Photography basics
Καλημερα. Σκεφτηκα να ξεκινησουμε ενα νημα,με σκοπο να επεξηγησουμε καποια βασικα πραματα που πρεπει να γνωριζουν ολοι οσοι θελουν να ασχοληθουν με το χομπι της φωτογραφιας.
Θα ξεκινησω με την εκθεση. Οταν καταρχην λεμε εκθεση,αναφερομαστε στη φωτεινοτητα μιας φωτογραφιας.Μια φωτογραφια,χονδρικα μιλωντας,μπορει να βγει υποεκτεθημενη(πιο σκοτεινη απο το κανονικο),κανονικα εκτεθημενη η υπερεκτεθημενη(πιο φωτεινη απ'οτι πρεπει) Βεβαια το τι φωτεινοτητα ταιριαζει σε καθε φωτογραφια ειναι αναλογα και με το θεμα κτλ,απλα καταλαβαινετε οτι καθε φωτογραφια πανω κατω πρεπει να εχει μια φωτεινοτητα που να ταιριαζει στο θεμα,και να μην ειναι αισθητα σκοτεινοτερη η φωτεινοτερη απο το κανονικο.
Η εκθεση λοιπον,εξαρταται απο την ταχυτητα κλειστρου,το διαφραγμα,και την ευαισθησια ISO του αισθητηρα(η του φιλμ).Αυτοι οι τρεις παραγοντες καθοριζουν το "φως" στη φωτογραφια μας,να το πω ετσι με απλα λογια.
Για να δουμε εναν εναν αυτους τους παραγοντες λοιπον,καθως εκτος του φωτος,καθοριζουν και καποια αλλα πραματα οπως θα δουμε.
ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΚΛΕΙΣΤΡΟΥ
Το κλειστρο,ειναι ας πουμε κατι σα μια πορτουλα,ενα παραθυρο μπροστα απο τον αισθητηρα η το φιλμ,που ανοιγει και κλεινει για να περασει η εικονα,το φως ουσιαστικα,πανω στη φωτοευαισθητη επιφανεια(αισθητηρας η φιλμ) Ο χρονος λοιπον που το κλειστρο μενει ανοικτο για να περασει το φως,λεγεται ταχυτητα κλειστρου. Η ταχυτητα κλειστρου μπορει να ειναι απο πολυ αργη/αργη(30 sec,15 sec,10 sec,1 sec,1/4 sec,1/8 κτλ.),εως και γρηγορη/πολυ γρηγορη(1/100,1/500,1/1000 sec κτλ)
Οσο πιο αργη ειναι η ταχυτητα,τοσο πιο πολυ φως περναει,ενω αν ειναι πιο μεγαλη,περναει λιγοτερο φως. Εκτος ομως απο αυτο,η ταχυτητα κλειστρου μπορει να εχει και καποια αλλα αποτελεσματα στη φωτογραφια μας.Για παραδειγμα με πιο αργη ταχυτητα,τα αντικειμενα,ζωα,ανθρωποι κτλ που κουνιουνται,θα βγουν φλου,θολα(Αυτο μπορουμε να το εκμεταλευτουμε δημιουργικα καποιες φορες). Επισης με μια αργη ταχυτητα,ειναι δυσκολο να βγαλουμε στο χερι φωτογραφιες,γιατι βγαινουν κουνημενες και θολες.Με μια ταχυτητα 1/8,1/4 sec πχ,ειναι δυσκολο να πετυχουμε σταθερη φωτο,ειδικα αν χρησιμοποιουμε και πιο μεγαλα ζουμ.Ο σταθεροποιητης(στο φακο η στη μηχανη) βοηθαει λιγο σε αυτες τις περιπτωσεις καποιες φορες.Αν ομως η ταχυτητα πεσει πολυ,τοτε χρειαζομαστε τριποδο,η καπως να στερεοσουμε τη μηχανη.
Αν η ταχυτητα γινει πιο γρηγορη,τοτε ο κινδυνος να βγει κουνημενη η φωτο μειωνεται η και εξαλειφεται τελειως σε υψηλες ταχυτητες,και οτι κινηται στο καδρο μας "παγωνει".
ΔΙΑΦΡΑΓΜΑ
Το διαφραγμα ειναι ενα ανοιγμα στο φακο μεσα,το οποιο ανοιγει και κλεινει,με κατι λεπιδες. Οταν το διαφραγμα ειναι ανοιχτο(μικρα f no,πχ f1.8,f2.8 κτλ)τοτε περναει περισσοτερο φως,ενω οταν κλεινει(f5,6,f 8,f11,f20 κτλ)τοτε μειωνεται το φως που περναει μεσα απο το φακο.
Αλλα και εδω,δεν επηρεαζεται μονο η ποσοτητα του φωτος οταν μεταβαλλεται το διαφραγμα.Αλλαζει και το βαθος πεδιου,δηλαδη η αποσταση μπροστα και πισω απο το σημειο που εχουμε εστιασει,οπου ειναι εστιασμενη η φωτογραφια μας.Οταν το διαφραγμα ειναι ανοικτο,το βαθος πεδιου μικραινει,ενω οταν κλεινει,το βαθος πεδιου μεγαλωνει.(το βαθος πεδιου εξαρταται και απο αλλους παραγοντες οπως την εστιακη αποσταση του φακου,την αποσταση του θεματος απο τη μηχανη κτλ,θα τα δουμε αργοτερα.)
Ετσι εχουμε για το διαφραγμα: Ανοικτο διαφραγμα(μικρο f no)-περισσοτερο φως,μικροτερο βαθος πεδιου. Κλειστο διαφραγμα(μεγαλο f no)-λιγοτερο φως,μεγαλητερο βαθος πεδιου.
ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ISO. Ειναι το ποσο ευαισθητος ειναι ο αισθητηρας της ψηφιακης μηχανης η το φιλμ στο φως. Στα μικροτερα ISO πχ 100,200 εχουμε λιγοτερη ευαισθησια στο φως αλλα και πιο καθαρη εικονα με λιγοτερο ψηφιακο θορυβο(ανεπιθιμητοι κοκκοι μονοχρωματικης φυσης η και χρωματως μπλε/μωβ κοκκινοπου κτλ) Στα μεγαλητερα ISO εχουμε περισσοτερη ευαισθησια στο φως,αλλα δυστυχως και περισσοτερο ψηφιακο θορυβο.
Ειδαμε λοιπον οτι αυτοι οι τρεις παραγοντες επηρεαζουν το φως στην τελικη φωτογραφια μας,αλλα και αλλα πραματα οπως ειδαμε πιο πανω.
AUTO:
Οταν χρησιμοποιουμε τη μηχανη μας στο auto,τοτε η μηχανη μας φωτομετρει και επιλεγει αυτοματα τα παντα,και μπορει το τελικο αποτελεσμα να μην ειναι αυτο που θελουμε.
PROGRAM(P):
Σε αυτη την επιλογη η μηχανη επιλεγει την ταχυτητα κλειστρου και το διαφραγμα,ενω μας δινει την επιλογη να επιλεξουμε το ISO,ενω αν δε συμφωνουμε με το φωτομετρο της μηχανης,μπορουμε να χρησιμοποιησουμε την αντισταθμιση εκθεσης.Αν μειωσουμε λοιπον(-)για να πετυχουμε πιο σκοτεινο αποτελεσμα,η μηχανη θα ρυθμισει αυτοματως κλειστρο και διαφραγμα ωστε να μπει λιγοτερο φως,ενω αν αυξησουμε(+),τοτε θα πειραξει παλι τα κλειστρο και το διαφραγμα ωστε να μπει περισσοτερο φως.
