- 17 June 2006
- 14,350
Κάποτε, πριν από πολλά χρόνια, ο ήρωάς μου ήταν ο Τζερόνιμο. Σκεφτόμουν ηδονικά ολόκληρο τον Αμερικάνικο στρατό να κυνηγάει το Τζερόνιμο και να μη μπορεί να τον πιάσει.
Εκείνα τα χρόνια, δε μπορούσα καθόλου να ακούσω Rachmaninov. Δεν είχα καταδεχθεί να έχω ούτε ένα δίσκο του, θυμάμαι.
Εκείνα τα χρόνια...
Τώρα ήρωάς μου είναι ο μελαγχολικός εραστής της ήττας, ο Βρετανός στρατηγός Γκόρντον, ο στρατιώτης που μισούσε τον πόλεμο. H Αυτοκρατορία τον έστειλε στο Χαρτούμ και τον εγκατέλειψε βορά στα φουσάτα της Τζιχάντ του Μάχντι. Γραφομανής, πέθαινε από ανία, με μιά κλίση στο μπράντυ και μανιοκαταθλιπτικός του κερατά - άραγε γι αυτό του έχω αδυναμία;
Τώρα, ακούω Rachmaninov και λιώνω.
Ακούω τις Etudes-Tableaux, op. 39, το τελευταίο έργο που έγραψε στη Ρωσία, to 1917. Δεν είναι όλες τους καλές. Πέρα απ αυτό, είναι γεμάτες από εσωτερικούς δαίμονες: ίσως η πιο βαθειά μελαγχολική μουσική για σόλο πιάνο που γράφτηκε ποτέ. Βρίσκεις διάφορες, σκόρπιες, κατά καιρούς, στα ρεσιτάλ του Horowitz και του Richter – κάπως έτσι κόλλησα κι εγώ.
Δεν είναι εύκολη η μουσική για πιάνο του Rachmaninov. Καθόλου εύκολη. Αυτοί που δεν την αντέχουν, την κατηγορούν ότι είναι παραφορτωμένη με νότες, ότι κολυμπάει στα σιρόπια. Εχουν δίκιο εν μέρει, γιατί αυτή η μουσική σπάνια παίζεται όπως πρέπει. Συνήθως κακοπαθαίνει στα χέρια πρωταθλητών του κλαβιέ, τύπων που αρέσκονται στους ξέφρενους καλπασμούς και στα πυροτεχνήματα. Τίποτα δεν πρέπει να είναι βεβιασμένο, τίποτε άσκοπα θεαματικό στην απόδοσή της. Οταν ο εκτελεστής δεν αξιοποιεί συνεχώς την εξαιρετική πολυφωνική τους πυκνότητα, τη μοναδική τους πολυρυθμία, αυτές οι μινιατούρες γίνονται περίπλοκες, φλύαρες και φτηνές. Ξιπασμένες πολυλογούδες.
Αλλά όταν ο εκτελεστής είναι μάστορας, απελευθερώνει ολόκληρη την ηφαιστειακή ουσία τους και τις μετατρέπει σε υπέροχο ποιητικό ταξίδι.
Θα έλεγα αυστηρά με Horowitz ή Richter.
Εκείνα τα χρόνια, δε μπορούσα καθόλου να ακούσω Rachmaninov. Δεν είχα καταδεχθεί να έχω ούτε ένα δίσκο του, θυμάμαι.
Εκείνα τα χρόνια...
Τώρα ήρωάς μου είναι ο μελαγχολικός εραστής της ήττας, ο Βρετανός στρατηγός Γκόρντον, ο στρατιώτης που μισούσε τον πόλεμο. H Αυτοκρατορία τον έστειλε στο Χαρτούμ και τον εγκατέλειψε βορά στα φουσάτα της Τζιχάντ του Μάχντι. Γραφομανής, πέθαινε από ανία, με μιά κλίση στο μπράντυ και μανιοκαταθλιπτικός του κερατά - άραγε γι αυτό του έχω αδυναμία;
Τώρα, ακούω Rachmaninov και λιώνω.
Ακούω τις Etudes-Tableaux, op. 39, το τελευταίο έργο που έγραψε στη Ρωσία, to 1917. Δεν είναι όλες τους καλές. Πέρα απ αυτό, είναι γεμάτες από εσωτερικούς δαίμονες: ίσως η πιο βαθειά μελαγχολική μουσική για σόλο πιάνο που γράφτηκε ποτέ. Βρίσκεις διάφορες, σκόρπιες, κατά καιρούς, στα ρεσιτάλ του Horowitz και του Richter – κάπως έτσι κόλλησα κι εγώ.
Δεν είναι εύκολη η μουσική για πιάνο του Rachmaninov. Καθόλου εύκολη. Αυτοί που δεν την αντέχουν, την κατηγορούν ότι είναι παραφορτωμένη με νότες, ότι κολυμπάει στα σιρόπια. Εχουν δίκιο εν μέρει, γιατί αυτή η μουσική σπάνια παίζεται όπως πρέπει. Συνήθως κακοπαθαίνει στα χέρια πρωταθλητών του κλαβιέ, τύπων που αρέσκονται στους ξέφρενους καλπασμούς και στα πυροτεχνήματα. Τίποτα δεν πρέπει να είναι βεβιασμένο, τίποτε άσκοπα θεαματικό στην απόδοσή της. Οταν ο εκτελεστής δεν αξιοποιεί συνεχώς την εξαιρετική πολυφωνική τους πυκνότητα, τη μοναδική τους πολυρυθμία, αυτές οι μινιατούρες γίνονται περίπλοκες, φλύαρες και φτηνές. Ξιπασμένες πολυλογούδες.
Αλλά όταν ο εκτελεστής είναι μάστορας, απελευθερώνει ολόκληρη την ηφαιστειακή ουσία τους και τις μετατρέπει σε υπέροχο ποιητικό ταξίδι.
Θα έλεγα αυστηρά με Horowitz ή Richter.
Last edited: