Ο Πετρος Κωστοπουλος. αναλύει τις ελληνικές διακοπές από την καλή και την ανάποδη
Η δυστυχία είναι ότι την ίδια περίοδο έχουν διακοπές οι Γάλλοι, οι Ιταλοί, οι Νορβηγοί και οι Εγγλέζοι. Και πολλοί άλλοι. Μόνο οι Κινέζοι και οι Γιαπωνέζοι κάνουν διακοπές τη λάθος περίοδο.
Οι υπόλοιποι είμαστε σαν τον κολιό, που, όπως κάθε πράγμα στον καιρό του, είναι κι αυτός τον Αύγουστο. Ποιο είναι το κακό; Το κακό είναι ότι δεν μπορούμε να συντηρήσουμε το ψέμα μας που λέει ότι θέλουμε ήσυχες διακοπές. Οι πιο πολλοί, απ’ ό,τι έχω καταλάβει, το λένε έτσι, για να πουν μια μαλακία, όπως απαντάνε ότι τους αρέσει το δελτίο ειδήσεων της ΝΕΤ. Έτσι, για να κάνουν τον σοβαρό, τον κουλτουριάρη, τον αξιοπρεπή και πολλά άλλα. Όμως η πραγματικότητα είναι άλλη. Ας πούμε, λέει κάποιος «Εγώ θα πάω Φολέγανδρο τον Αύγουστο, δε θα πάω στη μαλακία της Μυκόνου που έχει 50.000 άτομα». Το ίδιο είπα κι εγώ πέρσι, ας πούμε. Ε, την ίδια εποχή σε αυτό το μικρό και υπέροχο νησάκι με τις τρεις παραλίες έσκασα χαρούμενος συν γυναιξί και τέκνοις, ευτυχής που θα περνούσα έναν ήσυχο –επιτέλους– Αύγουστο. Διαπίστωσα όμως, με τρομοκρατημένο μάτι, ότι την ίδια ακριβώς σκέψη είχαν τουλάχιστον άλλα 5.000 άτομα, με αποτέλεσμα κάθε βράδυ στο χωριό να μη βρίσκουμε ούτε τραπέζι να κάτσουμε να φάμε, τα σοκάκια να είναι τίγκα στον κόσμο και να σμπρώχνεσαι ακόμα και στις παραλίες, όπου, αφού πρώτα ταξίδευα με αυτοκίνητο και μετά με καραβάκι, έπρεπε να μαζευτώ στην πετσετούλα μου με τον ίδιο τρόπο που μαζεύομαι στις καρέκλες της Μυκόνου.
Η Φολέγανδρος είναι μέρος που δεν πρέπει να χάσεις. Είναι υπέροχο και ανέγγιχτο, θα έλεγα. Απ’ όπου κι αν το πιάσεις, κούκλα είναι, και τρως και καλά. Όμως δε θέλω να ακούω παραμυθιάσματα ότι «πήγα στη Φολέγανδρο για να περάσω ήσυχα τον Αύγουστο». Είσαι ψευτράκος. Γιατί κι εκεί αισθάνεσαι τον κόσμο όπως στα λεγόμενα κοσμικά νησιά, Σαντορίνη, Πάρο, Πάτμο, Μύκονο, και πάει λέγοντας. Επίσης, απ’ ό,τι είδα, όσοι πάνε εκεί, δεν πάνε γι' άλλη δουλειά, αλλά για την ίδια που πάνε και στα κοσμικά νησιά: να φλερτάρουν στα μπαράκια και στις παραλίες. Ok, δε γίνεται της κακομοίρας μέσα στα μπαράκια, όπως γίνεται στην Πούντα της Πάρου, είναι πιο ζεν, αλλά βρες εσύ καρέκλα να καθίσεις στα σοκάκια. Απέναντι στη μάντρα κάθεσαι. Τίγκα είναι και η Αστυπάλαια, τίγκα είναι και η Ίος, τίγκα είναι η Αντίπαρος, τίγκα η Αμοργός, τίγκα και τα Κουφονήσια. Τώρα, βέβαια, δύο πράγματα συμβαίνουν: Ή μας αναγκάζουν διά της βίας να πάμε διακοπές τον Αύγουστο –είτε είμαστε αφεντικά είτε είμαστε υπάλληλοι– ή μας τρώει ο κώλος μας για βαβούρα τη στιγμή που διαφημίζουμε την αναζήτηση της ηρεμίας. Βέβαια, απ’ ό,τι θυμάμαι, όταν είσαι μικρός δε θες καμία ηρεμία. Πλάκα μάς κάνεις; Όταν είσαι στην αρχή της ανακάλυψης του σεξ, των σφηνακίων, του ξενυχτιού και της ελευθερίας από οικογενειακούς δεσμούς, τότε είναι σαφές ότι το μόνο μέρος που θέλεις να βρεθείς είναι μια αφηνιασμένη κόλαση. Δεν είναι τυχαίο ότι όπου υπάρχει χαβαλές, χορός, τραπέζια, τιγκάρει από πιτσιρικάδες.
