- 17 June 2006
- 14,350
Οι ιστορίες γύρω απ αυτόν, άλλες αληθινές και άλλες φανταστικές, αγγίζουν τα όρια του Θρύλου: ο Oscar Peterson, μόλις τον άκουσε να παίζει, έκανε 2 μήνες να ξανακαθήσει στο πιάνο. Αλλοι πιανίστες άφησαν το πιάνο και στράφηκαν στην κιθάρα ή στο σαξόφωνο. Αλλοι παράτησαν τελείως τη μουσική. 'Ο μεγαλύτερος όλων', 'Ο Θεός' είναι επίθετα που χρησιμοποιούνται πολύ συχνά για να περιγράψουν την τέχνη του. Τυφλός κατά 90% εκ γενετής, ο Tatum άκουγε από τα μικράτα του δίσκους για πιάνο-4 χέρια, το boogie-woogie των Albert Ammons και Pete Johnson: δεν μπορούσε να δεί στην ετικέτα ότι έπαιζαν δύο πιανίστες και έτσι αναπαρήγαγε αυτό που άκουγε μόνος του - για δύο (!). Η τεχνική του παρομοιάζεται σαν διασταύρωση του Horowitz με τον Godowsky. Το αριστερό του χέρι, όταν έπαιζε μπαλάντες, διαβάζουμε πως διέθετε ολόκληρο τον βαθύ πλούτο μίας ορχήστρας του Mahler στα tutti, συνδυασμένο με την οξύτητα και το τέλειο timing μίας ατάκας του Groucho Marx. Το δεξί του χέρι ήξερε το ragtime απέξω κι ανακατωτά και διέθετε όλες τις κομψεπίκομψες τεχνικές, τη δεξιοτεχνία και την ενέργεια που χρειάζεται για να παίξει κανείς Chopin, Liszt ή Schumann. Αυτήκοοι μάρτυρες είπαν πως στις ατέλειωτες ώρες που μελετούσε το πιάνο, τον είχε σημαδέψει το ελαφρύ άγγιγμα, η οξύνοια και η χάρη που απαιτείται για να παίξει κανείς Haydn ή Mozart και μαζί η 'ελαφριά' Αμερικάνικη έντεχνη μουσική συνθετών όπως ο Victor Herbert ή ο Edward McDowell. 'Ο Tatum έκανε το πιάνο να βρυχάται σαν τίγρης, να τραγουδάει παθιασμένα σαν την καλύτερη σοπράνο και να κυοφορεί στρώσεις επί στρώσεων από ορχηστρικά ηχοχρώματα λές και ήταν από μόνο του μία big band'. Ο James Lester, στη βιογραφία του Tatum -'Too Marvelous For Words', Oxford University Press (1994)- γράφει πως ο πιανίστας δεν προσπάθησε ποτέ να φέρει στο παίξιμό του αφηρημένες ιδέες σύνθεσης ή να 'επεκτείνει' τις δυνατότητες του οργάνου για να εκφραστεί όπως έκανε ο Monk στην αμέσως επόμενη γενιά. Οτιδήποτε έπαιξε ποτέ ο Tatum ήταν καθαρή πιανιστική με την πιο πλήρη έννοια της λέξης. Η ρυθμική αγωγή του ήταν ανυπέρβλητη, το άγγιγμά του φευγαλέο και ελαφρύ σαν το πάτημα της γάτας και κάθε νότα 'καμπάνα': ακόμα και στα πιο περίπλοκα περάσματα την άκουγες τέλεια ζυγισμένη να ισορροπεί επί ξηρού ακμής.
Πέθανε πρόωρα, το 1956. Οι ηχογραφήσεις του είναι στην καλύτερη περίπτωσση μέτριες ηχητικά: οι τεχνικές εγγραφής δεν πρόλαβαν να εξελιχθούν τόσο ώστε να αποδώσουν στην τέχνη του την ομορφιά και την καθαρότητα που της αξίζει. Αλλά τίποτα δεν μπορεί να κρύψει τον τεράστιο πλούτο της μουσικής του, τίποτα δεν μπορεί να μασκαρέψει το εσωτερικό της μελόδραμα και την ικανότητά της να προσδίδει απροσμέτρητο βάθος ακόμα και στην πιο κοινότυπη μελωδία.
Είναι 'δύσκολος' πιανίστας ο Tatum. Κατηγορία αυστηρά 'for people who listen'. Οι αυτοσχεδιασμοί του δεν είναι τόσο παραλλαγές όσο αντιπαραθέσεις από ιδέες βγαλμένες μέσα από τα σπλάχνα της σύνθεσης που παίζει.
Μία πολύ καλή εισαγωγή στο έργο του είναι το διπλό άλμπουμ '20th Century Piano Genius'. Οποιος το ακούσει και εθιστεί πάει καρφωτός για το κουτί με τα 6 CDs 'The Complete Pablo Solo Masterpieces': Απόκτημα.
Αναφορές: Jazz Review, Issue 38-November 2002.
Gary Giddins: Visions Of Jazz: The First Century, OUP, USA, 2000.
Last edited:
