FINIX
AVClub Fanatic
- 22 November 2010
- 12,552
Ο ρολος των ΗΠΑ ηταν καταλυτικος αν ηθελαν να φυγουν οι Τουρκοι απο το νησι θα εφευγαν, απεναντιας οι μαρτυριες λενε οτι τα συμφεροντα των ΗΠΑ ταυτιζονταν με τα Τουρκικα συμφεροντα εκεινη την εποχη..
Ο Κίσινγκερ ήθελε να μείνει ο Αττίλας
«Το Βήμα» αποκαλύπτει άκρως απόρρητη έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τον ρόλο των Αμερικανών κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο
ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ
Ακρως απόρρητη έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το τι ακριβώς συνέβη μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 καταγράφει με σαφήνεια την ταύτιση των τουρκικών και αμερικανικών συμφερόντων. Πρόκειται για έκθεση που συνέταξε τον Μάρτιο του 1975 η υπηρεσία αναλύσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ με τον χαρακτηρισμό «Ακρως απόρρητη * Οχι προς διανομή» και η οποία περιήλθε στην κατοχή του «Βήματος».
Η έκθεση αποδεικνύει, για παράδειγμα, ότι ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ και οι συνεργάτες του ήταν αντίθετοι στη μείωση των τουρκικών δυνάμεων μετά την πρώτη εισβολή του Ιουλίου 1974. Και αυτό γιατί θεωρούσαν ότι η «πρόωρη» αποχώρηση των δυνάμεων εισβολής θα δυσκόλευε την εξεύρεση λύσης που θα «σταθεροποιούσε» την κατάσταση στην Κύπρο.
Εξίσου αποκαλυπτική είναι η έκθεση για το πώς ο κ. Κίσινγκερ κατέβαλε επίπονες προσπάθειες ώστε να μειωθεί στο ελάχιστο ο ρόλος του ΟΗΕ στην επίλυση της κρίσης προκειμένου να μη σημειωθεί ανάμειξη της Μόσχας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η έκθεση περιγράφει, κατά αναλυτικό τρόπο, τις προσπάθειες του τότε υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ να αποτραπεί η έγκριση ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας που θα επέκριναν την Τουρκία για την εισβολή.
Οι αναλυτές του Στέιτ Ντιπάρτμεντ οι οποίοι συνέταξαν την έκθεση μελέτησαν όλα τα αρχεία του υπουργείου και της CIA με ελάχιστες εξαιρέσεις. Παρ' όλα αυτά θίγουν επιφανειακά μόνο το κεφάλαιο των επαφών της Ουάσιγκτον με τον τότε δικτάτορα ταξίαρχο Δημήτρη Ιωαννίδη πριν από το πραξικόπημα εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Οι συντάκτες της έκθεσης περιορίζονται στο να επισημάνουν ότι υπήρχαν «φήμες, οι οποίες ενισχύθηκαν από πληροφορίες των μυστικών υπηρεσιών, πως επίκειται πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου. Οι πληροφορίες αυτές ώθησαν την αμερικανική κυβέρνηση να συστήσει στην ελληνική να αποφύγει κάτι τέτοιο».
* Οι στόχοι των Αμερικανών
Στο σχετικό κεφάλαιο δεν υπάρχουν περισσότερες αναφορές στις επαφές και το συγκρουόμενο μήνυμα που έδωσε ο κ. Ιωαννίδης στη CIA τις κρίσιμες ημέρες πριν από την ανατροπή του Μακαρίου. Ο δικτάτορας διεμήνυσε πάντως στους αμερικανούς συνομιλητές του ότι «έσωσε την Κύπρο από τον κομμουνισμό».
Σύμφωνα με την έκθεση, η Ουάσιγκτον έθεσε εξαρχής δύο στόχους:
* «να αποφύγει τη διεθνοποίηση της κρίσης», και
* «να αποκαταστήσει το στάτους κβο χωρίς τη χρησιμοποίηση κυρώσεων».
Η αμερικανική κυβέρνηση «προειδοποίησε τη Σοβιετική Ενωση να αποφύγει κάθε μονομερή ενέργεια και προσπάθησε μέσα στο πλαίσιο του ΟΗΕ να μειώσει τον ρόλο του Συμβουλίου Ασφαλείας προκαλώντας καθυστερήσεις και αμβλύνοντας τον τόνο και το περιεχόμενο προτεινομένων ψηφισμάτων».
Αμέσως μετά την πρώτη τουρκική εισβολή, στις 20 Ιουλίου 1974, οι ΗΠΑ έθεσαν ως βασικούς στόχους «την κατάπαυση του πυρός, την αποφυγή ενός ελληνοτουρκικού πολέμου και την ανεύρεση συνταγματικής λύσης στο Κυπριακό». Ο αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Τζο Σίσκο, ο οποίος επισκέφθηκε την Αθήνα και την Αγκυρα, «πρότεινε την άνοδο του Γλαύκου Κληρίδη στην προεδρία και τη μείωση των ξένων δυνάμεων στην Κύπρο στο σημείο που βρίσκονταν πριν από το πραξικόπημα». Παράλληλα, «προειδοποίησε την Ελλάδα ότι σε περίπτωση που προχωρούσε στην ένωση με την Κύπρο, η Ουάσιγκτον θα σταματούσε να της παρέχει αμερικανική βοήθεια».
Σύμφωνα με την έκθεση, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες ανησυχούσαν σοβαρά για το ενδεχόμενο μιας ελληνικής στρατιωτικής επίθεσης στη Θράκη και γι' αυτό απείλησαν την Αθήνα ότι και σε αυτή την περίπτωση θα σημειωνόταν διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας.
Η Ελλάδα και η Κύπρος ήθελαν την ενίσχυση της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ και του ευρύτερου ρόλου του διεθνούς οργανισμού. «Η Σοβιετική Ενωση», αναφέρει η έκθεση, «προωθούσε την αποστολή εξεταστικής επιτροπής του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ είχε προταθεί ακόμη και η τοποθέτηση δύναμης του ΟΗΕ μεταξύ των δύο πλευρών για την αποτροπή νέων εχθροπραξιών».
Οι ΗΠΑ όμως ήταν «κατηγορηματικά αντίθετες στην ιδέα της εξεταστικής επιτροπής, στη συμμετοχή περισσοτέρων χωρών στην ειρηνευτική δύναμη και στην επανέναρξη της συζήτησης του Κυπριακού στη Γενική Συνέλευση, γιατί είχαν τον φόβο ότι αυτά τα μέτρα θα οδηγούσαν σε επέκταση της σοβιετικής επιρροής στην περιοχή».
* Υπέρ των Τουρκοκυπρίων
Ο Χένρι Κίσινγκερ έστειλε ως προσωπικό του απεσταλμένο στην περιοχή τον υφυπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Αρθουρ Χάρτμαν.
Ο αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε ότι «στο νησί υπήρχαν ήδη δύο αυτόνομες διοικήσεις, οι οποίες θα συνέχιζαν να υπάρχουν άσχετα με οιανδήποτε συμφωνία για νέες συνταγματικές ρυθμίσεις». «Ο Κληρίδης», σύμφωνα με την αναφορά του Χάρτμαν προς τον Κίσινγκερ, «αναγνώριζε το γεγονός αυτό και ήταν έτοιμος να δεχθεί μια λύση καντονοποίησης, υπό την προϋπόθεση ότι θα συνοδευόταν από την απομάκρυνση τουρκικών δυνάμεων».
Με βάση την αναφορά του Χάρτμαν, ο Σίσκο και οι συνεργάτες του Κίσινγκερ αποφάσισαν ότι «η ενισχυμένη θέση της Τουρκίας στην Κύπρο έδινε το κλειδί για τη λύση του προβλήματος. Υποστήριξαν ότι η προώρη απομάκρυνση των τουρκικών δυνάμεων δεν ήταν εφικτή, ούτε και υπέρ των αμερικανικών συμφερόντων. Η αποχώρηση των Τούρκων έπρεπε να είναι τμήμα μιας νέας ρύθμισης που θα διασφάλιζε στους Τουρκοκυπρίους μεγαλύτερη ασφάλεια και έλεγχο της μοίρας τους. Κατόπιν αυτού οι αξιωματούχοι πρότειναν στον υπουργό κ. Κίσινγκερ μια "ομόσπονδη" λύση, παραπλήσια με αυτήν που επεδίωκε η Τουρκία, με σταδιακή μείωση των τουρκικών δυνάμεων εφόσον η κατάσταση θα σταθεροποιείτο».