Η ηρεμία είναι κάτι που το ανακαλύπτεις με τον καιρό. Κι αυτό για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι έχει τιγκάρει το κεφάλι σου από τα σκατά μιας χρονιάς. Όποιος και να ’σαι, η ζωή δεν πάει ρολόι. Χάνεις, κερδίζεις, πλακώνεσαι, χαίρεσαι, λυπάσαι, το νευρικό σου σύστημα γίνεται σαν το τσίρκο Μεντράνο. Θες και δέκα μέρες να βγάλεις όλο το σκατό από μέσα, να κάνεις ένα κλύσμα εγκεφάλου και να αδειάσεις. Ο δεύτερος λόγος είναι ακόμα πιο απλός. Και τον έχει περιγράψει η Μελίνα Μερκούρη πριν από πολλά χρόνια, όταν τη ρώτησαν αν πήγαινε σε μπαρ. «Όχι» είχε απαντήσει. «Στα μπαρ πας όταν μπορείς και θέλεις να φλερτάρεις». Έτσι είναι και στις διακοπές. Οι πιο πολλοί άνθρωποι είναι δεσμευμένοι και, αν πάνε εκεί που γίνονται όλες αυτές οι ακολασίες που δείχνει το Star, είναι προφανές ότι θα βρεθούν αμφότεροι μπροστά στον πειρασμό που βρέθηκε και η Εύα με το φίδι και το μήλο. Άλλωστε, η τελευταία έρευνα που δημοσίευσε η Εταιρεία Μελέτης Ανθρώπινης Σεξουαλικότητας λέει ότι κατά την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών τα ζευγάρια απιστούν, αλλά και χωρίζουν, με πολύ μεγαλύτερη ευκολία απ’ ό,τι τους χειμερινούς μήνες. Ότι, δηλαδή, το κέρατο ευδοκιμεί το καλοκαίρι, σαν τον κολιό κι αυτό. Είναι η θάλασσα, είναι τα μαγιό, είναι τα γυμνασμένα κορμιά, είναι τα σφηνάκια, είναι η χαλαρότητα πνεύματος που δημιουργούν μια υποδομή τόσο σαθρή στον ψυχισμό σου, ώστε ένας σεισμός 3 Ρίχτερ θα έφτανε να σε κατεδαφίσει. Ο πειρασμός είναι αυτός.
