Συνέντευξη στον Αργύρη Παναγόπουλο
Στο ερώτημα «ή με τις τράπεζες ή με τους πολίτες» απαντήσαμε προχωρώντας στην απαλλοτρίωση των κατοικιών που έχουν κατασχέσει οι τράπεζες και την παράδοσή τους στους «νόμιμους» ιδιοκτήτες τους», τόνισε στην «Αυγή της Κυριακής» η Ελένα Κορτές, η υπουργός Οικονομίας και Κατοικίας της τοπικής κυβέρνησης της Ανδαλουσίας, με αρμοδιότητα στις υποδομές, τις μεταφορές και την αρχιτεκτονική.
«Την στιγμή που ένα μεγάλο κίνημα αντιδρά στις κατασχέσεις και οι πυροσβέστες της Μαδρίτης, της Βαρκελώνης και άλλων πόλεων αρνούνται να βοηθήσουν την αστυνομία να πετάξει τον κόσμο στους δρόμους η Ενωμένη Αριστερά της Ανδαλουσίας προώθησε ένα τοπικό νόμο που προστατεύει τους δανειολήπτες από τις αχόρταγες τράπεζες», συμπλήρωσε από τη Σεβίλλη η Ε. Κορτές, υπενθυμίζοντας ότι δεκάδες Ισπανών έχουν αυτοκτονήσει από τις αρχές του χρόνου και δεκάδες χιλιάδες οικογενειών βρέθηκαν στο δρόμο εξαιτίας των εξώσεων και των κατασχέσεων των κατοικιών τους, γιατί δεν μπορούσαν να πληρώσουν το ενοίκιο ή το δάνειο.
Η Ε. Κορτές είναι κοινωνιολόγος, από το 2003 έως το 2011 ήταν αντιδήμαρχος Παιδείας και εκπρόσωπος της Ενωμένης Αριστεράς στην Κόρδοβα. Είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής και υπεύθυνη Θεσμικής πολιτικής της Ενωμένης Αριστεράς Πράσινοι Διάσκεψη για την Ανδαλουσία IU LV-CA, του ενωτικού σχήματος της Ενωμένης Αριστεράς στη μεγαλύτερη ισπανική περιφέρεια, και συμμετέχει στην Κεντρική Επιτροπή του ΚΚ της Ανδαλουσίας, του ομόσπονδου τμήματος του ΚΚ της Ισπανίας.
* Η τοπική κυβέρνηση της Ανδαλουσίας εξέδωσε ένα διάταγμα με το οποίο εγκαινιάζει μια νέα εποχή στην αποκαλούμενη αγορά ακινήτων και τις σχέσεις του δημοσίου, των νοικοκυριών και των τραπεζών …
Το διάταγμα της τοπικής κυβέρνησης προβλέπει βασικά τέσσερα πράγματα. Πρώτον προσδιορίζει τι είναι μια άδεια κατοικία, για να προσπαθήσουμε να ρυθμίσουμε το πρόβλημα. Το δεύτερο προβλέπει τη δημιουργία μιας καταγραφής των άδειων κατοικιών. Από τα στοιχεία της κεντρικής κυβέρνησης και της στατιστικής υπηρεσίας ΙΝΕ ξέρουμε ότι υπάρχουν σήμερα 3,5 εκατ. άδειες κατοικίες στην Ισπανία, εκ των οποίων οι περίπου 640.000 βρίσκονται στην Ανδαλουσία. Την ίδια στιγμή δεν υπάρχει κανένας νόμος που να προσδιορίζει τι είναι μια άδεια κατοικία και δεν υπάρχει κανένας κατάλογος καταγραφής τους. Ξεκινάμε από τη βασική μας αντίληψη ότι η κατοικία αποτελεί ένα ανθρώπινο και καθολικό δικαίωμα και πως δεν αποτελεί απλώς ένα πάγιο χρηματοοικονομικού χαρακτήρα ή ένα αντικείμενο κερδοσκοπικών κινήσεων στα χέρια των εταιρειών του χρηματοοικονομικού τομέα. Με αυτή τη βάση αντιμετωπίζουμε την φούσκα των ακινήτων στην Ισπανία, όπου είδαμε την κατασκευή εκατομμυρίων κατοικιών όχι για να ικανοποιήσουν τις στεγαστικές ανάγκες και το δικαίωμα των ανθρώπων για μια στέγη, αλλά για να κερδοσκοπήσουν. Η κατοικία αποτέλεσε ένα επενδυτικό «προϊόν» στα χέρια των τραπεζών.
