- 17 June 2009
- 3,594
Αν ο Volker Bertelmann ήταν ένα καλό και υπάκουο αγόρι, στη μικρή πόλη του Ferndorf που μεγάλωνε, εκεί πίσω στις αρχές των σέβεντις , θα είχε μείνει ένας καλός και υπάκουος μαθητής, πιστός στον Chopin και τον Schumann, και η ζωή του θα κυλούσε αρμονικά και ήρεμα δίνοντας κονσέρτα για πιάνο ανά τον κόσμο ή, αν ήταν αρκετά καλός προτεστάντης, παίζοντας πιάνο σε επιφανείς καθεδρικούς ναούς κατά τη διάρκεια κατανυκτικών λειτουργιών.
Ο Bertelmann όμως δεν ήταν ένα καλό και υπάκουο αγόρι, αλλά ένα αγόρι με ανήσυχο πνεύμα. Πιθανόν και με «κακές παρέες», για παράδειγμα τον πανταχού παρόντα ( κάνοντας engineering στους Salt ‛n’ Pepa - The Cure - Queen Latifah, ακόμη και τον Vangelis) Adam Fuest . Ο πρώτος που το κατάλαβε αυτό ήταν το Bechstein του, όταν ‛χορτασμένος’ από τους ''απελπιστικά κοινότυπους'' ήχους του φίλου του, αποφάσισε να πειραματισθεί, τοποθετώντας παράξενα αντικείμενα - φύλλα αλουμινόχαρτο, μέταλλο, ξύλο, γυαλί, ακόμη και χαρτί - ανάμεσα στις χορδές και τα hammers του .
Για όσους πιστεύουν ότι ο όρος αυτοσχεδιασμός σημαίνει να παίζεις ότι σου έρθει εκείνη τη στιγμή και ο όρος πειραματισμός να κάνεις ιδιόρρυθμες αλχημείες με τις νότες, το prepared piano αποτελεί μια ακόμη διάψευση.
Διότι Απαιτεί. Απαιτεί πολύπλοκη και ιδιαίτερη προετοιμασία, αυστηρή πειθαρχία, επιβολή στην αστείρευτη φαντασία του πιανίστα.
Τα αντικείμενα, παραμένουν στο πιάνο σε όλη τη διάρκεια του έργου και κατά συνέπεια το clavier απαιτεί ένα πολύ αυστηρό πλάνο, όσο αντιφατικό κι αν ακούγεται αυτό - θέλω να πω γιατί να δημιουργήσεις κάτι τόσο αυστηρό, ενώ προσπαθείς να ξεφύγεις από την αυστηρότητα;
Η πρώτη σκέψη, βλέποντας το εξώφυλλο του ''Abandoned City'' είναι ότι πρόκειται για έναν δίσκο με καθαρά urban ήχο:
Γκρίζο τοπίο. Ένα εγκαταλελειμένο κτίριο, μια μισοτελειωμένη οικοδομή. Το μυαλό άθελα φεύγει σε εικόνες που αντικρύζουμε στη δική μας καθημερινότητα και με δυσκολία το επαναφέρω εντός θέματος. Λοιπόν όχι. Το αστικό τοπίο είναι μόνο στο εξώφυλο και στις αιτίες που οδήγησαν τον Ηauschka στη σύνθεσή του. Κάθε κομμάτι και μια πόλη. Εγκαταλελειμένη. Σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ερημωμένη ή ερειπωμένη η κάθε μια για τους δικούς της λόγους. Φυσικές καταστροφές, πυρηνικά ατυχήματα, υπερφυσικά φαινόμενα, αλλά:
Η κλασσική παιδεία του Hauschka, σε συνδυασμό με το φιλέρευνο πνεύμα του, ανατρέπουν τόσο εύκολα συμπεράσματα.