Κατά τη γνώμη μου, όμως, και τα δύο είδη των διακοπών είναι αναγκαία. Κάπου με απόλυτη ηρεμία και κάπου που να γίνεται της πουτάνας το κάγκελο. Και τα δυο τα έχει ανάγκη ο άνθρωπος. Στον αντίλογο της έρευνας που έλεγα παραπάνω, εγώ πιστεύω ότι με τη γυναίκα σου ή τον άντρα σου, με τον γκόμενο ή την γκόμενά σου, είναι ωραία έπειτα από μια χειμωνιάτικη βιοχλαπάτσα να πιεις, να ακούσεις ωραία μουσική, να χορέψεις ύστερα από πολύ καιρό και να πας ψιλοντίρλα στο κρεβάτι. Είναι ωραίο, είναι αγχολυτικό και είναι και σέξι. Και είναι έτσι ακριβώς επειδή δεν το κάνεις ποτέ το χειμώνα. Το ποτό, η μουσική και η ζέστη σε χαλαρώνουν. Δεν είναι πιο σέξι μόνο οι άλλες και οι άλλοι, είσαι κι εσύ πιο σέξι και η δικιά σου. Άσε που μπορεί και να ζηλέψεις άμα δεις κάνα ματάκι να γυαλίζει. Ερεθιστικό είναι κι αυτό.
Αντίστροφα, ποιος σου λέει ότι μια σχέση κερδίζει έδαφος στη μοναξιά; Θα τρέχεις όπως στη διαφήμιση της Vodafone να βρεις πολιτισμό και ανθρώπους έπειτα από κανέναν τσακωμό. Το καλύτερο αντίδοτο στον τσακωμό ενός ζευγαριού είναι να τον διαχέει σε τρίτους. Εκεί στις ερημιές πού θα τον μοιράσεις; Στην πεσκανδρίτσα, στην κουτσομούρα ή στην κωλοχτύπα; Και καλά να έχει και ψάρια. Αλλιώς, σε τι πειρασμό μπορεί να σε βάλει ένα ψαροντούφεκο;
Με τα χρόνια μού έφυγαν οι εμμονές και οι βεβαιότητες. Και μου έχει μείνει μόνο μία: Όπου θες μπορείς να πας, και να είναι καλά – και σε ηρεμία και σε βαβούρα. Τα Κουφονήσια δεν είναι πια μοναχικά αν νομίζεις ότι έτσι είναι. Μοναχική είναι μόνο η Μακρόνησος. Μόνος ή με παρέα, μπορείς να τη βρεις παντού. Η μόνη βεβαιότητα που έχω λοιπόν είναι ότι δεν μπορείς πουθενά να περάσεις καλά όταν είσαι με λάθος κόσμο. Με ανθρώπους που έχουν εμμονές, με ανθρώπους που κάνουν την επιλογή τους σημαία και με ανθρώπους που ασχολούνται με τους άλλους. Τότε γίνεται όπως στα σκάφη των χλιδάτων. Έπειτα από τρεις μέρες όλοι θέλουν να μαχαιρωθούν αν δεν παίζουν μπιρίμπα. Γι’ αυτό δε μου κάνει εντύπωση το πώς αυξάνονται ακόμα τα σκάφη των χλιδάτων παρά την κρίση. Παλιά ένας είχε ένα σκάφος και φιλοξενούσε κάνα δυο οικογένειες. Αφού περνούσαν όλοι χάλια, αποφάσισαν να πάρουν και οι άλλοι τα δικά τους και να πηγαίνουν μόνοι τους.
Απ’ ό,τι βλέπω, όλοι ζηλεύουν τις σκαφάρες του ενός και του άλλου. Γιατί δε μιλάω για φουσκωτά, βέβαια. Είναι το μόνο πράγμα που αποφεύγω όπως ο διάολος το λιβάνι. Έπρεπε να περάσουν χίλια χρόνια για να διασχίσουν οι Εβραίοι την Ερυθρά Θάλασσα. Κι εκεί βρέθηκε ο Μωυσής και την άνοιξε. Εδώ; Είσαι καταδικασμένος σε ένα κατάστρωμα 5 επί 8, αν είναι μεγάλο, να τρως κάθε μέρα στη μάπα άλλα οκτώ άτομα. Θες να πηδήξεις μέσα. Αλλά έχεις πάρει μαζί σου καλά ρούχα και δε θες να τα χαλάσεις.
