Ο ήχος της STAX, και δώδεκα από τα σπουδαία άλμπουμ της

[grio]

Stax Records και Satellite Record Shop, 926 E. McLemore Ave., Μέμφις, Τενεσί - περίπου το 1965​

Στο Μέμφις έμοιαζαν να αγνοούν μακαρίως τη σημασία της κληρονομιάς της Stax Records. Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι είχαν τουλάχιστον κάποια αόριστη ιδέα ότι υπήρχε, πολύ λίγοι είχαν κάποια αίσθηση της επίδρασης που είχαν οι δίσκοι που παρήγαγε η Stax στην πόπιουλαρ μουσική των τελευταίων εξήντα ετών, και εξίσου λίγοι συνειδητοποίησαν τη σημασία που είχε αυτή η εταιρεία για τον τοπικό αφροαμερικάνικο πληθυσμό. Ως ολοκληρωμένη εταιρεία στο Μέμφις του Τενεσί, τη δεκαετία του 1960, η Stax ήταν ένα πολιτικό και κοινωνικό φαινόμενο. Καθώς η ιδιοκτησία της πέρασε από το λευκό στο μισό λευκό/μισό μαύρο και τελικά στο 100% μαύρο, η Stax έγινε επίσης σημαντική ως μια καινοτόμος μαύρη επιχείρηση.

Όσο η Stax αγωνιζόταν να κάνει κάτι, το βόρειο αντίστοιχό της, η Motown Records, βρισκόταν σε ανοδική πορεία, με τις Supremes, τη Mary Wells, τους Miracles, τους Temptations και τον Stevie Wonder να διαπρέπουν τακτικά στα ποπ τσαρτ. Η πινακίδα έξω από τη Motown ανακήρυσσε περήφανα την εταιρεία "Hitsville U.S.A". Από την άλλη πλευρά, η μαρκίζα έξω από το Stax στούντιο, ήταν στολισμένη με τις λέξεις "Soulsville U.S.A.". Αυτά τα σλόγκαν συνοψίζουν τέλεια τις εκ διαμέτρου αντίθετες φιλοσοφίες αισθητικής και λειτουργίας των δύο εταιρειών.

Μέχρι το καλοκαίρι του 1965, η έννοια του "The Memphis Sound"/Ήχου του Μέμφις, συζητήθηκε στα εμπορικά περιοδικά της βιομηχανίας. Στο τεύχος του Billboard της 12ης Ιουνίου, ο Elton Whisenhunt έγραψε ένα κομμάτι με τίτλο "Memphis Sound: A Southern View". Ο Whisenhunt πραγματοποίησε σύντομες συνεντεύξεις με τους ιδιοκτήτες δισκογραφικών του Memphis, Joe Cuoghi (Hi Records), Sam Phillips (Sun Records), Stan Kesler (Crystal, Penn, XL) και Jim Stewart της Stax. Ο Στιούαρτ περιέγραψε τον "Ήχο του Μέμφις" ως εξής: «Ανατρέχει στην έγχρωμη επιρροή της πρώιμης μπλουζ και φολκ παράδοσης της μουσικής του Νότου. Η μουσική μας εξακολουθεί να επηρεάζεται από αυτό. Όλοι οι καλλιτέχνες μας στη Stax είναι Νέγροι. Φυσικά, ο ήχος μας είναι άμεσα προσανατολισμένος προς αυτή την κατεύθυνση. Ο ήχος είναι δύσκολο να περιγραφεί. Έχει ένα βαρύ μπακ μπιτ. Τονίζουμε το μπιτ και τον ρυθμό στις ηχογραφήσεις μας. Είναι πολύ κυρίαρχο. Οι ηχογραφήσεις της Νέας Υόρκης δεν θα εστίαζαν στα ντραμς ούτε στο μπιτ όπως εμείς. Αλλά αυτό το μπιτ —ένα σκληρό ρυθμικό μέρος— είναι αναπόσπαστο μέρος του ήχου μας. Ο συνδυασμός των κόρνων, αντί για έναν απαλό ήχο, παράγει έναν τραχύ, σαν γρύλισμα, τραγανό ήχο, που μεταφέρεται στη μελωδία. Για να προσθέσετε γεύση και χρώμα υπάρχει επικάλυψη με το πιάνο και γεμίσματα με την κιθάρα ή το φωνητικό γκρουπ.»

...................................................................​

Η επικεφαλής δημοσίων σχέσεων της Stax, Deanie Parker, θυμάται ότι μόλις η εταιρεία έγινε γνώστης της αντίληψης του έξω κόσμου, προώθησε ενεργά το "The Memphis Sound". «Προωθούσαμε τον ήχο του Μέμφις στο σύνολό του και προσπαθούσαμε να δώσουμε έναν ορισμό του ήχου της Stax. Εστιάσαμε σε αυτό σε μεγάλο βαθμό. Νομίζω ότι εν μέρει αυτό συνέβη επειδή το ερώτημα τέθηκε τόσο συχνά, "Τι είναι [ο Ήχος του Μέμφις];" Έτσι, μας δόθηκε η ευκαιρία να επισημάνουμε τι ήταν αυτό που νιώθαμε ότι δημιουργούσαμε.» Όταν ο Al Bell ήρθε στην εταιρεία αργότερα το 1965, επέμεινε να αναγράφεται το "The Memphis Sound" σχεδόν σε κάθε κομμάτι χαρτί που προερχόταν από την εταιρεία.
_____________________________________
Πηγή:
Soulsville U.S.A.: The Story of Stax Records, Rob Bowman, Schirmer Trade Books, 1997
Billboard, June 12, 1965

​

Δώδεκα σπουδαία άλμπουμ της Stax​

1. Booker T. & The M.G.s - Green Onions (Οκτώβριος 1962, Stax)
2. Rufus Thomas - Walking The Dog (Νοέμβριος 1963, Stax)
3. Wilson Pickett - In The Midnight Hour (Σεπτέμβριος 1965, Atlantic)
4. Otis Redding - Otis Blue / Otis Redding Sings Soul (Σεπτέμβριος 1965, Volt)
5. Sam & Dave - Hold On, I'm Comin' (Απρίλιος/Ιούλιος 1966, Stax)
6. Eddie Floyd - Knock On Wood (Ιανουάριος/Φεβρουάριος 1967, Stax)
7. Bar-Kays - Soul Finger (Ιούλιος/Αύγουστος 1967, Volt)
8. William Bell - The Soul Of A Bell (Ιούλιος/Σεπτέμβριος 1967, Stax)
9. Albert King - Born Under A Bad Sign (Αύγουστος 1967, Stax)
10. Isaac Hayes - Hot Buttered Soul (Ιούλιος/Μάιος 1969, Enterprise)
11. Steve Cropper - With A Little Help From My Friends (1969, Volt)
12. Booker T. & The M.G.'s - Melting Pot (Δεκέμβριος 1970, Stax)

και ένα σινγκλ

-- Otis Redding - (Sittin' On) The Dock Of The Bay (Ιανουάριος 1968, Volt)​

(η παράθεση των άλμπουμ είναι χρονολογική)

τα λογότυπα της δισκογραφικής, το 1967 και το 1974​

 

[grio]

Πράσινα κρεμμύδια​

Booker T. & The M.G.s - Green Onions (Οκτώβριος 1962, Stax)

​

Τραγούδια: A1 Green Onions (Al Jackson, Booker T. Jones, Lewis Steinberg, Steve Cropper) - 2:45, A2 Rinky-Dink (David Clowney, Paul Winley) - 2:39, A3 I Got A Woman (Ray Charles) - 3:32, A4 Mo' Onions (Al Jackson, Booker T. Jones, Lewis Steinberg, Steve Cropper) - 2:50, A5 Twist And Shout (Bert Russell, Phil Medley) - 2:09, A6 Behave Yourself (Al Jackson, Booker T. Jones, Lewis Steinberg, Steve Cropper) - 3:45, B1 Stranger On The Shore (Acker Bilk, Robert Mellin) - 2:18, B2 Lonely Avenue (Doc Pomus) - 3:25, B3 One Who Really Loves You (William Robinson) - 2:22, B4 I Can't Sit Down (Cornell Muldrow, Dee Clark) - 2:46, B5 A Woman, A Lover, A Friend (Sid Wyche) - 3:15, B6 Comin' Home Baby (Ben Tucker) - 3:09
Μουσικοί: Booker T. Jones (όργανο Hammond M3), Steve Cropper (ηλεκτρική κιθάρα), Lewie Steinberg (κοντραμπάσο και μπάσο), Al Jackson Jr. (ντραμς)
Παραγωγή: Jim Stewart

Ηχογραφήθηκε τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο του 1962 στο Stax Recording Studio, Μέμφις, Τενεσί

Α->Δ: Οι Booker T. Jones, Steve Cropper, Al Jackson, Jr. και Lewie Steinberg ποζάρουν με το άλμπουμ τους, Green Onions (φωτο Bill Carrier)​

Κάθε λίγα χρόνια, στις πρώτες μέρες του ροκ, ένα οργανικό γλιστρούσε στις ατελείωτες σειρές των φωνητικών δίσκων και έφτανε στην κορυφή —για παράδειγμα, το "Honky Tonk" του Bill Doggett, το 1956, ή το "Tequila" των Champs, το 1958.

Το 1962 ήταν η σειρά του "Green Onions", ενός υποβλητικού μπλουζ σινγκλ με όργανο και κιθάρα που επανεφηύρε για την ποπ αγορά, την τζαζ του Τζίμι Σμιθ με το όργανο, τονισμένης από σφιχτά κιθαριστικά τμήματα. Οι Booker T. και οι M.G.'s ήταν η πιο εκφραστική κλαμπ μπάντα σε ολόκληρο τον κόσμο, διαθέτοντας αξέχαστη αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Η μουσική ιδιοφυΐα, Booker T. Jones/Μπούκερ Τ. Τζόουνς (1944) ήταν ο κιμπορντίστας για τη σπιτική μπάντα της Stax Records με τον Al Jackson, Jr./Αλ Τζάκσον (1935-1975) στα ντραμς, τον Lewie Steinberg/Λιούι Στέινμπεργκ (1933-2016) στο μπάσο και τον Steve Cropper/Στιβ Κρόπερ (1941) στην κιθάρα που ήταν επίσης μέλος των The Mar-Keys, ενός στούντιο γκρουπ που είχε φτάσει στο Τοπ 3 των ΗΠΑ το 1961 με το φάνκι "Last Night".

