- 17 June 2006
- 14,350
Charles Mingus: The Black Saint And The Sinner Lady (Impulse CD - original release 1963)
Ο Μαύρος Αγιος και η Αμαρτωλή είναι ένα από τα πιο εμβληματικά άλμπουμ της δεκαετίας του ʼ60. Κάθε τι πάνω του φωνάζει ότι είναι Κλασσικό, ένας από εκείνους τους δίσκους που μοιάζουν με Απολογισμό και συνολική έκθεση πεπραγμένων πάνω στο ιδίωμά τους, είναι περήφανοι για το παρελθόν τους, συνοψίζουν με τρόπο τελεσίδικο την εποχή τους και δείχνουν το μέλλον.
Ο Μαύρος Αγιος είναι sixties μέχρι το μεδούλι: το σημείωμα που τον συνοδεύει είναι γραμμένο από τον ψυχίατρο (!) του Mingus. O δίσκος κλιμακώνει αυτό που, ούτε λίγο ούτε πολύ, είχε αρχίσει κάπου γύρω στην εποχή του σπουδαίου ʽPithecanthropus Erectusʼ (1956): εκείνο ήταν μία σπουδή πάνω στα blues και, στους κόλπους του, το bebop ήταν ακόμη σχετικά ʽορθόδοξοʼ. Στον Μαύρο Αγιο όμως ακούμε την ενσάρκωση του πνεύματος των καιρών του: πέρα από το γεγονός ότι είναι το soundtrack της αφύπνισης της Μαύρης Συνείδησης και της απαρχής των μεγάλων κοινωνικών αλλαγών, ο Μαύρος Αγιος είναι, επίσης, η επιστροφή του Συλλογικού Αυτοσχεδιασμού: όχι πιά μοναχικά αστέρια που καίγονται περίλαμπρα και αυτάρεσκα -Dizzy Gillespie, Charlie Parker, Ornette Coleman, Cecil Taylor- αλλά μιά ολόκληρη κολλεκτίβα από μουσικούς, το ʽΕμείςʼ στη θέση του ʽΕγώʼ, όπως παρατηρεί ο Joachim E. Berendt. O δίσκος είναι γλωσσάρι: 4 καλειδοσκοπικά μουσικά σκαριφήματα καθένα από τα οποία κυοφορεί μιά πανσπερμία από στύλ - όλα όσα έγιναν πριν από αυτό, από τις μέρες του Dixieland και της Νέας Ορλεάνης μέχρι εκεί που το παίρνει από το χεράκι ο Ellington και το κοσμεί με τις κομψεπίκομψες γιρλάντες του και ακόμη παραπέρα, στους σκοτεινούς Ικαρους, τους μεταπολεμικούς εμπρηστές του bebop και της free jazz.
50 χρόνια τώρα, η μουσική αυτή δεν έχει χάσει ούτε ίχνος από τη λάμψη της, ούτε μικρογραμμάριο από το τεράστιο καλλιτεχνικό της βάρος. Από μουσικολογική άποψη είναι σκέτο Μεγαλείο: αρχιτεκτονικές δομές που εδράζονται στιβαρά σ ένα απέραντο φάσμα από ανομοιογενείς προγόνους, από τη σειραϊκή μουσική και τον Webern μέχρι τον Scott Joplin και τον Jelly Roll Morton. Ο συγκινησιακός πυρήνας της είναι αεί φλεγόμενος: γεμάτος δέος και ταυτόχρονα βλάσφημος, κατανυκτικός και πουτανιάρης, σέβεται την παράδοση αλλά αλλοιθωρίζει συνέχεια στις σειρήνες που του τάζουν καινούργιες, άνομες χαρές. Θρηνωδία που δεν διστάζει να φλερτάρει με το ευτράπελο, κατατονία χέρι χέρι με Βακχικό ξεσάλωμα, οργή και γλέντι, διακήρυξη και σάτιρα, το αυθεντικό μαζί με την απομίμηση, να μερικά από τα στοιχεία που κουβαλάει μαζί του ο Μαύρος Αγιος. Θυμίζει ξεφάντωμα μετά από εσωτερικό μαρασμό και μακρά περίοδο πένθους, είναι εξαιρετικά ανήσυχος και σε διαρκή αναζήτηση γύρω από θέματα τεχνοτροπίας, ύφους, φόρμας και τον διαπνέει μία υπόγεια δύναμη, σχεδόν απειλητική.
Ενας δίσκος κυριολεκτικά Τιτάνιος: δεν έχω την παραμικρή επιφύλαξη να τον βάλω δίπλα δίπλα με στολίδια του ανθρώπινου πνεύματος όπως τα Συμφωνικά Ποιήματα του Debussy.
Αναφορά: Joachim E. Berendt: The Jazz Book - from ragtime to fusion and beyond (Lawrence Hill Books, New York, 1992).