Γι’ αυτό το μόνο επάγγελμα που έχει μεγάλη ζήτηση στην κρίση που περνάμε είναι να είσαι καλεσμένος σε σκάφος. Με την απόχη τούς ψάχνουν και δε βρίσκουν. Μία φορά την πατάς, δύο, το πολύ. Το ’χω κάνει τόσες ακριβώς, και τη δεύτερη εγκατέλειψα κι έτρεχα από βραχονησίδα σε βραχονησίδα για να βρω κάνα μέσο να γυρίσω πίσω. Γι’ αυτό λέω ότι ούτε να ζηλεύουμε χρειάζεται, ούτε να έχουμε εμμονές. Οι καλοί παντού χωράνε. Κι όταν λέω καλοί, εννοώ αυτούς που τα έχουν καλά με τον εαυτό τους.
Να σας πω κι ένα τελευταίο μυστικό; Κάθε λίγο, κάθε μερικά χρόνια, ανακαλύπτεις κι άλλα μέρη κι άλλους τρόπους διακοπών. Εγώ μαλακίστηκα πολλά χρόνια και σε όλη την επικράτεια μέχρι να ανακαλύψω ότι μόνο με ένα φουσκωτό περνάω καλά. Κι ότι αυτός είναι ο ορισμός της δικής μου ελευθερίας. Είχα ξηλώσει καράβια, αυτοκίνητα, τζιπ, λεωφορεία, βαρκάκια, μέχρι που κατάλαβα ότι οι δικές μας θάλασσες, όπου τα νησάκια είναι το ένα δίπλα στο άλλο, είναι ιδανικές για το island hopping, το πήδημα από το ένα νησί στο άλλο και από τη μια παραλία στην άλλη. Και να μένεις σε όποιο room to let βρίσκεις μπροστά σου. Έχει όμως ένα ελάττωμα το φουσκωτό. Συνήθως δεν το αγαπούν πολύ οι γυναίκες. Φταίει και λίγο το γαμημένο το Αιγαίο. Που τρεις στις τέσσερις έχει 6 μποφόρ. Αλλά φταίει κι αυτή η άνεση –πώς να σας το πω;–, αυτό το σεσουάρ που δεν μπορείς να βάλεις. Τα πράγματα και οι τσάντες που έρχονται τα πάνω κάτω. Που δεν πάει με το άρωμα, με την κρέμα, με τη χαλάουα. Αλλά βέβαια και ο Ροβινσώνας και ο πλοίαρχος Άχαμπ που κυνήγαγε τον Μόμπι Ντικ ήταν άντρες. Άσε που, κατά πάσα πιθανότητα, δεν ανήκεις σε αυτούς που θα ήθελαν για γκόμενα τη Λάρα Κροφτ να σε πλακώνει και στις γρήγορες άμα δεν το πηγαίνεις καλά.
Γι’ αυτό, σου λέω, όπως κάτσει. Αν δεν έχεις παιδιά-σκυλιά, το καλύτερο είναι να ξεκινάς και να καταλήγεις εκεί που το φέρνουν τα πράγματα. Αυτή είναι ελευθερία. Αν πάλι έχεις παιδιά, ελευθερία είναι άλλο πράγμα. Ελευθερία είναι το όνομα της νταντάς ή της πεθεράς που κάθεται πίσω για καμιά δεκαριά μέρες με τα κουτσούβελα, ώστε να μπορέσεις να ζήσεις και σαν άνθρωπος με τον άλλο, έστω και για λίγο. Αλλιώς, σκάσε, οδήγα, πάρε το ταπεράκι, φούσκωσε τα μπρατσάκια, στήσε την ομπρελίτσα σου, και πάλι ωραίος είσαι. Διότι τη μέρα που θα μάθεις στο γιο σου να κολυμπάει μόνος του δε θα την ξεχάσεις ποτέ. Κι αυτή μπορεί να είναι η ύψιστη ελευθερία. Ο γιος σου να κολυμπάει μόνος του!