* Ένα «προϊόν» που προσέφερε τεράστια κέρδη στα τράπεζες και τους κατασκευαστές …
Αυτό ακριβώς προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε. Το άρθρο 33 του Συντάγματος αναγνωρίζει την ιδιωτική ιδιοκτησία και την κατοικία, αλλά αυτή περιορίζεται σε σχέση με την κοινωνική λειτουργία της κατοικίας. Δεν είναι λοιπόν δυνατόν να έχουμε στην Ανδαλουσία 640.000 άδειες κατοικίες και να αυξάνεται ο αριθμός των αστέγων. Αυτό σημαίνει ότι δεν σεβόμαστε το Σύνταγμα σε ό,τι αφορά την κοινωνική λειτουργία της κατοικίας.
Εμείς προσφέρουμε όλες τις νομικές εγγυήσεις στους ιδιοκτήτες των άδειων κατοικιών και τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα, τις τράπεζες, τις εταιρείες ακινήτων ή διαχείρισης παγίων και τα διάφορα ιδρύματα που έχουν στην κυριότητά τους άδειες κατοικίες, αλλά την ίδια στιγμή αρχίσαμε να επιβάλλουμε κυρώσεις στα νομικά πρόσωπα για να προχωρήσουν στην ενοικίαση των κατοικιών. Στα φυσικά πρόσωπα προσφέρουμε κίνητρα για να ενοικιάσουν τα άδεια σπίτια. Η κυβέρνηση της Ανδαλουσίας προσφέρει και ορισμένες εγγυήσεις στους ιδιοκτήτες, για παράδειγμα για την περίπτωση που ο ενοικιαστής δεν έχει να πληρώσει το ενοίκιο ή εάν δεν έχει να πληρώσει το στεγαστικό δάνειο αυτό να μετατραπεί σε ένα είδος ενοικίου, που θα είναι πολύ χαμηλότερο από τη δόση του στεγαστικού δανείου. Αυτό σημαίνει ότι για πρώτη φορά νομοθετούμε το δικαίωμα της κατοικίας διαμέσου του ενοικίου και όχι μόνο της ιδιοκτησίας.
* Υπάρχει βέβαια και το πρόβλημα των στεγαστικών δανείων και των υποθηκών που έβαζαν να υπογράψουν οι τράπεζες τους δανειολήπτες …
Στην Ισπανία είχαμε μια τεράστια απάτη με τις υποθήκες. Για το λόγο αυτό ο νόμος που ψηφίσαμε προβλέπει ότι τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα και τα μη φυσικά πρόσωπα θα πρέπει να δηλώνουν τις κατοικίες κοινωνικής προστασίας που αποτελούν τμήμα των παγίων τους, γιατί αυτές οι κατοικίες έχουν κατασκευαστεί με στόχο την κάλυψη κοινωνικών αναγκών και εκπίπτουν της «αγοράς». Με τον τρόπο αυτό θα ξέρουμε πόσες κατοικίες κοινωνικής προστασίας είναι άδειες. Γιατί εμείς εφαρμόζοντας το δικαίωμα στη στέγη θα προσπαθήσουμε να καλύψουμε τις ανάγκες των νοικοκυριών. Στην περίπτωση που δεν θα το κάνουν θα υποστούν κυρώσεις.
* Ο νόμος σας προβλέπει επίσης και την απαλλοτρίωση των κατασχεμένων κατοικιών από τις τράπεζες …
Αυτό αποτελεί το τέταρτο στοιχείο του νόμου. Η Ισπανία έγινε παγκοσμίως γνωστή για τις μαζικές εξώσεις των νοικοκυριών και τις κατασχέσεις κατοικιών, γιατί οι δανειολήπτες δεν μπορούν να πληρώσουν τα στεγαστικά τους δάνεια. Πληρώνουμε ένα βαρύ φόρο αίματος από τους συνανθρώπους μας που ωθούνται στην αυτοκτονία. Βιώνουμε μια δραματική κατάσταση. Το ίδιο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Λουξεμβούργου είπε ότι οι τράπεζες έβαζαν στους όρους των στεγαστικών δανείων αυθαίρετους όρους και πως οι όροι αυτοί εξανάγκαζαν τους ανθρώπους να έχουν ισόβια χρέη στις τράπεζες. Οι κεντρικές κυβερνήσεις του δικομματισμού, οι Σοσιαλιστές και το Λαϊκό Κόμμα, δεν έλαβαν κανένα μέτρο. Εμείς με βάση τις αρμοδιότητες που έχει η κυβέρνηση της Ανδαλουσίας και αυτές που μας προσφέρει το Σύνταγμα πήραμε τη απόφαση να προστατεύουμε τα νοικοκυριά απαλλοτριώνοντας πρόσκαιρα την χρήση των κατοικιών που έχουν κατασχέσει οι τράπεζες από τους δανειολήπτες που δεν μπορούν να πληρώσουν το στεγαστικό τους δάνειο. Πρέπει η κατοικία αυτή να κατοικείται από το άτομο που έχει στο όνομά του το στεγαστικό δάνειο. Στόχος μας είναι να προστατεύσουμε παράλληλα και την ψυχική κατάσταση των ανθρώπων από την πίεση των εξώσεων και των κατασχέσεων.
