- 21 June 2006
- 5,454
Στο Πεκίνο την 1 Οκτωβρίου του 1949, ο Μάο Τσε Τουνγκ από το μπαλκόνι της εισόδου της Απαγορευμένης Πόλης, ανακήρυξε την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (,Zhonghua Renmin Gongheguo) μπροστά σε μία μεγαλειώδη συγκέντρωση. Η Κινέζικη Επανάσταση, μία από τις τρείς σπουδαιότερες της σύγχρονης ιστορίας, κατάφερε να επικρατήσει μετά από χρόνια αγωνιώδη προσπάθεια στην αχανή αυτή χώρα. Από τις άμεσες προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης ήταν η προσπάθεια προσέγγισης της Σοβιετικής Ένωσης προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα της Λαϊκής Δημοκρατίας και της Επανάστασης. Παράλληλα δε, εξερχόμενη από σαραντάχρονη περίοδο εσωτερικών συγκρούσεων και εμφύλιων μαχών, ήταν αναγκαίο να ενισχυθεί άμεσα τόσο στον τομέα των οικονομικών όσο και στον τομέα των υποδομών.
Η ΛΔΚ παρέλαβε ένα κράτος στα πρόθυρα της πτώχευσης, καθώς η οικονομική κακοδιαχείριση του προηγούμενου καθεστώτος άφησε την οικονομία σε απελπιστική κατάσταση. Οι υποδομές της χώρας ήταν σχεδόν ολοσχερώς διαλυμένες από την μακρόχρονη εμφύλια σύρραξη με δεκάδες χιλιόμετρα κατεστραμένου οδικού δικτύου και σιδηροδρομικών γραμμών. Τα αρδευτικά έργα είχαν αχρηστευθεί με αποτέλεσμα η γεωργική και αγροτική παραγωγή να πέσει κατακόρυφα. Οι πληθυσμοί των ζώων στην κτηνοτροφία είχαν ελαττωθεί δραματικά. Το ίδιο μειωμένη ήταν και η βιομηχανική παραγωγή σε σχέση με τα προπολεμικά χρόνια. Ο πληθωρισμός κάλπαζε ανεξέλεγκτος και τα αγαθά λιγόστευαν ολοένα και περισσότερο.
Το έργο της ανασυγκρότησης που έπρεπε να έρθει εις πέρας φάνταζε γιγάντιο και επίμοχθο. Η αναθέρμανση της οικονομίας, η ανάσχεση του πληθωρισμού η αναδιανομή της γης στους ακτήμονες, η αναδιοργάνωση της βιομηχανίας και των υποδομών στην ύπαιθρο ήταν οι βασικές γραμμές στις οποίες εργάστηκε ο λαός για την ανοικοδόμηση της χώρας. Και πράγματι μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα το νέο καθεστώς κατόρθωσε να αναγεννήσει τη χώρα από τις στάχτες της. Μέχρι το 1953 πληθωρισμός είχε διακοπεί, η βιομηχανική παραγωγή αρχίσει να επανέρχεται στα προπολεμικά επίπεδα. Η γη είχαν και τα αγροτεμάχια είχαν κατασχεθεί από τους ιδιοκτήτες και είχαν αρχίσει να αναδιανέμονται στους αγρότες. Οι δρόμοι και οι σιδηροδρομικές γραμμές είχαν ως επί το πλείστον αποκατασταθεί και η αγροτική παραγωγή άρχισε να αποκαθίσταται. Σε αυτή την τεράστια προσπάθεια οι Κινέζοι χρησιμοποίησαν κάποια μοντέλα και προγράμματα τα οποία είχαν δοκιμαστεί προγενέστερα από τους Σοβιετικούς.