Η δυστυχία είναι ότι την ίδια περίοδο έχουν διακοπές οι Γάλλοι, οι Ιταλοί, οι Νορβηγοί και οι Εγγλέζοι. Και πολλοί άλλοι. Μόνο οι Κινέζοι και οι Γιαπωνέζοι κάνουν διακοπές τη λάθος περίοδο.
Οι υπόλοιποι είμαστε σαν τον κολιό, που, όπως κάθε πράγμα στον καιρό του, είναι κι αυτός τον Αύγουστο. Ποιο είναι το κακό; Το κακό είναι ότι δεν μπορούμε να συντηρήσουμε το ψέμα μας που λέει ότι θέλουμε ήσυχες διακοπές. Οι πιο πολλοί, απ’ ό,τι έχω καταλάβει, το λένε έτσι, για να πουν μια μαλακία, όπως απαντάνε ότι τους αρέσει το δελτίο ειδήσεων της ΝΕΤ. Έτσι, για να κάνουν τον σοβαρό, τον κουλτουριάρη, τον αξιοπρεπή και πολλά άλλα. Όμως η πραγματικότητα είναι άλλη. Ας πούμε, λέει κάποιος «Εγώ θα πάω Φολέγανδρο τον Αύγουστο, δε θα πάω στη μαλακία της Μυκόνου που έχει 50.000 άτομα». Το ίδιο είπα κι εγώ πέρσι, ας πούμε. Ε, την ίδια εποχή σε αυτό το μικρό και υπέροχο νησάκι με τις τρεις παραλίες έσκασα χαρούμενος συν γυναιξί και τέκνοις, ευτυχής που θα περνούσα έναν ήσυχο –επιτέλους– Αύγουστο. Διαπίστωσα όμως, με τρομοκρατημένο μάτι, ότι την ίδια ακριβώς σκέψη είχαν τουλάχιστον άλλα 5.000 άτομα, με αποτέλεσμα κάθε βράδυ στο χωριό να μη βρίσκουμε ούτε τραπέζι να κάτσουμε να φάμε, τα σοκάκια να είναι τίγκα στον κόσμο και να σμπρώχνεσαι ακόμα και στις παραλίες, όπου, αφού πρώτα ταξίδευα με αυτοκίνητο και μετά με καραβάκι, έπρεπε να μαζευτώ στην πετσετούλα μου με τον ίδιο τρόπο που μαζεύομαι στις καρέκλες της Μυκόνου.
Η Φολέγανδρος είναι μέρος που δεν πρέπει να χάσεις. Είναι υπέροχο και ανέγγιχτο, θα έλεγα. Απ’ όπου κι αν το πιάσεις, κούκλα είναι, και τρως και καλά. Όμως δε θέλω να ακούω παραμυθιάσματα ότι «πήγα στη Φολέγανδρο για να περάσω ήσυχα τον Αύγουστο». Είσαι ψευτράκος. Γιατί κι εκεί αισθάνεσαι τον κόσμο όπως στα λεγόμενα κοσμικά νησιά, Σαντορίνη, Πάρο, Πάτμο, Μύκονο, και πάει λέγοντας. Επίσης, απ’ ό,τι είδα, όσοι πάνε εκεί, δεν πάνε γι' άλλη δουλειά, αλλά για την ίδια που πάνε και στα κοσμικά νησιά: να φλερτάρουν στα μπαράκια και στις παραλίες. Ok, δε γίνεται της κακομοίρας μέσα στα μπαράκια, όπως γίνεται στην Πούντα της Πάρου, είναι πιο ζεν, αλλά βρες εσύ καρέκλα να καθίσεις στα σοκάκια. Απέναντι στη μάντρα κάθεσαι. Τίγκα είναι και η Αστυπάλαια, τίγκα είναι και η Ίος, τίγκα είναι η Αντίπαρος, τίγκα η Αμοργός, τίγκα και τα Κουφονήσια. Τώρα, βέβαια, δύο πράγματα συμβαίνουν: Ή μας αναγκάζουν διά της βίας να πάμε διακοπές τον Αύγουστο –είτε είμαστε αφεντικά είτε είμαστε υπάλληλοι– ή μας τρώει ο κώλος μας για βαβούρα τη στιγμή που διαφημίζουμε την αναζήτηση της ηρεμίας. Βέβαια, απ’ ό,τι θυμάμαι, όταν είσαι μικρός δε θες καμία ηρεμία. Πλάκα μάς κάνεις; Όταν είσαι στην αρχή της ανακάλυψης του σεξ, των σφηνακίων, του ξενυχτιού και της ελευθερίας από οικογενειακούς δεσμούς, τότε είναι σαφές ότι το μόνο μέρος που θέλεις να βρεθείς είναι μια αφηνιασμένη κόλαση. Δεν είναι τυχαίο ότι όπου υπάρχει χαβαλές, χορός, τραπέζια, τιγκάρει από πιτσιρικάδες.