Ο δίσκος διαπνέεται από χιλιάδες αδιάλειπτα παλλόμενα ηχοχρώματα, τα όριά του ακροβατούν ανάμεσα στην μελαγχολία μιας σκοτεινιασμένης θάλασσας και την εξωτική ομορφιά της παραλίας της Ipanema, ο θόρυβος διανθίζεται από παιχνιδιάρικες αναλαμπές techno και διάσπαρτα pizzicati, φόρος τιμής στην αρχέγονη επιρροή.
Το αποτέλεσμα είναι αντιφατικά αναζωογονητικό.
Σε μια δεύτερη ανάγνωση μου φαίνεται απόλυτα φυσιολογικό.
Το Abandoned City γράφτηκε λίγο μετά τη γέννηση του πρώτου του γιού!
Ο ήχος του, είναι η απόλυτα φυσιολογική εξέλιξή του, ένα ταξίδι με αφετηρία το ‛’πρώτο’’ του (όσον αφορά τη χρήση του)The Prepared Piano του 2005 - ένα υπέροχο δείγμα αυτοσχεδιαστικής έμπνευσης - και δια μέσου της εξωτερίκευσης παιδικών αναμνήσεων με το τρυφερό κι εκλεπτυσμένο Ferndorf του 2008, της ‛ηλεκτροτέκνο’ ανησυχίας του με το Salon des Amateurs του 2011, απόσταγμα συνεργασίας με κλασσικούς τσελίστες και βιολονίστες ή σύγχρονους εξερευνητές των παγωμένων ηλεκτρονικών ήχων, και ηλιοκαμένους Καλιφορνέζους ντράμερς.
Ο Ηauschka δεν ήταν αυτός που καθιέρωσε τον όρο prepared piano. Η τιμή ανήκει στον John Cage αν δεν απατώμαι.
Eίναι όμως ίσως ο κυριότερος εκφραστής του στον 21[SUP]ο[/SUP] αιώνα, και, όντας ταυτόχρονα πειραματικός και εκλεπτυσμένος - υπακούοντας σε μια διαφορετική φιλοσοφία που αμφισβητεί κάθε κατεστημένη αντίληψη για την σύνθεση και αναδύει μια δυναμική στη σχέση μεταξύ του ακροατή και του έργου - διεκδικεί επάξια μια θέση στο στερέωμα των μεγάλων πειραματιστών, όπως ο Erik Satie, ο Henry Cowell, ο Christian Wolff, ο Max Richter.
Ο Bertelmann όμως δεν ήταν ένα καλό και υπάκουο αγόρι, αλλά ένα αγόρι με ανήσυχο πνεύμα. Πιθανόν και με «κακές παρέες», για παράδειγμα τον πανταχού παρόντα ( κάνοντας engineering στους Salt ‛n’ Pepa - The Cure - Queen Latifah, ακόμη και τον Vangelis) Adam Fuest . Ο πρώτος που το κατάλαβε αυτό ήταν το Bechstein του, όταν ‛χορτασμένος’ από τους ''απελπιστικά κοινότυπους'' ήχους του φίλου του, αποφάσισε να πειραματισθεί, τοποθετώντας παράξενα αντικείμενα - φύλλα αλουμινόχαρτο, μέταλλο, ξύλο, γυαλί, ακόμη και χαρτί - ανάμεσα στις χορδές και τα hammers του .
Για όσους πιστεύουν ότι ο όρος αυτοσχεδιασμός σημαίνει να παίζεις ότι σου έρθει εκείνη τη στιγμή και ο όρος πειραματισμός να κάνεις ιδιόρρυθμες αλχημείες με τις νότες, το prepared piano αποτελεί μια ακόμη διάψευση.
Διότι Απαιτεί. Απαιτεί πολύπλοκη και ιδιαίτερη προετοιμασία, αυστηρή πειθαρχία, επιβολή στην αστείρευτη φαντασία του πιανίστα.