Στη διεθνή σκηνή, η διπλωματία έδινε μεγάλο αγώνα προκειμένου να εξασφαλίσει την αναγνώριση της χώρας, έχοντας αντιπάλους τις ΗΠΑ οι οποίες από την μία πλευρά εμπόδιζαν την Κίνα να ενταχθεί στους διεθνείς οργανισμούς και από την άλλη βοηθούσε οικονομικά και στρατιωτικά το μεγάλο της αντίπαλο, την Ταϊβάν. Έτσι η μόνη απομείνασα μεγάλη σύμμαχος ήταν η Σοβιετικής Ρωσίας, παρά την ψυχρή και σχεδόν εχθρική στάση που του Στάλιν καθ όλη τη διάρκεια της Επανάστασης. Στην δύσκολη αυτή κατάσταση ο Μάο μετέβη στη Μόσχα και υπό το πρόσχημα της ιδεολογικής ταύτισης των δύο χωρών κατόρθωσε μετά από μακρόχρονες διαπραγματεύσεις να αποσπάσει συμφωνίες συμφέρουσες για την κινεζική πλευρά. Παρόλο που η προσέγγιση Μάο και Στάλιν θεωρείται από τους ιστορικούς περισσότερο αναγκαία και αναπόφευκτη, η Κίνα προσαρτάται τελικά στο άρμα της Σοβιετικής Ένωσης και λειτουργεί ως δορυφόρος της για την επόμενη δεκαετία. Τον Φεβρουάριο του 1956 διεξάγεται στη Μόσχα το περίφημο 20ο Συνέδριο του Κόμματος το οποίο σηματοδοτεί την έναρξη της μετασταλινικής αποχής της Σοβιετικής Ένωσης. Ο περίτρομος Μάο ακούει το Νικίτα Χρουτσώφ να κηρύσσει την αποσταλινοποίηση του καθεστώτος, καταγγέλοντας τις πρακτικές και τις μεθοδεύσεις του παρελθόντος, Την ίδια εποχή, διοργανώνεται το 8ο Συνέδριο του ΚΚΚ ,με τους σύνεδρους σαφώς επιρεασμένους από τα τεκταινόμενα στην Μόσχα και το Μεγάλο Τιμονιέρη να βρίσκεται σε σαφή μειονεκτική θέση έναντι των μεταρρυθμιστών και των κομματικών του αντιπάλων.
Ενόψει της έντονης εσωκομματικής αντιπολίτευσης, ο Μάο αναγκάζεται να αποποιηθεί κάποιες από τις εξουσίες του. Ο ρόλος του στο Κόμμα παρέμεινε βέβαια καθοριστικός, ωστόσο ο ίδιος θεώρησε ότι περιορίζεται και αυτός ο περιορισμός δυσχεραίνει το έργο του. Όμως, οι εξελίξεις στο διπλανό, «αδελφό» ΚΚ και η ενδογενής πίεση στο ημέτερο, τον ανάγκασαν να παραμερίσει ελαφρώς και να δώσει χώρο στους αντιπάλους του. Η πολιτική απομόνωση εντάθηκε ακόμα περισσότερο όταν η ακραία πολιτική σκέψη, η επιμονή και ο υπερφίαλος χαρακτήρας του Μεγάλου Τιμονιέρη, τον οδήγησαν σε τραγικά λάθη με ανυπολόγιστο κόστος σε ανθρώπινες ζωές. Η προσπάθεια εκβιομηχάνισης της οικονομίας των προηγούμενων χρόνων είχε συνέπεια την συσσώρευση μαζών μέσα στα μεγάλα αστικά κέντρα και αποδυνάμωση του αγροτικού δυναμικού. Η γεωργική παραγωγής της Κίνας άρχισε να υστερεί και να ελαττώνεται με αποτέλεσμα να διογκώνεται το πρόβλημα του επισιτισμού. Για να αντιμετωπίσει την κατάσταση, ο Μάο συνέλαβε ένα φιλόδοξο και ριζοσπαστικό σχέδιο, το οποίο σύμφωνα με τον ίδιο και σε συνδιασμό με την πλήρη εκμετάλλευση των πόρων , τον έλεγχο του νερού και την κατασκευή αρδευτικών έργων, θα εκτόξευε την παραγωγή θα έλυνε διαπαντός το πρόβλημα της της σίτισης του λαού.
