Το παιχνίδι της μοίρας
Καθισμένος στον πρωινό ήλιο
Θα κάθομαι ενώ θα έρχεται η βραδιά
Παρακολουθώντας τα πλοία να φτάνουν
Μετά τα κοιτάζω να φεύγουν πάλι, ναι
Κάθομαι στην αποβάθρα του κόλπου
Παρακολουθώντας την παλίρροια να απομακρύνεται, ω
Απλά κάθομαι στην αποβάθρα του κόλπου
Σπαταλώντας τον χρόνο μου
Έφυγα από το σπίτι μου στην Τζόρτζια
Κατευθυνόμενος για τον Κόλπο του Φρίσκο
Επειδή δεν είχα κανένα λόγο να ζω εκεί
Και φαινόταν πως τίποτα δεν μου πήγαινε καλά
Έτσι, απλώς πρόκειται να καθίσω στην αποβάθρα του κόλπου
Παρακολουθώντας την παλίρροια να απομακρύνεται, ω
Κάθομαι στην αποβάθρα του κόλπου
Σπαταλώντας τον χρόνο μου
Φαίνεται πως τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει
Τα πάντα παραμένουν τα ίδια
Δεν μπορώ να κάνω αυτό που δέκα άνθρωποι μου λένε
Έτσι υποθέτω ότι θα παραμείνω το ίδιο, ακούστε
-> | Καθισμένος εδώ αναπαύονται τα κόκαλά μου
Και αυτή η μοναξιά δεν θα μ' αφήσει μόνο, ακούστε
Περιπλανιόμουνα δύο χιλιάδες μίλια
Ακριβώς για να κάνω αυτή την αποβάθρα σπίτι μου, τώρα
Απλώς πρόκειται να καθίσω στην αποβάθρα του κόλπου
Παρακολουθώντας την παλίρροια να απομακρύνεται, ω
Κάθομαι στην αποβάθρα του κόλπου
Σπαταλώντας τον χρόνο μου
- (Sittin' On) The Dock of the Bay (Otis Redding, Steve Cropper)
- (Sittin' On) The Dock of the Bay (Official Music Video) -
|
Ο μώλος της ενατένισης!
Otis Redding - (Sittin' On) The Dock Of The Bay [7", σινγκλ] (8 Ιανουαρίου 1968, Volt/διανομή ATCO Records — R&B #1, Pop #1)
: A (Sittin' On) The Dock Of The Bay (Otis Redding, Steve Cropper) - 2:38 / B Sweet Lorene (A. Isbell, I. Hayes, O. Redding) - 2:25
Μουσικοί: Otis Redding (φωνητικά, σφύριγμα, σύνθεση), Booker T. Jones (κίμπορντς), Steve Cropper (κιθάρα, σύνθεση), Donald Dunn (μπάσο), Al Jackson Jr. (ντραμς), Wayne Jackson (τρομπέτα, τρομπόνι), Andrew Love (σαξόφωνο)
Παραγωγή: Steve Cropper
Ηχογραφήθηκε στις 22 Νοεμβρίου και στις 7 Δεκεμβρίου 1967, στο
Studio Stax, Μέμφις, Τενεσί
Όταν το δικινητήριο αεροπλάνο του
Otis Redding έπεσε στη λίμνη
Monona/Μονόνα κοντά στο
Madison του Ουισκόνσιν, στις 10 Δεκεμβρίου 1967, η λευκή Αμερική γνώριζε ελάχιστα γι' αυτόν.
Αλλά μόλις τρεις μήνες μετά τον θάνατό του, η πιο άτυπη ηχογράφηση του
Otis, "
(Sittin' On) The Dock Of The Bay", έγινε χρυσός δίσκος. Αμέσως μετά, μια γενιά οπαδών του ροκ αγκάλιασε την αξέχαστη ερμηνεία του στο Διεθνές Ποπ Φεστιβάλ του Μοντερέι, όπως αποτυπώθηκε σε ταινία από τον ντοκιμαντερίστα
D.A. Pennebaker.