Η ηρεμία είναι κάτι που το ανακαλύπτεις με τον καιρό. Κι αυτό για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι έχει τιγκάρει το κεφάλι σου από τα σκατά μιας χρονιάς. Όποιος και να ’σαι, η ζωή δεν πάει ρολόι. Χάνεις, κερδίζεις, πλακώνεσαι, χαίρεσαι, λυπάσαι, το νευρικό σου σύστημα γίνεται σαν το τσίρκο Μεντράνο. Θες και δέκα μέρες να βγάλεις όλο το σκατό από μέσα, να κάνεις ένα κλύσμα εγκεφάλου και να αδειάσεις. Ο δεύτερος λόγος είναι ακόμα πιο απλός. Και τον έχει περιγράψει η Μελίνα Μερκούρη πριν από πολλά χρόνια, όταν τη ρώτησαν αν πήγαινε σε μπαρ. «Όχι» είχε απαντήσει. «Στα μπαρ πας όταν μπορείς και θέλεις να φλερτάρεις». Έτσι είναι και στις διακοπές. Οι πιο πολλοί άνθρωποι είναι δεσμευμένοι και, αν πάνε εκεί που γίνονται όλες αυτές οι ακολασίες που δείχνει το Star, είναι προφανές ότι θα βρεθούν αμφότεροι μπροστά στον πειρασμό που βρέθηκε και η Εύα με το φίδι και το μήλο. Άλλωστε, η τελευταία έρευνα που δημοσίευσε η Εταιρεία Μελέτης Ανθρώπινης Σεξουαλικότητας λέει ότι κατά την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών τα ζευγάρια απιστούν, αλλά και χωρίζουν, με πολύ μεγαλύτερη ευκολία απ’ ό,τι τους χειμερινούς μήνες. Ότι, δηλαδή, το κέρατο ευδοκιμεί το καλοκαίρι, σαν τον κολιό κι αυτό. Είναι η θάλασσα, είναι τα μαγιό, είναι τα γυμνασμένα κορμιά, είναι τα σφηνάκια, είναι η χαλαρότητα πνεύματος που δημιουργούν μια υποδομή τόσο σαθρή στον ψυχισμό σου, ώστε ένας σεισμός 3 Ρίχτερ θα έφτανε να σε κατεδαφίσει. Ο πειρασμός είναι αυτός.
