Δημοτικές Εκλογές: Μια-τελείως-προσωπική εκτίμηση (αλλά με επιχειρήματα, υποθέτω)
Καλησπέρα σε όλους,
Την προεκλογική περίοδο την παρακολούθησα εκ του σύνεγγυς, έχοντας μάλιστα την ευκαιρία να είμαι παρών και στην τελική καταμέτρηση των ψηφοδελτίων (και σταυρών) σε ένα εκλογικό τμήμα, του οποίου μάλιστα γνώριζα τα αποτελέσματα των προηγούμενων εκλογών και επί πλέον ανέγνωσα από πρώτο χέρι τα αποτελέσματα των υπολοίπων τμημάτων του (σχολικού) συγκροτήματος, που ήταν το δικό μου τμήμα.
Μερικά στοιχεία, αριθμητικά και πολιτικά
1) Τα δυο μεγάλα κόμματα εξουσίας παρουσίασαν αλλοπρόσαλο πρόσωπο κατά την εκλογική μάχη, παλινώδησαν μεταξύ "πολιτικής" και "αυτοδιοικητικής" σημασίας των εκλογών, ενήργησαν κατά περίπτωση όπως τα "βόλευε", αλλού δίνοντας το επίσημο χρίσμα, αλλού επιλέγοντας την οδό του "ανεξάρτητου" υποψηφίου και αλλού την χρησιμοποίηση περισσοτέρων του ενός ή και δύο υποψηφίων, ώστε να συγκρατηθεί η μετακίνηση ψήφων προς τρίτους, κρεμώντας μάλιστα στους υποψηφίους τους διάφορες ταμπέλες (πλην του "ανεξάρτητος", υπήρξαν και "αντιμνημονιακός", "πατριωτικός", "προοδευτικός", "νέος", "ανοιχτός", "συνεργάσιμος", "με προοπτική", "ελεύθερος", "οικολογικός" κλπ. κλπ.).
2) Παρατηρήθηκαν σχήματα, που ούτε η πιο νοσηρή φαντασία του απλού ψηφοφόρου τους στο παρελθόν δεν μπορούσε να φανταστεί, αν και στη πρόσφατη πολιτική ιστορία της χώρας δεν έχουν λείψει τέτοια φαινόμενα. Είδαμε υποψήφιο περιφερειάρχη πρώην βουλευτή της ΝΔ, με επίσημο χρίσμα από το ΠΑΣΟΚ, αλλά και υποστηριζόμενο...... από τον ΛΑΟΣ(!). Είδαμε δημάρχους, ανώτατα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, πάλι υποστηριζόμενα από τον ΛΑΟΣ. Είδαμε το ίδιο να γίνεται ΚΑΙ με υποψήφιους περιφερειάρχες και δημάρχους της ΝΔ(!). Είδαμε (και βλέπουμε) την Ντόρα να ασκεί κριτική προς άπαντες, ως τιμητής των πάντων και εξαγγέλουσα νέο κόμμα που θα σώσει την Ελλάδα. Εμφανίστηκαν σχήματα, που είχαμε εντελώς συγκυριακές "εκλογικίστικες" συμμαχίες (που έχουν μέλλον όσο το πέταγμα ενός κουνουπιού από τον ένα τοίχο στον άλλο), ανάμεσα στα δυο κόμματα εξουσίας και σε άλλα μικρότερα (πλην ΚΚΕ, για να λέμε την αλήθεια).
3) Είχαμε την απίστευτη (και πρωτότυπη αλήθεια) πολιτική θέση του πρωθυπουργού (και ολόκληρης της κυβέρνησης) που καλούσε τους Έλληνες να υπερψηφίσουν τον Σγουρό, τον Καμίνη, τον Μπουτάρη και τους άλλους, αλλιώς θα βουλιάξει η χώρα (!!!). Είχαμε και τί δεν είχαμε....