Η Κίνα ξεκίνησε το «Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός» (1958-1960), ένα από τα μεγαλύτερα και ενθουσιώδη οικονομικά πειράματα στην ιστορία. Το πρότζεκτ που υποσχόταν να μετατρέψει την αχανή ύπαιθρο της χώρας σε ένα τεράστιο παραγωγικό παράδεισο ήταν καταδικασμένο σε οικτρή αποτυχία. Θεωρείται ότι περίπου 30 εκατομμύρια Κινέζοι πέθαναν από την πείνα ενώ άλλοι υπολογισμοί ανεβάζουν τον αριθμό των θυμάτων στο διπλάσιο. Πέραν των ανθρώπινων απωλειών το Μεγάλο Άλμα είχε καταστρεπτικότατες συνέπειες στην ανάπτυξη της χώρας και ανέκοψε την πορεία της οικονομίας. Η τεράστια αποτυχία του Μεγάλου Άλματος υπό την ηγεσία και την καθοδήγηση του Μάο τον ανάγκασε να παραιτηθεί από πρόεδρος της κυβέρνησης, ωστόσο παρέμεινε Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος. Παράλληλα, οι σχέσεις με τη μετασταλινική Σοβιετική Ένωση έβαιναν σταδιακά από το κακό στο χειρότερο. Είναι γνωστό ότι ο Μαο θεωρούσε το Χρουτσώφ οπορτιουνιστή και έβλεπε με μεγάλη καχυποψία την προσέγγιση με τις ΗΠΑ. Τα πράγματα επιδεινώνονται όταν οι Ρώσοι αρνούνται βοήθεια στο πυρηνικό πρόγραμμα της Κίνας, ενώ χειροτερεύουν δραματικά όταν οι Ρώσοι σε μία Ινδο-Σινική συνοριακή διένεξη παίρνουν το μέρος των Ινδών. Οι Σοβιετικοί αποσύρουν τους εμπειρογνώμονες που βοήθησαν την προηγούμενη δεκαετία την αναδιοργάνωση της χώρας και σταματούν την παροχή κάθε βοήθειας. Η διασάλευση των σχέσεων έρχεται τη χειρότερη στιγμή όπου το Μεγάλο Άλμα έχει αποτύχει παταγωδώς, η οικονομία και η αγροτική παραγωγή έχουν καταρρεύσει και η βοήθεια εκ μέρους των Ρώσων ήταν άκρως πολύτιμη και απαραίτητη.
Δημήτρης Δ.(τροποιημένα αποσπάσματα απο παλαιότερες σημειώσεις μου)
Η ΛΔΚ παρέλαβε ένα κράτος στα πρόθυρα της πτώχευσης, καθώς η οικονομική κακοδιαχείριση του προηγούμενου καθεστώτος άφησε την οικονομία σε απελπιστική κατάσταση. Οι υποδομές της χώρας ήταν σχεδόν ολοσχερώς διαλυμένες από την μακρόχρονη εμφύλια σύρραξη με δεκάδες χιλιόμετρα κατεστραμένου οδικού δικτύου και σιδηροδρομικών γραμμών. Τα αρδευτικά έργα είχαν αχρηστευθεί με αποτέλεσμα η γεωργική και αγροτική παραγωγή να πέσει κατακόρυφα. Οι πληθυσμοί των ζώων στην κτηνοτροφία είχαν ελαττωθεί δραματικά. Το ίδιο μειωμένη ήταν και η βιομηχανική παραγωγή σε σχέση με τα προπολεμικά χρόνια. Ο πληθωρισμός κάλπαζε ανεξέλεγκτος και τα αγαθά λιγόστευαν ολοένα και περισσότερο.