Τα 56 χρόνια που μεσολάβησαν βοήθησαν μόνο να μεγεθύνουν το ανάστημα του
Redding ως ενός από τους αληθινούς τιτάνες της σόουλ μουσικής. Το ότι μια τόσο πλούσια κληρονομιά θα μπορούσε να αφήσει ένας άνθρωπος που έζησε μόνο 26 χρόνια είναι αρκετά αξιοσημείωτο. Ωστόσο, ο Ρέντινγκ έκανε περισσότερα από το να γίνει σταρ. Επέκτεινε το λεξικό της σόουλ, διευρύνοντας την εστίαση στους μαύρους καλλιτέχνες πέρα από την μηχανοκίνητη μαγεία της
Motown. Το έργο του (όπως αυτό των συγχρόνων του,
James Brown και
Wilson Pickett) γιόρτασε την αγροτική του καταγωγή και έδωσε στο κοινό μια γεύση από τις μουσικές επιρροές που στροβιλίζονταν γύρω του καθώς και τις δυνάμεις που μαίνονταν μέσα του.
Την άνοιξη του 1967, η δισκογραφική εταιρεία πραγματοποίησε τη μοναδική της περιοδεία με τον θίασο που είχε κάνει τη
Stax και την αδελφή της δισκογραφική
Volt, γνωστά ονόματα. Ο Ότις, το πρώτο όνομα, δούλεψε εντατικά για να δώσει μια κορύφωση σε ένα σόου που περιελάμβανε τους
Booker T. & The MG's, Arthur Conley, Eddie Floyd (ακόμα καυτό από την επιτυχία του "
Knock On Wood") και την εντυπωσιακή χημεία των
Sam & Dave. Όταν επέστρεψαν, ο
Otis είχε ακόμα μια υποχρέωση συναυλίας – μια εμφάνιση χωρίς πληρωμή στο Διεθνές Ποπ Φεστιβάλ του Μοντερέι.
Ο
Redding, με την υποστήριξη των
Booker T. & the MG's και
Mar-Keys, ακολούθησε τους
Jefferson Airplane στη μία τα ξημερώματα – με ασορτί πρασινοκίτρινo κοστούμι. Η στιγμή ήταν ώριμη για μια παρουσία μνημειακών διαστάσεων, και σε λιγότερο από πέντε λεπτά, ο Ότις είχε υπό τον πλήρη έλεγχο του "
το πλήθος της αγάπης", που παρακολουθούσε υπνωτισμένο.
Ο Jackson [των Memphis Horns] θυμάται [από το Monterey Pop Festival]. «Όλοι αυτοί οι χίπηδες έκαναν ησυχία - δεν είχαν ξαναδεί κάτι σαν αυτό. Η θερμοκρασία στο ακροατήριο αυξήθηκε, μπορούσες να την αισθανθείς να ανεβαίνει καθώς και τον ενθουσιασμό. Και, Θεέ μου, ο Otis Redding βγήκε στη σκηνή και ξέσπασε πανδαιμόνιο. Πραγματικά δεν είχαν δει κάτι σαν την παράστασή μας και αυτό που έβγαζε ο Otis...»
Εάν δείτε από το βίντεο The Complete Monterey Pop Festival, σε έκδοση της Criterion, το Shake! Otis at Monterey θα καταλάβετε, αυτή του τη μοναδικότητα. Αυτό βέβαια δεν μειώνει την όποια αξία των Gaye, Green, απλά ο Ότις ήταν χαρισματικός στο θέμα της επικοινωνίας με το ακροατήριό του, ανεξαρτήτως χρώματος και κοσμοθεώρησης...
Ο Otis Redding με την υποστήριξη των Booker T. & the M.G.'s κλείνει τη βραδινή παράσταση του Σαββάτου του Monterey Pop Festival, στις 17 Ιουνίου 1967, στο Μοντερέι της Καλιφόρνια (φωτογραφία από Ray Avery/Michael Ochs Archives) | - Otis Redding at Monterey Pop -
|
«
Ήταν το τέλος της (Stax-Volt) περιοδείας, η τελευταία ημερομηνία της», θυμάται ο
Booker T. Ο
Cropper λέει με θλίψη: «
Αυτή ήταν η τελευταία φορά που παίξαμε ποτέ μαζί.»
Στα τέλη Νοεμβρίου και αρχές Δεκεμβρίου του 1967, ο
Otis μπήκε στα
Stax στούντιο για ένα μεγαλειώδες πάρτυ τριών εβδομάδων. Το βασικό τραγούδι που θα ηχογραφούσε κατά τη διάρκεια αυτών των σέσιον ήταν το "
(Sittin' On) The Dock of the Bay". Κυκλοφόρησε στις 8 Ιανουαρίου 1968, παρέχοντας έναν εκπληκτικό επίλογο στην καριέρα του
Otis αισθητικά και εμπορικά, γενόμενο νούμερο ένα
R&B και ποπ επιτυχία με εκατομμύρια πωλήσεις. Το τραγούδι αντιπροσώπευε μια δραματική αλλαγή για τον
Redding. Το είχε γράψει το καλοκαίρι ενώ έμενε σε ένα πλωτό σπίτι στο
Sausalito/Σοσαλίτο μετά το
Monterey Pop Festival.