* Η διαμονή στις απαλλοτριωμένες κατοικίες έχει κάποιο κόστος;
Οι εργαζόμενοι, ο κόσμος που αντιμετωπίζει την κερδοσκοπία των τραπεζών και κατασκευαστών ζητά δικαιοσύνη. Δεν ζητάει προνόμια και ελεημοσύνη. Ο νόμος μας προβλέπει ότι τα νοικοκυριά, εάν έχουν, θα καταβάλλουν το 25% των εισοδημάτων τους για το κόστος της κατοικίας, γιατί προφανώς το να πάρεις νομικά την χρήση των κατοικιών από τις τράπεζες και να την αφήσεις για ένα διάστημα στους πραγματικούς τους ιδιοκτήτες έχει κάποιο κόστος. Με τον τρόπο αυτό θα βοηθήσουν οικονομικά και την κυβέρνηση της Ανδαλουσίας να αναλάβει το κόστος. Παράλληλα δεν είναι σωστό κάποιος να μην πληρώνει ένα τίμημα για κάτι που απολαμβάνει. Προσοχή όμως δεν βάζουμε ύψος στο τίμημα. Βάζουμε ένα ποσοστό, για να διευκολύνουμε όσο μπορούμε τα νοικοκυριά. Δεν δίνουμε τζάμπα σπίτια, απαλλοτριώνουμε την χρήση της κατοικίας υπέρ των νοικοκυριών. Κάτι που έχει ένα οικονομικό κόστος.
* Οι τράπεζες και η κεντρική κυβέρνηση του Ραχόι σας κήρυξαν έναν πραγματικό πόλεμο …
Η κυβέρνηση της Ανδαλουσίας έχει καθήκον να προστατεύσει τους πολίτες και τα νοικοκυριά αυτή τη δύσκολη περίοδο που ζούμε. Ορισμένες τράπεζες και η κεντρική κυβέρνηση αντέδρασαν, αλλά εμείς κερδίσαμε όλο τον κόσμο, τους απλούς πολίτες - και όχι μόνο της Ανδαλουσίας. Η κεντρική κυβέρνηση ψήφισε ένα νόμο για τις εξώσεις που δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα, Εμείς αντίθετα προχωρήσαμε σε μια τομή για την αντιμετώπισή του. Στην Ανδαλουσία όλες οι οικογένειες που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα στεγαστικά τους δάνεια μπορούν να καλυφθούν από το νόμο μας. Σήμερα έχουν κάποιο δίπλα τους και δεν είναι μόνες τους.
* Η κυβέρνηση του Ραχόι προσπάθησε να ανατρέψει την πρωτοβουλία σας χρησιμοποιώντας τις …Βρυξέλλες;
Φαίνεται ότι προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν την τρόικα που τους δάνεισε τα κεφάλαια για να σώσουν τις τράπεζες, εκμεταλλευόμενη το γεγονός της υπογραφής ενός είδος «Μνημονίου» για τα 100 δισ. ευρώ που εξασφάλισαν για τις τράπεζες. Ένα είδος «Μνημονίου» που από ότι φαίνεται έχει και μυστικούς όρους. Προς το παρόν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μάλλον θα αρκεστεί να ζητήσει περισσότερες πληροφορίες αποφεύγοντας να εμπλακεί. Εμείς πάντως εφαρμόζουμε ήδη το νόμο που ψηφίσαμε.