Το έργο της ανασυγκρότησης που έπρεπε να έρθει εις πέρας φάνταζε γιγάντιο και επίμοχθο. Η αναθέρμανση της οικονομίας, η ανάσχεση του πληθωρισμού η αναδιανομή της γης στους ακτήμονες, η αναδιοργάνωση της βιομηχανίας και των υποδομών στην ύπαιθρο ήταν οι βασικές γραμμές στις οποίες εργάστηκε ο λαός για την ανοικοδόμηση της χώρας. Και πράγματι μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα το νέο καθεστώς κατόρθωσε να αναγεννήσει τη χώρα από τις στάχτες της. Μέχρι το 1953 πληθωρισμός είχε διακοπεί, η βιομηχανική παραγωγή αρχίσει να επανέρχεται στα προπολεμικά επίπεδα. Η γη είχαν και τα αγροτεμάχια είχαν κατασχεθεί από τους ιδιοκτήτες και είχαν αρχίσει να αναδιανέμονται στους αγρότες. Οι δρόμοι και οι σιδηροδρομικές γραμμές είχαν ως επί το πλείστον αποκατασταθεί και η αγροτική παραγωγή άρχισε να αποκαθίσταται. Σε αυτή την τεράστια προσπάθεια οι Κινέζοι χρησιμοποίησαν κάποια μοντέλα και προγράμματα τα οποία είχαν δοκιμαστεί προγενέστερα από τους Σοβιετικούς.
Στη διεθνή σκηνή, η διπλωματία έδινε μεγάλο αγώνα προκειμένου να εξασφαλίσει την αναγνώριση της χώρας, έχοντας αντιπάλους τις ΗΠΑ οι οποίες από την μία πλευρά εμπόδιζαν την Κίνα να ενταχθεί στους διεθνείς οργανισμούς και από την άλλη βοηθούσε οικονομικά και στρατιωτικά το μεγάλο της αντίπαλο, την Ταϊβάν. Έτσι η μόνη απομείνασα μεγάλη σύμμαχος ήταν η Σοβιετικής Ρωσίας, παρά την ψυχρή και σχεδόν εχθρική στάση που του Στάλιν καθ όλη τη διάρκεια της Επανάστασης. Στην δύσκολη αυτή κατάσταση ο Μάο μετέβη στη Μόσχα και υπό το πρόσχημα της ιδεολογικής ταύτισης των δύο χωρών κατόρθωσε μετά από μακρόχρονες διαπραγματεύσεις να αποσπάσει συμφωνίες συμφέρουσες για την κινεζική πλευρά. Παρόλο που η προσέγγιση Μάο και Στάλιν θεωρείται από τους ιστορικούς περισσότερο αναγκαία και αναπόφευκτη, η Κίνα προσαρτάται τελικά στο άρμα της Σοβιετικής Ένωσης και λειτουργεί ως δορυφόρος της για την επόμενη δεκαετία. Τον Φεβρουάριο του 1956 διεξάγεται στη Μόσχα το περίφημο 20ο Συνέδριο του Κόμματος το οποίο σηματοδοτεί την έναρξη της μετασταλινικής αποχής της Σοβιετικής Ένωσης. Ο περίτρομος Μάο ακούει το Νικίτα Χρουτσώφ να κηρύσσει την αποσταλινοποίηση του καθεστώτος, καταγγέλοντας τις πρακτικές και τις μεθοδεύσεις του παρελθόντος, Την ίδια εποχή, διοργανώνεται το 8ο Συνέδριο του ΚΚΚ ,με τους σύνεδρους σαφώς επιρεασμένους από τα τεκταινόμενα στην Μόσχα και το Μεγάλο Τιμονιέρη να βρίσκεται σε σαφή μειονεκτική θέση έναντι των μεταρρυθμιστών και των κομματικών του αντιπάλων.
