λέω περιέργως, καθώς είναι ένα μικρό αριστούργημα. Παρότι ασχολούμαι καιρό με τα καλλιτεχνικά, και έχω αρκετά βιβλία για την τέχνη, δεν είχα ξαναδεί τον συγκεκριμένο πίνακα.
Το ζωγραφικό αυτό έργο, ξεχωρίζει για την όμορφη απλότητα και την αμεσότητά του. Σε άλλα έργα του Ράλλη με γυναικείες μορφές, διακρίνουμε αρκετές φορές έναν πρόδηλο αισθησιασμό, και ίσως ένα αποτέλεσμα λίγο "στημένο" (χωρίς αυτό να μειώνει την αξία και την ομορφιά των έργων του).
Εδώ όμως, ο ζωγράφος έχει αποδώσει το θέμα με έναν λίγο διαφορετικό τρόπο απ'ότι συνήθως.
Η νέα κοπέλα που απεικονίζεται, στέκεται μπροστά σε ένα λιτό φόντο, έναν τοίχο ζωγραφισμένο με ζεστές αποχρώσεις.
Το πρόσωπο της κοπέλας είναι όμορφο, το δέρμα της νεανικό. Η έκφρασή της είναι σεμνή και γλυκιά. Ένα ελαφρύ μειδίαμα διακρίνεται στα χείλη της. Το βλέμμα της φαίνεται λιγάκι σκεπτικό, ίσως και ανεπαίσθητα μελαγχολικό.
Τα καστανά μαλλιά της είναι επιμελώς πιασμένα με μια πράσινη κορδέλα.
Το σώμα της κοπέλας έχει ζωγραφιστεί και αυτό με μεγάλη επιδεξιότητα από τον καλλιτέχνη. Το απαλό, νεανικό δέρμα, έχει αποδοθεί με εξαιρετικό τρόπο, κάτι που φαίνεται στα χέρια και το μπούστο. Το ανοιχτόχρωμο φόρεμά της, αφήνει λίγο να διαγραφούν οι θηλές της. Μια λεπτομέρεια που προσθέτει έναν ανεπαίσθητο αισθησιασμό, χωρίς όμως να κινείται στα όρια του προκλητικού ή του χυδαίου.
Κάτω από το στήθος, το φόρεμα είναι πιασμένο με χρυσή κορδέλα. Πιο χαμηλά, ένα ύφασμα ροζ χρώματος καλύπτει τους γοφούς της, και στο μπροστινό μέρος είναι δεμένο έτσι ώστε το υπόλοιπο να συνεχίζει χαμηλά, μπροστά από τα πόδια. Η κοπέλα κρατάει με όμορφο και σεμνό τρόπο, ένα ντέφι. Ο τρόπος που έχει σταυρώσει τα χέρια της και το κρατά με τα δάχτυλά της, έχει μια ελκυστική διακριτικότητα. Μια αξιαγάπητη διακριτικότητα, που είναι ήδη εμφανής από το γλυκό πρόσωπό της.
Κατά τη γνώμη μου, είμαστε μπροστά σε μια από τις ωραιότερες απεικονίσεις γυναικών στην ιστορία της νεοελληνικής τέχνης. Αυτή η απλότητα, η φυσικότητα και η σεμνότητα από το πρόσωπο της κοπέλας μέχρι και όλη τη στάση του σώματός της, δίνει μια μαγικά σαγηνευτική αίσθηση. Το όλο σύνολο, με το γλυκό πρόσωπο, το ωραίο σώμα με το στιλπνό, λείο νεανικό δέρμα, το φόρεμα που πέφτει και δημιουργεί πτυχώσεις, θυμίζει επίσης αρχαιοελληνικό άγαλμα.
Είναι αυτή η διαχρονική, κλασική ομορφιά.