«Ήμασταν μια μπάντα χωρίς φυλετικές διακρίσεις, πριν από τα πολιτικά δικαιώματα», αναφέρει ο Booker T. Jones, σε συνέντευξη στον Dave Simpson της Guardian. «Ένας λευκός και τρεις μαύροι –από τους οποίους ο ένας φαινόταν λευκός! Κανείς δεν το κατάλαβε αυτό μέχρι που αρχίσαμε να παίζουμε δημόσια. Είχαμε προβλήματα με πράγματα όπως το χωριστό φαγητό, αλλά επιβιώσαμε.»

«Κάποιος στη Stax είχε ένα αυτοκίνητο MG, έτσι ονομάσαμε τους εαυτούς μας Booker T and the MGs», λέει ο Steve Cropper στην ίδια συνέντευξη. «Όταν οι δικηγόροι της βρετανικής αυτοκινητοβιομηχανίας μας είπαν να σταματήσουμε, τους είπαμε ότι σημαίνει 'Memphis Group'. Όλοι έπρεπε να ορκιστούμε για μυστικότητα, ότι δεν θα ξαναμιλούσαμε για το αυτοκίνητο. Χρόνια αργότερα, μας πήραν συνέντευξη και κάποιος ρώτησε: "Τι σημαίνει στην πραγματικότητα το MG;" Ο Duck Dunn [που αντικατέστησε τον Στάινμπεργκ το 1964] είπε: "Musical geniuses/Μουσικές ιδιοφυΐες!" Ο Μπούκερ κι εγώ κοιταχτήκαμε. Νομίζω ότι θέλαμε να σκοτώσουμε τον Ντακ, γιατί δεν θα το λέγαμε ποτέ αυτό για τον εαυτό μας. Τουλάχιστον όμως πήραν απάντηση στην ερώτησή τους».

Άρχισαν να τζαμάρουν στο στούντιο μια Κυριακή όταν μια ηχογράφηση με έναν άλλο ροκαμπίλι τραγουδιστή, τον Billy Lee Riley, απέτυχε να πραγματοποιηθεί. Έκαναν δοκιμές μ' ένα γκρουβ για πιάνο που ο Τζόουνς είχε παίξει σε κλαμπ στο παρελθόν, ωστόσο αποφάσισε να χρησιμοποιήσει ένα Hammond όργανο επειδή πίστευε ότι ακουγόταν καλύτερα στο κομμάτι. Ο ιδιοκτήτης της Stax, Jim Stewart, ενδιαφέρθηκε να ηχογραφήσει το κομμάτι "Behave Yourself", που προέκυψε. Όμως, η μπάντα χρειαζόταν μια δεύτερη πλευρά για αυτό το τραγούδι. Χρησιμοποιώντας ένα ριφ με δωδεκάμετρη μπλουζ μπασογραμμή που είχε ο Jones, η μπάντα κατέληξε σε ένα κομμάτι που έγινε το "Green Onions". Ο κιθαρίστας Steve Cropper χρησιμοποίησε μια Fender Telecaster στο κομμάτι, όπως έκανε σε όλα τα οργανικά των M.G.'s.

Όταν το σινγκλ κυκλοφόρησε σε μια θυγατρική της Stax, τη Volt Records, η Β-πλευρά, "Green Onions", προσέλκυσε το ραδιόφωνο και το σινγκλ επανεκδόθηκε, πουλώντας ένα εκατομμύριο αντίτυπα και φτάνοντας στο Τοπ 3 των ΗΠΑ. Το ντεμπούτο τους άλμπουμ που ακολούθησε, τρεις μήνες αργότερα, με τίτλο από το επιτυχημένο σινγκλ και με εξώφυλλο τη φωτογραφία με φρέσκα πράσινα κρεμμύδια έτοιμα για Νότιο στιφάδο, έφτασε στο απόγειό του, στο Τοπ 40 των ΗΠΑ, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο δημιούργησε λατρεία για το κουαρτέτο.

Εκτός φυσικά από την ομότιτλη επιτυχία, το άλμπουμ περιείχε γκρουβ όπως το βραδύκαυστο "Behave Yourself" και τις ρυθμ εντ μπλουζ διασκευές "I Got A Woman" του Ray Charles και "One Who Really Loves You" του Smokey Robinson. Άλλα χάιλαϊτ περιλαμβάνουν δυναμικές ανακατασκευές ποπ κομματιών όπως το "Stranger On The Shore" του Acker Bilk, το "Rinky-Dink" και το τζάζι "Cornin' Home Baby". Με τον καιρό, ο Stax ήχος πίσω από τον Otis Redding και την Carla Thomas έγινε διάσημος και τελικά έγινε γνωστό ότι στους μυστηριώδεις M.G.'s, μετά και την προσχώρηση του Donald "Duck" Dunn/Ντόναλντ Νταν (1941-2012), υπήρχαν δύο λευκοί κάτι παράδοξο για μια δισκογραφική μαύρης μουσικής.

Το 1962, τα σύντομα, αστόλιστα κομμάτια του Green Onions ακούγονταν εξαιρετικά κουλ, με τις δηκτικές γραμμές του Cropper να διαπερνούν τις γλυκιές συγχορδίες του Booker. Το Green Onions είναι ένα πραγματικά σημαντικό άλμπουμ και με μεγάλη επιδραστικότητα καθώς το σφρίγος του και η ροκ-σόουλ συγχώνευση έμελλε να εμπνεύσουν τους Allman Brothers, Lynyrd Skynyrd και μια γενιά από Νότιους μπλουζ-ρόκερ.

(*****, πηγές: εξώφυλλο, Michael Lydon, Soulsville U.S.A.: The Story of Stax Records, Rob Bowman, Schirmer Trade Books, 1997)

Οι Booker T. & the M.G.'s ποζάρουν μέσα σ' ένα κόκκινο MG. (φωτο Baron Wolman)​

 

[grio]

- Booker T. & The MG's · Green Onions [Playlist] -

 

[grio]

<δεσμευμένο>

 

[grio]

Η Πόλη της Σόουλ - Πώς ξεκίνησαν όλα​

Υπάρχει ένα παλιό ρητό που πάει κάπως έτσι Συνέχισε να προσπαθείς και θα φτάσεις εκεί που θέλεις Όταν τα πράγματα γίνονται δύσκολα, στρώσου στη δουλειά, Μην τα παρατάς — μπορείς να κατακτήσεις τον κόσμο με τον αυθεντικό σου ήχο Χτύπησαν την εξώπορτα και δεν μπορούσαν να μπουν μέσα Άκουσαν έναν ήχο και πήγαν στην πίσω πόρτα Έτσι ο ήχος τους άφησε να μπουν. — από μια αρχική δημοσίευση της Stax

Η μουσική του Μέμφις, λέει ο παραγωγός Jim Dickinson, «αφορά τη φυλετική αντιπαράθεση και προς τις δύο κατευθύνσεις» –τον αντίκτυπο δύο πολιτισμών που καταλαμβάνουν τον ίδιο φυσικό χώρο. Ο Ήχος του Μέμφις είναι άμεσο αποτέλεσμα αυτής της ολοκλήρωσης –οι λευκοί ηχογραφούν μαύρους, μαθαίνουν να παίζουν από μαύρους, υποδύονται τους μαύρους μουσικούς και τελικά παίζουν μαζί τους. Ο Ντίκινσον επιμένει, ότι το 1956 «δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτό με κανέναν τρόπο, σχήμα ή μορφή. Δεν ήταν μια χαρά για τα έφηβα λευκά αγόρια να το κάνουν αυτό».

​

Το ραδιόφωνο, ωστόσο, δεν μπορούσε να διαχωριστεί φυλετικά και έτσι η πολιτιστική επανάσταση που έκανε το Μέμφις πηγή τόσης καλής μουσικής έφτασε, αρκετά παράταιρα, στα ερτζιανά. Πρωτοπόρος στην εξέγερση ήταν ο Dewey Phillips, παρουσιαστής της ραδιοφωνικής εκπομπής Red, Hot and Blue του WHBQ (We Have Better Quartets). Ενθουσιώδης και αμαθής, ο Phillips παραβίασε όλους τους κανόνες του προγράμματος, όπως γράφει ο ιστορικός μουσικής Colin Escott, «με έναν εκλεκτικό συνδυασμό μπλουζ, χιλμπίλι και ποπ που θα γινόταν θεσμός στο Μέμφις». Η ικανότητα του Phillips να διαλέγει επιτυχίες, καθώς και η μανιακή αίσθηση του χιούμορ και η άρνησή του να μπαίνει σε καλούπια, έκαναν τον συντονισμό στη ραδιοφωνική του εκπομπή καθημερινό τελετουργικό για τους εφήβους του Μέμφις, άσπρους και μαύρους, δημιουργώντας το σκηνικό για τους ήχους που έρχονταν.

Λιγότερο από πέντε μίλια από τα στούντιο του WHBQ, ο WDIA (We Did It Again) έκανε πάταγο ως ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός με πρόγραμμα για μαύρους στην κομητεία. Οπλισμένος με τοπικές διασημότητες όπως οι Rufus Thomas, Dwight "Gatemouth" Moore και ο Nat D. Williams, ο σταθμός ήταν γνωστός ως η φωνή της μαύρης κοινότητας του Μέμφις. Εμπνευσμένος από την επιτυχία αυτών των σταθμών, ο επιχειρηματίας Sam Phillips άνοιξε το Memphis Recording Service τη δεκαετία του 1950, «με την πρόθεση να ηχογραφήσω μουσικούς από το Μέμφις και την περιοχή που ένιωθα ότι είχαν κάτι που οι άνθρωποι θα έπρεπε να είναι σε θέση να ακούσουν», είπε.

Αναγνωρίζοντας τη δύναμη του ακατέργαστου μαύρου ήχου, ο Phillips πειραματίστηκε με μεγάλη ιστορική (αλλά όχι οικονομική) επιτυχία με άλλους μουσικούς –Ike Turner, James Cotton, Rosco Gordon, ακόμη και ο Rufus Thomas κυκλοφόρησε κομμάτια στην εταιρεία Sun του Phillips. Γνωρίζοντας ότι η λευκή νεολαία δεν θα δεχόταν το γνήσιο είδος, ο Phillips αναζήτησε έναν λευκό καλλιτέχνη που θα μπορούσε να παίξει με μαύρη αίσθηση. Το καλοκαίρι του 1954, όπως λέει η ιστορία, βρήκε αυτό που ήθελε στον Elvis Presley.

Με άλλους καλλιτέχνες της Sun, η ιστορία ήταν η ίδια. Φτωχά λευκά αγόρια της υπαίθρου όπως οι Carl Perkins, Johnny Cash, Charlie Feathers και Jerry Lee Lewis έμαθαν όλα τα όργανά τους στα χέρια μαύρων μουσικών της γειτονιάς. Οι ντόπιοι μαύροι, οι δημιουργοί του ήχου, εξακολουθούσαν να περιμένουν στην πίσω πόρτα αναζητώντας τρόπο να μπουν.