4) Έγινε προσπάθεια, κυρίως από το ΠΑΣΟΚ, αλλά και από τη ΝΔ, να παραμείνει ο χαρακτήρας της εκλογικής αναμέτρησης ως καθαρά "Αυτοδιοικητικός". Επειδή, όμως αυτό δεν τους βγήκε, με πρώτο το ΠΑΣΟΚ, ο χαρακτηρισμός "Αυτοδιοικητικός" εγκαταλείφθηκε και τη θέση του πήρε ο χαρακτηρισμός "Πολιτικός". Τα άλλα μικρότερα κόμματα (πλην ΛΑΟΣ), έθεσαν το χαρακτηρισμό "Πολιτικός", ειδικά το ΚΚΕ, το οποίο από την αρχή είχε προσδώσει τον πραγματικό χαρακτήρα χωρίς αλλαγές. Αυτό, από μόνο του, ακόμα κι αν δεν υπήρχαν άλλα ζητήματα, λειτούργησε αρνητικά και για τα δυο κόμματα, και φυσικά το πλήρωσαν.
5) Εκ των ανωτέρω, ως φυσική συνέπεια, ο μόνος πολιτικός οργανισμός (κόμμα, δηλαδή), που μπορεί να θεωρεί πλήρη αντιστοίχηση αποτελεσμάτων με αυτά των προηγούμενων εκλογών είναι το ΚΚΕ. Και τούτο διότι, όχι μόνον επειδή επέλεξε ενιαία πανελλαδική πολιτική παρουσία των συνδυασμών του, τόσο κατ' όνομα (παντού είχαν την επωνυμία "Λαϊκή Συσπείρωση") όσο και κατ' ουσίαν, δηλαδή με φανερή υποστήριξή τους από το ίδιο το κόμμα, αλλά και επειδή διατήρησε από την αρχή να δώσει τη μάχη σε καθαρά πολιτικό επίπεδο.
Τα άλλα μικρότερα κόμματα κινήθηκαν πολιτικά σε πλαίσια αντικρουομένων παλινωδιών.
5) Ο ΛΑΟΣ παρουσίασε την (αναμενόμενη για πολλούς) συμπεριφορά, η οποία υπακούει στο δόγμα: "Υποστηρίζω το υπάρχον πολιτικο-κοινωνικό σύστημα, ανεξάρτητα ποιός το διοικεί, προσπαθώ να έχω κι εγώ μερίδιο από τη νομή της πολιτικής εξουσίας, όσο με παίρνει, άρα συμμαχώ με όποιον και όπου νομίζω και - πάνω απ' όλα - δεν πειράζω ή μάλλον στηρίζω τα αφεντικά: τραπεζίτες, εφοπλιστές, βιομήχανους, μεγαλοκεφαλαιούχους". Έπαιξε με συναισθήματα και ανάγκες του απλού λαού (ανεργία, εγκληματικότητα, καταστροφή των μικρών επαγγελματιών, κλπ.) στοχοποιώντας τους μετανάστες, την Αριστερά, τους απεργούς κλπ. Μίλησε με τη γλώσσα του άκρατου λαϊκισμού, που είναι της μόδας τα τελευταία χρόνια σχεδόν σε όλη την Ευρώπη (Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Δανία κ.α.), προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να προσεταιριστεί ένα κομμάτι των ψηφοφόρων, που δεν έχουν αυξημένο πολιτικό κριτήριο. Και εισέπραξε τα αναμενόμενα.
6) Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει εδώ και πολύ καιρό πάψει να αποτελεί ενιαίο πολιτικό σχηματισμό, έστω και συνασπισμό φορέων ομοίας ιδεολογικής προσέγγισης. Έτσι, παρατηρήθηκαν τα φαινόμενα, αρχικά της διάσπασης του ίδιου του ΣΥΝ, με την αποχώρηση Κουβέλη, την υποστήριξη δύο ή τριών διαφορετικών συνδυασμών στην Αττική, ενδεχομένως και στην Αθήνα και αλλού, και άλλα μύρια όσα προβλήματα που έκαναν την εμφάνισή τους τους τελευταίους μήνες, με αποτέλεσμα την σημαντική πτώση των ποσοστών του.