Αν η "Ελληνίδα χορεύτρια" του πίνακα ήταν σε ένα χαρέμι και χόρευε για έναν πασά, και όλο αυτό υποδηλώνει κάτι σεξουαλικά πονηρό, αυτό δεν είναι καθόλου εμφανές εδώ. Αυτό που είναι εμφανές, είναι η διακριτική, σεμνή έκφραση και στάση μιας όμορφης νεαρής παρουσίας. Μια στάση, από το πρόσωπο μέχρι και το σώμα, που κάνει αυτή την εικόνα πολύ ελκυστική και όμορφη.
Και έρχεται τώρα ξανά το ερώτημα...Γιατί αυτό το αριστούργημα δεν συμπεριλαμβάνεται στα περισσότερα βιβλία για την Νεοελληνική τέχνη και την Εθνική πινακοθήκη? Μα γιατί να αναρωτιόμαστε...Υπάρχουν άραγε απαντήσεις για αυτές τις ερωτήσεις όταν έχουμε να κάνουμε με τέχνη, άρα συναισθήματα και ψυχολογία? Γιατί άλλοι ζωγράφοι στην ιστορία της τέχνης, όπως ο σπουδαίος τοπιογράφος Jacob van Ruisdael της χρυσής εποχής της Ολλανδικής ζωγραφικής, δεν είναι τόσο γνωστός όσο θα του άξιζε?
Ίσως λίγο δύσκολο να βρεθούν απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. Όμως αυτό που μένει, είναι η μαγεία όταν ανακαλύπτεις έργα τέχνης με τα οποία η ψυχή και τα συναισθήματά σου ταυτίζονται τόσο πολύ.
Κάποια στιγμή τράβηξε το βλέμμα μου ένας μικρός πίνακας, ο οποίος απεικονίζει μια νέα κοπέλα. Το έργο έχει φιλοτεχνηθεί από τον ζωγράφο Θεόδωρο Ράλλη (1852-1909), και έχει τον τίτλο "Ελληνίδα Χορεύτρια" ή "Γυναίκα με ντέφι" (πριν το 1905, λάδι σε μουσαμά, 35x22 εκ.)
Ο Θεόδωρος Ράλλης είναι γνωστός σήμερα για τους πίνακές του στο είδος του Οριενταλισμού (ανατολίτικα θέματα), τις αισθησιακές απεικονίσεις γυναικών, αλλά και σκηνές σε εσωτερικά εκκλησιών. Οι όμορφες γυναίκες έχουν κυρίαρχη θέση στα έργα του.
Ο μικρός αυτός πίνακας, περιέργως, δεν είναι από τα πιο γνωστά έργα του. Και λέω περιέργως, καθώς είναι ένα μικρό αριστούργημα. Παρότι ασχολούμαι καιρό με τα καλλιτεχνικά, και έχω αρκετά βιβλία για την τέχνη, δεν είχα ξαναδεί τον συγκεκριμένο πίνακα.
Το ζωγραφικό αυτό έργο, ξεχωρίζει για την όμορφη απλότητα και την αμεσότητά του. Σε άλλα έργα του Ράλλη με γυναικείες μορφές, διακρίνουμε αρκετές φορές έναν πρόδηλο αισθησιασμό, και ίσως ένα αποτέλεσμα λίγο "στημένο" (χωρίς αυτό να μειώνει την αξία και την ομορφιά των έργων του).
Εδώ όμως, ο ζωγράφος έχει αποδώσει το θέμα με έναν λίγο διαφορετικό τρόπο απ'ότι συνήθως.
Η νέα κοπέλα που απεικονίζεται, στέκεται μπροστά σε ένα λιτό φόντο, έναν τοίχο ζωγραφισμένο με ζεστές αποχρώσεις.
Το πρόσωπο της κοπέλας είναι όμορφο, το δέρμα της νεανικό. Η έκφρασή της είναι σεμνή και γλυκιά. Ένα ελαφρύ μειδίαμα διακρίνεται στα χείλη της. Το βλέμμα της φαίνεται λιγάκι σκεπτικό, ίσως και ανεπαίσθητα μελαγχολικό.