* Ποια είναι η αντίδραση του κόσμου …
Στην Ανδαλουσία ο κόσμος υιοθέτησε αμέσως το διάταγμα και το θεώρησε νόμο με όλη την κυριολεξία της λέξης. Υπάρχει σχεδόν μια ομόφωνη αποδοχή από την κοινωνία μας. Ακόμη και το Λαϊκό Κόμμα της Ανδαλουσίας δεν τόλμησε να ψηφίσει εναντίον του διατάγματος όταν ήρθε για ψήφιση στην τοπική βουλή. Έκαναν αποχή, γιατί φοβήθηκαν να βρεθούν αντιμέτωποι με το λαϊκό αίσθημα. Εμείς λέμε στον κόσμο ότι όπως η κατοικία πρέπει να έχει μια κοινωνική λειτουργία, έτσι και η πολιτική θα πρέπει να έχει μια κοινωνική λειτουργία.
* Με το νόμο αυτό δείξατε ότι στην εποχή της κρίσης μπορούν να εφαρμοστούν άλλου είδους πολιτικές. Την ίδια στιγμή η τοπική κυβέρνηση της Ανδαλουσίας δεν έχει προχωρήσει σε περικοπές στην Υγεία και την Παιδεία σε αντίθεση με τα σχέδια της κυβέρνησης Ραχόι
Αποδείξαμε ότι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις στην πολιτική των περικοπών, με άξονα την υπεράσπιση των δημοσίων υπηρεσιών και αγαθών, με άξονα την Υγεία, την Παιδεία και τις Κοινωνικές Υπηρεσίες. Κάναμε υποχρεωτικές περικοπές 250 εκατ. ευρώ, που μας επέβαλλε η κεντρική κυβέρνηση, χωρίς όμως να ιδιωτικοποιήσουμε ούτε μια υπηρεσία μας. Αποφύγαμε την παρέμβαση της κεντρικής κυβέρνησης, προωθώντας τη δική μας μείωση δαπανών, χωρίς να πειράξουμε την Υγεία, την Παιδεία και τις Κοινωνικές Υπηρεσίες. Ξέραμε τι θα γινόταν. Για το λόγο αυτό όταν συζητήσαμε με τους Σοσιαλιστικές για το σχηματισμό κοινής κυβέρνησης θέσαμε ουσιαστικά έναν και μόνο όρο: συζητάμε τα πάντα εκτός από περικοπές σε Υγεία, Παιδεία και Κοινωνικές Υπηρεσίες. Αποδείξαμε ότι μπορούμε να αποφύγουμε την απογύμνωση του Κοινωνικού Κράτους, τις ιδιωτικοποιήσεις και τη λεηλασία της δημόσιας περιουσίας.
* Το τελευταίο διάστημα είδαμε την «Άσπρη Παλίρροια» της Υγείας, την «Πράσινη Παλίρροια» της Παιδείας, τα συνδικάτα, τους Αγανακτισμένους να γεμίζουν τους δρόμους και τις πλατείες σας. Βλέπουμε την Ενωμένη Αριστερά να παγιώνει τις σχέσης της με την κοινωνία των πολιτών και να αυξάνεται διαρκώς η πρόσθεση ψήφου υπέρ της και να μειώνονται διαρκώς κα περισσότερο οι δυνάμεις του δικομματισμού …
Υπάρχει μια ένταση της κοινωνικής αντιπαράθεσης και της κοινωνικής αντίδρασης, γιατί τα μέτρα λιτότητας που εφαρμόστηκαν την τελευταία τριετία φαίνεται ότι εξάντλησαν την υπομονή πολλών. Η Ενωμένη Αριστερά και εμείς που συμμετέχουμε στην τοπική κυβέρνηση της Ανδαλουσίας προσπαθούμε να σταθεροποιήσουμε έναν διάλογο με οργανωμένα τμήματα της κοινωνίας και την Ενωμένη Αριστερά και στη συγκεκριμένη περίπτωση της Ανδαλουσίας με την τοπική κυβέρνηση που συμμετέχουμε. Πρέπει να υπάρξει ένας διάλογος και μια συνάντηση των κινημάτων με την Αριστερά. Ιδιαίτερα για εμάς που διοικούμε ένα μεγάλο τμήμα της χώρας είναι επιτακτική ανάγκη οι πολίτες να είναι πρωταγωνιστές της καθημερινότητας. Η Αριστερά πρέπει να είναι πρωταγωνιστής των αλλαγών, αλλά για να αναζωογονήσουμε μια πραγματικά κοινωνική δημοκρατία είναι απαραίτητη η λαϊκή συμμετοχή και συναίνεση.
Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα καταφέρουμε να έχουμε τον κοινωνικό έλεγχο της δημόσιας πολιτικής, των υπηρεσιών και των αγαθών. Στην Ανδαλουσία επεξεργαζόμαστε ένα νόμο λαϊκής συμμετοχής, που θα προβλέπει τις μορφές συμμετοχής του κόσμου, που θα καθορίζει τη λαϊκή ετυμηγορία με δημοψηφίσματα, ενώ παράλληλα προετοιμάζουμε και ένα νόμο για τη διαφάνεια.
Για την Ενωμένη Αριστερά είναι σημαντική η κατάρρευση του δικομματισμού. Ας μην ξεχνάμε ότι τα δύο πρώην μεγάλα κόμματα προχώρησαν από κοινού σε μια συνταγματική μεταρρύθμιση, αλλάζοντας το 135 άρθρο του Συντάγματος, για να διασφαλίσουν τις ξένες τράπεζες, κυρίως της γερμανικές και τις γαλλικές. Ο κόσμος έχει καταλάβει ότι ο δικομματισμός, με τις διαφορετικές κυβερνήσεις του Θαπατέρο και του Ραχόι, αποτελεί την εφαρμογή μιας ενιαίας πολιτικής, αυτής των περικοπών. Ο κόσμος έχει καταλάβει ότι μας οδήγησαν στην τρόικα και μας μετέτρεψαν σε ομήρους των μεγάλων συμφερόντων.
Οι δημοσκοπήσεις, παρόλες τις επιφυλάξεις που μπορεί να έχει κανείς, δείχνουν συνεχώς την κατάρρευση του δικομματισμού και την άνοδο της Ενωμένης Αριστεράς. Στο βαθμό που και εμείς έχουμε συνεισφέρει σε αυτή την αλλαγή πρέπει να πούμε ότι νοιώθουμε υπερήφανοι, γιατί ο κόσμος αναγνωρίζει και συμμετέχει στους κοινούς μας αγώνες.
Εξώσεις, κατασχέσεις και …άδεια σπίτια
Με την επιδείνωση της κρίσης από τις αρχές του έτους κατά μέσο όρο περίπου 500 νοικοκυριά χάνουν σε ημερήσια βάση το σπίτι τους, ενώ υπάρχουν 3,44 εκατ. άδειες κατοικίες, περίπου το 13,7% από τις 25,2 εκατ. κατοικίες που υπάρχουν στην Ισπανία, σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία της χώρας ΙΝΕ. Το 21,4% των άδειων κατοικιών είναι νεόδμητες, δηλαδή έχουν κατασκευαστεί την τελευταία 10ετία της κερδοσκοπικής φούσκας.
Μόνο το προηγούμενο έτος οι τράπεζες κατέσχεσαν 30.034 πρώτες κατοικίες, περίπου 115 την ημέρα ή μια κατοικία κάθε 13 λεπτά της ώρας, ενώ μαζί με τις δεύτερες κατοικίες οι κατασχέσεις φθάνουν τις 38.788. Ο αριθμός των διαδικασιών έξωσης έφθασε τις 65.778 το 2012, ενώ τουλάχιστον το 8% ή 65.778 από τα τουλάχιστον 800.000 στεγαστικά δάνεια της κερδοσκοπικής φούσκας είναι επισφαλή και αντιμετωπίζουν προβλήματα καταβολής των δόσεων.
Η τελευταία δημοσκόπηση
Η Ενωμένη Αριστερά έφθασε το Μάιο στο 16,6% και το μικρότερο κεντρώο κόμμα UPyD στο 13,1%, σύμφωνα με την πρόθεση ψήφου που κατέγραψε η τελευταία δημοσκόπηση της Metroscopia που δημοσιεύτηκε στην El Pais στις 12 Μαΐου του 2013. Τα δύο κόμματα σημειώνουν άνοδο περίπου 10% από τις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2013.
Το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι έχει καταρρεύσει στο 22,5%, από το 44,6% των εκλογών του Νοεμβρίου του 2011, υποχωρώντας κατά 2% σε σχέση με τη δημοσκόπηση του Απριλίου.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα υποχώρησε στο 20,2%, καταγράφοντας πτώση 0,6% σε σχέση με τη δημοσκόπηση του Μαΐου του 2012. Στην πράξη τα ποσοστά των δύο μεγαλυτέρων κομμάτων με το συνολικό 44,6% ξεπερνούν οριακά το ποσοστό με το οποίο το Λαϊκό Κόμματα κέρδισε τις εκλογές το 2011.
Το 77% των πολιτών απορρίπτει την πολιτική του Ραχόι, ενώ το 87% του ηγέτη του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ρουμπαλκάβα.