7) Οι άλλοι μικρότεροι σχηματισμοί (Αντικαπιταλιστική Αριστερά-ΑΝΤΑΡΣΥΑ, Οικολόγοι, Δράση, Παπαθεμελής, κλπ.), εφ' όσον και όπου δεν ενεπλάκησαν και αυτοί σε συγκυριακές ψηφοθηρικές συμμαχίες, κατάφεραν να έχουν απλώς καταγεγραμμένη παρουσία, της οποίας το μέλλον δεν μπορώ να προβλέψω.
8) Οι αριθμοί λένε κάποιες αλήθειες, αλλά όχι όλες.
- Αποχή. Πολλοί ψηφοφόροι την επέλεξαν ως τιμωρία, όχι γενικώς του πολιτικού συστήματος γενικώς, αλλά αυτών που τους "ξέσκισαν" τα τελευταία χρόνια (και ειδικά τον τελευταίο), ήτοι των δύο κομμάτων εξουσίας. Ανεξάρτητα, βέβαια, αν τελικά αυτό δεν τιμωρεί, αλλά πολλές φορές τα βολεύει κι όλας.
- Ποσοστά πανελλαδικά. Όσο κι αν προσπαθούν (κυρίως το ΠΑΣΟΚ) να προσδώσουν "αυτοδιοικητικό" χαρακτήρα, άρα τυπικά να μην αντιστοιχείται το αποτέλεσμα με αυτό των βουλευτικών, οι αριθμοί είναι αδιάψευστος μάρτυρας. Το ΠΑΣΟΚ έχασε πάνω από 1 εκ. ψηφοφόρους (κυρίως με αποχή), η ΝΔ πάνω από 500 χιλ. (επίσης με αποχή), αλλά και οι δύο είχαν διαρροές προς άλλους, περισσότερο προς αριστερά. Σε ποσοστά, οι αριθμοί είναι συντριπτικά μικρότεροι. Ο ΣΥΝ ή/και ο ΣΥΡΙΖΑ συνολικά δεν παρουσίασε άνοδο, μάλλον πτώση, αλλά - όπως λένε κι οι ίδιοι - συγκρατεί δυνάμεις (για πόσο, είναι άγνωστο), ώστε να μην θεωρείται τελειωμένος. Και επειδή το μόνο κερδισμένο κόμμα, τόσο σε ποσοστά, όσο και σε ψήφους, είναι το ΚΚΕ, τα επιτελεία των κομμάτων του δικομματισμού μάλλον ανησυχούν, έστω κι αν δεν το εκφράζουν επαρκώς. Ο ΛΑΟΣ έπαιξε στη ρουλέτα, αλλά δεν τού κατσε. Αναμένω ότι τις επόμενες μέρες θα σκληρύνει τη στάση του, θα του βγει δηλαδή πιο φανερά το ακροδεξιό πρόσωπό του. Οι Οικολόγοι μάλλον πρέπει να είναι ευχαριστημένοι, αν και δεν γνωρίζει κανείς τί μέλλει γενέσθαι σε πιθανές εθνικές εκλογές, διότι και αυτοί απέφυγαν επιμελώς την γενική πολιτική αντιπαράθεση, επικεντρώνοντας τα επιχειρήματά τους μόνο σε "Αυτοδιοικητικούς" χαρακτηρισμούς. Οι υπόλοιποι (ΑΝΤΑΡΣΥΑ, κλπ.) μάλλον παραμένουν σε επίπεδα που δεν επηρεάζουν το εκλογικό σύνολο.
