Το κλασικό παράδειγμα που δίνει η βιβλιογραφία είναι το παράδειγμα του κήπου. Στερεοφωνια έχουμε όταν βλέπουμε ένα κήπο από ανοιχτό παράθυρο. Surround ήχο έχουμε όταν βρισκόμαστε μέσα στον κήπο!
Ο
Tomlison Holman στο βιβλίο του οποίου παρέπεμψα πιο πάνω και αποτελεί μέρος της βασικής βιβλιογραφίας, είναι μεταξύ άλλων από τους εφευρέτες του ήχου surround, δημιουργός του THX και ένας από εκείνους που διαμόρφωσαν το κινηματογραφικό στάνταρ 5.1. Ο ίδιος από όσο ξέρω έχει πειραματιστεί και με σύστημα 10.2, ίσως και περισσότερα, αν θυμάμαι καλά.
Ένα βασικό πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στο κινηματογραφικό και στο μουσικό Surround. Τα δύο στάνταρ δεν είναι τα ίδια! Μοιάζουν, πλησιάζουν, αλλά δεν είναι τα ίδια. Τόσο ως προς τις απαιτήσεις αναπαραγωγής, όσο ως και προς την τοποθέτηση.
Το κινηματογραφικό στάνταρ είναι το γνωστό μας 5.1. Όπου το .1 είναι το subwoofer το οποίο αναλαμβάνει και τη λειτουργία του LFE ( low frequency effects), και τα κύρια ηχεία είναι τα εμπρός, ενώ τα περιφερειακά είναι κατά κανόνα δορυφόροι. Αντίθετα το μουσικό στάνταρ απαιτεί τουλάχιστον 5
πλήρη ίδια ηχεία σε διάταξη 3+2, χωρίς να περιλαμβάνει subwoofer. Και η κυκλική τοποθέτηση των ηχείων με κέντρο τον ακροατή δεν είναι ίδια στα δύο στάνταρ. Κοντά, αλλά διαφορετική.
Από αυτό και μόνο το γεγονός προκύπτουν πλείστα προβλήματα τόσο για την παραγωγή, όσο και για την αναπαραγωγή μουσικής με ήχο Surround.
Η ίδια η ηχογράφήση σε Surround δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη, ούτε κοστίζει πολύ. Μικρόφωνα και κανάλια υπάρχουν σε αφθονία από την αρχή των ηχογραφήσεων. Για παράδειγμα το
DPA 5100 Mobile 5.1 Surround Mic έχει τιμή καταλόγου 2.700 ευρώ συν ΦΠΑ. Πόσο ασήμαντο εφόσον πρόκειται για επαγγελματική παραγωγή υψηλής ποιότητας. Ή το
Holophone H4 SuperMINI 5.1 Surround Sound Microphone στα μισά περίπου χρήματα. Το ίδιο ισχύει για τις κονσόλες και για τους εγγραφείς, αναλογικούς ή ψηφιακούς η τους DAW, όπου πρακτικά δεν υπάρχει περιορισμός.
Τα πράγματα δυσκολεύουν πολύ με το χώρο. Το χώρο όπου θα γίνει η μίξη και το χώρο όπου αργότερα θα γίνει το mastering. Ο χώρος πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερος προκειμένου να τοποθετηθούν σωστά με βάση τις προδιαγραφές τα μόνιτορ σε σχέση με το χώρο της απλής στερεοφωνιας. Και -ακόμα πιο δύσκολο- με πολύ περισσότερες και διαφορετικές απαιτήσεις σχετικά με την ρύθμιση της ακουστικής του. Ένας τυπικός ακουστικά χώρος LEDE (Light End, Dead End) δεν αρκεί. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι ο ήχος Surround αναπτύχθηκε κατ' αρχήν για χάρη του κινηματογράφου αφού οι κινηματογραφικές παραγωγές διαθέτουν πολύ περισσότερα χρήματα.
Και τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο όταν πρόκειται για την αναπαραγωγή της μουσικής από την πλευρά του ακροατή. Θα πρέπει να διαθέτει ένα χώρο όπου κυκλικά γύρω από τη θέση ακρόασης θα είναι τοποθετημένα τουλάχιστον πέντε Full Range ηχεία. Καθόλου εύκολο ακόμα και για τους πολύ ευκατάστατους. Όσο για το κόστος; Ότι ισχύει για το δικάναλο Hi-Fi ή High End 2,5-3 φορές πάνω.
Ένα τελευταίο πρόβλημα είναι το format. Πάνω σε ποιο format θα μεταφέρεται και θα αναπαράγεται η πολυκάναλη Surround μουσική; Υπάρχει μία τάση για τις ελάχιστες τέτοιες ηχογραφήσεις που υπάρχουν να χρησιμοποιηθεί το πολυκάναλο μουσικό blu-ray. Εκεί υπάρχει μία δυνατότητα. Και σε άϋλα format, πολυκάναλα μουσικά αρχεία, software αποκωδικοποίησης και αναπαραγωγής και πολυκάναλα DAC δεν υπάρχει ακόμα κάτι πλήρες και ολοκληρωμένο.
Παρόλα αυτά τουλάχιστον για τους μυημένους είναι κοινό μυστικό, ότι ο Surround ήχος για μουσική είναι κατά πολύ ανώτερος του Δικάναλου! -bye-