Κατά τη γνώμη μου, όμως, και τα δύο είδη των διακοπών είναι αναγκαία. Κάπου με απόλυτη ηρεμία και κάπου που να γίνεται της πουτάνας το κάγκελο. Και τα δυο τα έχει ανάγκη ο άνθρωπος. Στον αντίλογο της έρευνας που έλεγα παραπάνω, εγώ πιστεύω ότι με τη γυναίκα σου ή τον άντρα σου, με τον γκόμενο ή την γκόμενά σου, είναι ωραία έπειτα από μια χειμωνιάτικη βιοχλαπάτσα να πιεις, να ακούσεις ωραία μουσική, να χορέψεις ύστερα από πολύ καιρό και να πας ψιλοντίρλα στο κρεβάτι. Είναι ωραίο, είναι αγχολυτικό και είναι και σέξι. Και είναι έτσι ακριβώς επειδή δεν το κάνεις ποτέ το χειμώνα. Το ποτό, η μουσική και η ζέστη σε χαλαρώνουν. Δεν είναι πιο σέξι μόνο οι άλλες και οι άλλοι, είσαι κι εσύ πιο σέξι και η δικιά σου. Άσε που μπορεί και να ζηλέψεις άμα δεις κάνα ματάκι να γυαλίζει. Ερεθιστικό είναι κι αυτό.
Αντίστροφα, ποιος σου λέει ότι μια σχέση κερδίζει έδαφος στη μοναξιά; Θα τρέχεις όπως στη διαφήμιση της Vodafone να βρεις πολιτισμό και ανθρώπους έπειτα από κανέναν τσακωμό. Το καλύτερο αντίδοτο στον τσακωμό ενός ζευγαριού είναι να τον διαχέει σε τρίτους. Εκεί στις ερημιές πού θα τον μοιράσεις; Στην πεσκανδρίτσα, στην κουτσομούρα ή στην κωλοχτύπα; Και καλά να έχει και ψάρια. Αλλιώς, σε τι πειρασμό μπορεί να σε βάλει ένα ψαροντούφεκο;
Με τα χρόνια μού έφυγαν οι εμμονές και οι βεβαιότητες. Και μου έχει μείνει μόνο μία: Όπου θες μπορείς να πας, και να είναι καλά – και σε ηρεμία και σε βαβούρα. Τα Κουφονήσια δεν είναι πια μοναχικά αν νομίζεις ότι έτσι είναι. Μοναχική είναι μόνο η Μακρόνησος. Μόνος ή με παρέα, μπορείς να τη βρεις παντού. Η μόνη βεβαιότητα που έχω λοιπόν είναι ότι δεν μπορείς πουθενά να περάσεις καλά όταν είσαι με λάθος κόσμο. Με ανθρώπους που έχουν εμμονές, με ανθρώπους που κάνουν την επιλογή τους σημαία και με ανθρώπους που ασχολούνται με τους άλλους. Τότε γίνεται όπως στα σκάφη των χλιδάτων. Έπειτα από τρεις μέρες όλοι θέλουν να μαχαιρωθούν αν δεν παίζουν μπιρίμπα. Γι’ αυτό δε μου κάνει εντύπωση το πώς αυξάνονται ακόμα τα σκάφη των χλιδάτων παρά την κρίση. Παλιά ένας είχε ένα σκάφος και φιλοξενούσε κάνα δυο οικογένειες. Αφού περνούσαν όλοι χάλια, αποφάσισαν να πάρουν και οι άλλοι τα δικά τους και να πηγαίνουν μόνοι τους.
Απ’ ό,τι βλέπω, όλοι ζηλεύουν τις σκαφάρες του ενός και του άλλου. Γιατί δε μιλάω για φουσκωτά, βέβαια. Είναι το μόνο πράγμα που αποφεύγω όπως ο διάολος το λιβάνι. Έπρεπε να περάσουν χίλια χρόνια για να διασχίσουν οι Εβραίοι την Ερυθρά Θάλασσα. Κι εκεί βρέθηκε ο Μωυσής και την άνοιξε. Εδώ; Είσαι καταδικασμένος σε ένα κατάστρωμα 5 επί 8, αν είναι μεγάλο, να τρως κάθε μέρα στη μάπα άλλα οκτώ άτομα. Θες να πηδήξεις μέσα. Αλλά έχεις πάρει μαζί σου καλά ρούχα και δε θες να τα χαλάσεις.