Πολλοί από τους στενότερους συνεργάτες του δεν ήξεραν πώς να αντιδράσουν σε αυτό. Ο
Jim Stewart θυμάται την αρχική του αντίδραση: «
Για μένα το "Dock of the Bay", όταν το άκουσα για πρώτη φορά, δεν ήταν τόσο δυνατό όσο το "I've Been Love You Too Long". Φυσικά, ήταν ένα διαφορετικό είδος δίσκου για τον Otis. Πάντα έβλεπα τον Ότις ως "Pain in My Heart", "I’ve Been Loving You Too Long", και "Try a Little Tenderness"».
Η Ζέλμα, η χήρα του Ότις, είπε στον συγγραφέα
Peter Guralnick/Πίτερ Γκουράλνικ, «
Πραγματικά δεν μπορούσα να το κατανοήσω. Είπα, "Θεέ μου, αλλάζεις". Και είπε, "Ναι, νομίζω ότι ήρθε η ώρα να αλλάξω τη μουσική μου. Ο κόσμος μπορεί να με έχει βαρεθεί"». «
Οι περισσότεροι άνθρωποι είχαν αμφιβολίες για αυτό», επιβεβαιώνει ο
Phil Walden. «
Ήταν μια δραστική αλλαγή. Ακούγοντας το εκ των υστέρων τώρα, δεν είναι και τόσο μεγάλη [αλλαγή], αλλά για εκείνες τις στιγμές, ακουγόταν σαν να ήταν λίγο πολύ ποπ».
Με τόσους πολλούς ανθρώπους να σχολιάζουν ότι μπορεί να είναι πολύ ποπ, ο
Steve Cropper και ο
Otis φλέρταραν με την ιδέα να προσθέσουν τραγουδιστές στο παρασκήνιο. «
Το σκεφτήκαμε», θυμάται ο
Steve. «
Θα το κάναμε λίγο πιο ψυχαγωγικό και λίγο πιο R&B αν βάζαμε τους Staple Singers να έρθουν και να κάνουν (δεύτερα) φωνητικά υποβάθρου σε αυτό». Ο Ότις πέθανε πριν πραγματοποιηθεί η ιδέα.
«
Δούλευε συνεχώς πάνω σε υλικό και ιδέες», αναφέρει ο
Walden. «
Ήταν η επίγνωση ανθρώπων όπως ο Dylan και καλλιτεχνών της ποπ όπως οι Beatles που τον έκανε να συνειδητοποιήσει πολύ περισσότερο τη σημασία των στίχων. Το παρατηρείτε πραγματικά αυτό με τραγούδια όπως το "Dock of the Bay". Αυτή ήταν μια πολύ συνειδητή προσπάθεια να γράψει ένα τραγούδι που είχε μια έντονη αίσθηση στίχων».
Κατά ειρωνικό τρόπο, όμως, ο
Steve Cropper θυμάται ότι ο
Otis "έφαγε" τα λόγια στο τέλος. «
Για το "Dock of the Bay" είχαμε επεξεργαστεί αυτό το μικρό ομαλό ραπ σβήσιμο, που θα έκανε κάτι αυτοσχέδιο. Ξέχασε τι ήταν και άρχισε να σφυρίζει». Το τραγούδι, "
(Sittin' On) The Dock Of The Bay" ηχογραφήθηκε στις 22 Νοεμβρίου, με πρόσθετη ηχογράφηση πάνω από την αρχική στις 7 Δεκεμβρίου ( ; )... μόλις τρεις ημέρες πριν ο Ότις πεθάνει.
Σε μια απίστευτα επώδυνη χριστουγεννιάτικη περίοδο του 1967, αφέθηκε στον
Steve Cropper και το υπόλοιπο προσωπικό της
Stax να πάρουν τα τμήματα και να τελειώσουν το "
Dock of the Bay". Η μάστερ λήψη του τραγουδιού είχε ηχογραφηθεί σε μηχάνημα τεσσάρων καναλιών. Εμπνευσμένος από την χιουμοριστική μίμηση ενός γλάρου από τον Ότις στην πρώτη λήψη, ο
Cropper πήγε στην εταιρία τζινγκλ
Pepper-Tanner και δανείστηκε ένα άλμπουμ με ηχητικά εφέ. Έπειτα έφτιαξε μια λούπα ταινίας από τον ήχο των κυμάτων και μια άλλη λούπα από τον ήχο των γλάρων και τις ανέμειξε σε μια ταινία δύο καναλιών. Για την τελική έκδοση συνέδεσε τα μηχανήματα των δύο και τεσσάρων καναλιών και ανέμειξε τις λούπες της ταινίας στις κατάλληλες στιγμές.