Ενόψει της έντονης εσωκομματικής αντιπολίτευσης, ο Μάο αναγκάζεται να αποποιηθεί κάποιες από τις εξουσίες του. Ο ρόλος του στο Κόμμα παρέμεινε βέβαια καθοριστικός, ωστόσο ο ίδιος θεώρησε ότι περιορίζεται και αυτός ο περιορισμός δυσχεραίνει το έργο του. Όμως, οι εξελίξεις στο διπλανό, «αδελφό» ΚΚ και η ενδογενής πίεση στο ημέτερο, τον ανάγκασαν να παραμερίσει ελαφρώς και να δώσει χώρο στους αντιπάλους του. Η πολιτική απομόνωση εντάθηκε ακόμα περισσότερο όταν η ακραία πολιτική σκέψη, η επιμονή και ο υπερφίαλος χαρακτήρας του Μεγάλου Τιμονιέρη, τον οδήγησαν σε τραγικά λάθη με ανυπολόγιστο κόστος σε ανθρώπινες ζωές. Η προσπάθεια εκβιομηχάνισης της οικονομίας των προηγούμενων χρόνων είχε συνέπεια την συσσώρευση μαζών μέσα στα μεγάλα αστικά κέντρα και αποδυνάμωση του αγροτικού δυναμικού. Η γεωργική παραγωγής της Κίνας άρχισε να υστερεί και να ελαττώνεται με αποτέλεσμα να διογκώνεται το πρόβλημα του επισιτισμού. Για να αντιμετωπίσει την κατάσταση, ο Μάο συνέλαβε ένα φιλόδοξο και ριζοσπαστικό σχέδιο, το οποίο σύμφωνα με τον ίδιο και σε συνδιασμό με την πλήρη εκμετάλλευση των πόρων , τον έλεγχο του νερού και την κατασκευή αρδευτικών έργων, θα εκτόξευε την παραγωγή θα έλυνε διαπαντός το πρόβλημα της της σίτισης του λαού.
Η Κίνα ξεκίνησε το «Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός» (1958-1960), ένα από τα μεγαλύτερα και ενθουσιώδη οικονομικά πειράματα στην ιστορία. Το πρότζεκτ που υποσχόταν να μετατρέψει την αχανή ύπαιθρο της χώρας σε ένα τεράστιο παραγωγικό παράδεισο ήταν καταδικασμένο σε οικτρή αποτυχία. Θεωρείται ότι περίπου 30 εκατομμύρια Κινέζοι πέθαναν από την πείνα ενώ άλλοι υπολογισμοί ανεβάζουν τον αριθμό των θυμάτων στο διπλάσιο. Πέραν των ανθρώπινων απωλειών το Μεγάλο Άλμα είχε καταστρεπτικότατες συνέπειες στην ανάπτυξη της χώρας και ανέκοψε την πορεία της οικονομίας. Η τεράστια αποτυχία του Μεγάλου Άλματος υπό την ηγεσία και την καθοδήγηση του Μάο τον ανάγκασε να παραιτηθεί από πρόεδρος της κυβέρνησης, ωστόσο παρέμεινε Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος. Παράλληλα, οι σχέσεις με τη μετασταλινική Σοβιετική Ένωση έβαιναν σταδιακά από το κακό στο χειρότερο. Είναι γνωστό ότι ο Μαο θεωρούσε το Χρουτσώφ οπορτιουνιστή και έβλεπε με μεγάλη καχυποψία την προσέγγιση με τις ΗΠΑ. Τα πράγματα επιδεινώνονται όταν οι Ρώσοι αρνούνται βοήθεια στο πυρηνικό πρόγραμμα της Κίνας, ενώ χειροτερεύουν δραματικά όταν οι Ρώσοι σε μία Ινδο-Σινική συνοριακή διένεξη παίρνουν το μέρος των Ινδών. Οι Σοβιετικοί αποσύρουν τους εμπειρογνώμονες που βοήθησαν την προηγούμενη δεκαετία την αναδιοργάνωση της χώρας και σταματούν την παροχή κάθε βοήθειας. Η διασάλευση των σχέσεων έρχεται τη χειρότερη στιγμή όπου το Μεγάλο Άλμα έχει αποτύχει παταγωδώς, η οικονομία και η αγροτική παραγωγή έχουν καταρρεύσει και η βοήθεια εκ μέρους των Ρώσων ήταν άκρως πολύτιμη και απαραίτητη.
Δημήτρης Δ.(τροποιημένα αποσπάσματα απο παλαιότερες σημειώσεις μου)