Γι’ αυτό το μόνο επάγγελμα που έχει μεγάλη ζήτηση στην κρίση που περνάμε είναι να είσαι καλεσμένος σε σκάφος. Με την απόχη τούς ψάχνουν και δε βρίσκουν. Μία φορά την πατάς, δύο, το πολύ. Το ’χω κάνει τόσες ακριβώς, και τη δεύτερη εγκατέλειψα κι έτρεχα από βραχονησίδα σε βραχονησίδα για να βρω κάνα μέσο να γυρίσω πίσω. Γι’ αυτό λέω ότι ούτε να ζηλεύουμε χρειάζεται, ούτε να έχουμε εμμονές. Οι καλοί παντού χωράνε. Κι όταν λέω καλοί, εννοώ αυτούς που τα έχουν καλά με τον εαυτό τους.
Να σας πω κι ένα τελευταίο μυστικό; Κάθε λίγο, κάθε μερικά χρόνια, ανακαλύπτεις κι άλλα μέρη κι άλλους τρόπους διακοπών. Εγώ μαλακίστηκα πολλά χρόνια και σε όλη την επικράτεια μέχρι να ανακαλύψω ότι μόνο με ένα φουσκωτό περνάω καλά. Κι ότι αυτός είναι ο ορισμός της δικής μου ελευθερίας. Είχα ξηλώσει καράβια, αυτοκίνητα, τζιπ, λεωφορεία, βαρκάκια, μέχρι που κατάλαβα ότι οι δικές μας θάλασσες, όπου τα νησάκια είναι το ένα δίπλα στο άλλο, είναι ιδανικές για το island hopping, το πήδημα από το ένα νησί στο άλλο και από τη μια παραλία στην άλλη. Και να μένεις σε όποιο room to let βρίσκεις μπροστά σου. Έχει όμως ένα ελάττωμα το φουσκωτό. Συνήθως δεν το αγαπούν πολύ οι γυναίκες. Φταίει και λίγο το γαμημένο το Αιγαίο. Που τρεις στις τέσσερις έχει 6 μποφόρ. Αλλά φταίει κι αυτή η άνεση –πώς να σας το πω;–, αυτό το σεσουάρ που δεν μπορείς να βάλεις. Τα πράγματα και οι τσάντες που έρχονται τα πάνω κάτω. Που δεν πάει με το άρωμα, με την κρέμα, με τη χαλάουα. Αλλά βέβαια και ο Ροβινσώνας και ο πλοίαρχος Άχαμπ που κυνήγαγε τον Μόμπι Ντικ ήταν άντρες. Άσε που, κατά πάσα πιθανότητα, δεν ανήκεις σε αυτούς που θα ήθελαν για γκόμενα τη Λάρα Κροφτ να σε πλακώνει και στις γρήγορες άμα δεν το πηγαίνεις καλά.
Γι’ αυτό, σου λέω, όπως κάτσει. Αν δεν έχεις παιδιά-σκυλιά, το καλύτερο είναι να ξεκινάς και να καταλήγεις εκεί που το φέρνουν τα πράγματα. Αυτή είναι ελευθερία. Αν πάλι έχεις παιδιά, ελευθερία είναι άλλο πράγμα. Ελευθερία είναι το όνομα της νταντάς ή της πεθεράς που κάθεται πίσω για καμιά δεκαριά μέρες με τα κουτσούβελα, ώστε να μπορέσεις να ζήσεις και σαν άνθρωπος με τον άλλο, έστω και για λίγο. Αλλιώς, σκάσε, οδήγα, πάρε το ταπεράκι, φούσκωσε τα μπρατσάκια, στήσε την ομπρελίτσα σου, και πάλι ωραίος είσαι. Διότι τη μέρα που θα μάθεις στο γιο σου να κολυμπάει μόνος του δε θα την ξεχάσεις ποτέ. Κι αυτή μπορεί να είναι η ύψιστη ελευθερία. Ο γιος σου να κολυμπάει μόνος του!
