- 17 June 2009
- 3,594
30 χρόνια πριν, στις 24 Ιανουαρίου 1975, και 2562 χιλιόμετρα μακριά, στο Koln’s Opera House, ο κύριος Keith Jarrett, πραγματοποίησε μια συναυλία, το ηχογραφημένο αποτέλεσμα της οποίας επρόκειτο να γίνει ένα από τα πιο διάσημα και εμπορικά solo albums στην ιστορία της Jazz και όχι μόνον.
Δεδομένων των αντίξοων συνθηκών που επικράτησαν πριν την έναρξη της συναυλίας, δηλαδή το να μην φτάσει εγκαίρως το πιάνο που είχε ζητήσει, το ήδη υπάρχον στην αίθουσα να είναι πολύ κατώτερο των απαιτήσεών του και ο Κύριος Jarrett να αρνηθεί παρ’ ολίγον να παίξει, το ότι η ηχογράφηση αποφασίστηκε σχεδόν την τελευταία στιγμή καθαρά για λόγους «τήρησης αρχείου», ο δίσκος αυτός σε προκαλεί να αναρωτηθείς τι από τα δύο συμβαίνει: Ότι ήταν «γραφτό» να γίνει ένας υπέροχος δίσκος και έγινε παρ’ όλες τις αντιξοότητες, ή ότι καμμιά δυσκολία δεν μπορεί να αποτρέψει έναν εκπληκτικό Δημιουργό από το να φτιάξει το αριστούργημά του;
Ο καθένας μπορεί να δώσει την δική του ερμηνεία.
Ο όρος «εμπορικό» βέβαια που ανέφερα παραπάνω, μακράν απέχει από την σημερινή του έννοια που κρατά μόνο των αριθμό των πωλήσεων και συνιστά συνήθως παντελή έλλειψη ποιότητας και καλλιτεχνίας.
Ακριβώς το αντίθετο από το αποτέλεσμα αυτού του κονσέρτου για σόλο πιάνο.
Για ένα album σταθμό στην ιστορία της μουσικής, δημιουργία ενός και μόνον ανθρώπου, δεν νομίζω ότι υπάρχουν πολλά να πω.
Η αλήθεια είναι πως όταν αποφάσισα να γράψω για το Koln Concert και τον Keith Jarrett, στην ουσία δεν ήξερα ακριβώς τι έπρεπε να γράψω, να προσπεράσω, να τονίσω ή να αγνοήσω. Σε ποια σημεία του δίσκου ή του ιδίου να σταθώ, αφού σαν δημιούργημα είναι μοναδικό, όπως άλλως τε και κάθε δημιούργημα του από το ξεκίνημά του μέχρι σήμερα.
Ήταν αυτή ακριβώς η ικανότητά του να παραμένει ξεχωριστός, διαχρονικός αλλά όχι στάσιμος σε κάθε έργο του;
Προφανώς. Όλα έχουν να κάνουν με την διαδικασία της εξέλιξης. Ο Keith Jarrett δεν είναι απλά ένας μουσικός, ένας πιανίστας ή ένας συνθέτης. Είναι ένας Δημιουργός, ένας Πλάστης Μουσικής, εικόνας, συναισθήματος, επικοινωνίας, ένας κοινωνός της Τέχνης, της δεξιοτεχνίας, της έμπνευσης αλλά και της παράδοσης.
Στην αίθουσα νομίζεις πως δεν υπάρχουν παρά τρία μόνο πράγματα. Ένα πιάνο, ο Κύριος Jarrett και η Σιωπή. Μια σιωπή που επρόκειτο να γεμίσει από νότες, ένα αριστούργημα αυτοσχεδιασμών, δεξιοτεχνίας, ένα σημείο αναφοράς στην διαδρομή της Jazz και όχι μόνον.
Το Κονσέρτο αποτελείτο από δύο μέρη, τα οποία κατά την δημιουργία του album έγιναν τέσσερα. Το πρώτο, 26 λεπτά, στα οποία διαφαίνεται ξεκάθαρα η ικανότητά του να δημιουργεί ισορροπώντας ανάμεσα στην ένταση και το πάθος τη μια στιγμή και τις blues επιρροές την άλλη.
