Το φαινόμενο Beatles
Κείμενο του Αργύρη Ζήλου από το περιοδικό ZOO, τεύχος 21, Ιανουάριος 2000, σελ. 38
Στα τέλη της δεκαετίας του 60 και στις αρχές του 70, κάτι ωθούσε τη μεγαλύτερη μερίδα των φίλων του ροκ – και εμού του ιδίου βεβαίως – να αποκαλούν τους Beatles <<φλώρους>> κι αντίθετα, να θεωρούν τους Stones ενσαρκωτές του αυθεντικού πνεύματος του rock ʽnʼ roll. Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να καταλάβω ότι κάτι δεν μου πήγαινε καλά σʼ αυτήν την ταυτοποίηση. Η υπόθεση δεν ήταν διόλου απλή, αντιθέτως μάλιστα, υπήρξε λίαν επιμορφωτική. Από τη μία τα ατού των Stones έβγαζαν μάτι: ένας τραγουδιστής σκέτος ʽʼαγριόγατοςʼʼ, ένας κιθαρίστας εκ γενετής στραπατσαρισμένος, ένας παρασκηνιακός μορφωνιός, που όλοι ψιθύριζαν ότι ήταν η κρυφή τους μουσική δύναμη και τέλος ένας μυστήριος τύπος στα τύμπανα... Αλλά κυρίως ήταν το άγριο ροκ που σου ʽβγαζε το λάδι, μέχρι νʼ ακούσεις μια μελωδική φράση. Ενώ από την άλλη, οι ʽʼκακόμοιροιʼʼ οι Beatles ξεκινούσαν με τις μελωδίες και αν κάτι στράβωνε άκουγες και κάνα beat. Άσε που ο Paul McCartney μέτραγε μόνο στα πιπίνια της εποχής (ωραία τα άτιμα)! Ο George Harrison ήταν πολύ σοβαρός για να δείχνει ροκ, ο John Lennon πρίν να βάλει τα γυαλιά, ήταν άχρωμος και ο Ringo Starr μετρούσε μόνο ως πλακατζής.
Όμως με τον καιρό άρχισε να διαλύεται η θολούρα και η σύγχυση που με διακατείχαν και καθαρότερες και αναλυτικότερες σκέψεις εγκαθίσταντο στο μυαλό μου, που μου αποδείκνυαν το αντίθετο. Οι Beatles ρίσκαραν από την αρχή, σε κάθε τους βήμα (μέχρι που τινάχτηκαν στον αέρα, από την πίεση των διαφορετικών τους καλλιτεχνικών επιλογών). Ενώ οι Stones ξεμπέρδεψαν γρήγορα με τις όποιες ανησυχίες τους και το ʽριξαν στη ροκαρία. Ο Lennon αγκάλιασε την αισθητική ακρότητα, ενίσχυσε την αβαντγκάρντ, ύψωσε πολιτική φωνή, αλλά παρέμεινε για πάντα βαθιά γλυκός και μελωδικός. Ο McCartney προόδευσε πάρα πολύ στη θεωρητική μουσική και μπορούσε να διευθύνει μεγάλες ορχήστρες. Ο G. Harrison έστησε εταιρεία κινηματογραφικών παραγωγών και αναβάθμισε την ηλεκτρονική μουσική σε…εθνική. Ο Ringo επένδυσε πολλά εκκατομύρια σε διάφορα φίλμ. Δεν θα αναφέρω εδώ την αντίστοιχη πρόοδο των ʽʼαπέναντιʼʼ… είναι γνωστή σε όλους.!
Οι Beatles λοιπόν ήταν rock!!!
Περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο σχήμα στη γή! Αυτοί μετουσίωσαν το ροκ ένστικτο σε ποπ κουλτούρα: ( in my life, Eleanor rigby, a day in the ife), κατήργησαν το χάος που υπήρχε στο ύφος, μεταξύ δύσης και ανατολής: ( love you too ), αυτοί ήσαν που τίναξαν στον αέρα, κάθε νοητό ή υποθετικό στεγανό, που ορθωνόταν ανάμεσα στα στυλ της εποχής: ( revolver ), σκιαγράφησαν με θάρρος, την αλήθεια της γενιάς τους για τα ναρκωτικά: ( Lucy in the sky with diamonds ), εφηύβραν τα κόνσεπτ: ( sgt. Pepperʼs lonely hearts club band ), πάντρεψαν με φαντασία τις τέχνες: ( yellow submarine ), χώθηκαν μεσα στην αβαντγκαρντ: ( tomorrow never knows, revolution 9 ) και στην πολιτική: ( back in the USSR, revolution ). Αλλά την ίδια στιγμή, απογείωσαν τον ρομαντισμό και την περίτεχνη μελωδία, ακολουθώντας πάμπολλους δρόμους συχνά απρόβλεπτους, μα και δυσπρόσιτους για τους περισσότερους μέτριους μουσικούς, που προσπαθούσαν επί ματαίω να τους μιμηθούν: ( Penny lane, strawberry fields for ever). Και φυσικά ήσαν αυτοί οι πρωτοπόροι, σε κάθε είδους και μορφής ʽʼσχολέςʼʼ.