APERTURE PRIORITY(Av η A)
Σε αυτη την επιλογη,μπουρουμε να επιλεξουμε το διαφραγμα,και το iso,και η μηχανη επιλεγει την ταχυτητα κλειστρου.Αν δε συμφωνουμε με τη φωτομετρηση,μπορουμε οπως και πριν,να χρησιμοποιησουμε exposure compensation,την αντισταθμιση εκθεσης δηλαδη.Αν θελουμε πιο σκοτεινο αποτελεσμα μειωνουμε(-)και η μηχανη στην ουσια μεγαλωνει την ταχυτητα κλειστρου για να μπει λιγοτερο φως.Αν θελουμε πιο φωτεινη εικονα,αυξανουμε(+)την εκθεση και η μηχανη μειωνει την ταχυτητα ετσι ωστε να μπει περισσοτερο φως.
SHUTTER PRIORITY(Tv η S)
Σε αυτο το προγραμμα,μπορουμε να επιλεξουμε εμεις την ταχυτητα κλειστρου που θελουμε και το iso,και η μηχανη θα επιλεξει διαφραγμα.Αν δε συμφωνουμε με τη φωτεινοτητα,χρησιμοποιουμε παλι την αντισταθμιση εκθεσης.Αν θελουμε πιο σκοτεινη φωτο,μειωνουμε αναλογα(-)και η μηχανη ουσιαστικα κλεινει το διαφραγμα ωστε να μπει λιγοτερο φως.Αν θελουμε πιο φωτεινη εικονα,αυξανουμε(+)και η μηχανη θα ανοιξει αναλογως το διαφραγμα ωστε να μπει φως.
MANUAL
Εδω τα ρυθμιζουμε εμεις ολα,και την ταχυτητα κλειστρου,και το διαφραγμα,και το iso οσον αφορα την εκθεση.
Οταν δουλευουμε με compact,μια καλη επιλογη ειναι το Program,διοτι σε αυτο η μηχανη θα ρυθμισει αυτοματως το πιο ανοιχτο δυνατον διαφραγμα(το βαθος πεδιου στις κομπακτ δεν αλλαζει σχεδον καθολου ανοικτο/κλειστο να ειναι το διαφραγμα),για να εχουμε και μια πιο μεγαλη ταχυτητα κλειστρου ωστε να μη βγαινει κουνημενη η φωτο οσο ειναι δυνατον,ενω μπορουμε να ρυθμισουμε εμεις και την αντισταθμιση εκθεσης αν δε συμφωνουμε με τη φωτεινοτητα,και φυσικα και το iso για να μην εχουμε πολυ θορυβο.
Στις slr βεβαια,οπου το βαθος πεδιου γενικα ειναι αισθητα ως πολυ μικροτερο(θα εξηγησουμε αλλη στιγμη γιατι),το program ενδεχεται να μας δωσει πολλες φορες ανοικτο διαφραγμα ωστε να πετυχει μια πιο υψηλη ταχυτητα,με αποτελεσμα εξαιτιας του ανοικτου διαφραγματος να μειωθει το βαθος πεδιου σε μια φωτο οπου θα πρεπει κανονικα να ειχαμε μεγαλητερο βαθος πεδιου. Ετσι συστηνεται στις slr να δουλευετε καλητερα με την προτεραιοτητα διαφραγματος η το manual,για να εχετε ελεγχο του βαθους πεδιου.
Να πουμε τωρα δυο πραματα για το τι ειναι τα "στοπ". Οπως ειδαμε πιο πανω η εκθεση(φωτεινοτητα)μιας φωτογραφιας εξαρταται απο την ταχυτητα κλειστρου,το διαφραγμα και το ISO.Αυτα αναλογα πως τα ρυθμιζουμε,αφηνουν λιγοτερο η περισσοτερο φως να περασει στην φωτογραφια μας.