Τα καστανά μαλλιά της είναι επιμελώς πιασμένα με μια πράσινη κορδέλα.
Το σώμα της κοπέλας έχει ζωγραφιστεί και αυτό με μεγάλη επιδεξιότητα από τον καλλιτέχνη. Το απαλό, νεανικό δέρμα, έχει αποδοθεί με εξαιρετικό τρόπο, κάτι που φαίνεται στα χέρια και το μπούστο. Το ανοιχτόχρωμο φόρεμά της, αφήνει λίγο να διαγραφούν οι θηλές της. Μια λεπτομέρεια που προσθέτει έναν ανεπαίσθητο αισθησιασμό, χωρίς όμως να κινείται στα όρια του προκλητικού ή του χυδαίου.
Κάτω από το στήθος, το φόρεμα είναι πιασμένο με χρυσή κορδέλα. Πιο χαμηλά, ένα ύφασμα ροζ χρώματος καλύπτει τους γοφούς της, και στο μπροστινό μέρος είναι δεμένο έτσι ώστε το υπόλοιπο να συνεχίζει χαμηλά, μπροστά από τα πόδια. Η κοπέλα κρατάει με όμορφο και σεμνό τρόπο, ένα ντέφι. Ο τρόπος που έχει σταυρώσει τα χέρια της και το κρατά με τα δάχτυλά της, έχει μια ελκυστική διακριτικότητα. Μια αξιαγάπητη διακριτικότητα, που είναι ήδη εμφανής από το γλυκό πρόσωπό της.
Κατά τη γνώμη μου, είμαστε μπροστά σε μια από τις ωραιότερες απεικονίσεις γυναικών στην ιστορία της νεοελληνικής τέχνης. Αυτή η απλότητα, η φυσικότητα και η σεμνότητα από το πρόσωπο της κοπέλας μέχρι και όλη τη στάση του σώματός της, δίνει μια μαγικά σαγηνευτική αίσθηση. Το όλο σύνολο, με το γλυκό πρόσωπο, το ωραίο σώμα με το στιλπνό, λείο νεανικό δέρμα, το φόρεμα που πέφτει και δημιουργεί πτυχώσεις, θυμίζει επίσης αρχαιοελληνικό άγαλμα.
Είναι αυτή η διαχρονική, κλασική ομορφιά.
Αν η "Ελληνίδα χορεύτρια" του πίνακα ήταν σε ένα χαρέμι και χόρευε για έναν πασά, και όλο αυτό υποδηλώνει κάτι σεξουαλικά πονηρό, αυτό δεν είναι καθόλου εμφανές εδώ. Αυτό που είναι εμφανές, είναι η διακριτική, σεμνή έκφραση και στάση μιας όμορφης νεαρής παρουσίας. Μια στάση, από το πρόσωπο μέχρι και το σώμα, που κάνει αυτή την εικόνα πολύ ελκυστική και όμορφη.
Και έρχεται τώρα ξανά το ερώτημα...Γιατί αυτό το αριστούργημα δεν συμπεριλαμβάνεται στα περισσότερα βιβλία για την Νεοελληνική τέχνη και την Εθνική πινακοθήκη? Μα γιατί να αναρωτιόμαστε...Υπάρχουν άραγε απαντήσεις για αυτές τις ερωτήσεις όταν έχουμε να κάνουμε με τέχνη, άρα συναισθήματα και ψυχολογία? Γιατί άλλοι ζωγράφοι στην ιστορία της τέχνης, όπως ο σπουδαίος τοπιογράφος Jacob van Ruisdael της χρυσής εποχής της Ολλανδικής ζωγραφικής, δεν είναι τόσο γνωστός όσο θα του άξιζε?
Ίσως λίγο δύσκολο να βρεθούν απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. Όμως αυτό που μένει, είναι η μαγεία όταν ανακαλύπτεις έργα τέχνης με τα οποία η ψυχή και τα συναισθήματά σου ταυτίζονται τόσο πολύ.