Μετά ήρθε η Stax. Εμπνευσμένος από την επιτυχία του Sam Phillips, ο Jim Stewart –τραπεζίτης την ημέρα και ανικανοποίητος βιολιτζής τη νύχτα– αποφάσισε ότι θα μπορούσε και αυτός να παράγει δίσκους επιτυχιών παρά την έλλειψη εμπειρίας στη μουσική βιομηχανία. Όταν συνειδητοποίησε την ανάγκη του για επαγγελματικό εξοπλισμό ηχογράφησης, στρατολόγησε τη μεγαλύτερη αδερφή του, Estelle Axton, η οποία υποθήκευσε το σπίτι της για μια κονσόλα εγγραφής Ampex 350.

Εξοπλισμός ηχογράφησης από το Stax στούντιο που διατηρείται στο Stax Museum of American Soul Music στο Μέμφις​

 

[grio]

Η πρώην δασκάλα Estelle Axton, που εμφανίζεται έξω από τη Stax το 1968, συνίδρυσε το στούντιο
μαζί με τον αδερφό της, Jim Stewart, σε έναν πρώην κινηματοθέατρο στη λεωφόρο McLemore
(φωτογραφία Stax Museum of American Soul Music)​

 

[grio]

Ο ήχος της STAX - Ο ακρογωνιαίος λίθος της Αμερικάνικης Σόουλ Μουσικής​

Ο Τζιμ Στιούαρτ και η αδελφή/συνεταίρος του, Εστέλ Άξτον (φωτογραφία Stax Museum of American Soul Music)​

Το 1958, η Estelle Axton/Εστέλ Άξτον (1918-2004) επένδυσε 2.500 δολάρια (πάνω από 20.000 σε σημερινά δολάρια) στη νεοσύστατη δισκογραφική εταιρεία του αδελφού της, Jim Stewart/Τζιμ Στιούαρτ (1930-2022). Η Satellite Records ιδρύθηκε ως μια καθαρή δισκογραφική εταιρεία κάντρι μουσικής με λίγο ροκαμπίλι, (άλλωστε, βρισκόταν λίγο έξω από το Μέμφις του Τενεσί), αλλά το 1959 η δισκογραφική κυκλοφόρησε ένα R&B σινγκλ από τους Veltones με το όνομα "Fool In Love", που διανεμήθηκε από τη Mercury Records και έγινε μια μικρή εθνική επιτυχία.

Αφού η Axton συνεργάστηκε με τον αδερφό της, η ετικέτα μετονομάστηκε σε Stax (ένα μείγμα των επωνύμων τους). Ο Stewart επικεντρώθηκε στην ηχογράφηση και τα μηχανολογικά και η Axton διηύθυνε το δισκάδικο που βρισκόταν δίπλα στο στούντιο. Μια συμφωνία διανομής με την Atlantic Records επέτρεψε στους συνεργάτες τους να επικεντρωθούν στην επιχείρησή τους, χωρίς να ξοδεύουν χρόνο και χρήμα για μάρκετινγκ και προώθηση.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο τοπικός ντιτζέι Rufus Thomas γνώρισε τον Stewart και το 1960, ο Thomas και η κόρη του Carla ηχογράφησαν το "Cause I Love You" στο νέο στούντιο της Stax στο κέντρο του Μέμφις. Μετά τις μέτριες επιτυχίες των "Fool In Love" και "Cause I Love You", ο Stewart –που ήταν βιολιστής και θαυμαστής του μπλούγκρας και της κάντρι περιέγραψε τον εαυτό του ως «τυφλό που είχε ξαφνικά ξαναβρεί την όρασή του» και από εκείνο το σημείο στη Stax επικεντρώθηκε στο ρυθμ εντ μπλουζ και τη σόουλ. Πιο απίθανους προμηθευτές του Memphis Sound δεν θα μπορούσε να φανταστεί κανείς.

«Είχαμε μια πολιτική ανοιχτών θυρών», θυμάται η πρώην δασκάλα, Εστέλ, σε μια συνέντευξη δεκαετίες αργότερα. «Αν ήθελες να σε ακούσουν, αν είχες κάτι μοναδικό ή διαφορετικό να ακούσουμε, τότε, φέρε το και θα αφιερώσουμε χρόνο για να ακούσουμε».

Από τη Stax και τις σχετιζόμενες ετικέτες της (Satellite, Volt και Enterprise) πέρασαν πολλά από τα πιο σημαντικά ονόματα της Νότιας Σόουλ –Otis Redding, Wilson Pickett, Eddie Floyd, Sam & Dave, Carla Thomas, William Bell, Rufus Thomas, The Mad Lads, Bar-Kays, Staple Singers, Albert King, Johnnie Taylor κ.ά.– καθώς και πολλά θαύματα της μιας επιτυχίας, αποδεικνύοντας ότι πέρα από μια μουσικά επαναστατική εταιρεία, το ρόστερ της ξεχείλιζε περίσσιο ταλέντο.

Ακόμη, συγκέντρωσε μια από τις σπουδαιότερες σπιτικές μπάντες στην ιστορία –ένα τμήμα ρυθμού που έγινε ο πυρήνας του ήχου της Stax–, και που στα επόμενα δεκαπέντε χρόνια θα καθόριζε τον ήχο της αμερικανικής μουσικής. Οι Booker T. & the MG's με τους Booker T. Jones, Steve Cropper, Donald “Duck” Dunn, Al Jackson μαζί με τους Wayne Jackson, Andrew Love, Floyd Newman, Joe Arnold (πρώτα στους Mar-Keys, αργότερα γνωστοί ως The Memphis Horns), και τον Isaac Hayes ήταν οι κύριοι παίκτες, αλλά και ένα μόνο δείγμα των τεράστιων μουσικών που έπαιξαν σχεδόν σε κάθε δίσκο της Stax. Παίκτες όπως ο Cropper και ο Dunn άρχισαν να ηχογραφούν στο κτίριο της Stax όταν ήταν ακόμα στο γυμνάσιο. Μια σημαντική υποσημείωση στην ιστορία της εταιρείας είναι ότι ήταν μια πλήρως ολοκληρωμένη ετικέτα σε μια εποχή που το Μέμφις ήταν ακόμα μια φυλετικά διαχωρισμένη πόλη.

«Μόλις που είχα δει έναν μαύρο άνθρωπο μέχρι να μεγαλώσω», είπε ο Στιούαρτ στον συγγραφέα Peter Guralnick στο Sweet Soul Music: Rhythm and Blues and the Southern Dream of Freedom. «Δεν είχα σκεφτεί να ξεκινήσω τη Stax Records. Δεν είχα όνειρο να κάνω κάτι τέτοιο. Ήθελα απλώς μουσική, οτιδήποτε για να ασχοληθώ με τη μουσική». Εγκατεστημένη σε μια μαύρη εργατική κοινότητα, η Stax προσέφερε ίσες ευκαιρίες σε μαύρους και λευκούς. Και μόλις άνοιξε η πόρτα στο Soulsville USA (όπως λεγόταν το στούντιο), οι περίεργοι μαύροι της γειτονιάς άρχισαν να περνούν. Η μουσική ήταν ο κοινός παρονομαστής.

Αλλά ήταν το ίδιο το στούντιο που έπαιξε τεράστιο ρόλο στο πώς ακούγονταν οι δίσκοι που ηχογραφήθηκαν εκεί. Η Stax μετακόμισε στο εγκαταλελειμμένο κινηματοθέατρο Capitol Theatre στη λεωφόρο East McLemore (το στούντιο είναι ανοιχτό σήμερα ως μουσείο). Το επικλινές δάπεδο του κεντρικού θεάτρου διατηρήθηκε στη θέση του, με τους μουσικούς να στήνονται κοντά στην πρώην σκηνή, στο επίπεδο μέρος του δαπέδου. Η Αίθουσα Ελέγχου βρισκόταν στo δωμάτιο του προβολέα.

Από αριστερά: Sam Moore, David Porter (πίσω από τον Moore), Isaac Hayes, Booker T. Jones (πίσω από τον Hayes), Andrew Love,
Wayne Jackson, Dave Prater, Jim Stewart (καθισμένος με την πλάτη στην κάμερα), και Steve Cropper στη Stax Records, περίπου το 1970
(φωτογραφία Stax Museum of American Soul Music)​

Ο ήχος του χώρου ηχογράφησης σε κάθε δίσκο της Stax ακούγεται βαθύς και δυνατός στα μπάσα αλλά ακατέργαστος και σχεδόν θορυβώδης στα μεσαία. Η περίεργη ακουστική υπογραφή του δωματίου έγινε τόσο σημαντική για τον ήχο όσο και η δεξιοτεχνία των μουσικών και των τραγουδιστών του στούντιο που ηχογράφησαν εκεί.

Ακούγοντας το "Green Onions" από τους Booker T. & the MGs γίνεται αντιληπτό, πόσο η αίθουσα αλληλεπιδρά με τον ήχο, σαν ένας μουσικός στη μπάντα. Το Hammond B3 είναι εντυπωσιακό λόγω των αντανακλάσεων στο τραπεζοειδές δωμάτιο. Το μπάσο είναι καθαρό και παχύ, ενώ τα ντραμς και τα κρουστά ακούγονται άμεσα και ατίθασα. Η ληντ κιθάρα –αν και έντονη λόγω αντήχησης είναι βρώμικη, και η εξασθένιση της αντήχησης φαίνεται να συνεχίζεται για πάντα, χωρίς ποτέ να παρεμποδίζονται οι νότες που παίζονται εκείνη τη στιγμή, εξαιτίας του σχήματος του δωματίου που απέτρεπε πολλές από τις καταστροφικές αντανακλάσεις και τα δημιουργούμενα στάσιμα κύματα. Μπορεί να γίνει ακουστός ο ήχος της κιθάρας που ταξιδεύει μέχρι το πίσω μέρος του στούντιο και μετά κατεβαίνει χωρίς να χάνει ποτέ δύναμη.

Στις πρώιμες μπλουζ ηχογραφήσεις, ο ήχος του Νότου ακούγεται πραγματικός και απαλλαγμένος από λεπτότητα, και αυτή η ωμότητα προωθήθηκε από τον Stewart και την εταιρεία του. Οι εκατοντάδες δίσκοι που παρήχθησαν στη Stax είναι διαμάντια ενορχήστρωσης και μουσικής δύναμης, αλλά παραμένουν ακατέργαστοι και άμεσοι –μια τέλεια ματιά του χρόνου και του τόπου από τον οποίο προέρχονται.