Τουλάχιστον μία έκδοση που στάλθηκε από το Μέμφις στα γραφεία της
Atlantic στη Νέα Υόρκη απορρίφθηκε καθώς, κατά τη γνώμη του
Jerry Wexler, ο
Otis ήταν πολύ βαθιά στη μείξη. Ο ήχος της
Stax, όπως τον οραματίστηκαν οι
Stewart και
Cropper, αντιμετώπιζε τους τραγουδιστές ως μέρος του ρυθμού και όχι πάνω από αυτόν. «
Το μόνο πράγμα που είχα διαρκή διαφωνία με τον Τζιμ Στιούαρτ ήταν στις μίξεις», σηκώνει τους ώμους ο Γουέξλερ. «
Πάντα η μάχη των μίξεων. Πάντα έθαβαν τις φωνές [υπερβολικά] για το γούστο μου. Αρνήθηκα να βγάλω το "Dock of the Bay" όπως ήταν. Το έστειλα πίσω και τους έβαλα να το ξανακάνουν. Αυτό είναι το μόνο στο οποίο στάθηκα πραγματικά. Ο Ότις ήταν νεκρός. Σε περίπτωση ισοπαλίας, ο καλλιτέχνης κερδίζει μαζί μου, πάντα».
Σε όποια πλευρά του επιχειρήματος κι αν συνταχθεί κανείς, με το "
Dock of the Bay" η τελική έκδοση είναι αριστούργημα. Τίποτα στο παρασκήνιο του
Otis δεν υποδήλωνε έστω και ελάχιστα την πιθανότητα ενός τέτοιου τραγουδιού. Ο
Cropper ξεπερνά τον εαυτό του, διακοσμώντας τα φωνητικά του
Otis με σπινθηριστά γεμίσματα. Όλοι στην εσωτερική
Stax μπάντα είναι συγκρατημένοι, σαν να μην θέλουν να εισβάλουν σε μια μαγική στιγμή. Ο
Otis δεν ακουγόταν ποτέ καλύτερα.
Μέχρι το θάνατό του ο
Otis ήταν το στήριγμα της εταιρείας. Η επιτυχία του με το μαύρο κοινό ήταν εμπνευσμένη, συνολικά είκοσι ένα
R&B τσαρτ σινγκλ σε λίγο περισσότερο από τεσσεράμισι χρόνια όσο ζούσε, ενώ άλλα δέκα μπήκαν στα τσαρτ το εικοσιτετράμηνο μετά τον θάνατό του. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους της ζωής του, είχε επίσης αρχίσει να κάνει σοβαρή πρόοδο προς τη μετάβαση στο ποπ κοινό μέσω της περιοδείας
Stax/Volt στην Ευρώπη τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, μια συντριπτική εμφάνιση στο
Monterey Pop Festival τον Ιούνιο και, τέλος, με την ηχογράφηση του "
(Sittin' On) The Dock of the Bay" τις τελευταίες μέρες της ζωής του.
Ο θάνατος του
Otis Redding, από πολλές απόψεις, σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής. «
Η μέρα που πέθανε ο Ότις Ρέντινγκ», θυμάται ο Τζιμ Στιούαρτ, «
μου πήρε πολλά. Δεν ήμουν ποτέ το ίδιο άτομο. Η εταιρεία δεν ήταν ποτέ η ίδια για μένα μετά από αυτό. Κάτι χάθηκε και δεν αντικαταστάθηκε ποτέ. Ο άντρας ήταν μια έμπνευση για αναζήτηση. Είχε αυτή την επίδραση σε όλους γύρω του». «
Ήταν ένα φοβερό άτομο», θυμίζει ο
Steve Cropper. «
Περπατούσε σε ένα δωμάτιο, όλος ο χώρος φωτιζόταν, όπως όταν έμπαινε ο Έλβις. Η μόνη διαφορά ήταν το χρώμα. Ήταν καταπληκτικό».
(*****, πηγές: discogs.com, wikipedia.org, Kevin Phinney, Soulsville U.S.A.: The Story of Stax Records, Rob Bowman, Schirmer Trade Books, 1997)
