ΔΙΧΑΖΕΙ ΤΙΣ ΕΛΙΤ ΤΗΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ ΑΥΤΟ ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ
Του Γ. ΔΕΛΑΣΤΙΚ*
Καθόλου δεν άρεσε στις ελίτ ΗΠΑ και Ευρώπης η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πορτογαλίας που έκρινε αντισυνταγματικά τέσσερα θεμελιώδη μέτρα που κατ' απαίτηση της τρόικας η δεξιά κυβέρνηση του Πέδρο Πάσους Κοέλιο είχε ενσωματώσει στον προϋπολογισμό του 2013. Τα μέτρα αυτά ήταν σημαντικά από οικονομική σκοπιά, αλλά ακόμη σοβαρότερα από πλευράς εργασιακών δικαιωμάτων και σχέσεων. Οι συνταγματικοί δικαστές της Λισαβόνας έκριναν παράνομη την απόφαση της κυβέρνησης να καταργήσει το επίδομα αδείας προς τους δημόσιους υπαλλήλους (14ος μισθός) να κόψει το αντίστοιχο δώρο προς τους συνταξιούχους του δημόσιου τομέα (πράγμα που ισοδυναμεί με μείωση της σύνταξής τους κατά 7% περίπου), να μειώσει τους μισθούς δασκάλων και καθηγητών και τις υποτροφίες επιστημόνων ερευνητών και τέλος να περικόψει το επίδομα ανεργίας και τα πάσης φύσεως προνοιακά επιδόματα με το πρόσχημα της επιβολής της γνωστής και σε μας δήθεν «εισφοράς αλληλεγγύης».
Με την περικοπή ενός μισθού από όλους τους δημοσίους υπαλλήλους και μιας σύνταξης από τους αντίστοιχους συνταξιούχους συν τις προαναφερθείσες μειώσεις μισθών στους εκπαιδευτικούς και τις περικοπές επιδομάτων, η δεξιά πορτογαλική κυβέρνηση προσδοκούσε να συγκεντρώσει 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ - το ένα τέταρτο των 5,3 δισ. ευρώ συνολικών μέτρων που προέβλεπε ο φετινός προϋπολογισμός της. Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου τίναξε στον αέρα μια σοβαρή συνιστώσα της αντιλαϊκή πολιτικής της. Καθόλου ασήμαντη δεν είναι αυτή η οικονομική πτυχή.
Εξαιρετική σημασία έχει και η απόκρουση της επίθεσης που αποσκοπούσε στην κατάργηση κοινωνικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, όπως το επίδομα αδείας. Το σοβαρότερο όλων όμως, το οποίο ανησύχησε όχι μόνο τους Γερμανούς αλλά και τους Αγγλους και τους Αμερικανούς, ήταν κάτι πολύ βαθύτερο: ο βαθύτατος πολιτικός διχασμός της πολιτικής ελίτ της Πορτογαλίας που αποκαλύφθηκε με την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, πίσω από τον οποίο κρύβεται ο διχασμός και της οικονομικής ελίτ. Οταν ένας πυλώνας του συστήματος που είναι η Δικαιοσύνη, στην περίπτωση αυτή εκπροσωπούμενη από το Συνταγματικό Δικαστήριο, αναιρεί ουσιώδεις παραμέτρους της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης, του θεμελιωδέστερου δηλαδή πυλώνα της εξουσίας, τα πράγματα είναι σοβαρά γιατί σηματοδοτούν θεσμική σύγκρουση.
Το εύρος και το βάθος της θεσμικής κρίσης γίνονται αντιληπτά στις πλήρεις διαστάσεις τους όταν υπογραμμιστεί μια «λεπτομέρεια» σχεδόν παντελώς άγνωστη στους Ελληνες: επικεφαλής αυτών που έκαναν την προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο ήταν ο... Πρόεδρος της Δημοκρατίας!!! Οταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προσφεύγει στο Συνταγματικό Δικαστήριο εναντίον της κυβέρνησης της χώρας, είναι προφανές ότι η πολιτική και θεσμική κρίση έχει προσλάβει τεράστιες διαστάσεις. «Με πρωτοβουλία μου το Συνταγματικό Δικαστήριο θα κληθεί να αποφασίσει αν ο προϋπολογισμός είναι σύμφωνος με το Σύνταγμα της χώρας. Ο προϋπολογισμός δεν αντιμετωπίζει δίκαια τους πολίτες, πλήττοντας μερικούς περισσότερο από άλλους.
Το εξωτερικό χρέος της χώρας δεν είναι βιώσιμο» είχε διακηρύξει ο πρόεδρος Ανιμπαλ Καβάκο Σίλβα στο πρωτοχρονιάτικο διάγγελμά του. Υπάρχει μια ακόμη «λεπτομέρεια» η οποία είναι συγκλονιστική από πολιτική σκοπιά: Τόσο ο πρόεδρος Καβάκο Σίλβα όσο και ο πρωθυπουργός Πέδρο Κοέλιο είναι και οι δύο... δεξιοί! Προέρχονται από το ίδιο κόμμα! Ο Καβάκο Σίλβα μάλιστα υπήρξε ο μακροβιότερος πρωθυπουργός της Πορτογαλίας μετά τη δικτατορία των Σαλαζάρ και Καετάνο. Οταν λοιπόν ο πρωθυπουργός Κοέλιο ηγείται της γερμανόδουλης πτέρυγας και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Σίλβα της αντιγερμανικής πτέρυγας του ίδιου κόμματος της Δεξιάς, το λιγότερο που μπορεί να πει κανείς είναι ότι η πορτογαλική κρίση είναι βαθύτατη και ότι η αστική τάξη της χώρας και το πολιτικό της προσωπικό είναι σοβαρότατα διχασμένοι.
Ο διχασμός αυτός αντανακλάται σε πολιτικό επίπεδο και από το γεγονός ότι το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το οποίο υπήγαγε την Πορτογαλία υπό καθεστώς Μνημονίου, αφού καθαίρεσε τον μνημονιακό ηγέτη του και τέως πρωθυπουργό Ζοζέ Σόκρατες, πέρασε πλέον στην αντιμνημονιακή αντιπολίτευση. Ο νέος ηγέτης του κόμματος Αντόνιου Ζοζέ Σεγούρου, συνομιλώντας με τη γαλλική εφημερίδα «Λε Μοντ», κατηγόρησε την πορτογαλική κυβέρνηση ως υποτελή στη Γερμανία και ισχυρίστηκε ότι αυτοί που πραγματικά κυβερνούν στη Λισαβόνα είναι η Ανγκελα Μέρκελ και ο Ολι Ρεν. Είναι προφανές ότι η κρίση στην Πορτογαλία θα έχει ενδιαφέρουσα συνέχεια.