Στις 4 Απριλίου 1968, ο Martin Luther King Jr./Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ, δολοφονήθηκε από πυροβολισμό, στο Lorraine Motel μόλις ένα μίλι βόρεια του McLemore. Ακολούθησαν ταραχές και φαινόταν ότι το Soulsville –και όλο το Μέμφις– δεν θα ήταν ποτέ το ίδιο.

Αν και κανείς δεν το κατάλαβε εκείνη τη στιγμή, οι μέρες της Stax ήταν επίσης μετρημένες. Ο "Ήχος του Χρήματος", όπως κάποτε αυτοαποκαλέστηκε η δισκογραφική, καταστράφηκε οικονομικά μετά από μια κακή συμφωνία διανομής με την CBS Records το 1972. Μικροπιστωτές ανάγκασαν τη Stax σε χρεοκοπία στα τέλη του 1975. Την ίδια χρονιά, ο ντράμερ Al Jackson –ο παλμός του Soulsville– πυροβολήθηκε μέχρι θανάτου μέσα στο σπίτι του. Μόλις λίγους μήνες αργότερα, η Union Planters Bank έκλεισε τη Stax σε μια κατάσχεση λόγω αθέτησης υποχρεώσεων σε δάνειο 10 εκατομμυρίων δολαρίων. Η τράπεζα πούλησε το ακίνητο στην Εκκλησία του Θεού εν Χριστώ για 10 δολάρια.

Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του Mystery Train, ο σκηνοθέτης Jim Jarmusch απαθανάτισε την εγκατάσταση στα χειρότερα της –η λεωφόρος McLemore έρημη, το κτίριο καλυμμένο με γκράφιτι. Αυτό ήταν η Stax τη δεκαετία του 1980. Μέχρι τη στιγμή που κυκλοφόρησε το Mystery Train το 1989, η Church of God in Christ είχε ισοπεδώσει τη Stax, με σχέδια να χτίσει ένα χώρο συσσιτίου απόρων. Εκτός από μια δυσδιάκριτη ιστορική πινακίδα (χορηγία της Πολιτείας του Τενεσί), περικυκλωμένη με αγριόχορτα, υπήρχαν λίγες ενδείξεις ότι το ακίνητο ήταν το σημείο μηδέν για τους λάτρεις της σόουλ. Το Soulsville των ΗΠΑ ήταν νεκρό.

Στη συνέχεια, στις 20 Απριλίου 2001, ένα πλήθος τριών χιλιάδων συγκεντρώθηκε στον πρώην χώρο της Stax για να παρακολουθήσει την τελετή έναρξης εργασιών για ένα προγραμματισμένο μουσείο (Stax Museum of American Soul Music) και μια ακαδημία (Stax Music Academy και Performing Arts Center), 20 εκατομμυρίων δολαρίων. Το Μουσείο Stax άνοιξε στις 2 Μαΐου 2003 και καθ' όλη τη διάρκεια του 2023, θα γιορτάζει την 20η επέτειό του.

«Έχει περάσει πολύς καιρός», δήλωσε ο Steve Cropper, παραγωγός της Stax και κιθαρίστας των Booker T. and the MGs. «Αυτό αντιπροσωπεύει την κληρονομιά μερικών από τις σπουδαιότερες μουσικές που έχουν ηχογραφηθεί ποτέ –είναι η σφραγίδα της έγκρισης αυτού που κάναμε τη δεκαετία του '60. Αυτό θα εκπαιδεύσει τον κόσμο, ειδικά τα παιδιά, σχετικά με τη μουσική».

Η Εστέλ Άξτον πέθανε στις 24 Φεβρουαρίου 2004, σε ηλικία 85 χρονών, ενώ ο Τζιμ Στιούαρτ πέθανε στις 5 Δεκεμβρίου 2022, σε ηλικία 92 χρονών και η σχετικά πρόσφατη απώλειά του, υπήρξε η αφορμή για το αφιέρωμά μας.
_____________________________________
Πηγές:
wikipedia.org
memphismagazine.com
us.kef.com/blogs/news
Sweet Soul Music: Rhythm and Blues and the Southern Dream of Freedom, Peter Guralnick, Harper & Row, 1986
Respect Yourself: Stax Records and the Soul Explosion, Robert Gordon, Bloomsbury, 2013

Εξωτερική άποψη της Stax Records λίγο μετά το κλείσιμο κατά τη διάρκεια των ακροάσεων πτώχευσης, Ιανουάριος 1976​

 

[grio]

​

 

[grio]

Ο τρόπος που αισθάνομαι απόψε​

Steve Cropper – With A Little Help From My Friends (1969, Volt)

​

Τραγούδια: A1 Crop-Dustin (Miles, Cropper) - 2:58, A2 Land Of 1000 Dances (Chris Kenner, Fats Domino) - 5:34, A3 99-1/2 (Floyd, Cropper, Pickett) - 3:20, A4 Boo-Ga-Loo Down Broadway (Jesse James) - 4:28, A5 Funky Broadway (L. Christian) - 4:49, B1 With A Little Help From My Friends (Lennon, McCartney) - 5:31, B2 Oh, Pretty Woman (A.C. Williams) - 3:32, B3 I'd Rather Drink Muddy Water (E. Miller) - 3:10, B4 The Way I Feel Tonight (Steve Cropper) - 3:00, B5 In The Midnight Hour (Cropper, Pickett) - 3:36, B6 Rattlesnake (Cropper) - 4:57
Μουσικοί: Steve Cropper (ληντ και ρυθμική κιθάρα), James Alexander, Donald "Duck" Dunn (μπάσο), Willie Hall, Al Jackson, Jr. (ντραμς), Ronnie Gordon (κίμπορντς), Michael Toles (ρυθμική κιθάρα), Memphis Horns (Wayne Jackson, Andrew Love και Ed Logan), Charles Chalmers, Jack Hale (πνευστά)
Παραγωγή & Ενορχήστρωση / Μηχανικοί: Steve Cropper / Ron Capone, Bobby Manuel, Steve Cropper, Gordon Rudd
Εικονογράφηση εξωφύλλου: Victor Moscoso

Ηχογραφήθηκε 16 και 17 Απριλίου του 1969

​

Από τότε που έπαιξε με τους Mar-Keys στο "Last Night" του 1961 και στο "Green Onions" των Booker T. & The MG ένα χρόνο αργότερα (συν-έγραψε και τα δύο), η επιρροή του Steve Cropper στην πόπιουλαρ μουσική είναι ανεξίτηλη. Από τη δεκαετία του 1960, έχει συγκεντρώσει κυριολεκτικά χιλιάδες εύσημα ως κιθαρίστας, τραγουδοποιός, παραγωγός και ενορχηστρωτής. Αρχιτέκτονας του ήχου της Stax, συνίδρυσε τις μπάντες που αναφέρονται παραπάνω και έγραψε δεκάδες επιτυχίες, όπως το "In the Midnight Hour" με τον Wilson Pickett, "Hold On, I'm Coming" με τους Sam & Dave και "(Sittin On) The Dock of the Bay" με τον Otis Redding. Έκανε παραγωγή σε κάθε σημαντικό καλλιτέχνη της Stax και σε δεκάδες δευτερεύοντες.

Παρόλα αυτά τη δεκαετία που πέρασε στη Stax Records του Μέμφις του Τενεσί, ο Steve Cropper έμεινε στο παρασκήνιο τις περισσότερες φορές, παίζοντας κιθάρα (και περιστασιακά μπάσο, πιάνο ή κρουστά) σχεδόν με κάθε τραγουδιστή που πέρασε από το στούντιο της East McLemore Avenue της εταιρείας, επιβλέποντας σέσιον και γράφοντας επιτυχημένα κομμάτια σε συνεργασία με άλλους. Τα σόλο κιθάρας του με τους Booker T. & the MGs, το σπιτικό ρυθμικό τμήμα του οποίου υπήρξε ιδρυτικό μέλος, ήταν συνήθως σύντομα. Ήταν μοντέλα οικονομίας και γούστου, όπως και τα γεμίσματά του πίσω από τραγουδιστές σε κομμάτια όπως το "Soul Man" των Sam & Dave, προκαλώντας την εύθυμη απάντηση, «Play it, Steve!».

Ο Cropper, ο οποίος ήρθε στην εταιρεία το 1960 ως μέλος των Mar-Keys, παρουσίασε το ντεμπούτο και μοναδικό άλμπουμ με το όνομά του, κατά τη διάρκεια της Stax περιόδου του. Τα τραγούδια, που αποτελούν το With A Little Help from My Friends, κόπηκαν μέσα σε 27 ώρες στα μέσα Απριλίου του 1969. Τα κομμάτια A2, A4, A5, B2, B3 και B4 ηχογραφήθηκαν σε δύο σέσιον –το ένα από το μεσημέρι έως τις 3 μ.μ., το άλλο από τις 6 έως τις 9 μ.μ.– στις 16 Απριλίου με το ρυθμικό τμήμα Bar-Kays (μπάσο James Alexander, ντραμς Willie Hall, κίμπορντς Ronnie Gordon και κιθάρα Michael Toles). Τα κομμάτια A1, A3, B1, B5 και B6 έγιναν από το μεσημέρι έως τις 3 μ.μ. στις 17 Απριλίου με τους Donald "Duck" Dunn στο μπάσο και τον Al Jackson, Jr. στα ντραμς των MGs. Οι Memphis Horns (Wayne Jackson, Andrew Love και Ed Logan) συμμετείχαν και τις δύο ημέρες και οι Jackson and Love επέστρεψαν λίγες μέρες αργότερα, μαζί με τον Charles Chalmers και τον Jack Hale, για να προσθέσουν περισσότερα πνευστά στο κομμάτι A5.

Η παρουσία του ρυθμικού κιθαρίστα Michael Toles σε έξι από τις επιλογές είναι ασυνήθιστη, αν σκεφτεί κανείς ότι ο Cropper περηφανευόταν για την ικανότητά του να αλλάζει ανάμεσα σε ληντ και ρυθμικά μέρη χωρίς καμία βοήθεια από φίλους. «Όταν έπαιζα», εξήγησε στον Peter Coats Zimmerman, συγγραφέα του Tennessee Music: Its People and Places, «υπήρχε ένας προϋπολογισμός για έναν κιθαρίστα. Δεν υπήρχαν αρκετά χρήματα για να προσληφθούν πέντε. Έτσι αναγκάστηκα να μάθω πώς να αναμειγνύω τον ρυθμό με τη ληντ, μέχρι τα τελευταία χρόνια της Stax, και στη συνέχεια είχαμε πολλούς δίσκους όπου υπήρχαν δύο κιθαρίστες στις ηχογραφήσεις. [Αλλά] ήταν πολύ δύσκολο για μένα, για πολύ καιρό, να μάθω πώς να παίζω με κάποιον άλλο».