Τα αντικείμενα, παραμένουν στο πιάνο σε όλη τη διάρκεια του έργου και κατά συνέπεια το clavier απαιτεί ένα πολύ αυστηρό πλάνο, όσο αντιφατικό κι αν ακούγεται αυτό - θέλω να πω γιατί να δημιουργήσεις κάτι τόσο αυστηρό, ενώ προσπαθείς να ξεφύγεις από την αυστηρότητα;
Η πρώτη σκέψη, βλέποντας το εξώφυλλο του ''Abandoned City'' είναι ότι πρόκειται για έναν δίσκο με καθαρά urban ήχο:
Γκρίζο τοπίο. Ένα εγκαταλελειμένο κτίριο, μια μισοτελειωμένη οικοδομή. Το μυαλό άθελα φεύγει σε εικόνες που αντικρύζουμε στη δική μας καθημερινότητα και με δυσκολία το επαναφέρω εντός θέματος. Λοιπόν όχι. Το αστικό τοπίο είναι μόνο στο εξώφυλο και στις αιτίες που οδήγησαν τον Ηauschka στη σύνθεσή του. Κάθε κομμάτι και μια πόλη. Εγκαταλελειμένη. Σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ερημωμένη ή ερειπωμένη η κάθε μια για τους δικούς της λόγους. Φυσικές καταστροφές, πυρηνικά ατυχήματα, υπερφυσικά φαινόμενα, αλλά:
Η κλασσική παιδεία του Hauschka, σε συνδυασμό με το φιλέρευνο πνεύμα του, ανατρέπουν τόσο εύκολα συμπεράσματα.
Ο δίσκος διαπνέεται από χιλιάδες αδιάλειπτα παλλόμενα ηχοχρώματα, τα όριά του ακροβατούν ανάμεσα στην μελαγχολία μιας σκοτεινιασμένης θάλασσας και την εξωτική ομορφιά της παραλίας της Ipanema, ο θόρυβος διανθίζεται από παιχνιδιάρικες αναλαμπές techno και διάσπαρτα pizzicati, φόρος τιμής στην αρχέγονη επιρροή.
Το αποτέλεσμα είναι αντιφατικά αναζωογονητικό.
Σε μια δεύτερη ανάγνωση μου φαίνεται απόλυτα φυσιολογικό.
Το Abandoned City γράφτηκε λίγο μετά τη γέννηση του πρώτου του γιού!
Ο ήχος του, είναι η απόλυτα φυσιολογική εξέλιξή του, ένα ταξίδι με αφετηρία το ‛’πρώτο’’ του (όσον αφορά τη χρήση του)The Prepared Piano του 2005 - ένα υπέροχο δείγμα αυτοσχεδιαστικής έμπνευσης - και δια μέσου της εξωτερίκευσης παιδικών αναμνήσεων με το τρυφερό κι εκλεπτυσμένο Ferndorf του 2008, της ‛ηλεκτροτέκνο’ ανησυχίας του με το Salon des Amateurs του 2011, απόσταγμα συνεργασίας με κλασσικούς τσελίστες και βιολονίστες ή σύγχρονους εξερευνητές των παγωμένων ηλεκτρονικών ήχων, και ηλιοκαμένους Καλιφορνέζους ντράμερς.
Ο Ηauschka δεν ήταν αυτός που καθιέρωσε τον όρο prepared piano. Η τιμή ανήκει στον John Cage αν δεν απατώμαι.
Eίναι όμως ίσως ο κυριότερος εκφραστής του στον 21[SUP]ο[/SUP] αιώνα, και, όντας ταυτόχρονα πειραματικός και εκλεπτυσμένος - υπακούοντας σε μια διαφορετική φιλοσοφία που αμφισβητεί κάθε κατεστημένη αντίληψη για την σύνθεση και αναδύει μια δυναμική στη σχέση μεταξύ του ακροατή και του έργου - διεκδικεί επάξια μια θέση στο στερέωμα των μεγάλων πειραματιστών, όπως ο Erik Satie, ο Henry Cowell, ο Christian Wolff, ο Max Richter.
