Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να συμβάλει στην πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων και στην προώθηση της ανακύκλωσης, ενημερώνοντας τους καταναλωτές, υποστηρίζοντας την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη νέων και φιλικότερων προς το περιβάλλον αγαθών, και προωθώντας τρόπους παροχής προϊόντων και υπηρεσιών με χρήση λιγότερων πόρων. Ο δεσμός μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και αύξησης της ποσότητας αποβλήτων πρέπει να σπάσει.
Στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να έχει μειωθεί
έως το 2010 η τελική διάθεση αποβλήτων
κατά 20 %, σε σύγκριση με το 2000, και
κατά 50 % έως το 2050. Για να τον επιτύχει, έχει καταρτίσει στρατηγική με τις εξής προτεραιότητες :
* Πρόληψη της παραγωγής αποβλήτων.
* Ανάκτηση των αποβλήτων μέσω επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και ανάκτησης ενέργειας.
* Βελτίωση των συνθηκών επεξεργασίας.
* Ρύθμιση του θέματος της μεταφοράς τους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δρα σύμφωνα με τέσσερις βασικές αρχές :
* Την αρχή της πρόληψης: περιορισμός των αποβλήτων στην πηγή και ενθάρρυνση της βιομηχανίας να παράγει - και των καταναλωτών να επιλέγουν - προϊόντα κι υπηρεσίες που δημιουργούν λιγότερα απόβλητα. Επίσης, ανάπτυξη και προώθηση μιας πανευρωπαϊκής στρατηγικής για την ανακύκλωση των αποβλήτων.
* Την αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει": αυτοί που δημιουργούν ρύπανση πρέπει να καλύπτουν το κόστος αντιμετώπισής της. Κατά συνέπεια, πρέπει να εντοπίζονται οι επικίνδυνες ουσίες και όσοι ρυπαίνουν πρέπει να είναι υπεύθυνοι για τη συλλογή, την επεξεργασία και την ανακύκλωση των αποβλήτων που παράγουν.
* Την αρχή της προφύλαξης: όταν διαφαίνεται ενδεχόμενος κίνδυνος, πρέπει να γίνονται προσπάθειες πρόληψής του.
* Την αρχή της εγγύτητας: διευθέτηση των αποβλήτων όσο το δυνατόν πιο κοντά στην πηγή δημιουργίας τους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί την καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων κι ενθαρρύνει τους καταναλωτές να κάνουν επιλογές που προστατεύουν το περιβάλλον. Προσπαθεί να επηρεάσει τις αποφάσεις των παραγωγών και των καταναλωτών με:
* τη χρήση οικολογικών σημάτων
* την αντικατάσταση των επικίνδυνων ουσιών
* τον οικολογικό σχεδιασμό των προϊόντων
* τις εκτιμήσεις για τον κύκλου ζωής
* την ανάπτυξη καθαρότερων τεχνολογιών
* πληροφοριακά φυλλάδια
* εκστρατείες ευαισθητοποίησης
* κατευθυντήριες αρχές
* κανονισμούς και φορολογία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εγκρίνει νομοθετικές πράξεις (οδηγίες) σχετικά με τα απόβλητα.
* Ήδη από το 1975, η οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα απαιτούσε από τα κράτη μέλη να μεριμνούν για την πρόληψη της παραγωγής τους και για τη διάθεσή τους με τρόπο φιλικό για το περιβάλλον.
* Η οδηγία για τα επικίνδυνα απόβλητα του 1991 καθόρισε τους κανόνες για τη διάθεσή τους.
* Το 1992, η Ευρωπαϊκή Ένωση καθιέρωσε το οικολογικό σήμα για να βοηθήσει τους καταναλωτές να αναγνωρίζουν τα "πράσινα" προϊόντα τα οποία πληρούν έναν αριθμό οικολογικών κριτηρίων.
* Το 1994, η οδηγία για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασιών έθεσε στόχους για την ανάκτηση και την ανακύκλωση, που οδήγησαν στην επιτυχή επιλεκτική συλλογή απορριμμάτων σ' όλη την Ευρώπη. Ο στόχος για το 2008 είναι να γίνεται ανακύκλωση του 55-80% των απορριμμάτων και ανάκτηση τουλάχιστον του 60%.
* Όσον αφορά τα προληπτικά μέτρα για τα απόβλητα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έλαβε πολλές αποφάσεις για τον περιορισμό των τοξικών αποβλήτων. Για παράδειγμα, μειώθηκαν τα βαρέα μέταλλα στις μπαταρίες.
* Η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε ως στόχο τη μείωση των διοξινών, οι οποίες είναι εξαιρετικά τοξικές χημικές ουσίες, κατά 90 % μεταξύ 1985 και 2000. Επίσης, μία νέα οδηγία τέθηκε σε ισχύ το 2005, για τον περιορισμό των διοξινών που εκπέμπονται κατά την αποτέφρωση .
* Σύμφωνα με την οδηγία του 1999, είναι πλέον υποχρεωτική η συλλογή και η επεξεργασία του μεθανίου που εκπέμπεται από τους χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων. Για το διάστημα 2006-2016 είχε τεθεί ως στόχος η μείωση κατά 65 % των βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων στους χώρους υγειονομικής ταφής .
* Υπάρχουν πολλοί άλλοι νόμοι σχετικά με τις μπαταρίες, τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και διάφορα άλλα επικίνδυνα υλικά .
* Η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγόρευσε την εξαγωγή ορισμένων επικίνδυνων αποβλήτων σε χώρες εκτός του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.
Τον Δεκέμβριο 2005, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μία νέα θεματική στρατηγική για την πρόληψη και την ανακύκλωση των αποβλήτων. Η μακροπρόθεσμη αυτή στρατηγική αποβλέπει στη μετατροπή της ΕΕ σε μια κοινωνία ανακύκλωσης, κοινωνία που θα περιορίζει την παραγωγή αποβλήτων και θα τα χρησιμοποιεί ως πόρο. Σαν πρώτο βήμα, η Επιτροπή προτείνει την αναθεώρηση της οδηγίας πλαίσιο για τα απόβλητα, του 1975, την καθιέρωση προτύπων ανακύκλωσης και την υποχρέωση των κρατών μελών να αναπτύξουν εθνικά προγράμματα πρόληψης της παραγωγής αποβλήτων.
Περισσότερα για τα απόβλητα, στον δικτυακό τόπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το περιβάλλον