Ο Cropper χρωστάει, για τις σημαντικές επιρροές στο στυλ του, στον Lowman Pauling των 5 Royales, στον κιθαρίστα Billy Butler του Bill Doggett, και στον Bo Diddley. Ο Cropper, με τη σειρά του, επηρέασε αμέτρητους άλλους κιθαρίστες, συμπεριλαμβανομένου του Randy Bachman. Μάλιστα, ο Καναδός ρόκερ του έδωσε το λαμπάτο εξάρτημα Hertzog, που ο Cropper χρησιμοποίησε για να ενισχύσει τον συνήθη ήχο του στο With a Little Help from My Friends και να πάρει αυτό που αργότερα περιέγραψε ως «αυτός ο πραγματικά τριχτός φαζ τόνος». «Ήταν σε ένα κουτί τόσο μεγάλο όσο ένα VCR», είπε στον Guy Lee του περιοδικού Vintage Guitar. «Ο Θεός ξέρει τι υπήρχε μέσα σε αυτό, αλλά είχε αυτή τη μεγάλη παραμόρφωση. Απλώς θα παραμόρφωνε για μέρες.»

Το άλμπουμ αλλού είναι μια συλλογή από αθάνατα ριφ, όπως στο "Land of 1000 Dances", φλεγμαίνουσες αποδόσεις μπλουζ στάνταρτ ("Oh, Pretty Woman"), δυνατά ρυθμικά κομμάτια με καταβολές από το Σικάγο ("I'd Rather Drink Muddy Water") ή περίτεχνα ρυθμ εντ μπλουζ ("Boo-ga-loo Down Broadway"), άψογες κλασικές διασκευές ("In the Midnight Hour"), ευρηματικές επιδρομές στη φάνκι περιοχή ("Funky Broadway") ή παθιασμένες, χαλαρές μπλούζι στιγμές όπως το “The Way I Feel Tonight” όπου, όπως σε όλα τα κομμάτια που υποστήριζαν εδώ οι Mar-Keys, ο Cropper παραιτήθηκε από την ανάγκη να είναι ο μοναδικός κιθαρίστας σε ένα σέσιον, ώστε να μπορεί να επωφεληθεί από επιπλέον ελευθερία και αυθορμητισμό.

Οι Beatles ήταν επίσης μεγάλοι θαυμαστές του Cropper, όπως και αυτός δικός τους. Η οργανική εκτέλεση του "With a Little Help from My Friends" ήταν ένας χαιρετισμός στους Fab Four, όπως και το άλμπουμ του επόμενου χρόνου McLemore Avenue με τους Booker T. & the MGs.

Συνολικά, ένα εγχειρίδιο οδηγιών ή ένα συμπυκνωμένο δοκίμιο για μέρη κιθάρας που περιλαμβάνει διάφορα είδη για κάθε επίδοξο στούντιο μουσικό και μαθήματα καλού γούστου, για όσους θέλουν απλώς να κάνουν πρακτική εξάσκηση ενώ για όλους τους άλλους αποτελεί εγγύηση καλά ξοδεμένων και ποτέ βαρετών σαράντα πέντε λεπτών υπέροχης μουσικής.

Μετά την αποχώρησή του από τη Stax, ο Steve Cropper συνέχισε να ηχογραφεί με τους John Lennon, Ringo Starr, και να τζαμάρει με τον George Harrison. Ακόμη έχει παίξει σε εκατοντάδες ηχογραφήσεις καλλιτεχνών, όπως των William Bell, Stephen Bishop, Frank Black, Delaney & Bonnie, Eddie Floyd, Peter Frampton, Art Garfunkel, Richie Havens, Levon Helm, Chris Hillman, Etta James, Albert King, Al Kooper, Aaron Neville, Harry Nilsson, Roy Orbison, Dolly Parton, Wilson Pickett, John Prine, Otis Redding, Leon Russell, Paul Simon, Mavis Staples, Rod Stewart, Carla Thomas, για να αναφέρουμε μερικούς από αυτούς που επιζητούσαν την συνεργασία του. Ήταν ιδρυτικό μέλος των Blues Brothers Band και έχει κυκλοφορήσει οκτώ προσωπικά άλμπουμ με αξιοσημείωτα τα Jammed Together (με τους Albert King και Pops Staples) (1969), Nudge It Up a Notch (με τον Felix Cavaliere) (2008), Dedicated: A Salute to the 5 Royales (2011) και το τελευταίο εξαιρετικό Fire It Up του 2021.

Απόλυτος σεβασμός! σ' έναν από τους τελευταίους ζωντανούς 'γίγαντες'...

(*****, πηγές: εξώφυλλο, σημειώσεις επανέκδοσης 2002, Lee Hildebrand, Thom Jurek)

Ο Steve Cropper στο θάλαμο ελέγχου της Stax Records στις 8 Αυγούστου 1968 στο Μέμφις του Τενεσί (φωτο Don Paulsen/Michael Ochs)​

 

[grio]

- Steve Cropper · With A Little Help From My Friends [Playlist] -

 

[grio]

Χωνευτήρι​

Booker T. & The M.G.'s - Melting Pot (Δεκέμβριος 1970, Stax)

​

Τραγούδια: A1 Melting Pot (B.T. Jones, S. Cropper, D. Dunn, A. Jackson) - 8:15, A2 Back Home (B.T. Jones, S. Cropper, D. Dunn, A. Jackson) - 4:40, A3 Chicken Pox (B.T. Jones, S. Cropper, D. Dunn, A. Jackson) - 3:26, A4 Fuquawi (B.T. Jones, S. Cropper, D. Dunn, A. Jackson) - 3:40, B1 Kinda Easy Like (B.T. Jones, S. Cropper, A. Jackson, L. Steinberg) - 8:43, B2 Hi Ride (B.T. Jones, S. Cropper, D. Dunn, A. Jackson) - 2:36, B3 L.A. Jazz Song (B.T. Jones, S. Cropper, D. Dunn, A. Jackson) - 4:18, B4 Sunny Monday (B.T. Jones, S. Cropper, D. Dunn, A. Jackson) - 4:35
Μουσικοί: Booker T. Jones (κίμπορντς), Steve Cropper (κιθάρα), Donald "Duck" Dunn (μπάσο), Al Jackson, Jr. (ντραμς), The Pepper Singers (φωνητικό υπόβαθρο)
Παραγωγή / Μηχανικοί: Booker T. & The M.G.'s / Ron Capone, Gordon Rudd, Rik Pekkonen, Shelly Yalkus, Jay Messina, Steve Cropper

Ηχογραφήθηκε το 1970 στα Stax Studios, Μέμφις και στη Νέα Υόρκη

Booker T. & The M.G.'s (φωτογραφία από τη συλλογή της Deanie Parker)​

Οι διαφυλετικοί Booker T. & The M.G.'s ήταν θρύλοι της σόουλ μέχρι το 1971, έχοντας δημιουργήσει πολυάριθμες επιτυχίες όχι μόνο για τους ίδιους αλλά και πολλούς άλλους καλλιτέχνες από την Stax αυτοκρατορία. Αλλά δεν πήγαν όλα καλά. Ο σταρ των πλήκτρων, Booker T. Jones, είχε μετακομίσει στην Καλιφόρνια, αγανακτισμένος από την ατμόσφαιρα και τις αλλαγμένες πρακτικές εργασίας στην εταιρεία του Memphis, ενώ ο κορυφαίος κιθαρίστας Steve Cropper δημιούργησε το δικό του στούντιο. Και οι δυο τους ήταν δυσαρεστημένοι με την κατεύθυνση της δισκογραφικής, υπό τον Al Bell. Ο Μπελ έγινε συνιδιοκτήτης της Stax το 1969, όταν η συνιδρύτρια Estelle Axton, δυσαρεστημένη με τα οράματά του για τη Stax, πούλησε τις μετοχές της και αποχώρησε από την εταιρεία.

Η σόουλ άλλαζε, με κυρίαρχο το φανκ και τη Φιλαδέλφεια ανερχόμενη, ενώ η ντίσκο καραδοκούσε μερικά χρόνια στο δρόμο. Υπήρχαν και άλλα μικρά γκρουπ με κάτι να πουν σε φάνκι σόουλ – ανάμεσά τους οι Meters στην Νέα Ορλεάνη, οι Counts στην Ατλάντα και η υπο-ετικέτα της Motown, SOUL, έξω από το Ντιτρόιτ. Οι MGs έπρεπε να προσαρμοστούν για να διατηρήσουν το καθεστώς τους. Στο Melting Pot, που ηχογραφήθηκε (και) στη Νέα Υόρκη, και κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1970, άλλαξαν ριζικά, διατηρώντας το εξαιρετικά σφιχτό τους ρυθμό, αλλά επιτρέποντας στον εαυτό τους να επεκταθεί μουσικά. Δεν υπήρχαν διασκευές, όλα ήταν πρωτότυπα, απλώς καθαρά αυτοδημιούργητα φανκ και σόουλ και τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά.

Μέχρι το 1969, όπως γράφει ο Booker T. Jones στη νέα του αυτοβιογραφία, Time is Tight: My Life, Note by Note, «είχα αφήσει το Μέμφις και τη Stax Records, αλλά δεν είχα παραιτηθεί από τους MGs». Κι όμως, κατά τη διάρκεια μιας ηχογράφησης των MGs στο Χόλιγουντ, φαινόταν ότι θα άφηνε πίσω και το γκρουπ του. Κάνοντας ένα διάλειμμα στο σέσιον, ο Τζόουνς είπε στον ντράμερ Αλ Τζάκσον Τζούνιορ τι τον έτρωγε. «Εξομολογήθηκα πώς ένιωθα "χωρίς καλλιτεχνικότητα" και "στερούμενος πρωτοτυπίας" σε όλα τα μουσικά μας εγχειρήματα. Ήμουν απλά δυστυχισμένος. Γιατί συμβιβαζόμασταν με λιγότερα;» Στο τέλος, τα σέσιον του Χόλιγουντ διακόπηκαν και οι MGs επέστρεψαν στο σπίτι τους, με το μέλλον τους θολωμένο από αμφιβολίες.