Πρόκειται για μια σαφή παραδοχή της ταύτισης αμερικανικών και τουρκικών συμφερόντων κατά την κρίση του 1974, η οποία όμως προκύπτει αυτή τη φορά από επίσημα * άκρως απόρρητα * αμερικανικά έγγραφα.
Είναι εξάλλου ενδιαφέρον το ότι η έκθεση αποκαλύπτει πως ο κ. Χάρτμαν προειδοποίησε στις 8 Αυγούστου τον τότε υπουργό Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας Τζέιμς Κάλαχαν ότι «πρέπει να σταματήσει η άσκηση τόσων πιέσεων στους Τούρκους στη Γενεύη, γιατί έπρεπε να δοθεί χρόνος στην Τουρκία να συνειδητοποιήσει πως η συμπεριφορά της δημιουργούσε πολιτικά προβλήματα».
* Η δεύτερη Γενεύη
Στις 27 Ιουλίου 1974 η CIA ενημέρωσε τους αρμόδιους αξιωματούχους πως το «αρχικό στρατιωτικό σχέδιο της Τουρκίας προέβλεπε επιχειρήσεις διάρκειας πέντε ημερών», ενώ οι Τούρκοι αξιωματικοί αναγκάστηκαν να σταματήσουν την τρίτη ημέρα λόγω της εκεχειρίας. Στις 9 Αυγούστου «οι Βρετανοί έδωσαν μια έκθεση μυστικής υπηρεσίας στους Αμερικανούς, η οποία έδειχνε ότι θα σημειωνόταν νέα τουρκική επίθεση, όχι αργότερα από τις 20 Αυγούστου, και επεσήμαινε την κατάσταση συναγερμού που επικρατούσε στην αεροπορική βάση Ινσιρλίκ». Ο αμερικανικός πρέσβης στην Αγκυρα Μακ Κόμπερ συναντήθηκε με τον τότε πρωθυπουργό της Τουρκίας Μπουλέντ Ετζεβίτ, ο οποίος τον διαβεβαίωσε ότι «η Τουρκία δεν προχωρούσε σε κλιμάκωση χωρίς να συμβουλευθεί τις ΗΠΑ».
Ο Ετζεβίτ είχε τέσσερις τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον κ. Κίσινγκερ στις 12 και 13 Αυγούστου, αλλά δεν πείσθηκε να μην προχωρήσει στη δεύτερη εισβολή. Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες φοβήθηκαν, προς στιγμήν, ελληνική επίθεση στη Θράκη. Οι ανησυχίες τους εξαλείφθηκαν όμως έπειτα από δηλώσεις που έκανε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στις 15 Αυγούστου.
Ο κ. Κίσινγκερ «προσφέρθηκε να μεσολαβήσει», σύμφωνα με την έκθεση, για την εξεύρεση λύσης. «Η ελληνική κυβέρνηση απέρριψε σχετικές προτάσεις... αποποιήθηκε ευγενικά πρόσκληση για επίσκεψη του Καραμανλή στην Ουάσιγκτον και αρνήθηκε κατηγορηματικά να επανέλθει στις διαπραγματεύσεις υπό την απειλή των τετελεσμένων που είχε επιβάλει η Τουρκία.
* «Διαβεβαιώσεις» και στάτους κβο
Η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποκαλύπτει ότι ο κ. Κίσινγκερ ζήτησε από τον κ. Ετζεβίτ να «δείξει ευαισθησία στις ελληνικές ανησυχίες και ευελιξία στο εδαφικό και στον αριθμό των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο». Ο αμερικανός υπουργός ισχυρίστηκε ότι «είχε διαβεβαιώσεις από τον Ετζεβίτ ότι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις δύο πλευρές ήταν διαπραγματεύσιμη και πως θα υλοποιούσε τη σταδιακή απομάκρυνση δυνάμεων».
Είκοσι τέσσερα χρόνια αργότερα η κατάσταση στην Κύπρο δεν έχει αλλάξει, ούτε στο εδαφικό ούτε βεβαίως ως προς τον αριθμό των δυνάμεων κατοχής. Η 23χρονη άκρως απόρρητη έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δείχνει άλλωστε, κατά τον πλέον ανάγλυφο τρόπο, ότι η Ουάσιγκτον ταυτίστηκε πλήρως με την Αγκυρα στην πολιτική της στο Κυπριακό, φτάνοντας στο σημείο να υιοθετήσει την άποψη ότι «η πρόωρη απομάκρυνση των τουρκικών δυνάμεων εισβολής... ήταν αντίθετη με τα αμερικανικά συμφέροντα!».
Το Βήμα
Ο Κίσινγκερ ήθελε να μείνει ο Αττίλας
«Το Βήμα» αποκαλύπτει άκρως απόρρητη έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τον ρόλο των Αμερικανών κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο
ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ
Ακρως απόρρητη έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το τι ακριβώς συνέβη μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 καταγράφει με σαφήνεια την ταύτιση των τουρκικών και αμερικανικών συμφερόντων. Πρόκειται για έκθεση που συνέταξε τον Μάρτιο του 1975 η υπηρεσία αναλύσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ με τον χαρακτηρισμό «Ακρως απόρρητη * Οχι προς διανομή» και η οποία περιήλθε στην κατοχή του «Βήματος».
Η έκθεση αποδεικνύει, για παράδειγμα, ότι ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ και οι συνεργάτες του ήταν αντίθετοι στη μείωση των τουρκικών δυνάμεων μετά την πρώτη εισβολή του Ιουλίου 1974. Και αυτό γιατί θεωρούσαν ότι η «πρόωρη» αποχώρηση των δυνάμεων εισβολής θα δυσκόλευε την εξεύρεση λύσης που θα «σταθεροποιούσε» την κατάσταση στην Κύπρο.
Εξίσου αποκαλυπτική είναι η έκθεση για το πώς ο κ. Κίσινγκερ κατέβαλε επίπονες προσπάθειες ώστε να μειωθεί στο ελάχιστο ο ρόλος του ΟΗΕ στην επίλυση της κρίσης προκειμένου να μη σημειωθεί ανάμειξη της Μόσχας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η έκθεση περιγράφει, κατά αναλυτικό τρόπο, τις προσπάθειες του τότε υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ να αποτραπεί η έγκριση ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας που θα επέκριναν την Τουρκία για την εισβολή.
Οι αναλυτές του Στέιτ Ντιπάρτμεντ οι οποίοι συνέταξαν την έκθεση μελέτησαν όλα τα αρχεία του υπουργείου και της CIA με ελάχιστες εξαιρέσεις. Παρ' όλα αυτά θίγουν επιφανειακά μόνο το κεφάλαιο των επαφών της Ουάσιγκτον με τον τότε δικτάτορα ταξίαρχο Δημήτρη Ιωαννίδη πριν από το πραξικόπημα εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Οι συντάκτες της έκθεσης περιορίζονται στο να επισημάνουν ότι υπήρχαν «φήμες, οι οποίες ενισχύθηκαν από πληροφορίες των μυστικών υπηρεσιών, πως επίκειται πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου. Οι πληροφορίες αυτές ώθησαν την αμερικανική κυβέρνηση να συστήσει στην ελληνική να αποφύγει κάτι τέτοιο».
* Οι στόχοι των Αμερικανών
Στο σχετικό κεφάλαιο δεν υπάρχουν περισσότερες αναφορές στις επαφές και το συγκρουόμενο μήνυμα που έδωσε ο κ. Ιωαννίδης στη CIA τις κρίσιμες ημέρες πριν από την ανατροπή του Μακαρίου. Ο δικτάτορας διεμήνυσε πάντως στους αμερικανούς συνομιλητές του ότι «έσωσε την Κύπρο από τον κομμουνισμό».
Σύμφωνα με την έκθεση, η Ουάσιγκτον έθεσε εξαρχής δύο στόχους:
* «να αποφύγει τη διεθνοποίηση της κρίσης», και
* «να αποκαταστήσει το στάτους κβο χωρίς τη χρησιμοποίηση κυρώσεων».
Η αμερικανική κυβέρνηση «προειδοποίησε τη Σοβιετική Ενωση να αποφύγει κάθε μονομερή ενέργεια και προσπάθησε μέσα στο πλαίσιο του ΟΗΕ να μειώσει τον ρόλο του Συμβουλίου Ασφαλείας προκαλώντας καθυστερήσεις και αμβλύνοντας τον τόνο και το περιεχόμενο προτεινομένων ψηφισμάτων».
Αμέσως μετά την πρώτη τουρκική εισβολή, στις 20 Ιουλίου 1974, οι ΗΠΑ έθεσαν ως βασικούς στόχους «την κατάπαυση του πυρός, την αποφυγή ενός ελληνοτουρκικού πολέμου και την ανεύρεση συνταγματικής λύσης στο Κυπριακό». Ο αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Τζο Σίσκο, ο οποίος επισκέφθηκε την Αθήνα και την Αγκυρα, «πρότεινε την άνοδο του Γλαύκου Κληρίδη στην προεδρία και τη μείωση των ξένων δυνάμεων στην Κύπρο στο σημείο που βρίσκονταν πριν από το πραξικόπημα». Παράλληλα, «προειδοποίησε την Ελλάδα ότι σε περίπτωση που προχωρούσε στην ένωση με την Κύπρο, η Ουάσιγκτον θα σταματούσε να της παρέχει αμερικανική βοήθεια».
Σύμφωνα με την έκθεση, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες ανησυχούσαν σοβαρά για το ενδεχόμενο μιας ελληνικής στρατιωτικής επίθεσης στη Θράκη και γι' αυτό απείλησαν την Αθήνα ότι και σε αυτή την περίπτωση θα σημειωνόταν διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας.
Η Ελλάδα και η Κύπρος ήθελαν την ενίσχυση της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ και του ευρύτερου ρόλου του διεθνούς οργανισμού. «Η Σοβιετική Ενωση», αναφέρει η έκθεση, «προωθούσε την αποστολή εξεταστικής επιτροπής του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ είχε προταθεί ακόμη και η τοποθέτηση δύναμης του ΟΗΕ μεταξύ των δύο πλευρών για την αποτροπή νέων εχθροπραξιών».
Οι ΗΠΑ όμως ήταν «κατηγορηματικά αντίθετες στην ιδέα της εξεταστικής επιτροπής, στη συμμετοχή περισσοτέρων χωρών στην ειρηνευτική δύναμη και στην επανέναρξη της συζήτησης του Κυπριακού στη Γενική Συνέλευση, γιατί είχαν τον φόβο ότι αυτά τα μέτρα θα οδηγούσαν σε επέκταση της σοβιετικής επιρροής στην περιοχή».
* Υπέρ των Τουρκοκυπρίων
Ο Χένρι Κίσινγκερ έστειλε ως προσωπικό του απεσταλμένο στην περιοχή τον υφυπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Αρθουρ Χάρτμαν.
Ο αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε ότι «στο νησί υπήρχαν ήδη δύο αυτόνομες διοικήσεις, οι οποίες θα συνέχιζαν να υπάρχουν άσχετα με οιανδήποτε συμφωνία για νέες συνταγματικές ρυθμίσεις». «Ο Κληρίδης», σύμφωνα με την αναφορά του Χάρτμαν προς τον Κίσινγκερ, «αναγνώριζε το γεγονός αυτό και ήταν έτοιμος να δεχθεί μια λύση καντονοποίησης, υπό την προϋπόθεση ότι θα συνοδευόταν από την απομάκρυνση τουρκικών δυνάμεων».
Με βάση την αναφορά του Χάρτμαν, ο Σίσκο και οι συνεργάτες του Κίσινγκερ αποφάσισαν ότι «η ενισχυμένη θέση της Τουρκίας στην Κύπρο έδινε το κλειδί για τη λύση του προβλήματος. Υποστήριξαν ότι η προώρη απομάκρυνση των τουρκικών δυνάμεων δεν ήταν εφικτή, ούτε και υπέρ των αμερικανικών συμφερόντων. Η αποχώρηση των Τούρκων έπρεπε να είναι τμήμα μιας νέας ρύθμισης που θα διασφάλιζε στους Τουρκοκυπρίους μεγαλύτερη ασφάλεια και έλεγχο της μοίρας τους. Κατόπιν αυτού οι αξιωματούχοι πρότειναν στον υπουργό κ. Κίσινγκερ μια "ομόσπονδη" λύση, παραπλήσια με αυτήν που επεδίωκε η Τουρκία, με σταδιακή μείωση των τουρκικών δυνάμεων εφόσον η κατάσταση θα σταθεροποιείτο».
Πρόκειται για μια σαφή παραδοχή της ταύτισης αμερικανικών και τουρκικών συμφερόντων κατά την κρίση του 1974, η οποία όμως προκύπτει αυτή τη φορά από επίσημα * άκρως απόρρητα * αμερικανικά έγγραφα.
Είναι εξάλλου ενδιαφέρον το ότι η έκθεση αποκαλύπτει πως ο κ. Χάρτμαν προειδοποίησε στις 8 Αυγούστου τον τότε υπουργό Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας Τζέιμς Κάλαχαν ότι «πρέπει να σταματήσει η άσκηση τόσων πιέσεων στους Τούρκους στη Γενεύη, γιατί έπρεπε να δοθεί χρόνος στην Τουρκία να συνειδητοποιήσει πως η συμπεριφορά της δημιουργούσε πολιτικά προβλήματα».
* Η δεύτερη Γενεύη
Στις 27 Ιουλίου 1974 η CIA ενημέρωσε τους αρμόδιους αξιωματούχους πως το «αρχικό στρατιωτικό σχέδιο της Τουρκίας προέβλεπε επιχειρήσεις διάρκειας πέντε ημερών», ενώ οι Τούρκοι αξιωματικοί αναγκάστηκαν να σταματήσουν την τρίτη ημέρα λόγω της εκεχειρίας. Στις 9 Αυγούστου «οι Βρετανοί έδωσαν μια έκθεση μυστικής υπηρεσίας στους Αμερικανούς, η οποία έδειχνε ότι θα σημειωνόταν νέα τουρκική επίθεση, όχι αργότερα από τις 20 Αυγούστου, και επεσήμαινε την κατάσταση συναγερμού που επικρατούσε στην αεροπορική βάση Ινσιρλίκ». Ο αμερικανικός πρέσβης στην Αγκυρα Μακ Κόμπερ συναντήθηκε με τον τότε πρωθυπουργό της Τουρκίας Μπουλέντ Ετζεβίτ, ο οποίος τον διαβεβαίωσε ότι «η Τουρκία δεν προχωρούσε σε κλιμάκωση χωρίς να συμβουλευθεί τις ΗΠΑ».
Ο Ετζεβίτ είχε τέσσερις τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον κ. Κίσινγκερ στις 12 και 13 Αυγούστου, αλλά δεν πείσθηκε να μην προχωρήσει στη δεύτερη εισβολή. Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες φοβήθηκαν, προς στιγμήν, ελληνική επίθεση στη Θράκη. Οι ανησυχίες τους εξαλείφθηκαν όμως έπειτα από δηλώσεις που έκανε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στις 15 Αυγούστου.
Ο κ. Κίσινγκερ «προσφέρθηκε να μεσολαβήσει», σύμφωνα με την έκθεση, για την εξεύρεση λύσης. «Η ελληνική κυβέρνηση απέρριψε σχετικές προτάσεις... αποποιήθηκε ευγενικά πρόσκληση για επίσκεψη του Καραμανλή στην Ουάσιγκτον και αρνήθηκε κατηγορηματικά να επανέλθει στις διαπραγματεύσεις υπό την απειλή των τετελεσμένων που είχε επιβάλει η Τουρκία.
* «Διαβεβαιώσεις» και στάτους κβο
Η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποκαλύπτει ότι ο κ. Κίσινγκερ ζήτησε από τον κ. Ετζεβίτ να «δείξει ευαισθησία στις ελληνικές ανησυχίες και ευελιξία στο εδαφικό και στον αριθμό των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο». Ο αμερικανός υπουργός ισχυρίστηκε ότι «είχε διαβεβαιώσεις από τον Ετζεβίτ ότι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις δύο πλευρές ήταν διαπραγματεύσιμη και πως θα υλοποιούσε τη σταδιακή απομάκρυνση δυνάμεων».
Είκοσι τέσσερα χρόνια αργότερα η κατάσταση στην Κύπρο δεν έχει αλλάξει, ούτε στο εδαφικό ούτε βεβαίως ως προς τον αριθμό των δυνάμεων κατοχής. Η 23χρονη άκρως απόρρητη έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δείχνει άλλωστε, κατά τον πλέον ανάγλυφο τρόπο, ότι η Ουάσιγκτον ταυτίστηκε πλήρως με την Αγκυρα στην πολιτική της στο Κυπριακό, φτάνοντας στο σημείο να υιοθετήσει την άποψη ότι «η πρόωρη απομάκρυνση των τουρκικών δυνάμεων εισβολής... ήταν αντίθετη με τα αμερικανικά συμφέροντα!».
Το Βήμα