Τέλος, να καταθέσω την προσωπική μου εμπειρία από τα εκλογικά τμήματα που παρακολούθησα. Ήταν στην Καλλιθέα, στις Τζιτζιφιές. Να πω ότι οι εγγεγραμένοι ήταν μειωμένοι κατά 5 χιλ. περίπου, ενώ η αποχή έγγιξε το 50%.
Α. Τα ποσοστά του απερχόμενου δημάρχου (Ασκούνης-ΠΑΣΟΚ, στηριζόμενος από τον ΛΑΟΣ) έπεσαν αισθητά, αλλά όχι τόσο, που να του απαγορεύουν τη συμμετοχή του στο 2ο γύρο. Ήταν έτσι κι αλλιώς το φαβορί (είχε βγεί με τη πρώτη τις προηγούμενες δημ. εκλογές). Σε απόλυτους αριθμούς έχασε περίπου 7 χιλιάδες ψηφοφόρους σε όλο το Δήμο.
Β. Τα ποσοστά του αντιπάλου του (ΚΑΡΝΑΒΟΣ -ΝΔ - δηλώνει ανεξάρτητος αλλά τί κάνει νιάου-νιάου) ήταν μάλλον απογοητευτικά σε σχέση με το παρελθόν, αλλά έτσι κι αλλιώς είναι η δύναμη που πάει στο 2ο γύρο μαζί με τον Ασκούνη. Αλλά μάλλον δεν θα έχει τύχη, κατά τη γνώμη μου. Ειδικά στα τμήματα, των οποίων τα αποτελέσματα παρακολούθησα, ήταν τρίτη δύναμη (πίσω από τον συνδυασμό της Λαϊκής Συσπείρωσης/ΚΚΕ). Σε απόλυτους αριθμούς έχασε 4 χιλιάδες ψήφους περίπου σε όλο το Δήμο.
Γ. Ο συνδυασμός της Λ.Συσπείρωσης/ΚΚΕ ανέβασε τα ποσοστά του κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες, και διατήρησε τον απόλυτο αριθμό ψήφων σε όλο το Δήμο, που πρέπει να θεωρείται άνοδος με απόλυτα νούμερα, αφού θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η μείωση των εγεγραμμένων κατά 4.5% περίπου.
Δ. Ο συνδυασμός της Δημοτικής Κίνησης Πολιτών (ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ) είχε πολύ μεγάλη πτώση. Έχασε περίπου 4 ποσοστιαίες μονάδες και κάπου 2.5 χιλιάδες ψήφους σε όλο το Δήμο, σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές, μάλλον αναμενόμενο μετά την πολιτική που είχε ακολουθήσει στην Καλλιθέα (συνεργάστηκε με τον συνδυασμό του απερχόμενου δημάρχου, και μάλιστα είχε χωριστεί στα δύο, οι μισοί είχαν ενσωματωθεί στον συνδυασμό του ΠΑΣΟΚ και οι άλλοι έμειναν υπό τον Γ. Χελάκη).
Σας έδωσα την εικόνα που εισέπραξα. Επίσης κατέθεσα την άποψή μου για τα γενικά. Τα συμπεράσματα δικά σας.
(Βεβαίως, κατά τη γνώμη μου, η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος δεν είναι ούτε η μόνη ούτε - σε μερικές περιπτώσεις - η κυρίαρχη παρέμβαση του πολίτη στην δημοκρατική διαδικασία. Αυτή - πάντα κατά τη γνώμη μου - πρέπει να επεκτείνεται στην καθημερινότητα, ειδικά στη συμμετοχή στους μαζικούς φορείς, επαγγελματικούς, πολιτιστικούς, οικολογικούς κλπ., όπου το ατομικό παίρνει τη μορφή του συλλογικού και μπορεί να πιέσει την κεντρική εξουσία για άσκηση πολιτικής σύμφωνης με τα συμφέροντα του λαού).
Καληνύχτα.
-