Αυτό ήταν το πλαίσιο όταν ο Τζόουνς έλαβε κλήση να πετάξει στη Νέα Υόρκη προς το τέλος εκείνου του χρόνου. Χωρίς να το γνωρίζει, οι MGs είχαν κλείσει χρόνο εκεί, στο A&R Studio. Όταν έφτασε, οι Steve Cropper, Duck Dunn και Jackson πειραματίζονταν ήδη με ένα μοναδικό γκρουβ, και στο βιβλίο του αναφέρει, «Δεν έκανα ερωτήσεις, κρέμασα το παλτό μου και πήγα προς το Β-3. Υπήρχε νέα ενέργεια. Το έβλεπα στα πρόσωπα του Αλ και του Ντακ. Ο Αλ έκανε αυτόν τον μικρό μορφασμό στη γωνία του στόματός του, όταν χαμογέλασε, δείχνοντας μια ένταση που έμοιαζε με τον Μαξ Ρόουτς στο παίξιμό του και, άρχισε να χτυπά την μπαγκέτα του στο στεφάνι με τον αριστερό του ώμο βυθισμένο στο πλάι. Το κεφάλι του κοιτούσε αλλού σαν να ήταν σε έκσταση. Ο Steve ξεκίνησε έναν φάνκι ρυθμό σαν προάγγελος των Chic, κάτι που μπορεί να είχε αρχίσει να παίζει ο Nile Rodgers. Ο Ντακ παρέμβαινε, χρησιμοποιώντας το πρώτο και το τρίτο του δάχτυλο για να τραβήξει δυνατά τις χορδές, με τα χείλη του προτεταμένα σαν να ήταν σε αποστολή».

«Ο Booker T. θα είναι για πάντα γνωστός ως ο Booker T. από τους Booker T. & The MGs.
Αλλά αυτό το βιβλίο αποκαλύπτει πολλά περισσότερα από τον άνθρωπο.» -Μπόμπ Ντύλαν​

Ο Τζόουνς ήθελε μια διαφορετική κατεύθυνση και το πέτυχε με αυτό το εξαιρετικό άλμπουμ. Το ομότιτλο κομμάτι έκανε ξεκάθαρες τις προθέσεις τους. Ο Τζάκσον ήταν ο βασικός ντράμερ του Μέμφις, και όλο αυτό το άλμπουμ δείχνει περίοπτα τα ταλέντα του. Ο εντυπωσιακός έντονος χτύπος του, στο ταμπούρο, οδηγεί τον ρυθμό που μετατρέπεται σε εντελώς φανκ τη στιγμή που ξεκινά η μελωδία του οργάνου από τον Booker T. και σε διάστημα οκτώ λεπτών συγχωνεύει μια σειρά από είδη, διατηρώντας παράλληλα αυτό το βαρύ χορευτικό τμήμα ρυθμού. Τζαζ με όργανο, σόουλ, σπαγκέτι γουέστερν γκρουβ, σαν αυτό που το γκρουπ είχε παραδώσει προηγουμένως στο σάουντρακ του Hang 'Em High, νότιο ροκ... όλα είναι σε αυτή τη μουσική δήλωση. Το "Melting Pot" δεν ονομάστηκε έτσι τυχαία. Το κομμάτι ήταν αρκετά μεγάλο για να προκαλέσει πολλά ριμέικ, αλλά το πρωτότυπο παρέμεινε κορυφαίο και ανεπανάληπτο.

Το "Back Home", είναι αρχικά ζωηρό και τραχύ με μια αίσθηση γκόσπελ. Ο Τζόουνς πρώτα στο πιάνο, μετά στο όργανο και ο Κρόπερ σε ένα σύντομο σόλο, πριν το τέμπο επιβραδυνθεί και παραδώσει σε ένα μπλουζ με το πιάνο του Τζόουνς, ενώ ο Νταν και ο Τζάκσον δίνουν απλώς έμφαση. Μετά από άλλο ένα χαλαρό σόλο του Cropper, επιστρέφουν στην αρχή του κομματιού. Στο βρώμικο φανκ, με B3 και κιθάρα, του "Chicken Pox", απαντούν στους Meters, παίρνοντας το είδος του γκρουβ που παρέδωσαν στο "Chicken Strut", και κάνοντάς του σφοδρή επίθεση. Ο Τζόουνς παίζει και πάλι πιάνο και όργανο στο "Fuquawi", με έναν συγκομμένο μπιτ, σχεδόν σαν ιθαγενής αμερικάνικος ρυθμός. Ο Cropper ορμάει σε αυτό και το φανκ μπαίνει εδώ βαθιά.

Η δεύτερη πλευρά του Melting Pot ανοίγει με ένα άλλο οκτάλεπτο έπος, το "Kinda Easy Like", το οποίο θυμίζει το απίστευτο γκρουβ με το οποίο βρήκε φήμη το γκρουπ –"Green Onions", "Hip Hug Her" και όλα αυτά. Αλλά τα φωνητικά ρεφρέν και βοκαλέζ δίνουν στο κομμάτι μια πιο τζαζ αίσθηση από ό,τι θα έδιναν στα μέσα της δεκαετίας του '60, και η μαεστρία του Booker στις στάσεις στο όργανό του, προσφέρει διακριτικό χρώμα σε όλη τη διάρκεια. Αντίθετα το σύντομο "High Ride" μοιάζει με οργανικό των μέσων της δεκαετίας του '60 σε στιλ Bar-Kays, αλλά η κιθάρα του Cropper προσφέρει μια κάντρι αίσθηση και οι αλλαγές συγχορδίας είναι καθαρά ποπ. Το "LA Jazz Song" συνδυάζει δύο θέματα, το μπιτ του "Melting Pot" και την εισαγωγή του "Hip Hug Her", πριν τα φωνητικά επιστρέψουν για ένα μεγάλο ρεφρέν, με τον Cropper σε εκπληκτική φόρμα. Ο Al Jackson και ο Duck Dunn, στα ντραμς και το μπάσο αντίστοιχα, σιγοκαίουν στα πιο ήσυχα τμήματα. Πολλοί δεν θα αναγνώριζαν την μπάντα στο "Sunny Monday", η οποία εδώ είναι απόλαυση από πολλές απόψεις. Ξεκινά με τον Cropper στην ακουστική κιθάρα, και τη συνοδεία του Jackson στο ντέφι. Ο Jones μπαίνει με το πιάνο και μετά με το όργανο καθώς ο Dunn επίσης παρεμβαίνει. Το τραγούδι διατηρεί μια φολκ αίσθηση μέχρι ο Κρόπερ να περάσει αργότερα στην ηλεκτρική κιθάρα, ενώ ακούγεται κι' ένα σύνολο εγχόρδων. Τα πλήκτρα πάλι πρωτοστατούν και το τραγούδι επιστρέφει σε εκείνο το φολκ ύφος με το σύνολο εγχόρδων, καθώς κλείνει το άλμπουμ.

Αυτό ήταν για τους Booker T. & The M.G.'s το τελευταίο άλμπουμ με την κλασσική τους σύνθεση. Αργότερα, τo 1971, εμφανίστηκε ένα χαλαρωτικό σινγκλ, το "Jamaica, This Morning", το οποίο δεν κατάφερε κάτι. Η παραγωγή και η ενορχηστρωτική ικανότητα του Μπούκερ βοήθησαν τον Bill Withers στο ντεμπούτο του, και για να γίνει σταρ. Οι MGs έφτιαξαν ένα άλμπουμ το 1973 χωρίς τον πρώην ηγέτη τους και μια επανένωση το 1975 σταμάτησε βάναυσα όταν δολοφονήθηκε ο σπουδαίος Al Jackson. Το γκρουπ συγκεντρωνόταν για να εργαστεί σε διάφορα πρότζεκτ όλα αυτά τα χρόνια.

Αλλά στο Melting Pot είχαν καταθέσει μια οριστική δήλωση, καθώς απηχούσε όλα όσα είχαν κάνει, πρόσθεσε μερικά πράγματα που κανείς δεν ήξερε ότι μπορούσαν να κάνουν και τα έκανε απόλυτα σύγχρονα –ακόμα και σήμερα, πέντε δεκαετίες μετά, το άλμπουμ συνεχίζει να ακούγεται και να απολαμβάνεται. Το Melting Pot, ένα πραγματικό χωνευτήρι διαφορετικών δονήσεων, μπορεί να είναι παλιό, αλλά εξακολουθεί να μαγειρεύει την τέλεια τροφή ψυχής.

(*****, πηγές: εξώφυλλο, wikipedia.org, udiscovermusic.com, Ian McCann, Time Is Tight: My Life, Note by Note, Booker T. Jones, Little, Brown and Company, 2019)

​

 

[grio]

- Booker T. & The M.G.'s · Melting Pot [Playlist] -

 

[grio]

Ας γίνουμε λοιπόν ξανά δημιουργικοί και ας κάνουμε κάτι φρέσκο...​

Booker T. Jones, Κοπεγχάγη, Φεβρουάριος 1970 (φωτογραφία Jan Persson)​

Στις αρχές του 1971, ο Al Bell και ο Jim Stewart αναδιοργάνωσαν το τμήμα προώθησής τους. Ένα από τα πρώτα 45άρια που προωθήθηκαν και κυκλοφόρησαν υπό αυτή τη νέα δομή ήταν το τελευταίο σινγκλ, "Melting Pot", των Booker T. and the MG’s. Ενώ τα προηγούμενα σινγκλ "Hang ’Em High", "Time Is Tight", και "Something" είχαν υποστεί ελαφρά επεξεργασία από τα μεγαλύτερα LP μάστερ τους, το "Melting Pot" έπρεπε να μειωθεί από πάνω από οκτώ λεπτά, που ήταν, σε λιγότερο από τέσσερα για να ταιριάξει στους περιορισμούς του ραδιοφώνου. Το άλμπουμ από το οποίο προήλθε, που κυκλοφόρησε τον προηγούμενο Δεκέμβριο και με τίτλο Melting Pot, είχε να κάνει με την υπέρβαση των ορίων. Αποτελούμενο από οκτώ πρωτότυπα, ο δίσκος αποδείχτηκε ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα των Booker T. and the MG’s, παρέχοντας κατάλληλα ένα πλούσιο κύκνειο άσμα για το μεγαλύτερο οργανικό σόουλ γκρουπ όλων των εποχών.

Την περίοδο αυτή, ο Booker αρνήθηκε να ηχογραφήσει στη Stax, και έτσι το γκρουπ ηχογράφησε το ομότιτλο κομμάτι και ίσως ένα ή δύο άλλα κομμάτια ένα απόγευμα στη Νέα Υόρκη, ενώ έκαναν εμφανίσεις στην περιοχή. Το υπόλοιπο άλμπουμ αποτελούνταν από κομμάτια που είχαν κοπεί νωρίτερα στο Μέμφις και που προηγουμένως είχε ασκηθεί βέτο για την κυκλοφορία τους από τον Jim Stewart. Ολόκληρο το άλμπουμ, συμπεριλαμβανομένου του ομότιτλου κομματιού, ήταν πολύ τζάζι στον προσανατολισμό του, γι' αυτό και ο Stewart ήταν διστακτικός σχετικά με την έκδοση των κομματιών από την αρχή. Η άρνηση του Jones να επιστρέψει στο Μέμφις, για να ηχογραφήσει οποιοδήποτε νέο υλικό, άφησε τον Jim χωρίς άλλη επιλογή, παρά να χρησιμοποιήσει αυτά τα κομμάτια, αν ήθελε ένα άλμπουμ των Booker T. and the MG’s.