Από το ethnic pop: ( Norwegian wood ), την ποπ ψυχεδέλεια: ( rain ) το artrock: ( taxman ), την συμφωνική ποπ: ( hey Jude ), το ...heavy metal: ( hey bulldog ) και ( helter skelter )!!! Ούφ κουράστηκα, τελειωμό δεν έχουν τα παραδείγματα! Όλα αυτά εναρμονίστηκαν ιδιοφυώς, με ενιαία αισθητική τόσο υφολογικά, όσο και νοηματικά, ώστε να αντικατοπτρίζουν περίλαμπρα την αστική μας ποπ κουλτούρα. Νομίζω ότι όποιος απορρίπτει τους Beatles, μάλλον δεν έχει καταλάβει τι ακριβώς είναι το ροκ και πολύ περισσότερο, δεν πολυαγαπάει τη μουσική!
Την αύρα που απέπνεαν οι Beatles, την ένοιωσε στις αρχές του ʽ64 ο Roger McGuinn, όταν τους πρωτοείδε στο σόου του Ed Sullivan. Αμέσως κατάλαβε, ότι για να υπάρξει μέλλον στο ροκ, δεν μπορεί παρά τέσσερα πέντε παιδιά, να μπορούν να παίζουν και να τραγουδούν τη δικιά τους μουσική και μετέδωσε αυτό το μήνυμα με το δικό του συγκρότημα τους Byrds, πατώντας με το ένα πόδι στην Beatl-ική ηλεκτρική φόρμα και με το άλλο στην κοινωνικότητα των στίχων του Dylan, αλλάζοντας έτσι οριστικά την αμερικάνικη λαική μουσική.
Κείμενο του Αργύρη Ζήλου από το περιοδικό ZOO, τεύχος 21, Ιανουάριος 2000, σελ. 38
Στα τέλη της δεκαετίας του 60 και στις αρχές του 70, κάτι ωθούσε τη μεγαλύτερη μερίδα των φίλων του ροκ – και εμού του ιδίου βεβαίως – να αποκαλούν τους Beatles <<φλώρους>> κι αντίθετα, να θεωρούν τους Stones ενσαρκωτές του αυθεντικού πνεύματος του rock ʽnʼ roll. Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να καταλάβω ότι κάτι δεν μου πήγαινε καλά σʼ αυτήν την ταυτοποίηση. Η υπόθεση δεν ήταν διόλου απλή, αντιθέτως μάλιστα, υπήρξε λίαν επιμορφωτική. Από τη μία τα ατού των Stones έβγαζαν μάτι: ένας τραγουδιστής σκέτος ʽʼαγριόγατοςʼʼ, ένας κιθαρίστας εκ γενετής στραπατσαρισμένος, ένας παρασκηνιακός μορφωνιός, που όλοι ψιθύριζαν ότι ήταν η κρυφή τους μουσική δύναμη και τέλος ένας μυστήριος τύπος στα τύμπανα... Αλλά κυρίως ήταν το άγριο ροκ που σου ʽβγαζε το λάδι, μέχρι νʼ ακούσεις μια μελωδική φράση. Ενώ από την άλλη, οι ʽʼκακόμοιροιʼʼ οι Beatles ξεκινούσαν με τις μελωδίες και αν κάτι στράβωνε άκουγες και κάνα beat. Άσε που ο Paul McCartney μέτραγε μόνο στα πιπίνια της εποχής (ωραία τα άτιμα)! Ο George Harrison ήταν πολύ σοβαρός για να δείχνει ροκ, ο John Lennon πρίν να βάλει τα γυαλιά, ήταν άχρωμος και ο Ringo Starr μετρούσε μόνο ως πλακατζής.