Το δεύτερο, 14, αρχίζει παιχνιδιάρικα και σε παρασύρει σε ένα παιχνίδι που θέλοντας και μη υπακούς στους δικούς του κανόνες, λίγο ροκ’ ν’ ρολ , λίγο swing, λίγο τίποτα απ’ όλα αυτά παρά μια καθαρή επίδειξη του τι μπορεί να κάνει το μαγικό αριστερό του χέρι…… .
Το τρίτο, 18 λεπτά στα οποία περιέχεται ένα από τα ομορφότερα πιανιστικά κομμάτια που έχω ακούσει, και τέλος, το encore που αφήνουν να ξετυλιχθεί μια απίστευτη αρμονία, μια μαγευτική μελωδία και ταυτόχρονα μια ένταση και μια δύναμη που σε υπνωτίζει και σε κρατά δέσμιό της για πάντα.
Μουσική που δείχνει να έχει επηρεαστεί φυσικά από την κλασσική μουσική του παιδεία, αλλά ανασύρει ταυτόχρονα μνήμες κι απ’ τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάστηκε κατά καιρούς πριν ξεκινήσει αυτήν την σόλο περιοδεία του, μοιάζει όμως στα δικά μου ερασιτεχνικά αυτιά, σαν να είναι εμπνευσμένη εξ ολοκλήρου από τη φύση, από μοτίβα λουλουδιών, χρώματα, το φύσημα του ανέμου, απ’ το τρίξιμο του πάγου που λιώνει, ένας ζωγραφικός καμβάς τρισδιάστατος γεμάτος φως και έμπνευση την οποία προσπαθεί να μετουσιώσει σε μουσική.
Το πάθος που ο ίδιος βιώνει καθώς αυτοσχεδιάζει, είναι εκεί, οι μικρές κραυγές που του ξεφεύγουν για να ανακουφίσουν την ένταση της στιγμής, για να οδηγήσουν λίγο μετά στο απόλυτο νιρβάνα, αυτές οι κραυγές για τις οποίες έχει ‛κατηγορηθεί’ κατά καιρούς ότι τις χρησιμοποιεί για να καθοδηγήσει το ακροατήριό του, μας θυμίζουν πως αυτό που ακούμε δεν είναι καθόλου μια μουσική εύκολη, μια μουσική για να χαλαρώσουμε και να περάσουμε μιάμιση σχεδόν ευχάριστη ώρα, αλλά ένα αποκύημα μιας μουσικής ιδιοφυΐας, η αντικειμενοποίηση της φαντασίας και ίσως των φαντασιώσεών του, ένας οργασμός έμπνευσης και πιανιστικής δεξιοτεχνίας που παρά τις κλασσικές αναφορές μας δείχνει απλά πως τίποτα στη μουσική δεν θα είναι πιά το ίδιο.
Κάθε δίσκος του Keith Jarrett είναι ξεχωριστός και πολύτιμος, ιδιοφυής και καλλιτεχνικά άρτιος, με αποκορύφωμα το Testament το οποίο σχετικά πρόσφατα είχε παρουσιάσει ο κ. Λυμπερόπουλος. Αλλά και κάθε δίσκος του μπορεί να χαρακτηρισθεί, να κατηγοριοποιηθεί, να κωδικοποιηθεί. Εκτός από το The Koln Concert. Αυτό, δεν ανήκει πουθενά. Είναι ένα σημείο αναφοράς, η Μουσική όλη, μια δημιουργία που σε κατακτά και σε κυριεύει από το πρώτο άγγιγμα των δακτύλων πάνω στα πλήκτρα και μένει χαραγμένη στην ψυχή σου .
Αν έπρεπε να χρησιμοποιήσω μια λέξη για να χαρακτηρίσω το The Koln Concert, θα έπρεπε να χρησιμοποιήσω τον όρο Μasterpiece.
Αλλά για να είμαι στο πνεύμα των χαρακτηρισμών που έχουν κατά καιρούς αποδοθεί στην Μουσική Κατηγορία, στην οποία εγώ προσωπικά οφείλω πάρα πολλά, θα το χαρακτηρίσω απλά Landmark ή αλλιώς «οριοθέσιο».
ernaehrung004