Όπως ήταν αναμενόμενο ο Booker T. ήταν το μέλος που πίεζε για τη νέα κατεύθυνση. «Θυμάμαι, σκέφτηκα ότι έπρεπε πραγματικά να κάνουμε άλλη μια αλλαγή», βεβαιώνει ο Μπούκερ. «Η μουσική μας είχε αρχίσει να ακούγεται το ίδιο. Ας γίνουμε λοιπόν ξανά δημιουργικοί και ας κάνουμε κάτι φρέσκο. Αυτή ήταν η προσωποποίηση του Melting Pot για μένα.

Ήθελα το γκρουπ να προοδεύσει. Πάντα πίστευα ότι η επιτυχία μας είχε να κάνει με το γεγονός ότι καταλήξαμε σε κάτι που οι άνθρωποι δεν είχαν ξανακούσει. Πάντα ήθελα λοιπόν να κάνω αυτό το βασικό κριτήριο για ότι ηχογραφούσαμε. Ήταν αυτό συναρπαστικό; Είναι αυτό καινούριο; Είναι αυτό λίγο μοναδικό; Νομίζω ότι όταν πήγα στην Καλιφόρνια είχα φτάσει στο σημείο να πιστεύω ότι το γκρουπ δεν ακουγόταν φρέσκο.

Πάλεψα σκληρά για να ηχογραφήσω το Melting Pot. Αυτοί ήταν τρόποι που δεν είχαμε παίξει ποτέ πριν. Είχε κάποιες εντελώς νέες μουσικές διαθέσεις. Μου άρεσε αυτό το άλμπουμ. Νόμιζα ότι αυτό έπρεπε να κάνουμε. Θα έπρεπε να χαράξουμε νέα περιοχή. Είχαμε δημιουργήσει μια κληρονομιά. Ήμασταν οι Booker T. and the MG’s. Είχαμε φτιάξει το "Green Onions"! Πώς θα μπορούσαμε να μην κάνουμε κάτι καινούργιο, έτσι το είδα. Το Melting Pot ήταν η σωστή κατεύθυνση, αλλά χρειάστηκε πολύς χρόνος για να φτάσουμε εκεί.

Έδινα μάχη με την εταιρεία. "Τι εννοείς ότι δεν θέλεις να ηχογραφήσεις στο στούντιο της Stax; Ηχογραφήσατε όλες τις επιτυχίες σας στο στούντιο της Stax. Είναι τρελό να πηγαίνεις στη Νέα Υόρκη και να ηχογραφείς. Αυτό δεν ακούγεται σαν Booker T. and the MG’s." Η εταιρεία είχε μεγαλώσει εκείνη την εποχή. Μερικές φορές τις νέες ιδέες και προσεγγίσεις είναι απλώς δύσκολο να αποδεχτούν τα καθιερωμένα ιδρύματα. Χρειαζόμουν πραγματικά το Melting Pot για τον εαυτό μου, να κάνω αυτόν τον δίσκο και να νιώσω ότι προχωράμε».

Ο Ντακ επιβεβαιώνει την άποψη του Μπούκερ για την κατάσταση. Όταν ρωτήθηκε γιατί ηχογράφησαν το "Melting Pot" στη Νέα Υόρκη, απάντησε: «Δεν πιστεύαμε ότι ο ήχος μας ήταν επικαιροποιημένος [και] απλώς για να ξεφύγουμε από όλο το περιβάλλον των άλλων ανθρώπων που μας έλεγαν τι να κάνουμε. Ανεξαρτησία!»

«Νομίζω ότι η ενέργεια σε αυτό το άλμπουμ», προσθέτει ο Steve Cropper, «δείχνει ότι όλοι περνούσαμε καλά. Πραγματικά απολαμβάναμε να το κάνουμε αυτό εκεί, χωρίς τις πιέσεις της Stax. Η Stax είχε μπει σε μια κατάσταση όπου ξαφνικά δεν ήταν πια διασκεδαστικό να δουλεύεις εκεί».

Το 45άρι, "Melting Pot" πέτυχε ένα αξιοσέβαστο επίπεδο επιτυχίας, κατακτώντας τα νούμερα, 21 στο R&B και 45 στο ποπ τσαρτ. Η LP έκδοση είναι πολύ πιο πλούσια. Γραμμένη στο στυλ του "Over Easy", με διάρκεια οκτώ λεπτών και δεκαπέντε δευτερολέπτων, το τραγούδι έγινε στα χέρια των Booker, Steve, Duck και Al ένα ηχητικό ταξίδι τεράστιων διαστάσεων. Ο Steve είχε προτείνει τον τίτλο του τραγουδιού, με το σκεπτικό ότι ταίριαζε στην πραγματικότητα μιας μπάντας με τέσσερις τόσο διαφορετικές προσωπικότητες. «Λατρεύω το τραγούδι "Melting Pot"», λέει ο Steve. «Θα μπορούσα να το ακούω ξανά και ξανά και ξανά. Από τα τραγούδια που είναι πιο μουσικά και περισσότερο σε ρυθμό τζαζ, αυτό είναι ίσως το αγαπημένο μου».

(Soulsville U.S.A.: The Story of Stax Records, Rob Bowman, Schirmer Trade Books, 1997, σελ. 216-219)

 

[grio]

- Booker T. & the M.G.'s · Green Onions (Live Njårdhallen, 1967) [Δύο εκδόσεις] -
Norwegian Broadcasting Corporation (NRK)

Κάθε φορά που το βλέπω, νιώθω το ίδιο αποσβολωμένος όσο και οι Νορβηγοί που το παρακολούθησαν ζωντανά στον αθλητικό χώρο Njårdhallen του Όσλο, το 1967. Οι Booker T. & the M.G.'s, είχαν τόσο μεγάλη εκτελεστική δύναμη και εκφραστικό περιεχόμενο, που για αυτούς που τους ακολουθούσαν, τους βοήθησαν να αποφύγουν πολλές άσκοπες περιπλανήσεις!

Βέβαια, το παραπάνω βίντεο είναι μόλις ένα απόσπασμα από το DVD του κονσέρτου The Stax/Volt Revue Live In Norway 1967, που ηχογραφήθηκε ζωντανά στις 7 Απριλίου του 1967 στο Όσλο και θεωρείται από τους θαυμαστές της σόουλ μουσικής ως μια από τις σπουδαιότερες συμμετοχές καλλιτεχνών που έχουν κοσμήσει ποτέ σκηνή συναυλίας, περιλαμβάνοντας εκπληκτικές ερμηνείες από τους Otis Redding, Sam and Dave, Eddie Floyd, Arthur Conley, The Mar-Keys και τους θρυλικούς Booker T. & The MGs. Φυσικά το απολαμβάνω κάθε φορά, παρ' όλες τις αναρίθμητες θεάσεις του.

​

 

[grio]

Από αριστερά προς τα δεξιά, Steve Cropper, Al Jackson Jr., Donald "Duck" Dunn και Booker T. Jones ποζάρουν για μια φωτογραφία καθώς
πήγαιναν για να εμφανιστούν στη Χριστουγεννιάτικη συναυλία της Stax Records στο Mid-South Coliseum στις 20 Δεκεμβρίου 1968 στο Μέμφις του Τενεσί
(φωτογραφία Don Paulsen/Michael Ochs)


ο Jim Stewart έξω από τα κεντρικά γραφεία της Stax στο Μέμφις, το 1973 (φωτο David Reed)​

 

[Δημήτρης Ιωάννου]

Μια θλίψη μου έφερες Γρηγόρη μας με αυτή την παρουσίασή σου.

Το green onions ήταν στα βινύλια που μου άφησε ο πατέρας μου και που το τίμησα δεόντως.

Ενα μικρό masterpiece.

Εξαιρετικός όπως πάντα,εύγε και σε ευχαριστώ.

 

[vlad66]

- Booker T. & The M.G.'s · Melting Pot [Playlist] -

Αξέχαστη κομματάρα!!!!

Μια θλίψη μου έφερες Γρηγόρη μας με αυτή την παρουσίασή σου.

Το green onions ήταν στα βινύλια που μου άφησε ο πατέρας μου και που το τίμησα δεόντως.

Ενα μικρό masterpiece.

Εξαιρετικός όπως πάντα,εύγε και σε ευχαριστώ.

υπέροχη "κληρονομιά" σου άφησε ο μπαμπάς σου.. εμένα μου άφησε μια κυνηγετική καραμπίνα την οποία παρέδωσα σε αστυνομικό τμήμα για να καταλήξει στον Ε.Σ. .....
δεν μπήκα καν στον κόπο να την πουλήσω αφού είμαι φανατικός αντικυνηγός και δεν θέλω η "κληρονομιά" να συνεχίσει το "έργο" της....

 

[grio]

Τι δίσκοι έχουν βγει από την Stax είναι απίστευτο όσο απίστευτοι ήταν και οι session μουσικοί της...

The Complete Stax/Volt Singles: 1959-1968
The Complete Stax/Volt Soul Singles: 1968-1971

συνολικά 18 δίσκοι που "πυρώνουν" το σώμα και "λαχανιάζουν" το πνεύμα...

​

...το ιδίωμα για το οποίο μιλάμε είναι ασφαλώς η Σάουθερν Σόουλ. Ο ήχος είχε σε γενικές γραμμές κάποια κοινά χαρακτηριστικά, αλλά σαφώς ήταν οι μουσικοί κάποιων θρυλικών στούντιο που ύφαιναν το ιδιαίτερο ηχόχρωμα και τις λεπτοφυείς (όχι πάντα) αν και υπαρκτές διαφορές. Π.χ. για τον ήχο των Stax Recording Studio, που αναφέρθηκε, ήταν υπεύθυνοι οι Booker T. & the MGs...

Η Atlantic με την Stax του Μέμφις ήταν ένα άλλο εξίσου κορυφαίο κεφάλαιο με τα Muscle Shoals της Αλαμπάμα. Για τη σπουδαία Stax θα τα πούμε εκτενώς μια άλλη φορά φτάνει να υπάρχει χρόνος, διάθεση και ίσως και κάποια αφορμή.

Πάντως το παράδοξο, υπέροχο και σημαντικό είναι ότι ο ήχος του νότου θεμελιώθηκε με μια μοναδική ευθυγράμμιση μαύρων τραγουδιστών και λευκών μουσικών σε μια εποχή και τόπο (Νότο) όπου οι φυλετικές σχέσεις ήταν επικίνδυνα τεταμένες. Αυτά βέβαια μόνο η μουσική μπορεί να πετύχει και να αποδείξει πόσο "μικρές" γίνονται οι ζωές των ανθρώπων που κυριεύονται από τη μισαλλοδοξία...