Οταν λεμε ενα στοπ,εννοουμε οτι αν εχουμε μια ποσοτητα φωτος,ενα στοπ λιγοτερο ειναι η μιση ποσοτητα φωτος,ενω ενα στοπ περισσοτερο ειναι η διπλασια.
Για παραδειγμα απο κατω,εχουμε το διαφραγμα να κλεινει 1 στοπ,δηλαδη περναει η μιση ποσοτητα φωτος απο την αρχικη.Σε παρενθεση ειναι τα βηματα 1/3 στοπ που συναντιουνται συνηθως στις μηχανες. f5.0(f5.6,f6.3)f7.1 Δηλαδη κλεισαμε το διαφραγμα ενα στοπ(απο το 5.0 στο 7.1),με αποτελεσμα να περασει η μιση ποσοτητα φωτος απο το φακο απο το αρχικο που ηταν 5.0.Αν απο το 7.1 ανοιγαμε 1 στοπ,δηλαδη f5.0,τοτε θα περνουσε η διπλασια ποσοτητα φωτος.
Παραδειγμα με την ταχυτητα κλειστρου. 1/20 sec(1/25,1/30)1/40
Εδω αυξησαμε,ανεβασαμε την ταχυτητα κατα ενα στοπ,με αποτελεσμα να περναει και απο εδω το μισο φως απ'οτι αρχικα.Αν και παλι απο το 1/40 πηγαιναμε στο 1/20 τοτε ειχαμε 1 στοπ πιο φωτεινη εικονα,δηλαδα διπλασιο φως απο το 1/40.
Το ιδιο και με το iso ISO 100 - ISO 200
τωρα με το iso 200 περναει το διπλασιο φως απ'οτι στο 100(εδω συνηθως στις μηχανες δεν εχουμε βηματα του 1/3,αν και καποιες slr εχουν)Ανεβασαμε ενα στοπ το iso.Αν ειχαμε 200 και πηγαιναμε 100,τοτε μειωναμε ενα στοπ και ειχαμε το μισο φως απο'τι στο 200. Ετσι αναλογα το θεμα μας,τις φωτιστικες συνθηκες,τι θελουμε να πετυχουμε κτλ παιζουμε.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ. Εστω οτι εχουμε μια σωστη εκθεση με 1/100 ταχυτητα,f3.5 διαφραγμα και 100 iso.Εμεις ομως θελουμε να πετυχουμε μεγαλητερο βαθος πεδιου στη φωτογραφια μας(να ειναι πιο καλα εστιασμενη μπροστα και πισω απο το σημειο εστιασης)και πρεπει να κλεισουμε σε f7.1,δηλαδη δυο στοπ.
f3.5(f4.0,f4,5)f5.0(f5.6,f6.3)f7.1
Αν το κανουμε αυτο χωρις να κανουμε τιποτα αλλο,η φωτογραφια θα υποεκτεθει 2 στοπ. και θα βγει σκοτεινη Ετσι,πρεπει να πειραξουμε κατι απο τα αλλα δυο.Αν δε θελουμε να πεσει η ταχυτητα μας καθολου,πρεπει να ανεβασουμε το iso δυο στοπ να παει στο 400,για να αντισταθμισουμε το φως που χαθηκε με το κλεισιμο του διαφραγματος πριν.
Αν δε θελουμε να ανεβασουμε iso,μπορουμε ενναλακτικα να μειωσουμε την ταχυτητα 2 στοπ,να παει δηλαδη στο 1/25 και να παρουμε το χαμενο φως απο εκει.
Μια τριτη λυση ειναι να ανεβασουμε το iso 1 στοπ,στο 200,και να κατεβασουμε την ταχυτητα και αυτη ενα,δηλαδη στο 1/50,ωστε να παρουμε ενναλακτικα με αυτον τον τροπο το χαμενο φως απο τα 2 στοπ που κλεισαμε το διαφραγμα αρχικα.
