Μόλις γύρισα από το Βερολίνο. Η χθεσινή συναυλία ήταν μοναδική. Το ζοφερό εξπρεσσιονιστικό αριστούργημα του Σοστακόβιτς, η 4η συμφωνία, παίζεται σπάνια, διεθνώς. Ίσως και γιατί απαιτεί εξαιρετική δεξιοτεχνία από την ορχήστρα και τον μαέστρο. Ίσως γιατί η πυκνή γραφή της, η μεγάλη της διάρκεια, η ποικιλότητα συναισθημάτων και καταστάσεων, όπου ο σαρκασμός συνυπάρχει με το λυρισμό, η μοναξιά με την πιο εκκωφαντική συλλογικότητα, η τρυφερότητα με το ζόφο, και οι τεράστιες δυναμικές της αντιθέσεις, όπου ο ψίθυρος εναλλάσσεται με πιθανόν τα πιο δυνατά περάσματα που έχουν γραφτεί για συμφωνική ορχήστρα, απαιτεί από τον ακροατή απόλυτη προσήλωση και ψυχική ρώμη.
Όταν ακούσει κανείς αυτήν την τρομερή μουσική υψικάμινο, καταλαβαίνει πως η εικόνα που παίρνει από τα μηχανήματα είναι ανεπαρκής. Όταν την ακούσει και από τη Φιλαρμονική του Βερολίνου όπως την έπαιξε χθες, καταλαβαίνει με δέος και με μελαγχολία, ότι αυτό δεν επαναλαμβάνεται, από καμία ίσως άλλη ορχήστρα. Ειδικά οι εκπληκτικά γρήγορες τρίλιες των εγχόρδων του πρώτου μέρους, που εξέπεμπαν τρομερή, κλιμακούμενη αγωνία και όχι την ματαιοδοξία γυμναστικών επιδείξεων.
Στο τέλος της συναυλίας ήμουν κατάκοπος, σα να είχα παίξει εγώ. Από τον ενθουσιασμό μου όμως, ξεκίνησα να χειροκροτώ με το τελευταίο σβύσιμο από τα τσελέστα - προσπάθησα να συγκρατηθώ και ν' αποφύγω την κακή ελληνική συνήθεια να μην αφήνουμε τον μαέστρο να κατεβάσει τα χέρα, αλλά μου ξέφυγε - και τις άρπες του τρίτου μέρους και για λίγα δευτερόλεπτα ακουγόταν μόνο το δικό μου χειροκρότημα σε όλη την αίθουσα, πριν προστεθούν και τα υπόλοιπα ενθουσιώδη, ειδικά των θεατών που κάθονταν στα καθίσματα πίσω από την ορχήστρα. Ορχήστρα και μαέστρος αποθεώθηκαν. Βγήκαν στη σκηνή τέσσερις φορές, αν θυμάμαι καλά. Ο Ρατλ έδωσε ιδιαίτερα συγχαρητήρια στο επικεφαλής όμποε - για το φοβερό μαραθώνιο του τρίτου μέρους προφανώς - στον μουσικό του αγγλικού κόρνου, στα τύμπανα και στο πρώτο βιολί, για λογαριασμό των εγχόρδων.
Πρέπει να σημειωθεί πως στο τέλος του κάθε μέρους της συμφωνίας έπεφταν αρκετά χειροκροτήματα, γεγονός που με ξένισε και δηλώνει ίσως την μικρή εξοικείωση ακόμα και του κοινού της Φιλαρμονικής με το έργο.
Μετά τη συναυλία, συνομίλησα με ορισμένους πολύ ευγενικούς Γερμανούς στο βεστιάριο και στο πωλητήριο της Φιλαρμονικής. Μου έχει αποτυπωθεί η άδολη χαρά που φώτισε το πρόσωπο ενός όταν του είπα πως η ερμηνεία ήταν εξαιρετική και επαναλάμβανε και αυτός συνεπαρμένος - όντως δεν ήταν εξαιρετική;
Και μια φωτογραφία με το κινητό, φτάνοντας στη Φιλαρμονική. Μέσα, οι φωτογραφίες απαγορεύονται. Και τα κινητά επίσης, αλλά του Γερμανού που καθόταν δίπλα μου χτύπησε και τον έκανε ρεζίλι.
Η συναυλία επαναλαμβάνεται και σήμερα και μεταδίδεται σε live concert. Ξεκίνησε 5 η ώρα Ελλάδας και αυτή τη στιγμή πρέπει να παίζει την 4η.