Ευτυχώς, με την αυλαία της δεκαετίας του '70 είχα καταλάβει ότι κάποιες "συγκρούσεις", όπως ροκ με σόουλ, δεν ήταν "πραγματικές" απλά συντηρούνταν στην δική μας στρεβλή πραγματικότητα, για καθαρά εσωτερική κατανάλωση. Το τελειωτικό πλήγμα μου δόθηκε με τις ανθολογίες του Duane Allman όπου διαπίστωσα ότι ένας από τους ήρωές μου ήταν μια σταθερή αξία στα στούντιο Fame και πίσω από μερικές εμβληματικές σόουλ ηχογραφήσεις. Βέβαια υπήρχε και το προηγούμενο των Booker T. & the M.G.'s στο Φεστιβάλ του Μόντερεϊ με τη συγκλονιστική παρουσία του Ότις Ρέντινγκ και την καθολική αποδοχή και λατρεία του κοινού...

τα άλλα τρία βιβλία των αναφορών του αφιερώματος​

 

[grio]

Γέρο μπελά​

Γέρο με τις σκοτούρες [ΣτΜ, προσωποποίηση των προβλημάτων και των δυσκολιών στη ζωή ή αργκό για τον Διάβολο], άσε με ήσυχο Πήγαινε να βρεις κάποιον άλλο για να διαλέξεις Ζω τη ζωή μου με αβεβαιότητα, βλέπεις τώρα Γέρο μπελά Σε παρακαλώ, μείνε μακριά μου, τώρα Ω, ναι, ναι Ω, φαίνεται να 'μαι κακότυχος Παρακαλώ στείλε πίστη απλά για να με βοηθήσει να σηκωθώ Έχω ζήσει έτσι τόσα χρόνια, τώρα Γέρο μπελά Παρακαλώ ξέπλυνε όλους τους φόβους μου, ω τώρα Καλέ Θεέ Παντοδύναμε, βοήθησέ με Μερικές φορές, κάποια στιγμή ανησυχώ λίγο Γέρο μπελά, σε παρακαλώ Μείνε μακριά από μένα Γέρο μπελά, Γέρο μπελά Μείνε μακριά μου, μείνε μακριά Δεν είσαι παρά μπελάς Απλά μείνε μακριά, μείνε μακριά Μείνε μακριά, παρακαλώ Γέρο μπελά

Ο Ότις Ρέντινγκ, γονατίζει με πάθος στη σκηνή με το τμήμα των πνευστών πίσω του, το 1967 (φωτογραφία από τα Michael Ochs Archives)​

 

[grio]

Όνειρα να θυμάσαι...​

Otis Redding - Otis Blue / Otis Redding Sings Soul (Σεπτέμβριος 1965, Volt)

​

Τραγούδια: A1 Ole Man Trouble (Otis Redding) - 2:55, A2 Respect (Otis Redding) - 2:05, A3 Change Gonna Come (Sam Cooke) - 4:17, A4 Down In The Valley (Solomon Burke) - 3:02, A5 I've Been Loving You Too Long (Butler, Redding) - 3:10, B1 Shake (Sam Cooke) - 2:35, B2 My Girl (Ronald White, William Robinson) - 2:52, B3 Wonderful World (Barbara Campbell [Lou Adler, Herb Alpert, Sam Cooke]) - 3:00, B4 Rock Me Baby (B.B. King, Joe Josea) - 3:20, B5 Satisfaction (Mick Jagger & Keith Richards) - 2:45, B6 You Don't Miss Your Water (William Bell) - 2:53
Μουσικοί: Otis Redding (φωνητικά), Booker T. Jones & Isaac Hayes (πληκτροφόρα), Steve Cropper (κιθάρα), Donald "Duck" Dunn (μπάσο), Al Jackson Jr. (τύμπανα), Wayne Jackson & Gene "Bowlegs" Miller (τρομπέτα), Sammie Coleman (τρομπέτα: A5), Andrew Love (τενόρο σαξόφωνο), Charles "Packy" Axton (τενόρο σαξόφωνο: A5), Floyd Newman (βαρύτονο σαξόφωνο), Earl Sims, William Bell (υποστηρικτικά φωνητικά: A2)
Παραγωγή / Μηχανικός: Jim Stewart / Tom Dowd

Ηχογραφήθηκε στις 19 Απριλίου και 9-10 Ιουλίου 1965, στα Stax Recording στούντιο, στο Μέμφις του Τενεσί

​

Ο κόσμος της μουσικής έχει συγκεντρώσει το μερίδιό του από ψευτοκαλλιτεχνικές ασημαντότητες και συχνά τις βλέπει να ευημερούν σε βαθμό δυσανάλογο με την αξία τους, κάνοντας την τραγωδία της σύντομης ζωής του Otis Ray Redding Jr. (1941-1967, 26 χρ.) ιδιαίτερα έντονη. Λιγότερο από τρία χρόνια μετά από αυτόν τον πρωτοποριακό δίσκο, στις 10 Δεκεμβρίου 1967, το αεροπλάνο του αξιαγάπητου Ότις συνετρίβη στη λίμνη Μονόνα του Ουισκόνσιν.

Γεννημένος στο Ντόσον της Τζόρτζια, ως γιος καλλιεργητή και περιστασιακού ιεροκήρυκα, το γκόσπελ ήταν στο αίμα του Redding, ωστόσο το άλμπουμ αυτό περιλαμβάνει σόουλ, ρυθμ εντ μπλουζ και ποπ. Ηχογραφήθηκε στο θρυλικό Stax στούντιο στο Μέμφις και ο 'Big O' έκανε όλες τις ενορχηστρώσεις, υποστηριζόμενος φυσικά από την πάντα εντυπωσιακή σπιτική μπάντα της Stax, τους Booker T. & The MG's, ενισχυμένους από τους παίκτες πνευστών των Mar-Keys και του Isaac Hayes στα πληκτροφόρα, που έπαιζε συχνά με το γκρουπ κάθε φορά που ο Booker T. παρακολουθούσε το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα.

Είναι σπάνιο -και συνήθως τυχαίο- ένα σόουλ άλμπουμ της δεκαετίας του '60 να αποτελεί οντότητα, ως μια συνεκτική δήλωση του τραγουδιστή για την τέχνη του. Αλλά το Otis Blue, το τρίτο άλμπουμ του Redding, με υπότιτλο Otis Redding Sings Soul, είναι ακριβώς αυτό. Ο συνήθης τρόπος λειτουργίας του ήταν να φτάνει στο στούντιο με ιδέες άξιες για ένα άλμπουμ, που συχνά επεξεργάζονταν σε συνεργασία με τον κιθαρίστα Steve Cropper, να κάνει πρόβες για μια ή δύο μέρες και μετά να ηχογραφεί γρήγορα τα κομμάτια.

Το Otis Blue είχε τρία πρωτότυπα. Μια από τις πιο ενδοσκοπικές συνθέσεις του Redding, το "Ole Man Trouble", ένα ταραγμένο σόουλ-μπλουζ καθοδηγούμενο από την κιθάρα του Cropper, που ανοίγει το άλμπουμ. Εδώ, ένας συναισθηματικός Redding αφηγείται την ιστορία ενός άντρα «που δεν είχε τύχη», και δεν μπορεί να ξεφύγει από τις σκληρές πραγματικότητες των μπλουζ. Υπαρξιακός πόνος και αγωνία διαπερνούν το τραγούδι, ωστόσο ακούγονται οι προσπάθειες του Ρέντινγκ να ξεπεράσει την τρέχουσα δύσκολη θέση.

Για το πιο αναγνωρίσιμο πρωτότυπο του άλμπουμ, εξαιρετικά δημοφιλές "Respect" (συνδεδεμένο πλέον κυρίως με την Aretha Franklin), είπε, ότι χρειάστηκε μια μέρα να το γράψει, είκοσι λεπτά για να ενορχηστρώσει και μια λήψη για να ηχογραφήσει. Αυτή η αρχική έκδοση είναι μια φανταστική ερμηνεία, εντελώς ρυθμική και φάνκι, ενισχυμένη από τους προωθητικούς ρυθμούς του Al Jackson, χωρίς όμως την ισχυρή γυναικεία οπτική και την προηγμένη ενορχήστρωση που τόσο εύστοχα διαθέτει η επόμενη έκδοση της 'Lady Soul'.

Η μεγαλύτερη επιτυχία του Otis Blue ήταν το οδυνηρά εκφραστικό, "I've Been Loving You Too Long", γραμμένο με τον Jerry Butler/Τζέρι Μπάτλερ, που έχει διασκευαστεί επίσης από μια σειρά καλλιτεχνών, αν και λίγοι κατάφεραν να αποτυπώσουν το ίδιο συναίσθημα που αποβάλλει εδώ ο Ρέντινγκ. «Ήσουν κουρασμένος, και θέλεις να είσαι ελεύθερος / Η αγάπη μου δυναμώνει όσο μου γίνεσαι συνήθεια», σχολιάζει ο Ρέντινγκ με λύπη, παρακαλώντας για κάτι στο οποίο είναι εθισμένος αλλά δεν μπορεί να έχει. Το κομμάτι είναι απλό, ένα πιάνο βυθίζεται σε κάθε στίχο πίσω από τον Redding, ενώ ο Cropper προσθέτει διακριτικά και ο Donald "Duck" Dunn λικνίζει ένα έντονο μπάσο ενώ το τμήμα των πνευστών ανεβαίνει και υποχωρεί κατάλληλα. Το γιατί ο Otis Redding καταλαμβάνει μια τόσο προνομιακή θέση στο πάνθεον των μεγάλων τραγουδιστών της σόουλ είναι ξεκάθαρο σε αυτή την όμορφη μπαλάντα. Υπογράφοντας με το πάθος ενός απελπισμένου εραστή που αρνείται να δεχτεί την πραγματικότητα του τέλους μιας ερωτικής σχέσης, ο Ρέντινγκ αντιμετωπίζει και αγκαλιάζει την ευαλωτότητά του. Τα πάντα σχετικά με το τραγούδι, από την ανατριχιαστική παράδοση του Redding μέχρι τη δήλωση της ακλόνητης αφοσίωσής του προκαλούν συντριβή.

Η ηχογράφηση του Otis Blue, τον Ιούλιο του 1965 στη Stax στο Μέμφις, Τενεσί
Α->Δ: Steve Cropper, Duck Dunn, Tom Dowd, David Porter, Julius Green, Andrew Love, Floyd Newman, Wayne Jackson, Isaac Hayes
(φωτογραφία API Photographers, Inc.)​