Όμως με τον καιρό άρχισε να διαλύεται η θολούρα και η σύγχυση που με διακατείχαν και καθαρότερες και αναλυτικότερες σκέψεις εγκαθίσταντο στο μυαλό μου, που μου αποδείκνυαν το αντίθετο. Οι Beatles ρίσκαραν από την αρχή, σε κάθε τους βήμα (μέχρι που τινάχτηκαν στον αέρα, από την πίεση των διαφορετικών τους καλλιτεχνικών επιλογών). Ενώ οι Stones ξεμπέρδεψαν γρήγορα με τις όποιες ανησυχίες τους και το ʽριξαν στη ροκαρία. Ο Lennon αγκάλιασε την αισθητική ακρότητα, ενίσχυσε την αβαντγκάρντ, ύψωσε πολιτική φωνή, αλλά παρέμεινε για πάντα βαθιά γλυκός και μελωδικός. Ο McCartney προόδευσε πάρα πολύ στη θεωρητική μουσική και μπορούσε να διευθύνει μεγάλες ορχήστρες. Ο G. Harrison έστησε εταιρεία κινηματογραφικών παραγωγών και αναβάθμισε την ηλεκτρονική μουσική σε…εθνική. Ο Ringo επένδυσε πολλά εκκατομύρια σε διάφορα φίλμ. Δεν θα αναφέρω εδώ την αντίστοιχη πρόοδο των ʽʼαπέναντιʼʼ… είναι γνωστή σε όλους.!
Οι Beatles λοιπόν ήταν rock!!!
Περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο σχήμα στη γή! Αυτοί μετουσίωσαν το ροκ ένστικτο σε ποπ κουλτούρα: ( in my life, Eleanor rigby, a day in the ife), κατήργησαν το χάος που υπήρχε στο ύφος, μεταξύ δύσης και ανατολής: ( love you too ), αυτοί ήσαν που τίναξαν στον αέρα, κάθε νοητό ή υποθετικό στεγανό, που ορθωνόταν ανάμεσα στα στυλ της εποχής: ( revolver ), σκιαγράφησαν με θάρρος, την αλήθεια της γενιάς τους για τα ναρκωτικά: ( Lucy in the sky with diamonds ), εφηύβραν τα κόνσεπτ: ( sgt. Pepperʼs lonely hearts club band ), πάντρεψαν με φαντασία τις τέχνες: ( yellow submarine ), χώθηκαν μεσα στην αβαντγκαρντ: ( tomorrow never knows, revolution 9 ) και στην πολιτική: ( back in the USSR, revolution ). Αλλά την ίδια στιγμή, απογείωσαν τον ρομαντισμό και την περίτεχνη μελωδία, ακολουθώντας πάμπολλους δρόμους συχνά απρόβλεπτους, μα και δυσπρόσιτους για τους περισσότερους μέτριους μουσικούς, που προσπαθούσαν επί ματαίω να τους μιμηθούν: ( Penny lane, strawberry fields for ever). Και φυσικά ήσαν αυτοί οι πρωτοπόροι, σε κάθε είδους και μορφής ʽʼσχολέςʼʼ.
Από το ethnic pop: ( Norwegian wood ), την ποπ ψυχεδέλεια: ( rain ) το artrock: ( taxman ), την συμφωνική ποπ: ( hey Jude ), το ...heavy metal: ( hey bulldog ) και ( helter skelter )!!! Ούφ κουράστηκα, τελειωμό δεν έχουν τα παραδείγματα! Όλα αυτά εναρμονίστηκαν ιδιοφυώς, με ενιαία αισθητική τόσο υφολογικά, όσο και νοηματικά, ώστε να αντικατοπτρίζουν περίλαμπρα την αστική μας ποπ κουλτούρα. Νομίζω ότι όποιος απορρίπτει τους Beatles, μάλλον δεν έχει καταλάβει τι ακριβώς είναι το ροκ και πολύ περισσότερο, δεν πολυαγαπάει τη μουσική!
Την αύρα που απέπνεαν οι Beatles, την ένοιωσε στις αρχές του ʽ64 ο Roger McGuinn, όταν τους πρωτοείδε στο σόου του Ed Sullivan. Αμέσως κατάλαβε, ότι για να υπάρξει μέλλον στο ροκ, δεν μπορεί παρά τέσσερα πέντε παιδιά, να μπορούν να παίζουν και να τραγουδούν τη δικιά τους μουσική και μετέδωσε αυτό το μήνυμα με το δικό του συγκρότημα τους Byrds, πατώντας με το ένα πόδι στην Beatl-ική ηλεκτρική φόρμα και με το άλλο στην κοινωνικότητα των στίχων του Dylan, αλλάζοντας έτσι οριστικά την αμερικάνικη λαική μουσική.
Last edited by a moderator:
