Σχεδόν κάθε χρόνο εμφανίζονται στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης διάφορες λίστες κατάταξης των πανεπιστημίων παγκοσμίως από τις οποίες απουσιάζουν συνήθως τα ελληνικά πανεπιστήμια, οπότε κι αρχίζει το θάψιμο κι ο οικτιρμός. Κάποιες φορές και η αυτομαστίγωση.
Όσοι βρισκόμαστε μέσα στα πανεπιστήμια έχουμε ανάμεικτες εντυπώσεις. Όμως προτιμούμε να βλέπουμε το ποτήρι μισοάδειο κι όχι μισογεμάτο. Δηλ. προτιμούμε να επικεντρωνόμαστε στα αρνητικά και να αποσιωπούμε ή να μην εκτιμούμε θετικά τα όσα θετικά γίνονται στα ελληνικά πανεπιστήμια κι όσα απολαμβάνουμε.
Από την άλλη, για διάφορους λόγους, οι περισσότεροι όταν πηγαίνουμε σε πανεπιστήμια του εξωτερικού μπορεί να βλέπουμε παρόμοιες καταστάσεις, αλλά να μην κατακρίνουμε το ίδιο αρνητικά ή να μην τις θεωρούμε απαράδεκτες.
Τα ελληνικά πανεπιστήμια πάσχουν στην αξιολόγηση σε σχέση με πανεπιστήμια άλλων χωρών για τους εξής λόγους:
1. Δεν έχουν την αυτονομία που θα έπρεπε με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αναπτύσσουν δράσεις σε δείκτες οι οποίοι είναι σημαντικοί. Π.χ. ο νόμος για τα κληροδοτήματα χρονολογείται από την εποχή Μεταξά. Επομένως ένα πανεπιστήμιο δεν μπορεί να έχει αποθεματικά, διαθέσιμα, κλπ. Δεν μπορεί επίσης να έχει συνεργασίες με άλλους ιδιωτικούς φορείς, οι οποίοι να χρηματοδοτούν μέρος της έρευνας. Έτσι χάνουν επίσης μεγάλο έδαφος σε σχέση με άλλα πανεπιστήμια άλλων χωρών.
2. Υποδομές. Οι κτηριακές εγκαταστάσεις μετρούν πολύ, όχι μόνο οι βασικές, όπου δεν βλέπω να υπολείπονται τα ελληνικά πανεπιστήμια, αλλά σε εγκαταστάσεις έρευνας (π.χ. εργαστήρια με σταθερό προσωπικό και προυπολογισμό) και σε βοηθητικές για τους φοιτητές (π.χ. βιβλιοθήκες, αλλά όχι σπουδαστήρια, όπου τα πράγματα είναι ικανοποιητικά) αλλά και εστίες για τη στέγαση των φοιτητών.
3. Ένας τομέας όπου μέχρι τώρα ασκούσαν σημαντική αρνητική κριτική ήταν και η επιστημοσύνη του ερευνητικού προσωπικού των ελληνικών πανεπιστημίων. Είτε κατηγορούνταν ως τεμπέληδες, είτε ως απόντες από τη διεθνή βιβλιογραφία. Ο αντίλογος ήταν ότι εκτός από τις αγγλόφωνες ψώρες υπάρχει μια εγγενής δυσκολία για τους επιστήμονες όλων των υπόλοιπων χωρών να δημοσιεύσουν σε έγκριτα περιοδικά, διότι αυτοί που κάνουν τις λίστες είναι αυτοί που ελέγχουν τα περιοδικά, αλλά μπορούν να ελέγξουν μόνο τα αγγλόφωνα κι όχι όλη την παραγωγή. Έτσι π.χ. οι Ρώσοι κλπ. που έχουν τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία στην αεροδιαστημική απουσιάζουν από τις σχετικές λίστες, καθώς δεν εμφανίζονται σε αγγλόφωνα καταλογογραφημένα περιοδικά, αλλά σε δικά τους καθόλα αξιόλογα.
Όσοι βρισκόμαστε μέσα στα πανεπιστήμια έχουμε ανάμεικτες εντυπώσεις. Όμως προτιμούμε να βλέπουμε το ποτήρι μισοάδειο κι όχι μισογεμάτο. Δηλ. προτιμούμε να επικεντρωνόμαστε στα αρνητικά και να αποσιωπούμε ή να μην εκτιμούμε θετικά τα όσα θετικά γίνονται στα ελληνικά πανεπιστήμια κι όσα απολαμβάνουμε.
Από την άλλη, για διάφορους λόγους, οι περισσότεροι όταν πηγαίνουμε σε πανεπιστήμια του εξωτερικού μπορεί να βλέπουμε παρόμοιες καταστάσεις, αλλά να μην κατακρίνουμε το ίδιο αρνητικά ή να μην τις θεωρούμε απαράδεκτες.
Τα ελληνικά πανεπιστήμια πάσχουν στην αξιολόγηση σε σχέση με πανεπιστήμια άλλων χωρών για τους εξής λόγους:
1. Δεν έχουν την αυτονομία που θα έπρεπε με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αναπτύσσουν δράσεις σε δείκτες οι οποίοι είναι σημαντικοί. Π.χ. ο νόμος για τα κληροδοτήματα χρονολογείται από την εποχή Μεταξά. Επομένως ένα πανεπιστήμιο δεν μπορεί να έχει αποθεματικά, διαθέσιμα, κλπ. Δεν μπορεί επίσης να έχει συνεργασίες με άλλους ιδιωτικούς φορείς, οι οποίοι να χρηματοδοτούν μέρος της έρευνας. Έτσι χάνουν επίσης μεγάλο έδαφος σε σχέση με άλλα πανεπιστήμια άλλων χωρών.
2. Υποδομές. Οι κτηριακές εγκαταστάσεις μετρούν πολύ, όχι μόνο οι βασικές, όπου δεν βλέπω να υπολείπονται τα ελληνικά πανεπιστήμια, αλλά σε εγκαταστάσεις έρευνας (π.χ. εργαστήρια με σταθερό προσωπικό και προυπολογισμό) και σε βοηθητικές για τους φοιτητές (π.χ. βιβλιοθήκες, αλλά όχι σπουδαστήρια, όπου τα πράγματα είναι ικανοποιητικά) αλλά και εστίες για τη στέγαση των φοιτητών.
3. Ένας τομέας όπου μέχρι τώρα ασκούσαν σημαντική αρνητική κριτική ήταν και η επιστημοσύνη του ερευνητικού προσωπικού των ελληνικών πανεπιστημίων. Είτε κατηγορούνταν ως τεμπέληδες, είτε ως απόντες από τη διεθνή βιβλιογραφία. Ο αντίλογος ήταν ότι εκτός από τις αγγλόφωνες ψώρες υπάρχει μια εγγενής δυσκολία για τους επιστήμονες όλων των υπόλοιπων χωρών να δημοσιεύσουν σε έγκριτα περιοδικά, διότι αυτοί που κάνουν τις λίστες είναι αυτοί που ελέγχουν τα περιοδικά, αλλά μπορούν να ελέγξουν μόνο τα αγγλόφωνα κι όχι όλη την παραγωγή. Έτσι π.χ. οι Ρώσοι κλπ. που έχουν τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία στην αεροδιαστημική απουσιάζουν από τις σχετικές λίστες, καθώς δεν εμφανίζονται σε αγγλόφωνα καταλογογραφημένα περιοδικά, αλλά σε δικά τους καθόλα αξιόλογα.
